Heimskringla - 18.02.1920, Síða 1

XXXIV. AR.
WINNIPEG. MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 13. JANÚAR 1920.
NÚMER 2!
CANADA
einhver hin allra snjaHasta, sem
heyrst hefir nokkru sinni í dómsöl-
um Manitóba, enda er maSurinn
afburSa ræSumaSur. 36 klukku"
tundir ,var kviSdómurinn aS
boiialeggja dómsúrskurSinn, áSur
en sarrikomulag Ifengist. Loksins
náSist þaS, og úrskurSurinn var:
'Ekki sekur ”.
Verzlun Canada í janúarmánuSi
nam $223,096,920, eSa 26 milj.
meira en í janúar 1919. Innflutt-
•ar vörur voru stórum mun meiri en
fyrir ári síSan. Vöruinnflutning-
urinn nam $103,5 79,349, en í
íyrra $70,761,397. Útfluttar
uörur námu aftur á móti fyrir mán- FylkisþingiS í Quöbec hefir ný-
uSinn $117,948,674. 1 janúar lega samiþykf aS bækka bæSi laun
1919 nam úíflutningurinn $116,- ráSgjaifa og þingmanna; þing-
358,387. Mismunurinn á inn' ( miannalaunin úr $1500 upp í
fluttum og útfluttum vörum á mán- $2000, og ráSherralaunin frá
uSinum nemur $14,369,395, sem $5000 upp í $8000, nema laun
úfflutningurinn er rríeiri. 1 fyrra stjórnarformanns, þau hækka úr
■var útflutningur á sama tí.ma 42J/2 i $7000 upp í -12,000.
miljón meiri en innflutningurinn. __________x___________
X7erzlun Canada á síSastliSnum 1 0
TnánuSum hefir náS $1,932,694,-
3 I 0. Sarrítímis 1919 nam verzl- j ___ /
nnin $1,875,1 12^978. Útfluttar Ltanrikisjráúneria Bandaríkjanna
vörur námu á tímabilinu $1,05?,- ffobert Lansing, hefir lagt niSur
794,049, en innfluttar vörur $834, embætti sitt vegna ösamlyndis viS
512,948. Tolltekjur Canada fyr- Wikon fors-ta. Hafa þeir veriS
ir janúarmánuS námu $18,088,- missátlir síSan báSir voru á friS-
915. Á undangengnum 1 0 mán- arþinginu, en missættiS hefir þó á-
öllum kringumstæSum, er glaep-
ur, glæpur gegn réttvísi, réttlæti
og skynserai, og þess utan þjóSar-
smán."
Vínbannsfjendur innan demo-
krata flokksins. vilja fá Edwadrs,
ríkisstjóra í New Jersey, útnefndan
sem forsetaefni demoikrata viS
næstu kosningar. Er hann ein-
lægur andbanningur og var kos-
inn ríkisstjóri á þeirri stefnuskrá.
Gamli Bryan, sem er einlægur
bannvinur, telur flokknum stafa
hætta aif þessari Edwards-hreylf-
ingu, og villl hana því feiga.
BRKTLAND
Winston Spencer Churchill, her-
málaráSherra Breta, hélt í ræSu í
Dundee á Skotlandi á laugardag-
inn, og var íharSorSur í garS
verkamanna. Endurtók hann um-
mæli síj^ sem mestum hávaSa hafa
valdiS á Bretlandi, aS verkamanna
flokkurinn væri alls óhæfur til
stjórnar, og þaS væri skylda hinna
o f m - HafSi Lansing kallaS oftar en einu fl°kkanna’ aS sameinast *e8“.
Borgarstjorakosnmg for fram 1: . ' . þeirri þjóSaróhæfu, sem vofSi yf-
Quebec borg a manudaginn, og J t • X r f ir. Þá lýsti Chutchill því yfir, aS
heitir sá Joseph Samson, kem kos- Sert ymsar raSstafamr aS forset-
inn var. Er þaS í fyrsta sinn í ald- anum 'fornspurSum. En eftir
arfjórSung aS enskur maSur hefir 8,ldandl reSlu- *>á er forsetinn
veriS kosinn í þaS embætti í Que-j semá aSkalla saman stjórnarráSs-
Hec, sem eins og allir vita er mest-
BANDARIKIN
uSum $148,01 7,955.
fundi. Wilson ber því Lansing
þaS á brýn, aS hann hafi tekiS sér j
vald, sem honum ekki þar og fariS ;
á ýmsan hátt í blóra viS sig meSan
nann (Wilson) lá rúmfastur. Lans-
j ing hefir aftur svaraS því, aS .Wil- I
Bændaflokkurinn í Saskatche- son hafi veriS svo veikur, aS þaS
wan hefir ákveSiS aS halda inn . hgfg; veriS ómögulegt aS taka
reiS eína bæSi í sambandspolitik- V^fm [ii skráfs og ráSagerSar, eSa j
megnie frarjskur bær. Feldi Sam-
son núverandi borgarstjóra, La-
vigneur, meS 1 000 atkvæSa meiri-
hluta.
ír.
hann hefSi gert alt, sem í sínu
valdi hefSi staSiS, til aS brjóta á
bak r r,:r - B ' ''evikihreyfinguna á
Rús -n i 6" styrkja fjandmenn
hen..„i- t." i„á* og dáS, því hann
áliti Bolshevikilfreyfinguna heimin-
um háskaLga. .\æSu Churchills
var tekiS frerr.ur fálega, Þó er
Churchill afburSa ræSumaSur, og
Dunclce renciv ann á þing.
ina og fylkispólitíkina. V ar þessi meS ^stjórnarráSsákvarSanir
ákvörSun tekin á þingi flokksins þar ti] hann kæmist aftur á lappir.
(kornyrkjumahna) í Saskatoon ® BandaríkjablöSin taka yfirleitt
tímtudaginn var. Sambandsstjórn- fremur málstaS Lansings og telja
in var vítt fyrir-ýmis afglöp, en þær j ag einræSi Wilsons muni koma
aSRnslur voru amávægilegar í honum í koll fyr eSa síSar. Einn-
samanburSi viS skammir þaec, eru ensik og frönsk blö, drjúg-
sem dundu ýfir Martinsstjómina t^jug um þessa Wilson-Lansing
og sátu þó tveir af ráSgjöfum þrætu Qg draga frekar taum for-
hennar á þin^ínu. Tillagan um getans -------- F. L. Polk, aSstoSar-
þátttöku bænda í fylkispólitíkinni utanrfkisráSiherra, er settur í em"
var samþykt meS þeim fyrirv^ra, Bætti Lansings til. bráSabirgSa.
eS ár skyldi MSa áSur en bænda-, Lansings hefir innanríkisráS-
flokkurinn tæki opinberlega þátt í þ,errann> Franklin Lane, lagSi niS-
henni, en á því tímabili skyldi^ ur embætti og skömmu áSur verzl-
en
flokkurinn semja sér stöfnuskrá
fyrir fylkismálin, og undirbúá liSiS
undir hinn væntanlega fylkisbar-
daga. Þessi ársfrestur^er auSskil-
inn, þegar þess er gæCt aS kosn-
mgar í Saskatchewan eiga ekki aS
fara fram ifyr en aS ári liSnu. J.
A. Malharg sambandöþingmaSur,
var endurkosinn formaSur korn-
yrkjumannafélagsins í tíunda 4inn.
Olía hefir fundist í Manitoba 35
"ví lur norSaustur af Dauphin
(township 28, range 16)). Er
þetta fyrsti olíufundurinn hér í
fylki, og enniþá er órannsakaS,
tíversu auSugur hann kann aS
reynast, en vissa er fyrir því einu
£S þarna er olía.
DayíS Marshall, sambandsþing-
maSur tfyrir East Elgin, Ont., and-
aSist í Vancouver á sunnudaginn.
Var hann þar á ferS. Hinn látni
var úr fl'okki stjómarinnar.
Málinu gegn Dixon þingmanni
lauk þannig, aS kviSdómurinn
sýknaSi hann af kærum hins opin-
bera um glæpsamlleg skrif og
mejSyrSi — greinar, sem hann
■-krifaSi í verkamanóablaSiS hér í
Winnipeg meSan á veikfallinu
niikla\stóS, og voru þaS sérstak-
fega tvær greinar, sem þóttu keyra
íram úr öllu hófi. Hét önnur
þeirra "laugardagurinn blóSugi ,
en hin "Keisaravald ’. Dixon var
-ögmannslaus fyrir dómstólnum
°g varSi sig sjálfur. GerSi hann
baS af skarpleik miklum, og varn-
arræðan, sem hann hélt, er talin
unarmála- og landbúnaSarráSherr-
arnir, svo Wilson stjórnin er æriS
þunnskipuS, eins og nú stendur. >
Hinu fyrirhugaSe\ verkfal'li járn-
brautarþjóna í Bandaríkjunum
höfir veriS frestaS um ótiltekinn
tíma, fyrir miHigöngu Wilsons for-
seta. .
Alva Edison, bppfundninga-
maSurinn 'heimsfrægi, varS 7 3 ára
11. þ. m. Hann fór til vinnu
meS fyrra móti þá um morguninn,
vegna þess aS hann hafSi lofaS aS
sitja samsæti, er halda skyldi hon-
um til heiSurs síSar um daginn, og
sem dregiS höfSi úr vinnutíma
hans aS öSrurn kosti. Mr. Edison
er ennþá ern og starlfsþrekiS virSist
óbilandi. j
Hin svonefnda “Lincoln League
of America”, hélt nýveriS ársþing
sitt í Ohicago. 1 félagsskap þess-
um eru mestmegnis svertingjar.
MeSal annars samþykti þingiS aS
skora á stjórnina aS samþykkja
löggjöf, sem geri "Lynching" (af-
töku án dóms og laga) aS glæp og
hörS hegning sé viS lögS. Eins
og ástatt hefir veriS, hafa svert-
ingjar hópum saman veriS teknir’
af lífi án dómis og laga víSsvegar
um ríkin,' og oft fyrir grun einan,
og ójafnaSarmennirnir, sem slíkt
athæfi frömdu, hafa sloppiS 'hjá
nokkurri hegningu. Á þessu svert-
ingjaþingi talaSi formaSur miS-
stjórnar republikka flokksins, Will.
H. Hays. Komst hann meSal ann"
ars svo aS orSi: "Lynching úndir
7r.osli preiáti íþjsku kirkjunnart
;gu.s kardínáli, hefir birta látiS
opiS hréf, þar sem hann lýsir á-
standinu á írlandi. Segir hann,
aS aldrei hafi þaS verra veriS í
mannaminnum, og eigi brezka
stjórnin og Sinn Feiners þar jafna
sök. StjórnarfariS í landinu sé
nú engu betra en á dögum stjórn"
arbyltingarinnar á Frakklandi.
Menn séú teknir fastir og hneptir í
fangelsi fyrir grun einn, eSa litlar
sem engar sakir. Og aS héruS þau
á frlandi, sem séu nú undir her<
vörzlum, séu engu betur leikin en
Belgía var í höndum ÞjóSverja.
%
Reading lávarSur kvaS eiga aS
verSa sendi'herra Breta í Washing-
ton.
Rt. Hon. H. H. Asquith'kom til
Lundúna úr kosningaleiSangri sín-
um á föstudaginn. HafSi fjöl-
menni safnast á járnbrautarstöS-
ina til þess aS fagna honum, og
kvaS svo mikiS aS þeim fögnuSi,
aS síSan á dögum Gladstones hef-
ir engurn stjprnmálamanni veriS
betur fagnaS, og þaS sem mehki-
legast er, áSur menn vita meS
vissu, hvort Asquith hefir unniS.
lan Hamilton hershöfSingi, sá
sem stjórnaSi leiSangrinum á
Gallipoli-skaganum, Jtil sællar
minningar, hefir sent opiS bréf til
stjórnarinnar, um aS vægja þýzka
hershöfSingjanum Sanders, sem
krafist er aS verSi framseldur.
StýrSi hahn liSi Tyrkja á móti
Hamilton. Segir Hamlton hann
hafa reynst heiSarlegan mótstöSu-
mann í þvívetna.
önnúrIönd.
\ '
SnurSa er nú komin á þráSinn
milli Wilson Bandaríkjaforseta og
ful'ltrúaráSs ifriSarlþingsins. Til-
kynti Wilson friSarþinginu^ aS
stjórn Bandaríkjanna ^aeti ekki
sætt sig viS þær ráSstafanir, sem
gerSar ihefSu veriS viSvíkjandi
Fiume og öSrum þrætumálum milli
Itala og Jugo-SJava. Væri þar
vikiS frá fyrstu ákvörSunum friS-
arþingsins, sem hanri hefSi veriS
aSill aS. Ef slíkar breytingar
yrSu settar í framkvæmd, aS full"
trúum Bandaríkjanna forspurSum,
og í þeirra óþökk, þá drægju
Bandaríkin sig til baka frá öllum
afskiftum af friSarsamningunum.
Þessi boSskapur Wilsons var af-
hentur fulltrúaráSinu á laugardag-
inn af sendiherra Bandaríkjanna á
Frakklandi; og á mánudaginn
svöruSu Lloyd George og Miller-
and, stjórnarformaSur Frakka,
honum á þá leiS,, aS þær breyt-
jingar, sem gerSar hefSu veriS,
væru nauSsynlegar til þess aS
halda friSi og sátt viS Itali og sam-
kvæmt vilja íbúa þeirra staSa, sem
breytingunum væru háSir. Væri
því ekki frá því hægt aS víkja.
Fær Wilson því beint afsvar.
Hvort hann framfylgir hótunum
sínum um aS hætta öllum afskift-
um af framkvæmdum friSarsamn-
inganna, sýnir sig síSar.
Vilhjálmur Þýzkalandskeisari
hefir bannaS syni sínum, FriSriki
krónprins, aS framselja sjálfan sig
bandamönnum, og leggur viS reiSi
sína^ ef ekki er hlýtt. Krónprins-
inn ætlar aS hlýSa.
Kvénfrelsishreyfingin virSist
eiga örSugt uppdráttar á Spáni.
Hefir klerkalýSurinn hafist handa
gegn þeim ófpgnuSif!), og bisk-
upar landsins hafa látiS lesa upp í I
öllum kirkjum aS kvenréttindin j
kæmu í bága viS kénningar heil-
agrar. ritningar og væru því ó-
kristileg og óhæf í sannkristnu
landi. * ^
Kolchack aSmíráll, sem staSiS
hefir fyrir uppreistinni gegn Bols-
hevíkingum í Síberíu, en sem ték"
inn var trl fanga fyrir nokkrum
dögum síSan, hefir nú veriS tek-
inn af lífi, aS því er frétt frá Kaup-
mannahöfn segir.
NorSur-Sljesvík kemur til aS
tilheyra Danmörku héSan í frá.
AtkvæSagreiSsla fór þar fram ný-
lega, unfhvort Sljesvíkingar vildu
heldur vera undir ÞjóSverjum eSa
Dönum, og urSu Danavinir í stór-
miklum meirihluta. AtkvæSa-
greiSsla um sama efni fer innan
slkams fram í MiS-Sljesvík, en þar
eru úrslitin mjög vafasöm. 1 þeim
hlutanum er Flensborg, aSalborg
Slj esví kur.
Gaby Desbys, dansmærin heims-
fræga, andaSist í París 11. þ. m.
ÞaS var af vinfengi viS hana, aS
Manuelí fyrverandi konungur í
Portugal, misti konungdóminn og
var rekinn úr landi.
Danir ihafa ákveSiS aS hætta aS
kaupa skepnuifóSur frá (Banda"
ríkjunum, meSan því er haldiS í
jafn háu verSi og nú er.
Skautakóngur Manitobafylkis.
ISLAND:
Rvík 20. jan. 1920.
. . Alþingi á aS koma saman mánu-
daginn 2. febrúar. Mé búast viS
stjórnarskiftum þegar í þingbyrjun
þó ennþá sé á huldu hverjir
myndi stjórnina.
ASalfundur Eiirfskipaifélagsins
verSur haldinn í ISnaSarmainna-
húsinu 6. júní næstk.
BlöSin. — Heyrst hefir aS
I' vennablaSiS hætti aS koma út.
Hafa komiS 25 árgangar af því.
-- Tíminn er nú orSinn sömu
stærSar og Lögrétta og kostar 1 0
kr. ágangurinn. MorgunblaSiS
minkar niSur í IsaFoldarstærS.
Nýtt blaS mun eiga aS fara aS
koma á SeySisfirSi og á aS 'heita
Austurland. Ritstjóri mun verSa
GuSmundur Hagalín.
Einar H. Kvaran skáld hefir leg-
iS í þungu ukvefi undanfariS og
liggrur enn.

MAGNÚS GOODMAN.
Á föstudagskvöldið þreyttu skautakappar Manitoba skautahlaup í
Arena hringnum hér í Winnipeg, og tóku þátt í því fimm menn, sem
allir voru áhtnir garpar miklir.
En ein bar langt af öðrUni, og það var landi vor Magnús Goodman,
eða “Mike”, eins og hann er oftast kallaður. Hann vann öll skauta-
hlaupin, '/4 mílu, /i mílu, mílu og þriggja mílna. Næstur honum
komst fyrrum skautakóngur fylkisins, Philip Taylor.
Þetta er í þriðja sinn,'Sem Magnús vinnur bikar þann, sem sýndur
er á myndinni, og er hannjnú orðinn eigandi hans. Einnig hefir Magn-
ús unnið fjöldann allan af vet^ðalauna og heiðursmerkjum fyrir frækn-
leik sinn.
Á Iaugardagsmorguninn fór Magnús suður til New York, til þess
að taka þátt í skautahlaupunum á Lake Placid. Þar mætast allir helztu
skautakappar Bandaríkjanna óg Canada, og má búast við að Magnús
geti sér þar góðan orðstýr.
Magnús er ífyróttamaður á ýmsvim sviðum, su~dgarpur mikill og
hlaupari, en beztur er hann á skautum. Hann er einn af helztu köpp-
um Fálkanna.
— Magnús Goodman er aðeins tvítugur að aldri, svo ennþá á hann
framundan sér langt frægðarskeið á íþróttasvæðinu. -
Bæjarstjómarkosningar voru í
HalfnarfirSi í gær og var kosiS um
tvo lista. JafnaSarmenn höfSu
vaent sér mikils sigurs, var Vísi
símaS úr HafnarfirSi, en þaS fór
svo aS þeir komu engum manni
aS. A-1 istinn fékk 202 atkv. og
voru á honum þessir: GuSmundur
Helgason, Sigurgeir Gíslason og
Steingrímur Torfason. B. listinn
fékk 68 atkv.
Bæjarstjómarkosningar fóru
fram á IsfirSi rétt eftir nýáriS.
Plest atkvæSi (245) fékk bæjar-
fógetalistinn og kom aS tveimur,
Jónasi Tómassyni og Haraldi
GuSmundssyni. Annar listinn
fékk 1 74 atkvæSi og kom aS ein-
um manni, SigurSi SigurSssyni frá
Vigur. Verkamannalistinn fékk
1 4 atkv. og kom engum aS.
eHannes Thorsteinsson hefir ver-
iS skipaSur lögfræSilegur banka-
stjóri viS íslandsbanka frá ára"
mótunum.
Séra Ásgeir Ásgeirsson í Stykk-
ishólmi sækir aftur um Hvamm í
Hvammssveit. Hefir hann fengiS
áskoranir um aS_ verSa þar aftur
prestur, frá öllum söfnuSunum og
nálega öllum safnaSarmönnum.
Stjóm landsverzlunarinnar. — 2
forstjóranna, Hallgrímur Kristins-
son og Ágúst Flygenring, hafa lagt
niSur forstjórastarfiS frá áramót-
um. Veitir Magnús Kristjánssoir
henni nú einn iforstöSu.
AflalítiS hefir veriS undanfariS
á báta, sem leitaS hafa fiskjar úr
Reykjavík, og nýr fiskur þar af
leiSandi nálega ófáanlegur í bæn-
urn.
Prentaraverkfallinu lauk 8. þ.
m. Fengu prentarar öllum sínum
krölfum fullnægt nema um 8
stunda vinnutímann. VerSur 9
stunda vinnutími í gildi þetta áriS.
Jass-dansinn hefir haldiS inn-
reiS sína í Reýkjavík. Er SigurS-
ur danskennari GuSmundsson far-
inn aS kenna hann og lofar mikiS
fyrir fegurSarsakir.
Stjóm Landsbókasafnsins. Þeir
prófessorarnir Lárus H. Bjarnason,
Haraldur Níelsson og GuSmundur
j Hannesson, hafa sagt af sér. Er
sagt aS þaS stafi af því, aS nefnd-
in kærSi landsbókavörS í sumar
fyrir megna óreglu í stjórn Lands-
; bókatsafnsins (sbr. Alþ.tíS.), en
1 fékk engar undirtektir. Lá kær-
1 an fyrir mentamálanefnd þingsins.
r
Prófastur í SkagafjarSarpró'
j fastsdæmi er nýlega skipaSur séra
Hálfdán GuSjónsson á SauSár-
! króki, í staS Bjöms Jónssonar á
Miklabæ, sem sagt hafSi af sér.
/