Heimskringla - 27.04.1916, Page 3

WINNIPEG, 27. APRÍL 1916.
H E I M S K R 1 N G L A
BLS. 3
t
Minningar og árnaour
þrjú Kvæði
Flutt á 25 ára afmæli Unitara Safnaðarins
í Winnipeg 20. Apríl 1916
TIL ÚNÍTARA.
Sumar í för með blíða blænum,
Það brosir við jörðinni, loftinu, sænum,
Og vermandi kemur og lífgar og lýsir
Með ljósið og ylinn. — Hinn nýji vísir
Á greininni, knappur með gulan kollinn,
1 geislunum losnar við næturhrollinn,
Er sunna fer yfir svell og kal
Með sumargjöf inn í hvern forsæludal.
Þá fagna hugir og frjálsar sálir
Og foldin teigar þær ljómandi skálir,
Er sólguðinn hefir helt á barma
Með heilnæma miðmum sterka og varma.
Og hraðar slær sigrandi söngsins æðin,
Og sólstrengjuð harpa er bláloftsins hæðm. —
En hver, sem ekki á sumar í sér,
Er í sannleika dauður, hver sem hann er.
Og veri ykkar frjálstrú sumar í sálum
Og sólarskins birta yfir velferðarmálum.
Og megi ykkar kyrkja myndir þær glöggva,
Er úr myrkri sér vegi til ljóssins höggva.
Og verði henni sumargjöf sannleiks og friðar
Að sjá hversu skilningsþroskanum miðar,
Og vita, að altaf hún æskuný,
Þeim yngsta vorgróðri lifir í.
Kr. Stefiínsson.
25 ÁRA AFMÆLI ÚNITARA-SAFNAÐARINS.
Þú djarfi, frjálsi fámenningur,
sem fjórðung aldar stefndir beint,
haf þökk, og vit: nú samtíð syngur
af samhug með, þótt fari leynt.
Þitt Meira ljós! —: Þitt merkið reista
til mannkyns hrópar: Frjáls skal sál!
— Til heilla hverjum hugans neista,
sem heilagt auðgar, vermir feðramál.
Og vel sé öllum vorsins sonum,
sem vetur stytta jörðu á;
sem lyfta fögrum frelsisvonum
úr fjötrum kvelds að morgungljá;
sem trúa á heim og himinn nýjan
þess helga krafts, sem drottinn gaf;
þess andans lífs, með ljósstraum hlýjan,
sem Iýstur frelsissprota’ á hvern sem svaf.
Því eilíf breyting, eilíf þróun
til æðra stigs og skærra ljóss
er lífsins sanna sæla, fróun
og sigurljómi æðsta hróss. —
Þótt nútíð varpi villuskímu
á veginn þinn og gengna braut,
þú hræðist aldrei hel né grímu ,
því himinn þinn, er eilíft sannleiks-skaut.
Þorsteinn Þ. Þorsteinsson.
ORT TIL ÚNITARA.
VIÐ bygðum guðum, í svo mörgum myndum,
Vorn mannaheim, og sæg af þeirra ætt,
Og þó þá að oss þrengja nokkuð fyndum
Við þeirra tölu sífelt gátum bætt —
Að hugsa og anda alt varð loks að syndum,
Og okkur sjálfum varla á jörðu stætt,
En samt var í oss ekkert góður hreimur
Því allir sungu: “Versnandi fer heimur!”
ÞIÐ kváðuð frjálst, að fækka þessum stéttum
Af fjöl-gyðingum, þeim er treystu sér,
Þó markaskráin rýrni í þeim réttum
Og ruglist. — Annars hefði farið ver,
Og mörgum orðið.þröngt á þessum sléttum.
Og það varð gæfa fleirum held’ren mér. —
Og því kem eg hér — þó mér illa fari —
Með þökk í hönd, en galsann minn í svari.
VIÐ hrósum þeim sem fylgja fornu smði
Og fyrirmælum dauðum véum frá,
Þeim foringjum sem fylkja vilja að miði
Sem fagurt er, og góðir drengir þrá,
En missa samt af meira en hálfu liði
Til manntaksins, þó heildin sé of fá!
Með skyldu-kvöð, að beygja bakið á þér
Við bogrið nið rað altarinu hjá sér.
ÞIÐ metið lífið líking næsta sanni
Og löngun hvers, að reynast skár en fyr.
Þið synjið um að sveia nokkrum manni
Þó setji ei krossmark yfir hverjar dyr,
Sé hönd hans traust er trú hans ei í banni.
Um tjóðurböndin engin sála spyr.
Þið gleðjist við hvern vilja frelsis-þorinn,
En vítið minna útaf-skeifu spdrin.
ÞIÐ gerðuð frjálsan guð í veröld sinni,
Og grynt þið hafið yztu-myrkra völd.
Svo verður ýmsra félags-frægðin minni
Á framleið okkar, þegar hallar öld. —
Manns hólpnust bæn er: bros við framtíðinni
Á batavegi. Slíkt sé þetta kvöld!
Þó heimskan endist elztu mönnum betur
Hún yfirlifað sannleikann ei getur.
Stephan G. Stephansson.
Kristján Krisijánsson
Hann var fædclur 15. maí 1838 að
Hrauni í Aðal-Reykjadal í Suður-
Þingeyjarsýslu. Foreldrar hans vorn
Kristján Sigmundsson og Guðný
Sveinsdóttir, Andréssonar. Bróðir
Sveins var Arngrímur Andrésson á
Sigríðarstöðum, Ljósavatnsskarði, í
Suður-Þingeyjarsýslu, sem var faðir
Gisla skálds í Skörðum í Reykja-
hverfi, Suður-Þingeyjarsýslu. Móðir
Guðnýjar, móður Kristjáns, var Sig-
riður Kolbeinsdóttir. Hennar móðir
Þórdís Björndóttir(?). Það fólk ná-
skylt til hliða við sira Pétur próf.
Pétursson á Víðivöllum o. s. frv.
Kristján var 20 vikna gamall, þá
móðir hans Guðný varð úti á Fljóts-
heiði, milli Reykjadals og Fljóts-
hverfis, sem bar við mjög átakan-
lega.
Kristján ólst upp hjá vandalaus-
um. Þau börn áttu fátt kosta i þá
daga. Um fermingaraldur fór Krist-
jn að Grenjaðaqstöðum, til síra Jóns
Jónssonar “allópathalæknis”, föður
síra Magnúsar, síðar prests á Grenj-
aðarstað. Það sagði Kristján mér, að
þar hefði hann lært að lesa og skrifa
hjá Jóni Einarssyni (ráðsmanni)
móðurbróðir minum. Þar var Bald-
vin Jónsson “skáldi”, faðir B. L.
Baldwinsonar, vinnumaður. Féll
Kristjáni vel við þá Jón og Baldvin.
Báðir vitmenn og glaðir og skemti-
legir á æskuárum.
Frá Grenjaðarstað fór Kristján
norður í Kelduhverfi. Var hann hjá
Erlendi Gottskálkssyni (alþingis-
manni síðar) og hjá Páli Hanssyni á
Inggjaldsstöðum. Úr Hverfinu fór
hann í Öxfjörð. Þaðan suður á Hóls-
fjöll. Var vinnumaður í 9 ár hjá
Jóni bónda Árnasyni og Kristínu
Eiriksdóttur í Víðihóli. — Gekk að
eiga dóttur þeirra Herborgu 10. sept.
1870. Árið eftir bygði hann upp Ný-
Hól á Fjöllum. Bjó þar og í Fagradal,
Víðihóli og Grundarhóli á Fjöllum.
Um skeið í Svínadal í Kelduhverfi,
og síðan aftur á Fjöllum. Síðast var
hann á Syðri-Bakka í Kelduhverfi.
Flutti vestur um haf 1903. Var i
Mikley um skeið. Síðar gjörði hann
landtöku í Árdalsbygð í Nýja ís-
landi. Þar bjuggu þau hjón um tíma.
Hann seldi land sitt 1914. Bygði síð-
an !hús á Gunnarsstöðum hjá Gunn-
ari bónda Helgasyni, í Hnausabygð.
Þar dó hann. Hann var nær sjónlaus
þrjú síðustu missiri ævi sinnar. Dó
af hjartabilun áðurnefndan dag.
Kriistján var meðalmaður á hæð
og i gildara lagi. Ilann var þrekmað-
ur og verkmaður i betra lagi. Hann
var dökkhærður á hár og skegg, og
málhreytur vel. Hann var greindur
og gefinn fyrir fróðleik og iframfar-
ir. Hann var höfðingi heim að sækja
og gleðimaður. Gestrisnu-orð fór af
þeim hjónum, ekki einasta um hin-
ar næstu sveitir, en einnig fjarsv^it-
is. — Um nokkurt skeið var Kr. vel
efnum búinn, en veitti ætíð höfð-
inglega.
Kristján var mikið riðinn við
sveitarmál. Hann var lengi í sveitar-
nefnd og sveitaroddviti um hrið,
sáttasemjari m. fl.
Ekki varð Kristjáni og Herborgu
barna auðið. En þau ólu upp Björn
sál. bróður Herborgar um nokkur ár.
— Kristjáni var sérlega ant um
konu sína, og sýndi það í hvívetna,
að hans insta þrá var, að henni liði
sem bezt, hvort sem hann væri lifs
eða liðinn.
Það er ekki vafa orpið, að þessir
samtíðarmenn Kristjáns höfðu mest
áhrif á hann: Jón Einarsson, Bald-
vin skáldi, Erlendur Gottskálksson
og Kristján Jónsson “Fjallaskáld”.
Voru þeir mestu skemtivinir nafn-
arnir, bæði á Fjöllunum áður en
Kristján fór í skóla og alt þar til
hann dó i Vopnafirði. Allir þessir
æskuvinir Kristjáns voru gáfumenn,
þó nokkuð á sína vísu hver þeirra.
Var Kristján fölskvalaus trygðavin-
ur þeirra. Mun hafa sýnt það í verki
við Kristján Jónsson, sem ætíð átti
þröngt urn hagi í efnalegu tilliti, þvi
Kr. Kristjánsson var hjálpfús og
gjörði stórmannlega til vina sinna.
Friður hvíli yfir gröf hansl
K. Á. Benediktsson.
Sveinn Sveinsson látinn
Hann dó af slysförum 3. apríl,
sextugur að aldri.
í hinu undurfagra dalverpi við
Assiniboine ána 15 mílur norðaustur
frá Glenboro, Manitoba, vildi það
hroða-slys til á sunnudaginn 2. apr.,
að hestur sló bóndann Svein Sveins-
son; kom höggið á höfuðið og
brjóstið, ogvar sá áverki ærinn til
bana; hann var borinn inn meðvit-
undarlaus og fék aldrei rænu aftur.
Hann dó nálægt 12 stundum síðar,
kl. hálftvö á mánudagsmorguninn
þann 3, apríl. — Læknis var strax
leitað, fyrst til Glenboro, síðan til
Cypress River; en læknarnir á báð-
um stöðum voru i svo miklu annriki,
að þeir gátu ekki komið. Var þá sím-
að til Carberry og fékst þar læknir;
en með iþvi að hann þurfti um 30
milur að fara og vegir voru lítt fær-
ir, komst liann ekki til sjúklingsins
fyrr en tveiin stundum áður «n liann j
dó. Það var strax. á aMra vitund.
er nærstaddir voru, að honum var
ekki lífs von eftir að hann ifékk á-
verkann, þó læknir hefði strax |
komið.
Sveinn heitinn var 60 ára rúmt, er
hann lézt. Hann var fæddur 12. marz
1856 á Daðastöðum í Núpasveit í
Norður-Þingeyjarsýslu á fslandi. —
Hann var af góðu fólki kominn, var
i ætt við þá Kristján heit. Jónsson
skáld og Björn bróður hans, er var
einn af frumherjum Vestur-íslend-
inga, fiiður síra Björns forseta
kyrkjufélagsins og Iíristjáns bónda
í Argyle og þeirra syttkina.
Svéinn ólst upp í Núpasveitinpi og
í Kelduhverfinu, og mun hafa verið
á ýmsum stöðum, þar til hann var
rúmt tvítugur, að hann fluttist vest-
ur um haf. Mun hann hafa komið til
Winnipeg laúst fyrir 1880, hvaða ár
er mér ekki kunnugt; en hann var í |
Winnipeg á frumbýlingsárum fs-j
lendinga þar. Var fyrstu árin öðrum ;
jiræði úti á járnbraut og hingað og;
þangað við algenga vinnu.
Hann kvæntist eftirlifandi ekkju
sinni, Kristínu Jóhannesdóttur, 19.
maí 1885, í Winnipeg, og bjuggu þau
fyrstu tvö árin þar í borginni, en
fluttust svo til Shoal Lake nýlend-
unnar og dvöldu þar í 7 ár. Til Cy-
press sveitar komu þau um mitt
suinar 1894, og hafa átt þar í bygð
heimili síðan.
BLUE R/BBON
KAFFI
OG
BAK/NG POWDER
Hvenær svo sem þú kaupir Blue Ribbon
vörur, þá sparar þú peninga. Þær end-
ast lengur og kosta því minna en nokkr-
ar aðrar vörur. Fáðu þér könnu af Blue
Ribbon kaffi ogBaking Powder næst er
þú. kemur í búðina. Dér líkar það áreið-
anlega.
Stlt með peningatryggingu
í Skálholts grafreit i Cypres,s sveit-
inni, og voru flestir bygðarmenn
viðstaddir. Húskveðju og likræðu
flutti Rev. R. Paterson, frá Glenboro.
G. J. Oleson.
lúðra nokkrum sinnum. — Þannig
var hann kvaddur hinstu kveðju
þessi ungi og hrausti íslendingur.
Hann var boðinn og búinn til að
leggja lífið í sölurnar fyrir frelsið
og fósturjörðina, þó örlög hans yrðu
að falla hér heima fyrir.
Þeim hjónum varð 5 sona auðið;
eru 4 á lífi, en einn dó í æsku, Ingi-
björn að nafni. Sveinn og Ingiberg
voru heima hjá foreldrum sínum ó-
giftir; Kristján giftist á síðastliðnu
hausti Ólinu dóttur Tryggva bónda
cálafssonar þar í bygðinni og býr á
heimilisréttarlandi föður sins; Jó-
hannes cr elztur þeirra bræðranna,
og hefir um mörg ár fengist við trú-
boðsstörf viðsvegar í Canada og í
Bandaríkjunum, og er nú til heimilis
í St. Louis, Missouri.
Sveinn heitinn yar kominn í góð
efni og var á framfaraskeiði í því
tilliti; hann hafði til eignar og um-
ráða ásamtsonum sínum tvær sec-
tionir af landi, og var farinn á síð-
ari árum að stunda jarðrækt i nokk-
uð stórum stýl. á fyrri árum stund-
aði hann mest griparækt og farnað-
ist vel.
Sveinn naut ekki mentunar í æsku
og mátti eins og fleiri íslendingar
spila upp á eigin spítur. Hann var
griendur vel og þaullesinn; fornsög-
ur íslendinga kunni hann nærri all-
ar utanhókar og helzt alla sögu ís-
lands, og veraldarsöguna þekti lvann
vel frá upphafi til enda, og hann
fýrgdist vel með því, sem var að
gjörast í umheiminum, því hann las
alt af og var stálminnugur.
Sveinn lenti i mörgum æfintýrum
um dagana, og hafði hann oft gam-
an af að segja frá æfintýrum sínum,
og var oft gaman að, því hann var
fyndinn og kunni allra manna hezt
að segja sögur.
Sveinn heitinn var lítill inaður
vexti og hvatlegur á fæti og var
þfátt fyrir sín 60 ár lítið farið að
fara að fara aftur. Hann var góður
nágranni, gestrisinn, bóngóður með
afbrigðum og hinn áreiðanlegasti i
öllum við skiftuin. Hann hafði mörg
þau einkenni, er svo vel einkenna
marga Þingeyjinga, og það duldist
ekki, að hann var af norrænu bergi
brotinn. Hann var nokkuð skap-
bráður, er því var að skifta, en fljót-
ur til sátta og gat fyrirgefið. Hann
var enginn kyrkjumaður, og hneigð-
ist að frjálsum trúarhugmyndum. í
pólitík var hann Konservatíve alla
þá tíð, sem eg þekti hann, og hafði
ávalt töluverðan áhuga fyrir stjórn-
inádum. Hann fylgdi sannfæringu
sinni fast og varð ekki keyptur, þó
glóandi gull væri í boði; en hlut
þótti honum aldrei gott að láta.
Jarðarförin fór fram þann 5. þ.m.
frá heimilinu, og var hann jarðaður
Dánarfregn.
Hér með tilkynnist vinum og
vandamönnum, fjær og nær, að 23.
marz siðastliðinn andaðist á einu
sjúkrahúsinu hér í Edmonton Pétur
Jónsson, hermaður í 218. herdeild-
inni (Battalion), sonur Jóns Jóns-
sonar Péturssonar, frá Kolgröf í
Skagafjarðarsýslu, og Sigurbjargar
Benediktsdóttur ólafssonar, frá Eiðs
stöðum i Blöndudal í Húnavatns-
sýslu.
Pétur sál. gekk i herinn hér í ifebr-
úar. Var hann með fyrstu mönnum
að ganga i hina svo nefndu “Irish
Guards” herdeild. Stundaði hann
æfingar allar i fyrstu af kappi, eins
og honum var lagið; en 22. marz
varð hann hastarlega veikur af
hjartasjúkdómi. Var hann þá fluttur
á sjúkrahúsið og andaðist þar dag-
inn eftir. — Hann var á þritugasta
árinu, fæddur 20. júní 1886 i Norð-
ur Dakota.
Jarðarförin fór fram á sunnudag-
inn 26. marz, og var það military
funeral. Herdeildin, sem Pétur sál.
var í, stóð að öllu leyti fyrir útför-
inni , og fór alt fram á hermanna-
vísu. Er það í fyrsta sinni, það eg
til veit, að íslenzkur hermaður er
jarðaður hér í landi. — Það var
einhver sii fjölmennasta jarðarför,
sem Edmonton búar hafa lengi séð.
Beggja megin við líkvagninn gengu
hermennirnir, sem nú báru félaga
sinn til grafar. Á undan líkvagnin-
um gekk skotliðsflokkur af her-
mönnum með byssur í höndum. Á
eftir likvagninum voru vagnar nán-
ustu skyldmenna og vina; en á eftir
þeim gengu langar raðir hermanna
úr hinum ýmsu herdeildum hér í
bænum. Aftarlega ,í likfylgdinni var
lúðraflokkur herdeildarinnar, sem
spilaði, þegar lagt var af stað og
eins þegar út í grafreitinn kom. Við
gröfina talaði prestur einnar kyrkj-
unnar hér fáein orð og kastaði
moldu á kistuna, er hún var látin
síga niður. Skotliðsmennirnir höfðu
fylgt sér beggja megin við gröfina
og hölluðust þar fram á byssurnar.
Er kistan var sígin til botns, hófu
þeir byssurnar^á loft við skipun
fyrirliðans, og skutu þremur skot-
um skáhalt upp i loftið. Ungir her-
inenn, sem stóðu í rcið fyrir aftan þá,
blésu að endingu hátt og snjalt í her-
Pétur sál. var trésmiður að iðn og
i röð mannvænlegustu ungra manna.
Af sjálfsdáðum aflaði hann sér tals-
verðrar alþýðumentunar; las mik-
ið, bæði á ensku og íslenzku, og
hugsaði langtum meira en alment
gjörist. Atorkusamur og þrautgóður
var hann við alt sem hann tók sér
fyrir hendur. öllum vildi hann rétta
hjálparhönd, bæði skyldum og ó-
skyldum, og ekki er of orðum aukið,
að hann hafi verið hvers manns hug-
ljúfi, sem til hans þekti.
Foreldrar og allir honum nákomn-
ir sakna hans sárt, þvi stórt skarð er
höggvið í skyldmenna-hópinn. —
En þó Pétur sé nú þannig tekinn fra
okkur, lifir minning hans í hjörtum
okkar, björt og fögur; hún bjarmar
lum veginn framundan, því öll von-
um við heitt og einlæglega, að við
fáum a ðhitta hann aftur, sælan og
brosandi, fyrir handan grof og
dauða.
O. T. Johnson.
Ein persóna (fyrir daginn), $1.50
Herbergi, kveld og morgunveríur,
$1.25. Máltít5ir, 35c. Herbergi, ein
persóna, 50c. Fyrirtak í alJa stabi,
ágæt vínsölustofa í sambandi.
Talsími Gnrry 2252
ROYAL OAK HOTEL
CIioh. GustnfHHon, eignndl
Sérstakur sunnudags miödagsverti-
ur. Vín og vindlar á borbum frá
klukkan eitt til þrjú e.h. og frá sex
til átta atS kveldinu.
2S3 MARKET ST. WINNIPEG
Hospital Pharmacy
Lyf jabúÖin
sem ber af ðllum öðrum.---
Komið og skoðið okkar um-
ferðar hókasafn; mjög ódýrt.
— Einnig seljum við peninga-
ávísanir, seljum frímerki og
gegnum öðrum pósthússtörfum
818 NOTRE DAME AVENUE
Phone G. 5670—4474
223rd Canadian
Scandinavian
Overseas Battalion
Lieut.-Col. Albrechtsen O.C.
HEADQUARTERS: 1004 Union Trust Bldg., Winnipeg
Æðri og lægri foringjar og hermenn verða Scandinavar.
Sveitina vantar hermenn. Skrifið yður í hana.