Heimskringla - 17.02.1916, Qupperneq 5

WINNIPEG, 17. FEBR. 191«.
II E I M S K R I N G L A.
BLS. 5
Friðaruppástungur
Þjóðverja.
Þær eru farnar að koma í hinum
og þessum blöðum friðaruppástung-
urnar frá Þjóðverjum. Eru náttúr-
lega engin alvara, — en það er verið
að þukla fyrir sér. Þessi var send
Chicago Tribune nýlega:
Þýzkir skili Belgíu aftur, en gjahli
engar skaðabætur og taki undir
Þýzkaland alt Congo landið, sem
Belgía á í Afriku, og er það eins stórt
og alt Prússland eða vel það.
Þeir skili aftur sneiðinni, sem
þeir halda af Frakklandi, en fái ný-
iendur Frakka i Afríku allar.
Serbiu, Montenegro og Albaniu sé
skift upp á milli Austurrikis, Búlgara
og Grikkja.
Þýzkir fái yfirráð yfir Tyrkja-
veldi til að vernda það og menta og
sé ]>etta viðurkent af öllum þjóðum
Evrópu, þá fá þeir fullan rétt til
vcrzlunar, landnáms, járnbrautar-
lagninga og umráða yfir allri Litlu-
Asíu, Sýrlandi, Arabiu og Mesópóta-
míu. Og þá eru þeir búnir að fá það,
sem þeir lengi hafa óskað eftir, —
nefnilega: nýtt keisaradæmi i Asíu,
margfalt stærra en alt Þýzkaland og
iniklu auðugra af náttúrunnar hendi.
Og þá eru þeir búnir að kljúfa hinn
gamla heim sundur.
Þessum og þvilíkuin uppástung-
um geta menn búist við aftur og aft-
ur. Engtim kemur til hugar, að nokk-
ur þjóðanna sinni þessu, nema kan-
ske einstöku fáfróðustu Þjóðverjum,
og ef nokktir bæri upp á ]Já, að þeir
hefðu gjört þessi tilboð, þá mundu
þeir óðara segja það alt ósannindi.
En þetta er látið út koma sem —
“feeler".
um, og þyki sem þar sé fyrsti mað-
ur hennar, Bragi, endurborinn (eins
og menn trúðu í heiðni), með því
síra Matthías sé honum likastur “al
speki, málsnild ok orðfimi” og
“kunni mest nf skáldskap". Og hver
myndi vilja segja, að hún ha-fi verið
vitund glámskygn i þvi efni, gamla
konan?
I Þetta virðist eina bærifhga skýr-
j ingin á því, hve siungur síra Matt-
Bréf frá Jóel Péturssyni
Munster, Germany, 29. nóv. 191ö.
Kæra móðir! Eg vona að bréf
þetta nái þér í tima til að óska þér
gleðilegra Jóla og gleðilegs Nýjárs.
líg fékk bréf frá þér, skrifað 24.
síðastliðinn mánuð, og varð feginn
að fá það, þvi að eg hefi ekkert
heyrt frá þér í langa tíð.
Pétur og eg fengum sitt bréfið
hvor frá Sigga Anderson, og sagði
hannr að drengirnir i Cypress ætl-
uðu að senda okkur böggul af ein-
hverju að reykja. Svo fékk eg tvö
bréf frá “I'reda”, en hefi ekki svar-
að henni. Eg sendi pabba bréfspjald
fyrir nokkrum vikum.
Við höfum leikhús hérna og söng-
samkomu þrisvar i viku. Svo er hér
Ijósmyndastofa, og ef að eg fæ ein-
hverntíina nóga peninga, þá ætla eg
að láta taka mynd af mér og senda
þér hana.
Jæja, eg er búinn að gjöra mitt
bezta til að fylla miðann og hygg því
að réttast sé að hætta.
Með beztu óskum.
Þinn elskandi sonur Jóel.
Utanáskrift:
Prisoner of War.
Pte. Joel Peterson 1053.
8th Canadians.
Lager 2. Bloek 3, Room 0.
Munster I. W.. Germany.
Nýstárleg veðrátta.
t'r bréfi frá Vancouver, B.C., dags.
31. jan. 1916: Tíðarfarið i þessu ná-
grenni ‘iyfirgengur allan skilning
jafnvel elztu ibúa”. Síðan á gamlárs-
dag hafa ekki komið nema tveir
sannir þýðudagar, endrarnær oftast
bjartviðri og “hörku” frost,— varðf
mest 6 stig fyrir ofan núll (núna
morgun) og sívaxandi snjór, þur ogj hias er. Því þó hann sé nú orðinn
þokkalegur eins og austur á sléttum. | áttræður, þá er hann enn logandi af
Mun snjór nú vera 5—6 þumlungar á æskufjöri og kvikari á fæti en marg-
jafnsléttu, en snjófallið alls orðiðjur tvíelloftur niaður af þeirri kyn-
um eða yfir 15 þuinl., og er óðum j slóð, sem nú er að vaxa upp í land-
að drífa, þegar þetta er ritað. Þetta j jUu. ()g sálin — andinn! Sá verður
fágæta veður er eins óheilnæmt hérj vjst að hafa góðan sjónauka, sem
einsogþað er heilnænft austur ájþarsér nokkur ellimörk. Yngstu
sléttum, enda hefir það haft illan j kvæðin hans eru “eins og hrynji al-
gest i för með sér, þar sem er vonzku cjýr háttur af himins opnu bók”, svo
kvefsótt og influcnza, sem geysar vér notum þá likingu Einars Bene-
hér og víkur s'jálfs.igt ekki fyrr en I diktssonar, sem einmitt hér getur
“strandar-veðrið” okkar kemur aft-j átt við. Þvi mörg kvæði sira Matthí-
ur heim og bræðir ísinn og snjóinn. asar eiga svo skylt við eða minna
Ekki man eg eflir nema tveimuri SVo mjög á stjörnuhröp frá alstirnd-
íslenzkum samkomum í vetur. Hinj Um himni, bragandi norðurljós eða
fýrri var á gamlárskveld undir | eldingaleiftur.
stjórn söngfélagsins “Hekla”. Hin Og ekki vantar bjartsýnina. Flest-
samkoman var haldin 28. þ.m.; var jr verða meira eða minna svartsýn-
það “fyrirlestur” um andatrú og jr mcð aldrinum. En það er eitthvað
dularfull fyrirbrigði, og frjálsar um-j annað með síra Matthías. Hann virð-
ræður á eflir. Fyrirlesturinn flutti j ist verða þvi bjartsýnni, sem hann
hinn góðkunni landi okkar, Willi-1 eldist ineir, — álíka og Gladstone
am Anderson. Það eru engar ýkjur varð þvi frjálslyndari, sem hann
að segja, að fyrirlestur þessi hafi I varð eldri. Enginn unglingur með
verið fróðlegur, vel saminn og engu j fangið fidt af æskuvonum, getur ver-
síður vel fluttur. Veður var ineð, ið bjartsýnni en hann. Hann er okk-
kaldasta móti um daginn og kveldið.j ar Björnstjerne Björnson. Og það er
og var eflaust ástæðan til þess, aðj holt fyrir hverja þjóð, að eiga bjart-
samkoman var laklega sótt. j sýn skáld.
Og þá mannnoin! Ekkert islenzkt
skáld hefir verið jafn þrungið af
heniii og síra Matthías. Hún skin
eins og blikandi Betleheinsstjarna út
----- úr hverju hans kvæði og hvcrju
Svo segir í Snorra-Eddu, þar sem j hans orði. Hann er framar öllu öðm
verið er að lýsa Ásum: skáld mannelsku og hjartagæzku.
“Bragi heitír einn; hann er ágætrj Hann elskar og trúir á alt gott, bæði
j at spcki ok mest at málsnild ok orð- á himni og jörðu. Hann er trúmað-
| fimi; hann kann mest af skaldskap, [ ur hinn mesti, sannarlega guðelsk-
ok af honum er bragr kallaðr skáld-j andi maður. En hann má ekki til
skapr, ok af hans nafni er sá kallaðr þess hugsa, að nokkur eigni guði
bragr karla eða bragr kvenna, er j nema ]iað sem er gott. Og hann get-
málsnild hefir framarr en aðrir. ur ekki hugsað sér gæzku guðs öðru-
kona eða karlmaðr. Kona hans er. visi en sem hæsta stig mannelsk-
Iðnnn; hon varðveitii* í eski sinu unnar. Harðir og str.angir refsidóm-
epli þau, cr goðin skolu á bíta, ])á erj ar eru honum viðbjóður. Hann trúir
|iau cklask, ok verða þá allir ungir,| á mildi og mannúð, fyrirgefning og
ok svá mun vera alt til ragna-rökrs”. farsæld að eilifu.
I'1' ^unn er nli,rHgift> og hefii Síra Matthias hefir ort ósköpin
ekki verið jiifnrif á eplum sínum við ön ;lf erfitjóðum, eftir fólk af öllum
alla. Þannig segist Sigurður Breið-, stéittun). ()g vil, ])a vanaiega SVo
Síra Matthías áttræður.
fjörð hafa verið
hann kveður svo
giftur hcnni,
Líð jiú niðnr iim Ijósa baf,
litnð hvitu skrúði,
kœrust tðiinn! Oss þig gaf
álfaðir að brúði
\ fara með flesta, að þau verða stund-
i um dauf á bragðið. En ekki höfum
j vér séð nein erfiljóð eftir síra Matt-
i hias, sem kallast gætu með öllu ý-
j nýt. í öllum þeim aragrúa glampar
j jafnan einhver neisti skáldlegrar
snildar, sem snertir svo vel og þægi-
En ekki varð þó Sigurður nema léga tilfinningastreng lesandans og
hálffimtugur; svo nauin virðist hún gjíirir þau svo huggunarrík. Og mörg
hafa verið á eplunum við hann, | þeirra eru hrein og bein snildarverk
enda sézt ekki, að hann hafi nokk- ^ Fremst þeirra allra er þó kvæðið
urntíma beðið hana mn þau handa
sjálfum sér. heldur einungis handa
börnuntim sinum, sem hér segir:
Þá einu sinni að þú ert farinn
aí) drekka—
VeríSur þú stöfcugur vinur þessa
heilsusamlega og hreina drykkjar.
Hálf merkur, merkur eía Pott hylk-
jum. — Einnig í kvartelum. Kauptu
af verzlunarmanni þínum etSa rak-
leitt frá—
E. L. Drewry, Ltd., Winnipeg.
Andleg getin okkar kgns
afkvirmin, sem fóstrum,
lát þú éln ódáins
cpli af þínuin brjóstum.
Fgrst þú i'itl þau cplin há,
se.m ellibelgnum fleygja,
ivi! láttu ekki þá
ungunu mina detjja.
Og þá bæn veittj hún honum fús-
lega, sem sjá má af því, að enn lifa
Ijóð Sigurðar, á hverri islenzkri
tungu, og munu lengi lifa, án þess
nokkur ellimörk sjáist á þeim.
Og sama hefir hún veitt mörgum
öðrum mönnum sínum i meira eða
minna mæli — og þá ekki sizt sira
MATTH/ASI JOCHUMSSYNI, — og
gjört það alveg óbeðin.
En við luum virðist hún hafa haft
það meira en flesta aðra af mönn-
um sínum, að hún hefir ekki látið
sér nægja að gefa börnunum hans
drjúga hita af ódáinseplunum, held-
ur lika lofað honum sjálfum að
narta í þau við og við, svo að hann
gæti ekki elzt. Má af því ráða, að
hún unni honum ineira en öllum öðr
“Sorg”, sem hann orti eftir konu
sina, enda er það einn af dýrustu
gimsteinunum í íslenzkum bókment-
um.
“Guð er sá, sem talar skáldsins
raust", kvað Gisli Thórarensen um
Jónas Hallgrímsson. F.n ekki ætti
slik setning síður við um síra Matt-
hias. Því að þó að kvæði hans séu
auðvitað harla misjöfn að gæðum
eins og hlýtur að vera um allan
þann grúa, þá þekkjum vér ekkert
skáld í liinum nýrri bókmentum
vorum, sem ber þess svo augljós
merki, að vera guðinnblásið, eða
gæddur þvi, sem á útlendmn tung
um kallast “divination”. Hann er
skáldkonungur af gnðs náð.
Það var ásetningur Eimreiðar-
innar, að flvtja að þessu sinni yfir-
litsritgjörð uin skáldskap og ritstörf
síra Matthíasar. Hafði hún verið
pöntuð hjá íslenzku skáldi, sem Iof-
að hafði að rita hana. En hann gafst
upp við hana; og þegar ritstjórinn
fékk um það að vita, var komið í ein
daga, svo enginn tími var til að
semja nýja. Það er sem sé ekki neitt
áhlaupaverk, þar sem um jafn mikil
og niargliáttuð bókmentastörf er að
ræða.
Vér verðum því að láta ]iessi fáu
framanskrifuðu orð nægja i þetta
sinn. En jafnframt höfum vér snúið
oss til Hafnar-skáldanna íslenzku
og beðið ]iá að Iofa Eimr. að flytja
afmæliskveðjur frá Jieim til skáld-
konungsins. Og þær koma hér.
Höfum vér því einu við að bæta,
að grátbæna þess Iðunni Bragadís,
ið miðla honmn enn drjúgum af ó-
dáinseplum síiumi, svo landinu okk-
ar megi auðnast sem lengst sú sæmd
og gleði a, sjá vinsælasta skáld og
vinsadasta mann þjóðarinnar á heil-
um fótum og með óskertu andans
fjöri.
Kliöfn, 11. nóv. 1915.
V. G.
* * *
AfmæliskvetSjur til skáld-
konungsins.
Kæri sira Matthias Jorhumsson!
Eg lýt þeim manni með lotningu,
sem fóstra okkar, ísland, léði hörpu I
sína - með glaðara geði og fremur
nokkrum öðrum sona sinna. Þó lýt
eg yður einkuin fyrir það, live vel
]>ér kunnuð með hana að fara. Þvi j
ildrei hefir neitt hljóðfæri fallið ij
hæfari og verðugri liendur.
Siungi öldnngur! Enn |)á hcfir
Elli gamla ekki þorað til við yður. |
þó hún sé búin að hlaða átta tugum
ára á lierðar yður. Eg vona, að hún
þurfi að bæla við niunda og tiunda
tugnum, áður en hún sér sér fært,
að setja á yður siðásta hælkrókinn.
Þvi cnn mun gull undir rótum
þeirrar tungu, sem orti mörg af okk-
ar fegurstu og átakanlegustu ljóð-
uni.
Lengra líf og fleiri ljóð! Það er
hcillaósk min 'og okkar a]Ira Islend-
inga til yðar, óskabarns landsins og
el skhuga skál d g.v ðj u n n a r.
Chúrlottenlund, 11. nóv. 1915.
Gunnar Gnnnarsson.
* * *
Einhver kærásta endurminningin,
sem eg hefi að heiman, er minning-
in uni landið, þegar það var að
hverfa més sjónum, og hafið smám
saman hreif það niður í djúpið.
Það var víst um kvöld, vetrar-
kvöld, með sterkum, málmhörðu'm
litum. Síðasl sá eg ekki annað en
hvítglitrandi þúfu úl við sjóndeild-
arhringinn, í umgjöVð elds og kopar
rauðra lita. Það var hæsti fjalla-
hnúkurinn á gamla l'róni.
Eg sé ennþá fyrir augum mér
þessa hvitu þúfu. Hún er eins og sæ-
merki, sem visar mér veginn heim.
Hún Jyftir upp yfir hafið öllum ynd-
isleik landsins mins, fjarlæg og köld,
einmana, mitt á milli hafs og him-
ins.
Þetta er ekki annað en minning,
einfiild mynd, sem við alþr kiinn-
umst við, sem höfmn hafið milli vor
og fósturjarðarinnar. En hún geym-
ir, samt sem ijður, djúpan innri
san nleik.
í heimi andans, visinda, bók-
Scxtíu manns geta fengið aðgang
að læra rakaraiðn undir eins. Tt!
þess að verða fullnuma þarf aðelns
8 xúkiir. Áhöld ókeypis og kaup
borgað ineðan verið er að læra
Nemendur fá staði að eriduðu nómi
fyrir $15 til $20 á viku. Vér höfum
hundruð áf stöðuin l>ar sem ])éi
getið byrjað á eigin reikning. Eftir
spurn eftir rökurum er æfinlega
mikil. Til þess að verða góður rak
ari verðið þér að skrifast út frá
Alþjóoa rakarafélaginu.
International Barber College.
Alexander Ave. Fyrstu dyr vestan
við Main St., Winnieg.
----íslenzkur Ráðsmaður hér.—-
ÁGRIP AF REGLUGJÖRÐ um
heimilisréttarlönd í Canada
og Norðvesturlandinu.
Berið umhyggju fyrir garðinum—Notið McKenzie fræ
T3
n3
C
c_)
<u
>
V
C9
3
C
C
<
O
O)
N
C
V
ÍS,
’a

Arið 1915 nær pvi
HÁLF MIUÓN Manna Sáðu
McKenzies Fyrirtaks Frætegundum.
VerðMkýrMln vor fyrir 1916 gefur yður nákvæmar bendingar um allar liestu frætegundir, sérstaklega valdar fyrir ræktun í Vestur-Canada. Yflr Tiiúiiku Ar höfum vér núkvæmlega rannsakað hverjar fra^tegundir ættu best við hér í Vestur-Canada hvað snertir jarðveg og loftslag. McKenzie fræ tegundir, prísar og margra ára reynsla er yður ætið á reiðum liöndum. KAið lipxhi fræteguinllr fyrir flÍNfl'íiÍN korn, Cirastegundir, matjurtir, blóm, trjátegundir. hænsnafæðu, o.s.frv. .YleKeny.le friv eru seld í öllum betri verzluum í Vestur- Canada. Pantið tafarlausthjá kaupmanni yðar, svo að hann geti verið viðbúinn tímabærri afgreiðsliv. % Hin tuttugasta árlega útgáfa af McKenzies útsæðis bók, sem nefnist: «RKi) <a IIIH IIOOK KOK THK WHST." er nú fullkomnari en rtokkru sinni áður. Hún fræðir yður um alt viðvík.iandi besta fræi fyrir bændur og aðra. Sendið eftir eintaki. |llM» il
A. E. McKenzie Co. Ltd.
Brandon, Man. Calgary, Alta. 1 L ■

Ln
a
3
CL
OJr
n>
O
&
&
o
0Q
<
O
Finnið verzlunarmann yðar. Til sölu alstaðar.
Hver, sem hefir fyrir fjölskyldu at5
já rðfir karlmaöur eldri en 18 s'tra, get-
ur tekið heimilisrétt á fjór'ðung úr
section af óteknu stjórnarlandi i Mani-
toba, Saskatchewan og Alberta. IXm-
sækjandi erður sjálfur at5 koma tl
landskrifstofu stjórnarinnar, oða und-
irskrifstofu hennar í ]jví héraði. f um-
boði annars má taka land á öllum
landskrifstofum stjórnarinnar (en ekki
4 undir skrifstofum) með vissum skil-
yrðum.
SKYLDl It:—Sex m.ána'ða ábúð og
ræktun landsins á hverju af þremur
árum. Landnemi má búa með vissum
skilyrðum innan 0 mílna frá heimilis-
réttarlandi sínu, á landi sem ekki er
minna en 80 ekrur. SæmileRt íveru-
hús verður að bysgja, að umlanteknu
þegar ábúðarskyldurnar eru fullnægö-
ar innan 9 mílna fjarlægð á öðru landi,
eins o£ fyr er frá greint.
í vissum liéruöum getur sóöur og
efnilesur landnemi fengið forkaups-
rétt. á fjórðungi sectionar meðfram
landi sínu. Verð $3.00 fyrir ekru hverja
SKYLIM li:—Sex mánaða ábúð á
hverju hinna næstu þriggja ára eftir
að hann hefir unnið sér inn eignar-
bréf fyrir heimilisréttarlandi sínu, og:
auk þess ræktað 50 ekrur á hinu seinna
landi. Forkaupsréttarbréf getur land-
nemi fengið um leiö og hann tekur
heimilisréttarbréfið, en þó með vissum
skilyrðum.
Lamlnemi sem eytt liefur heimilis-
rétti sínum, getur fengið heimilisrétt-
arland keypt í vissum héruðum. Verð
$3.00 fyrir hverja ekru. SKYLDUR:—
Verður at5 sitja á landinu 6 manuði af
hverju af þremur næstu árum, rækta
50 ekrur og reisa hús á landinu, sem er
$300.00 virði.
Bera má niður ekrutal, er ræktast
skal, sé landið óslétt, skógi vaxið eða
grýtt. Búpening má hafa á landinu í
stáð ræktunar undir vissum skily^<5u, n.
\V. W. COHV*
Deputy Minister of the Interior.
Blöð, sem flytja þessa auglýsingu
leyfislaust fá enga borgun fyrir.
Hið árlega
Miðsvetrar Samsæti
Islendinga í Leslie, Sask.
Verður haldið í Samkomu Húsinu á Leslie
FÖSTUDAGINN, 18. FEBRÚAR, 1916.
Skemtiskráin verður fjölbreyttari en nokkru sinni áður.
Herra Thorbergur Thorwaldsson, Pröfessor maeltr fynr Minni
íslands.
Herra Björn Hjálmarson, Skólastjóri mælir fyrir Minni Canada
Herra Walter Lindal, Lögfræðingur, mælir fyrir Minni Vestur-
Islendinga.
Au'k þess flytja ýmsir heimamenn, sem eru alveg nýir í tölu ræöu-
manna, stuttar ræður, og mæla fyrir minnum Viðeigandi kvæði
verða sungin á eftir ræðunum, undir forustu karlmanna söngflokk-
sins “Hekla” sem auk þess syngur úrvals íslenzk sönglög, annað
slagið á meðan samkoman stendur yfir
I»aulæfður hljómleika flokkur skemtir gestunum, og spilar við
dansinn.
Veitingarnar verða hinar fullkomnustu og verður ýmiskonar al-
íslenzkur matur fram reiddur svo sem: svið, Hangið-kjöt, Harður
fiskur, slátur.skyr og margt fleira.
Prentaðri skemtiskrá verður útbýtt á meðal gestanna.
Aðgangurinn að öllu þessu verður
$1.00 fyrir fullorðna--------------50c fyrir börn.
‘íslendingar viljum vér allir vera”
menta og lista eru það lika alt af
hæstu tindarnir, sem lyfta landinu
uþp úr hafi gleymskunnar og fjar-
lægðarinnar, og eru oss sæmerki
lveim til íslenzkrar menningar.
Mcðal þeirra tinda ber síra Malt-
hias höfuðið hiVtt,----i umgjörð
bjartra þta,
>Iér er skylt að kannast við, að
licima fanst mér ekki svo mikið um
hæð eða forrn þessa hnúks, sem vera
bar. Li'iglendið og smáfjöllin draga
oft úr hæðinni, þegar maður stend-
ur á landi. En síra Matthías hækk-
aði, ]iegar eg kom út á hafið. Og
]iað eru aldrei lægstu fjöllin, er svo
fer um. Nú er hann einn af hæstu
og fallegustu hnúkununi, sem visa
mér veginn heim. Og eg hefi innri
])örf til að segja honum það — bless-
uðum karlinum — við þetta tæki-
færi.
Og að lokuin óska eg honum aþs
góðs, og margra farsælla ára meðal
vor.
Hann á langan og fagran dag að
baki. og á langt og fagurt sólarlag
skilið. Og þjóðinni okkar er það til
góðs, að hafa einhvern á meðal sin,
seni henni þykir vænt um.
Khöfn. 11. nóv. 1915.
Jónas Guðlaiigsson.
Eimreiðin, 22. ár, 1. hefti.
1
VÍNBANNIÐ INNLEIÐIR
VELLÍÐAN.
Meðfylgjandi skrá yfir nokkur síðastliðin ár sýnir hversu vellíðan
I fylgir vínbanni: ,
Vínbannið og Iðnaður.
\iikin frnn»l«*iftHln rt t!n ftrutn: —
Vínbanns riki íekkert vín)
Sem næst vínbann (meira en 50 prósent án vínsf .
Vinsala leyfí aö nokkru leyti (meir en 25 prósent án vins)
Vínsala leyfð (tæp 25 prósent án vins)
Vínbannií og Vinnukaup.
IIii-kkiin vcrkalauna A (íii ftrum: —
Vínbanns riki (ekkert vín)
Sem næst vínhann (meira en 50 prósent án víns)
Vínsala leyfð ati nokkru leyti (meir e.n 25 prósent án vins)
Vínsala leyfð (minna en 25 prósent án víns)
Prósent
116.3
85.6
73.7
Prósent
103
77
61
Vínbann og peningavelta.
\iikib i'é Hl fyrirtækjn ft (ín Ariim: — Prósent
Vínbanns ríki (ekkert vín)
Sehi næst vínbann (meira en 50 prósent án víhs 127.5
Vinsala leyfö að nokkru leyti (meir en 25 prósent nn vígis) 1 ■ 2 1
Vínsala levfð imihn.T en 25 prór.ent án v-íns) 86.1
VínbanniS og Skattar.
(Eftirfarandi tölur eru fyrir árið 1913, það síðasta sem hægt er uð fá full-
komnar upplýsingar um. Upp að þeim tíma voru að eins átta vínbanns ríki.
— “Municipal Revenue Expenditure and Public Propertics Act”, gefin út af
Census Burcau. sýnir):
(■enerai ProiM»ríy Tji \«*s ('ollpctcil, |u*r ( apitn:
*í ótta vínbanns ríkium (ekkert vin) $10.12
T nærri vínbanns ríkjum (meir en 50 prósent án vins) 11.08
í ríkjum, sem hafa vínsölu að nokkru levti (meir en 25 pró-
‘■■pnt án vins) 14.23
í rikjum, sem leyfa vínsölu (minna en 25 prósent án víns) 16.98
SttmnnlHirftiir A NkiUtnm I rfkÍK|>:irfir \ib nAurnniin ríki.
1880 Kansas (v í n s a 1 a) 5.5 mills Nebr'a* ka (vínsala) 3.9 mills
1881 Kansas (v í n 1 a u s t) 5.0 mills Nebraska (vínsala) v 6.1 mills
1882 Kansas (vinlaust) 4.5 mil’s Nebraska (vinsala > 6.7 mills
1883 Kansas (vínlaust) 4.3 miUs Nebraska (vínsala) 7.8 mills
1885 Kansas (vínlaust) 3.9 mills Nebras ka (vínsala) 7.7 mills
1914 Kansas (vínlaust 1.2 mills Nebra ska (v i n s a 1 a) 7.8 inills
hessar tölup sýna, að yfir öll Bandaríkin lækkar skatturinn eftir því sem
vínsöluhúsunum fækkar. Þær sýna einnig. að skattar eru 66 pró^ent hærri,
þar sem mest er selt af víni, heldur en þar. sem minft er.selt af því. ketta er
áríöandi sýnishorn af því, hvað vínið gjörir. Breonivínskna*purrtar geta ekki
lenprur borið þati fram, að landið græði á þeim. Hví ættum við að borera hærri
skatt fvrir ao hafa vínsoluhúsin ? FJf nokkur önnur verzlun evðilegernr aðra,
þá verður hún að borga fyrir skaðann. en þegar brennivínskráin eyðilegg-
ur föðurinn eða drepur móðurina, þá fellur byrðin af að halda við munaðar-
leysingjunum, á manninn, sem borgar skatt tií rikisins, en ekki á vínsalann.
I Manitoba, einnig segja þeir sem hafa besta hugmynd um það,
að vínbannið verði aldeiiis ekki til þess að auka skattgjöidin. í
sannleika er útiit fyrir að auk þess að losa Fylkið við þessa bölvun
i og fæðingarstað glæpa og sorgar, verður vínbannið til þess að lækka
^ skattálögin. Enginn sterkari vottur þess er fáanlegur, en sá, að í
| fjárhags-áætlunar ræðu, sem Hon. Ed. Brown, fylkis-féhirðinnn hélt á
j fimtudaginn, Febrúar 10. í þessari fjárhags áætlunarskýrslu, voru
j ekki teknar til greina inntektir fyrir vínsöluleifi sem síðast liðið ár
j námu $161,664. “Fyrir þessa skýrslu”, sagði Mr. Brown, “er eg að
j búast við, að í vínbannskosmngunum verði meiri hluti með vínbann-
inu. Eg er viss uno.þingið sé mér sammála í því að þó fylkið tapi
þessum inntektum þá verði svo mikill sparnaður til fylkisins og fölk-
! sins við tilkomu Mamtoba Temperance laganna, að það verði sparn-
! aður fyrir fylkið en ekki tap”.
Vínbannið og Sparnaður.
Híkidæmið á hvert liöfuð í Kansas (vinlaust síðan 1880), miðað við eigna-
skatt, er $1,629.61, hið hæsta í Bandarikjunum.
Norður Dakota (vínlaust) er hér um bil eins gott. En Missouri (vín-ríki)
hefir að eins $300 á hvert höfuð.
Samanburður.
Peningar—Kansas (vínlaust) hefir innlegg á bönkum á hvert höfuð $100.00
Peningar—Missouri (vínsölu-ríki) hefir innlegg á bönkum á hvert höfuð 20.00
Autós—Kansas (vínlaust), fimti hver bóndi á autó. •
Autós—Missouri (vínsölu-ríki), einn bóndi af hundraði hverju á autó.
Bankar—Bankar stofnsettir í Bandaríkjunum 1907: ' Kansas (vinlaust) var
fremst, — Norður Dakota (vínlaust) var næst, — Maine (vinlaust) var hið
þriðja í röðinni.