Heimskringla - 19.04.1917, Qupperneq 3

'WINNIPEG, 19. APRÍL 1917
HEIMSKRINGLA
BLS. 3.
'ökkur sýndir 'helztu staðir borgar-
innar; þar er inargt fallegt að líta
‘Og var l>að skemtilegur tfmi, sem
við áttum_ þar. Eg gisti þar hjá
Prof. Benson, sem um eitt skeið
var formaður skólanna í Washing-
ton, en hafði nú annan starfa á
hendi. Við komum inn í stjórnar-
byggingarnar og gjaldkerastofuna
(“The Treasury’’); þá voru þar
geymdir í gulli og silfri 165 milj.
dollara; eg lyfti upp $1,000 í silfur-
•doliurum og $10,000 í gulli, og mik-
ið í bréfi; var okkur sagt, að þar
mundi vera nálægt 800,000,000 doll-
ara geymt í fjárhirzlunni þá.
■Okkur var sýnd bókhlaða þings-
ins og var þar margt af gömlum
bókum og málverkum að skoða.
Við fórum í gegn um Hvítahúsið
(The White House) og hittum þar
Wilson forseta, og gaf hann okkur
flagg, var síðan tekin mynd af okk-
ur og forsetanum og stóð eg næst-
ur þeim fynsta á hægri hlið forset-
anum f annari röð að ofan; síðan
kvaddi hann okkur alla með
bandabandi, og lékum við að
Skilnaði nokkur lög á hljóðfæri
■okkar. Þá var okkur sýnt Smith
sonian forngripa og lista safnið, og
farið með okkur upp á Washing-
ton minnisvarðann.
Prá Waishington fórum við margs
vísarj en áður, og komum til Pliila-
delphia 29. aprfl; þar var okkur
sýnt Carnegie Hall, Independence
Hall og Betsy Ross húsið, þar sem
fyrsta flagg Bandaríkjanna var
búið til. í Trenton, N. J., var okk-
ur sýndur staðurinn þar sem
Washington fór yfir Delaware ána.
Við komum í Princeton háiskólann
30. apríl og hélt Hibben skólastjóri
þá ríæðu yfir 8,000 nemendum. 1.
maí komum við til West Orange í
New Jersey og heimsóttum þar
Thomas A. Edison; var ökkur sýnt
gegn mn allar verkstofur hans og
hlustuðum á sum af ihinum marg-
breyttu hljóðfærum hans; lékum
við nokkur lög fyrir hann og var
síðan tekin mynd af honum með
bljóðfæraflokk okkar.
Frá bæ þessum héldum við til
New York og fórum undir Hudson
ána; þótti mér skrítið smiði á
þeim göngum en ekki bar á að
þau lækju. New York borg er stór
<>g byggingar margar fagrar og
háar, en sumstaðar eru þær ljótar
og lágar, og götur óhreinar; sér-
staklega er það þó þannig 1 aust-
urhluta borgarinnar, og voru |>ar
mörg fátæk börn að leika sér úti á
óh rcinum götunum; við sáum
þann sérstaka stað, sem blaða-
drengirnr borða í. Eg ætlaði að
skoða dýragarðinn, en ekkert varð
af því; Brooklyn brúna skoðuðum
við, og er það sú hæsta brú, sem
eg hefj séð; þá var okkur og sýnd
myndastytta frelsisgyðjunnar (Sta-
tute of Liberty.
Frá New York fórum við 3. maí
og komum til Greenwioh, Conn.;
þar stönzuðum við tvo daga og
skoðuðum alla íhelztu staði þess
bæjar. Þaðan héldum við til Bos-
ton, Mass., 5. maí og gengum með
lúðraflokki Okkar í broddi fylk-
ingar til bæjarráðMhallarinnar;
var þar tekið á móti okkur af
borgarstjóra og öðru stórmenni.
Var okkur sýnd þar Norðurkirkj-
an (The Old North Church) og
gamlla þinghúsið eða dómhúsið
(Old Court House) og húsið, sem
Paul Revere bjó í og kirkjuna sem
hann hengdi ljósberana í og frá
er sagt í sögu Bandaríkjanna; þá
skoðuðum við herskipastöðina og
sáum marga bryndreka, er voru á
sveimj þar umhverfis; þóttu okkur
þeir stórir og fallegir; líka skoðuð-
um við Fancuil Hall, sem stundum
er nefnt vagga frelsisns (Cmdle of
Liberty), og skoðuðum bygging-
una, «em Jenny Lind söng fyrst í;
myndastyttu Bunker Hill iskoðuð-
um við og margt fleira, þar á með-
al stað þar sem mörg börn eða
unglingar voru að leirkerasmiði;
mynd tókum við af skipinu
Arabic og fórum um borð í það;
það átti að flytja okkur til Eng-
lands.
Maí 7. lögðum við á «tað frá
Boston og veifuðum höfuðfötum
Okkar í kyeðjuskyni til lands og
þjóðar; er lialdið var frá bryggj-
unni lékum við rnörg lög á hljóð-
færi okkar.
Ferðin gekk vel yfir hafið og
lentum við í Liverpool 15. maí; þar
stönzuðum við lítið eitt og héld-
urn síðan beina leið til Iondon.
I>ar var margt að sjá og skoða.
Þar sá eg hinn stóra dýragarð, sem
víða er getið. Vorum við messu
í Westminster Abbey, skoðuðum
stjórnarbyggingarnar og eru þær
fallegar og stórar. Buckingham
höllin er einnig fögur bygging.
Við sáum hermenn að æfingum í
skála sínium og stóðum þar sem
Charles fyrsti var hálshögginn;
sikoðuðum mörg forngripasöfn og
margar merkisbyggingar; einnig
var okkur sýnd hin mikla klukka
“Big Ben’’, hin stærsta í heirni. Þá
var okkur sýndur minnisvarði
V’ctoriu drotnngar og Bampton
Oourts, sáum þar þá stærstublóma
garða í heimi, og var það yndisleg
sýn. vVið sáum konungshjónin og
son þein-a, prinzinn af Wales, er
J>au lögðu á stað til Berlínar. Við
skoðuðum og “Traitors’ Gate,’’ bygt
af Henry II; við fórum í gegn um
Lundúna turninn (Londón Tow-
er) sem bygðar var af William þeim
er nefndur er “the conqueror”; sá-
um ýmsa staði þar sem háttstand-
andi menn og konur höfðu verið
tekin af lífi; skoðuðum gamla
rómverska vegginn (The Roman
Wall) er var bygður 55 áruin f. Kr.
Þá vskoðuðum við St.Peters kirkj-
una, er var bygð 1180; sáum Lund-
úna turns brúna og Beau Champs
turn, og var mörgum stórhöfðingj-
um lialdið þar sem föngum fyr á
tfmum. 24. maí, drotningardag-
inn, var okkur boðið til veizlu í
Guild Hall, af Sir Charles C. Wake-
field, og bjó sá höfðingi þar; okk-
ur var sýnt mest af höllinni og var
sumt af henni bygt á 13. öld. Þar
vorum við kyntir Roberts lávarði
og fleiri stórmennum. Sir Wake-
field gaf okkur öllum silfurhnífa
að skilnaði. Windsor 'kastalinn er
falleg bygging, og svo er Elton
háskólinn.
Til Southampton fórurn við 25.
maí og heimsóttum Sir Thomas
Lipton, er bauð okkur fram í
skemtisnekkju sína, Erin; var það
skemtileg stund, sem við áttum hjá
honum. Sfldpið skreið aftur og
fram eftir Thames fljótinu; við
komum til Portsmouth hafnar og
sáum l>ar skipið Victory, flaggskip
Nelsonis lávarðar, og miargt fleira
merkilegt. Sir Thomas sýndi okk-
ur alla þá bikara og medalíur, sem
hann hafði unnið á siglingum sín-
um; hann sýndi okkur skipið hátt
og lágt og var hinn skemtilogasti
og veitti okkur af mikilli rausn;
að skilnaði gaf ihann okkur nælu
með mynd af einni “Shainroek”
sinni, en þannig hétu kappsiglinga
skip hans. Skildum við við hann
um kvöldið allir glaðir í anda og
hjartanlega ánægðir yfir deginum,
og tókum hraðlest til Lundúna.
27. maí skoðuðum við Westmin-
ster Abbey; sáum þar inargar
myndastyttur af konungum og
öðrum merkismönnum Englands.
Margt fleira var okkur sýnt, og er
það mjög fræðandi fyrir ferðamenn
að sjá svona merkisstaði.
Fyrsta júní vorum við gestir
Richard Burbidge, 16 mílur frá
London; lét hann taka mynd af
okkur þar; þar sáum við herklæði
frá dögum Napóleons mikla, og
komum þar í kirkju, sem bygð var
á 11.. öld. Einnig sáum við mörg
flögg, sem borin höfðu verið í ýms-
um bardögum. Um kvöldið fórum
við aftur til Lundúnaborgar. —
Næsta dag skoðuðum við gröf
Thomais Parr. er var 152 ára þegar
hann dó. Jandher Breta sáum við
að æfngum, og var konungur þar
viðstaddur. Þar voru fimm horn-
leikaraflokkar, er saineinuðu sig í
einn og var yndislegt að heyra til
þeirra, og hafði gg aldrei heyrt
slíkt áður. (Meira).
-----o----
Um nokkur íslenzk
mannanöfn
Eftir Kr. Ásg. Benediktsson.
(Fnamh.)
11. Goð, Guð, Gunn. Þessir nafna
stofnar liafa skyldleika sín á milli.
Eg tek þá þess vegna saman hér í
eina deild. Goð og guð eru upp-
haflega sömu stofnar. Langt aftur
I germönsku málunum er uppruna
myndin Gvod af því er Óðins heiti.
1 'norrænu forni er hann nefndur
Vóðinn, og finst cnn í skáldamáli
(einkurn í rúnamáli), þó óðinn sé
aðal heiti nú ihjá öllum þjóðum.
Af Gvod hefir myndast Guð, guðir
Ásatrúarinnar. Með kristni er
Gyðinga guðinn kallaður guð fyr-
ir goð. En enn þá elzt v-ið við í
nafninu, framborið Gvuð. Við
segjum aldrei guð, þó orðið sé staf-
að g-u-ð. V-ið heldur sér þar úr
uppruna orðsins. Þá er stofninn
gunn, sem kemur fram í valkyrju-
heitinu Gunnur. Mörg samskeytt
nöfn eru dregin af þessum stofni,
þýðir þá; bardagi, orusta. Áður
hefir verið getið um að ð og nn
skiftast oft á í manna nöfnum, vsvo
sem: Unnur, Úður. Þessi skifti á
ð og nn er kunnug alt fram að
1400, Eru nóg dæmi: manni, mað-
ur, kuður, kunnur, m. fl. Forn-
menn helguðu börn orustum, goð-
uin og vopnum, í nafnagiftum.
Kristnir aftur guðum sínum. Einn
af sonum Haraldar hárfagra er
ýmist nefndur Goðröður eða
Gunnröður, oftar þó síðara nafn-
inu. Á latfnu er nafnið þýtt Gode-
fridus; bendir þýðingin á, að
gunn sé sama og guð. Nafnið Goð-
rún (nú Guðrún) er alment stytt
í Gunna, sem var líka fult nafn
«br. Gunna, Genta. Stytting á
nafninu Guðríður þekti eg, sem
Guja. Nafnið Gunnhildur er al-
gengt að fornu og nýju. Hildur er
orusta og Gunnur er orusta; þýð-
ing nafnsims verður því orusta-
orusta. Aftur á bak er nafnið
Hildigunnur, með sömu merkingu.
Hildur er að vísu ein af valkyrjum.
En Hildur er notað að fornu og
nýju sem orustu heiti,, svo sem:
mavga hildi háð, hildarleikar m.fl.
Gunnhildur þýðir óefað Goðhild-
ur, gunn—goð. Eg get öldungis
okki viænt fornmenn þess, að þeir
létu dætur sínar heita orustu-
orustu, liildi hildi, bardaga bar-
daga sennu sennu, gunni gunni.
Hildigunnur þýðir >Tafalaust hildi-
goð, hildigyðju, goð sem stólað er
á til sigurs. Fornmenn hafa skilið
orustu heit of vel til að tvínefna
dætur síniar eftir þeim, eða festa
nöfn í inálinu í asnastykkja um-
gjörðum, eins og nú á dögum tíðk-
ast hjá þeim, sem ekki skilja hebr-
osku, en vilja endilega láta af-
kvæmi sína heita Gyðinga nöfn-
um. Jón Jónsson þýðir: Guð er
náðugur, guð er náðugur (son).
Síðar meira um íslenzku Gyðinga
nöfnin.
Það má líklega finna fleiri dæmi
fyrir því að stofninn gunn þýðir
guð, í mannanöfnum, en eg læt
það nægja, sem komið er.
Þau nöfn sem til forna eða fyrir
kristni höfðu goð að stofni, svo
sem: Goðmundur, Goðbjörg, Goð-
rún, eru nú nær öll með Guð í
stofni: Guðmundur, Guðbjörg*
Guðrún. Þó hefi eg heyrt, að
konunafnið Goðmunda «é tórandi
enn þá. Eg tala ekki um, þó ein-
hver breyti nafni sínu, Guðmund-
ur í Goðmund. Slikar nafnabreyt-
ingar teljast ekki þjóðlegar enn þá.
Nafnið Gopormur, Guðormur,
Godonmur og Guttormur vefst fyrir
mönnum að sikilja. Það er skrifað
að fornu á svo margskonar vfeu,
að vel má vera að nöfnin séu tvö
eða þrjú uppliaflega. Nú er það
ritað Guttormur. Sé stofninn gutt
í því (af gutti: “það er gutti í hon-
um”; “hvaða skrattans gutti er 1
þér?”). Gutti er ólund, dutlung-
ur, væri mjerking nafnsins, ólund-
arormur, dutlungsskepna. Þessi
gutt-stofn kemur snemma fyrir í
kvæðum og sögum. Godormur,
Guðormur, Guttormur finst nær
jöfnum höndum.’ En Gutt þýðir
óefað annað en Goð-^Guð. Gutt-
ormur hét sonur iSveins konungs
Úlfssonar, og margir fleiri finnast
með nafni þessu. Nafn þetta er al-
títt á Aiysturlandi. Á það að sumu
leyti leið' sína að rekja til Orms
sýslumanns í Eyjum Fúsasonar—
Vigfússonar, Jónssonar* — Hann
var ráðsmaður f Skálholti, þeg-
*) Eg hefi eigi séð nafn Guðbjarg-
ar ófeigsdóttur, systur önundar
tréfóts, ritað öðru vfeL En af því
hún var afamóðir ólafs konungs
helga og ei var farið að rita fyr en
um hans daga og eiginlega löngu
seinna,'þá er líklegt að svo mikl-
um helgi og krfetniblæ hafi slegið
á nafn afamóður hans, að það hafi
verið ritað Guð fyrir Goð, og því
sé alJsstaðar skrifuð Guðbjörg.
Ekki hefi eg séð, að önundur tré-
fótur bróðir hennar sé nokkurs
staðar bendlaður við krfetni, og
ekki Guðbjörg systir hans heldur.
Þeir Ólafur konungur og Grettir
voru réttir fjórmenningar. Þó
fórst ólafi konungi skamimarlega
við Grettir. — önundur Ófeigsson
tréfótur, h.s. Þorgrímur hærukoll-
ur, h.s. Ásmundur hærulangur og
h.s. Grettir Ásmundsson.
Guðbjörg ófeigsdóttir, h.s. Guð-
brandur kúla, h.d. Ástríður, h.s.
Ólafur helgi Haraldsson.—Höf.
*) Jón frá Kalastöðum, íbróðir
Patmore’s áreiðanlega útsæði, tré, smáviður, plöntur
The Patmore Nursery Co., Ltd., saskatoonMsask
samsáfn no. i.
Samanstendur af 22 tegundum af voru áreiðan.
lega kál útsæði í pökkum og únsum, 2V* pd.
af útsæði þeesu fyrir $1.25, burðargjald borgað.
SAMSAFN NO. 2.
15 pakkar af áreiðanlegu útsæði fyrir 25 œnta,
burðargjald borgað.
SAMSAFN FYRIR BÆNDUR NO. 3.
Sainanstendur af: 1 pund Mangel, 1 pd. Sugar
Beet, 1 pund Swede, Vi pund Carrot, y* pund
Kale og 4 pund Rape — í alt 8 pund, fyrir
$3.00, burðargjald borgað.
PERENNIAL SAMSAFN.
Varanlegur gamaldags blómagarður fyrir 75c.
Frá Hávöxnum Hollyhocks og Foxgloves, tll
hinna lágfættu Forget-me-not, mun þetta
blómasafn blómgast hvað eftir annað á hverju
ári þangað til seint á haustin. í safni þessu
eru einnig blóm sem þessi:—Iceland Poppy,
Sweet Wflliam, Pinks, Canterbury Falls og
mörg önnur.
20 pakkar, burðargjald borgað........75c.
(VanavertS $1.50)
BLÓMASAFN FYRIR SKÓLAGARÐINN.
55 pakkar af beztu blóma tegundum og marg-
víslegum kál-ávöxtum
fyrir ............ $1.00, burðargjald borgað
VCr erum fllnniiimeiin fyrlr Meiiar*. Sutton
Sobni atS lleadtnK f» línKlnndl. Vfr Hnt-
□ ut I verfiakrA vorrl hU> hetni»friegn
l>ea«a ftflaKH — nelt I loknTJum pökknm
fyrlr 10 cent l»vern.
Skrifið í dag ftir
Verðskrá vorri fyrir 1917
f henni er listi yfir allar þolbeztu og áreiðanleg.
ustu kálmatar og blórna útsæðis tegundir, yfir
aldini, trjávið, smávið, grös, fóður tegundir
ýmsar og útsæðis kartöplur.
Með mörgum og góðum myndum og útskýring-
um sáning og öðru viðvíkjandi.
Fyrir $10 meðfylgjandi borgun með pöntun-
inni sendum við .burðargjald borgað,
til hvaða staðar sem er:
BO Currant og Oooseberry Bushes, beztu tegund.
100 Raspberry Plants, beztu mismunandl teeundir
12 Plum ogr Fruit tré, ung og hraust tré, 2 til 3
fet á hæb, og 12 Rhubarb rætar.
Alt ofantalið fyrir ..................$10.00
Vér höfum ræktaö I blóma húsum vorum og
bjóöum tll sölu—
BOO.OOO Caraganas, 1 tll 3 fet á hæö.
265,000 Native Maple, 1 til 3 fet á hæö.
6,000 Ontario Maple, 2 til 6 fet á hæö.
12,000 Native Ash, 1 til 8 fet á hæö.
150,000 Russian and otlrer poplar, allar stæröir.
50,000 Lilac, 1 til 3 fet á hæS.
115,000 Russlan Golden Wlllow, allar stæröir.
6,000 Crab apple and Plum Tfees. og stórt upp-
lag af þolgóöum aldinum, fögrum smávlö,
plðntum, o.s.frv.
Patmore Nursery Co. Ltd., Brandon.
Please send me Collection No-------
as advertised in The Heimskringla, for which
I enclose $-------1-------------------
NAME .................................
ADDRESS...............................
ÞAÐ ER ENGINN STAÐUR SEM
JAFNAST Á YIÐ HEIMILIÐ, —
ÞEGAR BRAUÐIB OG KÖKURN-
AR ER BÚIÐ TIL ÚR —
puRixy
FLOUR
MOOE BREAD <nd BETTER BPEAD’
4
FURITy FLOUR:
>

ar Brynjólfur biskup kom þang-
að (1639). Ormpr var mikill fyrir
sér og kynwæll. Hann, er fonfaðir
séra Einars Vigfússonar á Lundar.
Hefir séra Einar sagt mér, að einn
af niðjum Orms, klerkur sá sem
Vigfús hét, þótti nafuið Onnur ó-
fínt, og smelti inn í það’ Gutt-
(ormi), því um laugan aldur hafði
skift á feðganöfnin Vigfús Ormis-
son og Ormur Vigfússon. Það
mega því fleistir eða allir Guttorm-
ar á Austurlandi og í Nýja íslandi
þakka prcstinum fyrir |>est-a hug-
ufeemi. Ormur er gamalt og gott
felenzkt naifn. Sómir sér öldungis
ekki miður en sum kvikindisnöfn,
sem istanda góð og gild í málinu,
og á engan veginn eiga að týnast
úr málinu.
12. Greip er stofn f nafnin-u
Greipur. (r fornt og átti heima í
Noregi, en fánefnt ó íslandi. Þórir
Greipsson var frá Harðangri, en
Hrómundur Greipsson var af Þela-
mörk. Dregið af sögninni grípa,
gríp, greip—-sem nafnorðið greip,
greipar, eru dregin af. Greipur er
líka tröllkonu heiti. — Það hefir
tíðkaist á íslandi í tyrri daga.
Greipur prostur Sigurðson á
Brjámslæk í Barðastrandar pró-
faistsdæmi; var þar prestur 1448—
1459 eða lengur. Greipur prestur
Þorleifsson á Stað á Suðfjalla-
strönd (f ísafjarðar prófaistsdæmi)
var prestur l>ar yfir 20 ár og lifði
1583. LSklega týnt nafn nú.
13. Grím, bæði stofn og viðliður.
Grímur er afar fornt og er vel lif-
andi enn þá. Það nafn er eitt af
heitum Óðins. Táknar þann, sem
dylst með gervi eða grímu. Gríma
var konu nafn f fyrri daga. Sam-
skeytt nöifn eru: Grfmkell, Grím-
úlfur og Arngrímur, Hallgrímur,
Steingrímur, ÞorgrSmur. Konu-
nöfn: Grímildur, Hallgríma og
Þorgríma. Þetta eru fornísl. nöfn
og falleg; ætti ekki að leggja þau
í ruslakistuna.
14. Gró. Þetta er ,fult nafn, og
líka Gróa. Þýðir óefað frjóska eða
gróður, af að gróa, tímgast, æxlast,
blómgast, kona frjóisöm, kynsæl.
Nafn þetta er eld gamalt. Sé eg
enga ástæðu til að blanda nafninu
eða kynfæra það til gríska gyðju-
nafnsins Ohloe - eða irska konu-
nafnsins Gruach, sem þýðir kona.
Gróa kemur fyrir í Eddu í 'skálda-
máium.* Mér finst ólíklegt að Þór
hafi verið í bralli við grískar gyðj-
Orms, var í miklu vinfengi við
Rantzow ættina. Jón var slung-
inn málaleitunarmaður, Jæss vegna
sendi Þórður lögmaður hann utan
í málastappi sínu við Bocholt höf-
uðsmann, með árfðandi skjöl.
Höfuðsmaður fyrirbauð skipum
að flytja Jón út. öll skip voru far-
in um haustið nerma eitt frá Yest-
mianneyjum. Jón reið þá austur í
Eyjar'til Orens bróður síns. Tjáði
hann bróður sínum fararbann og
málanauðsyn. Bað hann Orm sýna
kappgirni og bragðaflækjur og
koma sér út í Vestmanneyjar. Orm-
ur hafði engin skip né menn heima
við, þvi þetta var á skreiðartíð um
haustið, og enginn skijmkostur.
Ormur söðlaði hest sinn og riðu
þeir bræður til strandar. Ormur
vi-ssi, að séra Oremir ófeigsson hafði
lent utan úr Eyjum um morgun-
inn skreiðarskipi sínu. En fátt
var kærleika með þeim nöfnum.
Ormur prestur var mikill fyrir sér
og engi aldæla. J?á bræður riðu
að, var skipið affermt. Sýslumað-
Ur gekk snúðugt að klerki og bað
hann ljá róður út til Eyjanna, eða
liggja dauður ell-a. J>að skal aldr-
ei verða og brjótið skipið piltar,
mælti klerkur. Sýslumaður sló
nafna' sinn svo mikið höfuðhögg,
að hann hneig í sandinn sem
dauður væri. Ormur tók skipið
og menn hans og réri út til Eyja.
Náði hann fari handa bróður sin-
um Jóni, og vann hann mál lög-
manns ineð öllum styrk vina
sinna. En sýslumanni urðu þung
málaferlin við séra Orm„ því höf-
uðsmaður fylgdi prest, eem vonlegt
var.—Höf.
*) Edda. Þorl. Jónsson, Ivaup-
mannahöfn. 1875, bls. 93:—“Þórr
íór heim til Þrúðvanga, ok stóð
heinin í höfði honum. Þá kom til
völva sú, er Gróa hét, kona ör-
vandils -hins frækna; hon gól
ur, eða írskar fjömkollingar, norð-
ur við Elivága. Eg álít það meiri
sönnun fyrir því, að þetta konu-
nafn sé þaðan sem hér er sýnt, að
Þorsteinn rauði Skotakonungur
(Ólafesonar hvíta og Auðar djúp-
úðgu) lét heita Gróu, álít eg lík-
legra frá Noregi, en það, að hann
hafi apað nafnið Gruaeh frá írum.
Konunafnið ' Gróa hefir einlægt
verið vel lifandi, frá Noregi til ís-
lands, og er vel lifandi þann dag
í dag á íslandi, og meðal íslend-
inga í Vesturheimi. Móðir Sléttu-
Bjarnar, er nam land i .Skagafirðl.
hét Gróa; ömmufaðir hennar var
Burisleifur (konungur i Garðaríki;
1>».: Burisleifur, Elin, Herfinnur,
Gróa, Sléttu-Björn, er var Hróars-
son, af Uppsalakonungum. Hans
ætt er sú aðalbornasta og merk-
asta landnámsætt í Skagafirði.
15. Gy (Gyð), Gý. Þessir eru
stofnar nokkurra konunafna. Að
eins karlmannsnafnið Gýlaugur.—
Að þessir stofnar þurfi að vera
komnir utan að inn í norrænt mál
sé eg enga ástæðu til. Stofninn er
auðvitað goð. Gyða var snennna
til á Norðurlöndum. Goðríður og
Gyríður er sama nafnið. í fyi'ra
nafninu er f-inu slept (Goðfríður),
einis og Sigriður, Guðríður, en ð í
Gyrfður. Allir vita, að Gyð er af
Goði. Gyðu nafnið er all fjölnefnt
í fornsögunum. Gyða Eiríksdóttir
á Hörðalandi má nefjia, sú er Har-
aldur hárfagri sendi menq sína eft-
ir, sem frillu, en hún svaraði, að
hún vildi gjarnan verða drotning
hans, þegar hann væri orðinn ein-
vald.skonungur í Noregi, og fór
hvergi* Sumir vilja bera brigður á
að hún hafi verið til. Hvað um
það, er ljóst að þetta konunafn Var
þá uppi í Noregi og Svíþjóð. Gyða
hét systir Úlfs jarfe, Gyða dóttir
önundar Sviakonungs, og Gyða
hét dóttir Ha'aldar liárfagra. Eft-
ir 1100 fór það að tíðkast á íslandi.
Nafnið kom frá Noregi. Gyrfður er
líka gamalt nafn. Þá fanst varla
Gyðríður, en nú er það til hér og
þar. Þá er stofninn Gý, sem kem-
ur fram f nöfnum; Gýlaug og Gý-
veig. Að þessi stofn geti ekki ver-
ið af goð og guð, er sjálfsagt að
neita, ef sú fákunnátta er óþekt að
fornu og nýju, að fjölmargir ritar-
ar kunna ekki að stafa orðin, sem
þeir eru að böglast við að rita.
Sum;ir halda, að gý f þessu sam-
bandi geti verið frá góligur, er
þýðir fagur. Gúa hafgúa—hafgýg-
ur, nöfnin Gýlaugur, Gýlaug, Gý-
veig, væri ekki óhugsandi, að ættu
rót síma að rakja til þessara stofna.
Hafgýgjan laðar með söng, en hof-
gýillinn með fríðleik. Er ekki ó-
hugsandi, að nöfnin áðurtöldu
væru komin upp í fjörðum eða við
hafið í Noregi, eins og Hafþór, haf-
guðinn. Þessi nöfn finnast tæp-
lega í fal. mannanöfnum nú á dög-
um, og sleppi eg þeim án frekari
þankabrota. (Meira.)
gaidra sfna yfir Þórr til þess er
heinin losnaði. Enn er Þórr fann
þat. ok þótti þá von, at hann
braut mundi ná heiðinni, þá vildi
ihaan launa Gró lækningina, ok
gera hana fagna; sagði henni þau
tíðindi, at hann hefði vaðit norð-
an yfir Elivága, ok hafði borit í
rneis á baki sér örvendil norðan
or Jötunheimum, ok þat til jar-
tegna, at ein tá hans liafði staðit
>or meisinum, ok var sú frerin, svá
at J>órr braut af, ok kastaði upp á
himin, og gerði af stjörnu þá, er
heitir örvandife-tá. 3>órr sagði at
eigi mundi langt til, at örvandill
mundi þeim koma. En Gróa varð
svá fegin, at hon mundi enga
galdra, ok varð heinin eigi lausari,
oJc stendur enn í höfði Þórs.’’—
Höf.
EINMITT N0 er bezti tími að
að gerast kaupandi að Heims-
kringlu. Sjá auglýsingu vora
á öðrum stað í blaðinu.