Alþýðublaðið - 07.03.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðid
Gtefið Ht af Alþýðuflokknam.
1921
Mánudaginn 7. mara.
54 tölnbl.
Alþingi.
(t fyrradag.)
EM deild.
Frumv. til Iaga um verzlun með
tilbúinn áburð og fóðurbæti samþ.
¦og vísað til nd.
Neðri deilð.
Lögð fram tvö stjórnarfrumvörp
um breytingar á Iðgum um að-
lutningsbann á áfengi og um
heimiid handa landsstjórninni til
framkvæmda á rannsóknum til
undirbúnings virkjunar Sogsfoss-
anna.
Fjáraukalögin íyrir árin 1918
og 1919 samþ. og send til ed.
Hækkun tóbakstolls olli þing-
i/iiöBHum mikils erfiðis og endaði
bardagina með þvf, að málið var
tekið út af dagskrá.
Um þr)ú frumvörp, sem Maga-
ús Fétursson flu'.ti og eru í sam-
íræuii við álit Berklaveikisnefnd-
ina, urðu allraiklar umræður, og
fanst ýmsum það óþarfi að stofn-
að yrði nýtt embætti nú, þegar
allir þykjast þurfa að spara fyrir
landssjóðinn. Vildi ailsherjarnefhd
ekki taka við frumvörpuuum, en
þó var þeim vísað til nefndarinn-
ar og 2. umræðu.
Frumv. til laga um breyting á
hæjarstjórnarlögum tsafjarðarkaup-
stsðar samþ. til 2. umr., sömu-
leiðis frv. til kga um breytingu
á lögum um vátrygging sveita-
þæja og annara húsa í sveitura.
ið nyja.
Hvað eftir annað hafa breyting-
ar verið gerðar á síldarmatsiögun-
uin, en þær breytingar hafa aldrei
!feð gaghi orðið, ef til vill ekki svo
mjðg vegna lagaákvæðanna, held-
• ux ef til vill fremur vegna þess,
að reglunum befir ekki verið ttægl
lega fylgt, og illhæfk meaa hafa
oftlega valist til matsins. Nú ligg-
ur enn fyrir þinginu breytiog á
síldarmatslögunum, og er hún fram
komin fyrir tilstillí nokkurra út-
gerðarmanha á Siglufirði, sem
kalla sig „sfldarfróða" menn. Skal
ósagt látið hve vel þessir menn
eru að sér í sfldfræði (o: náttúru-
fræðislegri byggingu sfldarinnar og
itfoaðarháttum hennar), en ef dæma
á eftir frumvarpinu, eru þeir frem-
ur ilia að sér í þvf sem viðkemur
framleiðslu og mati sfldar.
Að þvf er bezt verður séð af
frumvarpinu, gæti maður haldið
að það væri samið að tilhlutun
sænska stldarhringsins, til þess að
gera alveg út um islenzka síidar-
matið. Enda vitna höfundarnir í
umboðsmann, sem amtast hefir
síldarkatip fyrir sildarhringinn
Sisnska.
Fyrst er að athuga það, sem
er og á að vera aðalkjarni síldar-
matslaganná: Fyrirkomulag síldar-
matsins. Frumvarpið kveður svo á
f fyrstu grein, að öll síld — veidd
við íslandsstrendur — sem verkuð
er á íslandi eða í landhelgi við
ísland og ætluð er til útfiutnings,
skuli metin Ea í 5 grein 2. stend
ur, að afeins skulimetins—20%
af síldinni.
Hér er mótsögn, svo herfiíeg,
að hún ein dæmir frumvarpið óal-
andi og óferjandi.
Auðvitað á að meta alla siíd,
sem seid er til manneldis, hvort
sem foúti er seld inaanlands eða
erlendis. Og þá á að meta hana
ekki fyr en 7—14 dögum áður
en hún er send af stað á mark-
aðinn. Svokailað frummat má
gjarna falla úr sögunni, ef sfldar-
kaupendum þykir jþað hagfeldara;
en mat, rétt áður en sildin er send
af stað, verður að vera mjög strangt
og ekkert kák. Eii eftir frumv.
værí matið hreinasta „humbug".
Enginn maður, sem vit hefði á
síld eða sfldarmati, mundi vilja
ábyrgjast það, að þau 80% af
sííd, sem hann ekki hefir litið á,
væru góð vara, hvað þá ef ura
95°/o væri að ræða, sem hann
ekki skoðaðí.
Reynslan hefir sýnt, að mat á
aýrri síid er langt frá því að vera
einhlitt, ea aftur á mótí kom það
greinilega í ljós, þegar endurmat
lór fram á sild þeirri er sænska
stjórnin keypíi hér, að sfldin var
þá talin óaðfiananlég vara, þegar
hún korn á markaðinn í Svfþjdð.
Þetta meðal annars sýnir, að end-
urmat eða sfðmat (o: mat sem fer
fram á sfld rétt áður en hún er
send á raarkaðinn) reynist örugg-
ara en mat á nýrri sild. Enda
liggur slíkt í augum uppi þegar
það er athugað, að síldin liggur
oft lángan tima, misjafnlega vel
hirt og í sterkum sólarhita, og er
þvi oft farin að skemmast þegar
hún loksins kemst af stað. Með
sfðmati mundi komið i veg fyrir,
að slík sild yrði send út.
í raun og veru ætti ekki að
þurfa að eyða mörgum orðum um
frumvarp þetta,* því óhugsandi er
að það komist í gegnum þingið,
enda virðist algerlega ástæðulaust
að fara að setja aý lög um siid-
armat, áður en reglur þær sem
settar voru í fyrra, eftir tillögum
síidarmatsmannanna sem kallaðir
voru hingað suður, fá að sýna sig.
Þær eru aílmiklu strangari ea regí-
ur þær er áður giltu, en til allrar
ógæfu var sildarútvegsmðaaum
gcfia uadanþága frá þeim, á sið-
astliðnu sumri.
Þá vil eg benda á það, að til-
lögurnár um siídarmatsmennina
eru hreint og beint hlægilegar, og
furðulegt að menn sem telja sig
„síldfróða4* skuli láta þær frá sér
fara. Gjaldið fyrir matið, sem á-
ætiað er í frumvarpinu, er alí of
lágt, og mundi aldrei borga kostn-
aðinn við matið. Lika eru sektar-
ákvæðin í frumvarpinu alt of iág,
og algerlega gagnslaus.
Ingölfur Jónsson.