Heimskringla - 09.03.1916, Blaðsíða 2

BLS. 2
HEIMSKRI N G L A.
WINNIPEG, 9. MARZ 1916.
Tilraunastöðvar sambandsstjómarinnar
Eftir S. A. Bjarnason.
CSiðurlag).
Hænsni og bíflugur.
Útungun, meðferð á ungum, varp-
hænuni og hænsnum til sláturs, eru
prófuð á marga vegu. Hænsnahús af
ýmsri gjörð, mismunandi varpkyn
af hænsnum og mismunandi fóður-
tegundir eru einnig reynd. Fleiri
tegundir af alifuglum eru einnig
notaðar við tilraunir, svo sem tur-
keys, gæsir og endur. Bæklingar og
smárit hafa verið gefin út til að
lýsa öllum tilraunum, sem gjörðar
hafa verið í fuglarækt, og ættu þeir,
Riflugubú í Brándon.
sem vilja fræðast um einhver viss
atriði, að skrifa til næstu tilrauna-
stöðvar eftir ritum þessum.
Bíflugnaræktinni hefir enn ekki
verið eins vel sint af bændum, eins
og vera ætti. Bíflugur geta orðið
stór inntektaliður fyrir bændur, og
kosta þó nijög litla fyrirhöfn. Bulle-
tin No. 69 fjallar um biflugnarækt á
tilraunabúum stjórnarinnar. Hver,
sem byrjar á biflugnarækt og stund-
ar þær rétt, getur haft mikla ánægju
og mikinn ágóða í frístundum sín-
um.
GaríSrækt.
Allar tegundir, sem geta þrifist í
hverju héraði, eru prófaðar, og
skýrslur gefnar árlega. Það hefir
rækta hina ýmsu kál- og gárð-
ávexti, hafa verið prófaðar á Ex-
perimental Fárms. Geta því allir
fræðst um slík málefni og notið
reynslu annara, til að forða sér frá
óhöppum.
Aldinarækt.
Þess má geta, að í Austurfylkjun-
um og eins í British Columbia, þar
CrabApple tré á Tilraunastöðinni í
Brandon, hlaðið með ávexti.
sem aldinaræktin er svo algeng, •
hafa Experimental l'arms staðið
mjög framarlega í öllum tilraunum.
I Sléttu-fylkjunum hefir alveg nýtt
spursmál komið upp á teninginn.
Loftslagið er kalt á vetrin, en heitt
og þurt á sumrin. Þess vegna þarf
að ra'kta sérstaklega harðfengar
tegundir af eplum, “grapes”, ‘‘sher-
ries”, “plums” og yfir höfuð öllum
Avaxta-garður á tilraunastöðinni í Brandon.. .Staurarnir eru settir niðtir
ú milli hinna ýnisn tegunda í beðiinum.
lengi verið á vitund manna. einkan-
lega i Vesturfylkjunuin, að garðá-
vextir hafi ekki verið ra'ktaðir sem
skyldi. Árangurinn er sá, að fólkið
hefir orðið að lifa á dýrari og oft o-
hollari fa'ðutegundum, -— þvi garð-
ávextir eru holl fæða og við ailra
hæfi. Mismunandi aðferðir við að
aldinum. Við ]>etta dæmi hafa Ex-
perimental Farins verið að glima í
meira en fjórðung aldar. I)r. Wil-
liam Saunders, fyrsti formaður Ex-
perimental Farms, ræktaði fjölda
margar nýjar tegundir af eplum,
sem hafa lukkast vel i Vesturfylkjun-
uin. Og sama er að segja um ‘‘plums”
Skrautrunni af Caraganna á Brandon búi. Þessi viðar tegund þrífst vel
í Vestnr-Canada.
og “raspberries”, “currants”, ‘grap-
es’ og “cherries”.. Með tilraunum
sínum hafa Experimental Farms
framleitt tegundir af aldinum, sem
hver bóndi ætti að geta notað sér í
beimagarði sínum. Vesturlandið,
með sínu kalda loftslagi, getur sanit
sem áður fóstrað ýms aldini, sein
öllum smakkast vel, og sem margir
hafa mikið gaman af að rækta! —
Sérstaklega er þess vert að benda
fólki á bæklinga og rit, sem hafa
verið gefin út um þessi málefni.
Það eru alt of fáir, sem enn hafa
kynt sér möguleikana í þessa átt.
Unglingarnir ættu sérstaklega að
læra um aldinarækt, sjálfum sér til
skemtunar og hagsmuna.
Trjárækt og blómarækt.
Vesturfylkin eru mestmegnis
slétta. Það er í mikið ráðist, að tak-
ast það á hendur, að klæða sléttuna
grænuin skógi. En Tilraunabúin sáu
hér verkefni til að vinna. Það var
byrjað á því á aðalstöðinni í Ot-
tawa, að rækta allar mögulegar teg-
undir af trjám, smávið og blóma-
runnum, sem mætti nota bæði til
Ffnafræðislegar rannsóknir.
Allar mögulegar rannsóknir við-
víkjandi samsetningi fóðurtegunda,
áburðar, jarðvegs o. s. frv. fara einn-
ig fram undir umsjón Experimental
Farms. Sérstakar rannsóknarstöðv-
ar hafa verið bygðar í Ottawa, og
þangað senda búin þá hluti, sem
skal rannsaka. Bændur geta notið
góðs af þessu með því að kynna sér
skýrslurnar. Eins fá jieir að senda
sýnishorn af jarðvegi, drykkjar-
vatni eða málmum, til að fræðast
um samsetning og-gildi þeirra.
Útbreiðslustarf.
Sérstök deild hefir á hendi prent-
un á öllum árlegum skýrslum, bækl-
ingum og ritum, sem gefin eru út.—
Svo er önnur aðferð, sem hefir auk-
ið mjög þekkingu fólksins á starfi
Tilraunabúanna. Á hverju sumri
sendir hvert bú frá sér vagnhlass
af sýnisgripum, sem eru sendir á all-
ar aðabsýningarnar í hverju fylki
fyrir sig. Þannig voru 14 sýningar
heimsóttar í Manitoba á síðastliðnu
ári og flciri í hverju af hinum 8
fylkjum Canada ríkis. Sýnismunirn-
Blómabeð af Astors — Brandon stöðin.
nefndar að ofan. Tré, smávi'ður
og blóm eru alls ekki til útbýt-
ingar, hvorki geflns eða seld.
4. Tilraunabúin selja svo sem fimin
bushel af hreinu útsæði af höfr-
um, hveiti, byggi og baunum
(peas). — Beiðnina (ásamt and-
virði) skal senda til nwsta Ex-
pcrimental Farm í heima-fylkinu.
5. Einnig geta Tilraunabúin oft orð-
ið við bón bænda (ef um er beð
ið í tíma), með því að selja þeim
naut, hrúta, svínsgelti eða hana,
af góðu kyni. Kvendýr eru vana-
legast ekki til útsölu.
* * *
Tilraunabú ríkisstjórnarinnar (The
unum á öllum hinum þýzku skipum,
sem liggja í höfnum á Bandarikja-
ströndum, að þeir skýldu vera al-
búnir til þess, að halda burtu þaðan,
sem þeir eru, heim til Þýzkalands
hinn 15. apríl. Þá á stríðið að vera
búið. Sumir ætla, að þeir búist við
að vinna nú svo mikla sigra, að
Bandamenn geti ekki annað en tekið
friðarkostum þeim, sem Þjóðverjar
bjóða fram. Og er þetta eignað Vil-
hjálmi keisara sjálfum.
Það verður gaman að vita, hvort
hann sér þetta fyrirfram, eða hvort
honum skjátlast þar eins og í siimu
öðru.
JAPANAR KOMNIR í MIÐ-
JARÐARHAFIÐ.
Baunir auka frjómagn jarðarinnar og eru ágælar til fóðitrs.— Scott Tilrannastöðin.
skýlis og til prýðis. Svo voru ný-
græðingarnir sendir í þúsundatali
til Brandon, Indian Head, og hinna
annara stöðva i Vesturfylkjunum.—
Þessi tvö tilnefndu bú tóku þá að
sér að rækta og gefa í burt til bænda
stórar byrgðir af þessum trjám og
héldu því áfram, þar til 1908, þegar
innanríkfsdeildin i Ottawa stofnaði
sérstakan skógræktunar búgarð í
Indian Head. En þó að nú séu ekki
gefnar plönturnar til íbúa Vestur-
fylkjanna, halda saint Experimental
Farms áfram að prófa allar tegund-
ir af trjám, sem gætu orðið æskileg-
ar fyrir fylkin, hvert fyrir sig. All-
ir, sem heimsækja Tilraunabúin,
dást mjög að fegurðinni, sem þar
mætir augunum. Og það má með
sanni scgja, að þau hafa sýnt ótví-
ræðilega, að enginn þarf að lifa á
bersvæði, á Ieiðinlegum eða jafnvel
Ijótum búgörðum, vegna þess, að
náttúran banni jurtagróður. Það er
þvert á móti, — endur og fyrir
löngu var sléttan öll skógi vaxin, en
skógurinn var eyðilagður. Nú bíður
náttúran þess, að mannshöndin
prýði og fegri aftur það, sem hefir
um stundarsakir mist fegurð sína.
Blómaræktin hefir verið höfð um
hönd til að auka og bæta blóma-
skrúða þann, sem náttúran hefir á
jörðina sett. Viltu blómin eru fyrir-
rennarar eða foreldrar hinna rækt-
uðu. Tilraunastarf vísindamannsins
bætir þau og gjörir þau stærri, lit-
fallegri, ilinbetri og langlifari, en
þau annars inundu geta orðið. Rit
og bæklingar um ræktun á blóm-
um, smávið og trjám, fást gefins á
öllum Tilraunastöðvunum. Spurn-
ingum ölluin einnig gefin fullnægj-
andi svör.
Plöntusjúkdómar og ormar.
Deildir þær, sem rannsaka þessi
málefni eiga aðsetur sitt í Ottawa.
Þar eru rannsiikuð kvikindi og orm-
ar, sem eyðileggja uppskeru bónd-
ans, garðyrkjumannsins og trjárækt-
armannsins. Má nefna:—Saivflg,
armgworm, tent caterpillar, cul-
worms, grasshoppers, blisterbeetles
og ótal fleiri. Eins er með sjúkdóma,
svo sem: rust, smut, blight, kart
öflu-sjúkdóma o. f|. — Deildirnar
gefa allar upplýsingar viðvíkjandi
öllum þessum ófögnuði og kenna
bændum ráð til að frelsast frá upp-
skerubresti og harðæri, þegar plág-
an sækir á búgarða þeirra. Sérstak
ir men nsinna þessu og eru ætíð
reiðubúnir til að hjálpa.
ir eru af öllu mögulegu tagi: út-
sæði, byggingar (í smá-stæli.ngu),
myndir, töflur og skýrslur, bækling-
ar og rit, og fleira. Hver, sem kemur
á sýninguna, á kost á að kynna sér
þannig starf Experimental F'arms, og
afla sér upplýsinga, þvi vel-æfður
maður stýrir sýningunni og svarar
spurningunum. Eins er það eigi all-
lítill þáttur í
útbreiðslunni
að fólk gjörir
sér æfinlega
ferð til Til-
raunabúanna
ef leiðin ligg-
ur nálægt, og
kynnir sér
starfsemi
þeirra. X>ar
eð nú eru 26
slík hú í Can-
ada, er aug-
Ijóst, að marg
ar þúsundir
karla og
kvenna koma
árlega við á
Tilraúnastöðvum
arinnar.
Dominion Experimental F'arins) eru
kostuð af alinannafé. I'jöldi sérfræð-
inga og vísindamanna starfa á þess-
um stöðvum, ætíð reiðubúnir til að
leiðbeina bænduin, og gefa þeim ráð-
leggingar. Verst er, að svo margir
nota sér ekki tækifærin sem skyldi,
— og eru því óbeinlinis að borga
fyrir ekki neitt í aðra hönd. Al-
F'yrir viku síðan varð það opin-
bert, að eitthvað af herskipaflota
Japana væri komið i Miðjarðarhafið,
til að líta eftir og vernda kaupskip
og fólksflutningaskip Japana, þar
sem ]>ýzkir eða austurrríkskir neð-
ansjávarbátar rhafa Verið að sökkva
skipum. Hafa Japanar heilmikið af
flugbátum til að finna neðansjávar-
bátana, og teljast flugbátarnir beztir
að eiga við neðansjávarbáta.
AÐSENDAR STÖKUR.
Þessa eru þeir nú að raula á stræt-
unum um "heygarðskarlinn”:
í heygarðinum hefir ’ann lítil ráð,
’ann hlýðir bara. Vinnur stöðugt,
greyið!
Hann fær að bera nafnið fyrir náð;
ei neitt að velja, bara að gefa
heyið.
En sá, sem að er þrælsins þræll
þykir fáum vera sæll.
Og drengskap þegar fleygt er fyrir
borð,
þá er ei hægt af meðaumkvun að
mæla
um mann, er lét sig óþokkana tæla.
Nýgræðings tré á Tilraunastöðinni í Morden.
sambandsstjórn-
Nokkrar bendingar til íslenzkra
bænda.
1. Það er, ef til vill, margt, sem þér
vilduð fræðast um, sein gæti bætt
hag yðar og gjört búskapinn bet-
ur arðberandi. Hikið því ekki
við, að senda spurningar yðar til
þess Experimental Farm, sem
næstur er heimili yðar í sama
fylki. Búin
skifta þannig
verkinu með
sér, að hvert
fylki sækir til
þeirra stöðva,
sem eru innan
takmarka þess
2. Látið ekki
hjá líða, að
biðja um (á
næstliggjandi
Tilraunabúi)
kartöflu út-
sæði, en send-
ið til Central
Experim'ental
T’ann eftir
sýnishorni af
hveiti höfrum
byggi og baun
um (peas).
3. Stjórnin gefur
ekkert útsæði
engar plöntur
aðrar en þær
sem hér eru
mennar stofnanir eru almennings-
þjónar. Allir ættu því að færa sér
þær í nyt.
STRÍÐIÐ BÚIÐ 15. APRÍL,
SEGIR VILHJÁLMUR
Ekki getum vér trúað því, en þó
kemur sú fregn frá Washington og er
send til Telegram 25. febrúar, að
þýzka stjórnin liafi tilkynt skipstjór-
NÝ UPPFYNDING.
Canadamaður frá Nova Scotia,
Lawrence að nafni, hefir fundið
upp nýja vél til að brenna upp
gaddavírsgirðingar þær, sem all-
staðar eru notaðar í striðinu. Það
er af kappi farið að búa þær til á
Englandi. Einn maður getur borið
hverja vél. En hún sendir eldstrók
frá sér 75 fet, og verður hitinn svo
mikill, að vírinn brennur, sem þráð-
ur í Ijósi.
Skrautrunnar og btóma-búskar á Tilrannastöðinni i Indian Jlead