Heimskringla - 12.12.1918, Side 7

WINNIPEG, 12. DES. 1918
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Samkvæmt vitnisburði
(Framh. frá 3. bls.)
sér aS halda til á því gisthúsi fyrir
lengri tíma eSa taka máltíSir á
matsöluhúsum, svo borga þeir
reikninginn eftir vikuna, vanaleg-
ast. Þetta hafSi hann gert vikuna
á undan og fann ekkert rangt viS
bá aSferS; en nú skuldaSi hann
fyrir þá vikuna og var nú aS hlaSa
skuld á skuld ofan; fanst honum
því aS nú væri hann aS gera eitt-
hvaS óheiSarlegt. Honum fanst
hann vera aS semja um eitthvaS í
góSu trausti, sem hann sjálfur vissi
aS hann fengi ekki efnt. Honum
fanst þjónninn stara á sig tortrygn-
islega þrátt fyrr þaS, þó hann gæfi
honum nokkur cent í ómakslaun,
eins og mörgum velmegandi
mönnum er títt aS gera.
Hann gekk svo út úr matsölu-
húsinu heim í gistihúsiS og tók aS
leita í herbergi sínu eftir peninga-
veskinu, en sú leit var meS öllu á-
rangurslaus. Alt í einu mundi
hann eftir því, aS kveldiS áSur
hafSi hann komist í kunningsskap
viS ungan og laglegan mann, sem
honum hafSi falliS svo vel í geS,
en sem þó var augljóst aS var bara
sem menn kalla minniháttar maS-
ur. Þeir höfSu haft máltíS saman
og fariS á leikhús u'm kvöldiS, en
eftir þaS hafSi hann boSiS þessum
unga óþekta manni heirn í herbergi
sitt, þar sem þeir höfSu reykt
vindla og spjallaS saman langt
fram eftir nóttunni. Skömmu áSur
en þeir höfSu skiliS um nóttina,
hafSi ÞórSur fariS út úr herberg-
inu til þess aS nálgast eina flösku
af hressandi lyfi, sem þeir gætu
dreypt á aS skilnaSi. Hann hafSi
ekki veriS lengi í burtu, en hann
mundi nú, aS jakki hans hafSi
hangt á fatakrók aS hurSarbaki,
hefSi því veriS mjög auSvelt fyrir
skrifstofuþjónn, sem einungis var
þarna til aS leiSbeina gestum, af-
henda lykla aS herbergjum og
annaS því um líkt,, vissi í raun
réttri ekkert um reikning hans eSa
neina aSra reikninga gestanna þar
í gistihúsinu. Þessi þjónn vann aS
deginum til, en svo tólk annar viS
á kveldin, og vann á nóttunni, en
húsráSandi sjálfur annaSist alla
reikninga og öll fjármál og var
skrifstofa hans í öSrum hluta bygg-
ingarinnar. Af því, aS hann var
sér þess sjálfur meSvitandi, aS
vasarnir voru tómir, gat hann ekki
skoSaS hlutina eins og þeir í raun
og veru voru í þessu sambandi.
Honum flaug í hug aS senda mál-
þráSarskeyti heim ©g biSja aS
senda sér peninga. ÞaS sem kost-
aSi aS senda skeytiS ætlaSi hann
aS láta bæta á reikninginn, en svo
hvarf hann alveg frá þeirri hugsun,
er hann sá framan í þjóninn, sem
honum virtist nú vera orSinn jafn-
vel hæSnislegur á svipinn.
Hann fór afsíSis og taldi
skildingana, sem hann hafSi í
vasanum. Jú, þaS gat skeS, aS
hann hefSi nóg til aS borga fyrir
skeyti. Hann fór nú aS leita aS
málþráSarstöS. Átti hann aS
senda skeytiS til þjóns síns eSa til
Margrétar dóttur sinnar? Honum
fanst hyggilegra aS senda þaS til
Margrétar. En, nei, ekki var þaS
til neins, hún var aS öllum líkind-
um komin af staS í eitthvert ferSa-
lag, því hann hafSi skiliS henni
éftir peninga til þess. Hann var í
standandi vandræSum hvaS gera
skyldi. En þarna var hann nú
kominn aS málþráSarstöS. Hann
stanzaSi. Átti hann aS fara inn?
Já, nú fann hann ráSiS; hann
skyldi senda skeytiS rakleiSis til
bankans, sem hann skifti viS. Já,
þarna kom þaS; en aS honum
skyldi ekki hafa dottiS þeíta í hug
strax, þaS var hann mest hissa á.
þennan unga mann, aS ná veskinu
án þess nokkuS bæri á. Þetta Hann útbjó nú skeytiS, og baS
varS honum alt svo dæmalaust þjóninn, sem tók viS því, aS senda
augljóst nú. Hann hafSi þegar í þag strax.
byrjun gert ráS ifyrir því, aS þessij
ferS kostaSi sig mikiS peninga-
lega, en svo mundi nú þetta tilvik
tvöfalda þá upphæS. En hann á-1
setti sér aS láta þaS ekkert fá á sig
eSa verSa til þess aS draga úr
gleSi sinni og skemtunum.
Svo fór sú hugsun aS angra huga
hans, aS hann skyldi ekki hafa
borgaS fyrir sig á gistihúsinu enn
og matsöluhúsinu fyrir fram —
dæmalaust flón hann hafSi veriS.
Reikningurinn fyrir herbergiS
hafSi veriS sendur honum til borg-
unar daginn áSur, en hann 'haJÍSi
trassaS hann, svo nú var hann far-
inn aS safna skuldum. Hann fór
út úr herbergnu og ofan stigann.
Hann ætlaSi aS ganga eitthvaS út
Út úr málþráSarstöSinni fór
hann nú léttari í haga, því þaS gat
naumast dregist lengi aS hann
fengi svar frá bankanum, og svar-
iS hlaut aS verSa peningar, og þá
var alt komiS í gott lag aftur.
Hann hugsaSi sér aS gæta þess eft-
irleiSis, aS eiga engin mök viS
svona rétt hvern sem hann kynni
aS mæta á vegum sínum. Þetta
skyldi verSa sér lexía.
I fyrsta skift á æfinni sá hann
nú eftir því, aS hafa aldrei haft
neinn smekk fyrir gullstáss af
neinni tegund. Gullúr, gullprjón,
eSa gullfesti, jafnvel ekki einu
sinni ermahnappa; eitthvaS af
þessu hefSi nú komiS sér vel fyrir
til þess aS létta af sér þessum á- hann; þaS hefSi veriS hægt aS
hyggjum, en er hann fór fram hjá' veSsetja eitthvaS af þessu fyrir dá-
•krifstofuþjóninum, virtist honum
hann stara á sig enn þá sömu tor-
trygnis augunum, og allir, sem í
biSsalnum voru, virtust líta til hans
lítilli upphæS, ef hann hefSi haft
þaS meSferSis.
I staSinn fyrir þaS aS ferSast á
bifreiSum og fínustu kerrum, eins
á sama hátt. En þetta var ekki og hann hafSi gert undanfarna
nema ímyndun ein, sem stafaSi daga, varS hann nú aS fara allra
af því, aS nú var hann peninga-j ferSa sinna á sínum tveimur jafn-
laus. Honum fanst sem al’lir vissu fljótum. Hann fór nú til herbergja
þaS. Og óborgaSi reikningurinn; sinna og eyddi fyrra hluta dagsins
honum fanst sem allir hlytu aS þar viS'blaSalestur og vindlareyk-
vita um hann og álíta sig svo sem ingar. Um nónbiliS fór hann til
einhvern gjaldþrota ræfil, er væri máltíSar, en varS nú aS skrifa
aS leika herramann meS nóga pen- nafn sitt á máltíSaseSilinn alveg
inga. Hann fann, aS þetta ætlaSi^ eins og hinir snauSu daglauna-
aS leggjast þungt á huga hans, þó menn. Hann sneri bakinu aS
hann gerSi alt sem hann gæti til þjóninum, meSan hann rispaSi
aS láta þaS ekki bíta á sig. Hann' nafn sitt á seSilinn í mesta flýti og
gat ekki látiS sér skiljast, aS þessi fór svo í burtu. Honum fanst
Sönn Sparsemi
í mat innifelst í því aS brúka einungis þaS sem
gefur mesta næringu — þér fáiS þaS í
PURIT9 FtOUR
GOVERNMENT STANDARD
WESTERN CANADA FLOUR MILLS CO., LTD.
Winnipeg. Brandon. Calgary. Edmonton.
Flour License Nos. 15,16,17,18. Cereal License No. 2-009
hann hafa séS meS bakinu tor-
trygnis svipinn á þjóninum.
Næstu tvo daga á eftir fann
hann þaS, aS komiS getur þaS fyr-
ir, aS jafnvel þeir auSugu peninga-
lega, verSa stundum aS fara á mis
viS ýms veraldarinnar gæSi, því
matarlítill hafSi hann veriS þessa
tvo daga. Hann kaus heldur aS
fara á mis viS rnatinn, en aS verSa
fyrir augnaráSi matsöluhúss þjóns-
ins, og þeirra hinna, sem þar voru
inni. Hann vildi heldur líSa tals-
vert hungur. Þetta gat ekki veriS
nema tímaspursmál, hvort heldur
sem var, því peningamir hlutu aS
koma frá bankanum þá og þegar,
og þá gat hann byrjaS á öllu eins
og áSur, þá borgaSi hann upp alla
reikninga og þá skyldi hann sýna
þjónunum, aS tortrygnis augna til-
litiS, sem honum fanst þeir gefa
sér, hefSi veriS ástæSulaust; hann
væri enginn ræfill, sem ekki gæti
borgaS fyrir mat sinn. Hann kveiS
nú bara fyrir því, aS húsráSandinn
á gistihúsinu skyldi koma meS
reikninginn til sín og vilja fá hann
borgaSan áSur en peningarnir
kæmu frá bankanum. HvaS átti
hann aS segja húsráSanda. HvaSa
afsökun gat hann boriS fram? ÞaS
dugSi eigi aS segjast vera peninga-
laus og ekki geta borgaS reikning-
inn. Hann mátti alveg eins vel
fara til lögreglunnar strax og segja
henni aS hann væri aS svíkja út
mat og gistingu, eins og þaS, því
ráSandinn myndi afhenda hann
lögreglunni, sem flæking. Svo
kæmi maSurinn frá matsöluhúsinu
meS sinn reikning og þá yrSi þaS
til þess aS sanna, aS þetta léki
hann víSa. AS segja rétt og satt
frá öllu eins og var? Honum
myndi ekki verSa trúaS og alt færi
á sömu leiS. Honum gat ekkert
ráS dottiS í hug; hann varS bara
aS bíSa átekta og reyna aS mæta
karlmannlega því, sem aS höndum
kynni aS bera. ÞaS yrSi alt aS
fara sem fara vildi meS þetta basl
hans.
Enn liSu tveir dagar og tvær
máltíSir hafSi hann freistast til aS
fá sér þann tíma. Hann sat nú
í herbergjum sínum hugsandi um
öll þessi vandræSi sín. Hann
hafSi á hverjum degi beSiS uppi-
þjónnn aS grenslast eftir, hvort
ekki væru nein bréf fyrir sig eSa
önnur skeyti og hafSi þjónninn
alla jafna komiS meS sama svariS:
aS þar væri ekkert fyrir hann. En
nú var þjónninn farinn aS skella
hurSinni fast aftur á eftir sér, er
hann ifór út úr herbergjum ÞórSar
og svipur hans aS gera3t ófrýnn,
því hann hafSi vanist því, aS fá
fyrir svona ómök nokkur cent. En
nú átti ÞórSur þau engin til í eigu
sinni aS gefa honum. HugSi hann
því bezt aS fara sjálfur og vita um
bréfin sín næst.
Hann sat nú í herbergjum sín
um og hugsaSi um slóSaskap
bankans, aS vera ekki farinn aS
senda neitt svar upp á sím-
skeytiS. Alt í einu vaknaSi hann
sem af draumi og var sem stór
kökkur kæmi upp í háls honum.
“Mikill asni má eg vera,” hugsaSi
hann. Hér er eg undir nafninu
ÞórSur Sæmundsson og býst viS
aS fá bréf undir mínu rétta nafni,
Vilhjálmur SigurSsson.” Hann
rauk á fætur og ofan. Eins og
tíSkast á hinum stærri gistihúsum,
var þarna röS af pósthólfum af-
þiljaS í einu horni setustofunnar,
voru jafnmörg hólf og herbergin í
húsinu og meS sömu númerum á;
þess utan var eitt stórt hólf, sem
kallaS var “almenningur", og í
þaS hólf voru öll þau bréf látin,
er komu til manna sem ekki höfSu
leigt herbergi, en sem höfSu lagt
svo fyrir, aS bréf sín yrSu send á
þetta gistihús. ÞórSur tók nú bréf-
in úr ”almenningi" og'tók aS
fletta þeim. MeSal þeirra , allra
neSst í bunkanum fann hann bréf
til Vilhjálms SigurSssonar og var
á homiS á umslaginu stimplaS
nafn bankans, sem hann skifti viS
og sem hann hafSi símaS til.
ÞaS var ómögulegt annaS, en
taka eftir þeirri'breytingu, er varS
á svip hans, er hann fann þetta
bréf. Andlit hans ljómaSi alt af
gleSi og nú þorSi hann aS horfa í
kring um sig djarfmannlega. “Ald-
rei hafa peningar komiS sér jafn-
vel nokkrum manni” hugsaSi
hann.. “Eg fæ ávísuninni skift
hér á gistihúsinu; borga mínar
skuldir og geld þjóninum ríflega
ómakslaunin og hinir síSustu og
verstu tímar gleymast mér brátt;
eg verS sami maSur og áSur.”
MeS ánægju tilfinningu reif
hann opiS umslagiS og tók úr því
innihald. En ánægjustundin varS
stutt fyrir honum. 1 staS þess aS
finna þarna banka ávísun stýlaSa
til sín upp á fimm hundruS dollara
fann hann svolítinn bréfmiSa, meS
þessum orSum árituSum:
“Kæri herra:
Eftir aS hafa leitaS mér upplýs-
inga á skrifstofu herra Vilhjálms
SigurSssonar, dómara, hér, hefi eg
veriS fullvissaSur um aS Vilhjálm-
ur dómari fór -til útlanda, og hlýt
-eg því aS skoSa þessa beiSni um
peninga sendingu, sem falsac^a.
.Vinsamlegast,
P . . . . G..
RáSsmaSur bankans.”
Hann sá nú undir eins aS þjónn
hans heima hafSi fylgt fyrirskipun-
um hans bókstaflega og þar af
leiSandi hafSi bankinn eSlilega
Prentun
Allskonar prentun fljótt og vel af
hendi leyst. — Verki frá utanbæj-
armönnum sérstakur gaumur gef-
inn. — Verðið sanngjarnt, verkið
gott.
The Yiking Press, Limited
729 Sherbrooke St.
P. 0. Box 3171 Winnipeg, Manitoba.
og var og bæSi hann aS útskýra
svo máliS fyrir bankastjóranum,
þá gat skeS «S þaS dygSi, og hann
hringlaSi þremur kopar-centum í
vasa sínum eins og tl aS fullvissa
sig um, aS hann ætti þó enn þá
nóga peninga fyrir frímerki á bréf.
En svo fanst honum þessu til fyrir-
stöSu vera þaS, aS þaS tæki svo
langan tíma fyrir bréf aS komast
skoSaS skeytiS sem fálsaS; álitiS heim °g aftur lil ba8 myndi
þaS ráS einhvers til þess aS hafa taka 8Íálf8agt 5 eSa 6 daSa- °S
peninga út af bankanum undir un8a tími f>™ haml- ef um annað
nafni Vilhjálms. | væri að ræSa. En hann sá engin
, , , ' önnur ráS.
Hann gekk nú út ur gistihúsinu
heldur órór í skapi og yfir á mat- J Hann var nú kominn inn í her-
söluhúsiS, því nú var hungriS far- bergi sitt og farinn aS skrifa bréfS
iS aS sverfa aS honum. Hann
snæddí máltíSina sem dauSa-
dæmdur maSur, er ætti aS ganga
á aftökustaSinn aS máltíSinni af-
staSinni. Svona lágt hafSi hann
aldrei háldiS aS fyrir sér lægi aS
falla í heiminum. Á leiSinni heim
til gistihússins aftur var hann aS
velta fyrir sér í huganum ástandi
sínu og reyna aS finna einhver ráS
út úr vandræSunum. Nú hafSi
hem til þjónsins, þegar talsíminn á
veggnum hringdi í mesta ákafa.
Hann gekk yfir aS talsímanum, en
varS bylt viS er hann heyrSi, aS
sá, sem til hans talaSi, var enginn
annar en ungi maSurinn, sem veriS
hafSi í herberginu hjá honum um
kveldiS, þegar peningunum var
stoliS.
“Hefi eg tapaS nokkru?” org-
hann enga peninga eftir, svo ekki aSi hann í talsímann, sem svar upp
var til neins aS hugsa til aS senda á spumingu þess, er í símann tal-
annaS skeyti. Hann þekti engan aSi frá hinum endanum. “Eg
mann eSa konu í borginni eSa nær hygg aS þú ættir aS vita um þaS
en í mörg hundruS mílna fjarlægS
í hverja átt sem hann horfSi, og
þar sem hann hafSi skrásett sig á
gistihúsinu undir ÞórSar nafninu,
myndi verSa erfitt fyrir hann aS
manna bezt, hvort eg hafi tapaS
nokkru.” ..... "HvaS segirSu;
þurftir þú peninganna viS fyrir
nokkra daga, aS eins?”...."Á-
lítur þú þaS réttlæta þjófnaSinn
koma mönnum til aS trúa því, aS úr vösum mínum?"
hans rétta nafn væri Vilhjálmur.
Engin líkindi voru til þess, aS hann
gæti fengiS peninga-lán neinstaS-
ar í bænum, þar sem hann var al-
veg óþektur og undir ÞórSar nafn-
inu var á engan aS vísa neinstaSar
í heiminum, er þekti hann. Hann
fyltist nú hátri til nafnsins og
bölvaSi þeirri stundu, er honum
hafSi hugkvæmst aS taka þaS
upp. Ef hann nú skrifaSi þjóni
sínum heim og segSi honum eins
“Já, eg
viS keyrsluveginn, sem liggur inn
í listigarSinn, milli tveggja blóma-
runna. En hví aS skilja þá þar
eftir, hví ekki aS skila þeim eins
og ærlegur maSur, sem játar yfir-
sjónir sínar og er viljugur aS bæta
fyrir þær? Hví ekki aS koma meS
peningana til mín rakleiSis?” —
— “kl. 9 í kveld? Nú, jæja, eg
skal vitja þeirra þangaS á þeim
tíma, úr því aS þú vilt hafa þaS
þannig.”
Nú gekk alveg fram af Vilhjálmi
Hvernig gat staSiS á þessu? Jú,
hann gat skiliS þaS. MaSurinn
hafSi veriS í bráSri peningaþörf
fyrir stuttan tíma, og er hann tók
féS úr veski hans, meint aS skila
því aftur. AS senda þá meS póst-
inum gat orSiS til þess aS slóS
þeirra yrSi rakin tl hans og aS alt
kæmist svo upp; og þá átti hann á
hættu aS eg drægi hann fyrir lög
og dóm fyrir tiltaékiS.. AS senda
sérstakan sendisvein meS pening-
ana eSa koma meS þá sjálfur,
hefSi haft sömu afleiSingar. Hefir
honum því komS til hugar aS fela
þá undir steini í listigarSinum og
segja svo til þeirra gegn um tal-
símann. Og þangaS átti hann aS
vitja þeirra eftir klukkan 9 þá um
kveldS.
Þetta var alt mjög einkennilegt,
en þó gat Vilhjálmur ekki ásakaS
fyrir, aS viShafa alla
Hann varS nú bálreiS-
ur viS þennan unga mann og á-
setti sér aS gera alt, sem hann gæti
mannmn
varasemi.
man aS eg fór úr frakkanum og
hengdi hann á fatakrókinn aS | til þess aS hann næSist og honum
hurSarbaki, en hvaS um þaSV’
-----“Tókst veskiS úr vasa mín-
um, meSan eg var aS nálgast
kampavínsflöskuna? ? Já, eg hefi
hugsaS mér þaS svo.”—"HvaS?"
-----“Þú vilt gefa mér peningana
aftur?”------“Þú ætlast til, aS eg
skoSi þetta sem lán aS eins. Já,
viS sjáum til um þaS.” —“HvaS
segirSu? --undir steini — norSan
yrSi hegnt aS maklegleikum fyrir
þennan glæp, sem hafSi orsakaS
þessa miklu breytingu á kjörum
hans og nær því gert iferSalag hans
og hvíldartíma aS fangavist. En
gremjan ríkti ekki lengi í huga
hans; hún hvarf hvarf yrir vissunni
um þaS, aS nú væru hörmungar
hans á enda.
(Framh.)
FLESTIR, en þó ekki ALLIR, kaupa
Heimskringlu
Blað FÓLKSINS og FRJÁLSRA skoðana og elzta fréttablað Vestur-íslendinga
< k • / c • • 1
Prjar 5 ogur!
og einn árgang af blaðinu fá nýir kaupendur, sem senda
oss fyrir fram eins árs andvirði blaðsins. — Fyr eða síðar
kaupa flestir Islendingar Heimskringlu. — Hví þá ekki að
bregða við nú og nota bezta tækifærið? — Nú geta nýir
kaupendur valið þrjár af eftirfylgjandi sögum;
“ÆTTAREINKENNIÐ.’ JÓN OG LÁRA.” “LJÓSVÖRÐURINN ”
“SYLVIA.” “DOLORES.”
“KYNJAGULL.” “BRÓÐURDÓTTIR AMTMANNSINS.”
“SPELLVIRKJARNIR” “MÓRAUÐA MÚSIN”“VILTUR VEGAR”
- - j