Heimskringla - 03.11.1920, Blaðsíða 2

2 BLAÐSIÐA
NCl
• WINNIPEG 3. NÓV. 1920
Nýir heimar.
StærSimar eru ekki lengur
J>yngstu ráðgáturnar. ÞaS, sem er
sýnilegt, er oftast hægt að gera
grein fyrir aS einlhverju leyti.
YfiÆíorS jarSarinnar, höfin, fjöl!-
in og eySimerkurnar hafa veriS
rannsakaSar og árlega fjölga síS-
urnar er geyma fróSleik um nátt-
úruna.
ÞaS mundi því vafalaust iþykja
einfeldnislegt, ef HtiS víSilauf
væri tekiS og ef spurt væri, því
þetta lauf væri nú einmitt þannig
lagaS eins og þaS er. Og svariS
myndi koma óhugsaS frá flestum,
aS víSflaufiS væri nú einmitt
svona úr garSi gert frá náttúrunni
og viS þaS væri nú ekekrt meira
aS atihuga. Og svariS er alveg
róttt og menn vita hvaSa þýSingu
laufiS hefir fyrir víSirinn.
En hugsandi maSur myndi ekki
láta hér viS numiS. Hann mundi
seilast lengra inn í leyndardóms-
ráSgátur náttúrunnar og hugsa
sem svo, aS iþesis náttúra væri nú
einmitt afar einkennileg og reglu-
bundin, aS hún skyldi skapa öll
víSislauf svipuS hvert öSru, en
ekik láta þau ihafa allskonar form
eóa lögun. Enginn hlutur ræSur,
sköpun sinni sjálfur, hvorki plönt-j
ur né dýr — ekki einu sinni hin-
ar skynsemi gæddu mannskepnur.
Alt er háS hinum óskiljanlegu lög-
um náttúrunnnar. j
; Vísindin hafa komiS meS ýms-
ar tilgátur og skoSanir um þaS, i
hvernig framlþróun sköpunarinnar
hafi átt sér staS (t. d. Darwin o.
fl.), en menn standa nú samt litlu
*ær úrlausninni á þessari ráSgátu,,
þrátt fyrir hiS óþreytandi starf og
umstang vísindamannanna.
Lítill nýr sannleikur er mikils,
virSi, því hann bendir á leiSir til
meiri sanrileika, eSa er hyrning- j
arsteinn undir meiri þekkingu.
Þess vegna er hver ný skoSun, er
ætla má aS eitthvaS satt hafi viS
aS sty'Sjast, í raun og veru mikils
virSi, því altaf má búast viS því,
aS einhverjir verSi til aS bæta viS
•g fylla upp, iþar sem aSrir hafa
•ndaS. ÞaS var t,
sigla til Ameríku, eftir aS vissan
var fengin fyrir aS hún væri til. '
Svo er og meS seihvaS annaS.
ÞaS vakti því allmikla éftirtekt
er hinn heimsfrægi uppfyndinga-
maSoir Xhomas A. Edison, ibirti í j
■víSlesnu tómariti hugmyndir sín-
ar um hvaS hann álíti líf vera. Og j
af því aS eg álít skoSanir hans
bæSi frumlegar og einkennilegar
vil eg geta um meginkjarna þeirra
í gTein þessari.
Edison byggir kenningu sína á j
því, aS benda á aS nálægt vetrar-1
heimili hans í Florida vaxi planta
meS nokkurskonar sjóbúskur
sem líti út fyrir aS vera aS engu
leyti frábrugSin öSrum plönt-
um”, en sem sé í raun og veru
bygS af ósýnilegum smádýrum. Á
sama hátt álítur hann aS allar
grasa-, trjá- og dýrategundir jarS-
■aririnar séu bygSar. MeS öSrum
orSum,, aS tilveran sé full af ó-
sýnilegum, skynsemigæddum til-
verum, sem vinni í sameiningu og
byggi upp alt líf jarSarinnar og
ráSi lögun allra hluta.
Og rökfærsla Edisons er í sjálfu
sér ein3 skynsamleg og nokkur
önnur, sem eg hrifi lesiS. Hann
segir t. á.: “iBeriS lampasót á
fingur ykkar og þrýstiS honum
svo á pappírsblaS ÞiS munuS
sjá aS ótal smálínur og hringi:
prentast á pappfrinn. BrenniS svo
skinniS af fingrinum, og þegar
nýtt skinn er ko'miS í staSinn fyr.
ir gamla skinniS, getiS þiS veriS
víss um aS þaS hefir riákvæmlega
samskonar línur og hiS gamla.
Hver bygSi hiS nýja skinn ná-
kvæmlega eins og hiS gamla?
Náttúran? Nei, náttúran gæt
ekki gert þaS. Ósýnilegar til
verur, svo smáar aS ekkert stækk-
unargler gæti sýnt þær, sköpuSu
nýja íkir.niS, og þaS, aS þaS var
gert nákvæmlega eftir hinu gamla
skinni sýnir aS tilverur þær, sem
unnu aS smíSinni, hafa minni.
Ennfremur minnist Edison á þaS,
aS ef menn skeri sig í fingurt þá
hætti aS blæSa eftir stutta stund,
ef skurSurinn sé ekki því ttærri.
Mjög smáar refjur myndast í
inu og stöSva blóSmissinn. Hver
bygSi þessar tréfjur svona hagan.
lega? Náttúran? Nei, hún he'fSi
•ekki tíma til aS fást viS slíka smá-
muni. Ósýnilegar tilverur gerSu
þaS. Náttúran gerir þaS I HvaS
um þaS orStak? ÞaS felur ekk-
ert í sér og bendir á engar leiSir.
Hitt aS náttúran sé full af ósýni.
legum verum, sem vinni í sam.
stæSum flokkum, svo miljónum
skiftir, meS frábærri reglusemi og
undir nákvæmustu stjórn og
skipulagi, virSist Edison vera al-
veg eSlilegt og aS alt náttúrunnar
ríki bendi á aS svo sé. Ef aS
menn frá fjarliggjandi hnöttum
gætu séS brýr og stærstu bygg-
ingar, en ef augu þeirra væru ekki
betur úr garSi gerS en aS þeim
væri ekki mögulegt aS sjá menn
þá, sem bygSu húsin, myndu þeir
vafalaust segja, aS húsin og bygg-
ingarnar he/fSu “gróiS”, eSa aS
riáttúran hefSi gert þetta, en ekki
aS lifandi verur hefSu unniS aS
þessum smíSum. Þannig álítur
Edison aS sé meS oss menn. Augu
vor sjá alls ekki tilverur þær, sem
séu aS verka alstaSar umhverfis
oss og í oss sjálfum.
Edison álítur, aS hver frumla í
’líkama vorum sé bústaSur fyrir
þúsundir tilvera. Bendir hann á
aS heili mannsins stjórni tiltölu-
lega fáum af 'hreyfingum þeim,
sem líkaminn geri; nefnir hann
Þessar hreýfingar tileinkar hann
blóSrásina, meltingarfærin o. fl..
þessum tilverumt sem uppfylli
blóSiS og byggingu vora. Hver
stjórnar baráttu hvítu blóSkorn-
anna gegn sjúkdómsgerlum, sem
berast inn í líkamann. Heili
mannisin3 virSist lítiS vita um þa
baráttu og alls ekki hafa neina
stjórn á því striSíi, sem þar fer
fram. En þó á þessi barátta sér
staS. Þessari baráttu er stjórnaS
af litlu tilverunum, sem búa
hverju blóSkorni, og sem skilja og
þek'kja hættuna, sem af veikinda-
gerlunum leiSir fyrir hiS marg-
d * auSvelt aS ^rotna musteri þeirra, eSa skipu-
lagsheild hins mannlega líkama.
Edison talar um hinar stöSugu
breytingar se meigi sér staS í ríki
náttúrunnar, hvernig t. d. alt líf
lagi sig eftir skiyrSunum. Hann
sumstaSar troSningur af allskon- aS ræSa. Surtiir hafa 3—5 Kolslæk, mjög gamall; en hinn 0kkar láu saman
ar fólki í óSaönn aS kaupa dýrar mannis í heimili, aSrir 5—10 eSa þ»kti eg ekki. Eftir aS hafa þeg-
3ar’ vörur, sem flestir ættu aS geta án jafnvel meira. DýrtíSin er þar, ið allskonar góSgerSir, ifylgdi
Þorvald-
og gott aS
veriS, ef dýrtíS væri mikil. —
ÞaS eru eigi nauSsynjavörurnar,
sem eg á hér viS, heldur óþarf-
irin. Af honum er altof mikiS í
•búSunum, handa ráSleysingjum
og hégómlegum eySsIuseggjum.
Eigi sjá menn heldur dýrtíSina|
sem húsfaSirinn hefir rýrar tekjur Þorsteinn mér í Kolslæk.
en marga fram aS færa. -------Og
dýrtíSin kemur hart niSur á þeim,
sem reka nú aSal atvinnuvegi
Ianidsins meS stórtapi, bæSi til
lands og sjáfar. --
Á einn flokk manna mætti
alla
ur er góSur drengur
honum vegnar vel.
. . , . , * . . , Eg stóS örlítiS viS á HurSar-
ust mer Asmýrar taeztu slæjurnar , , . , ., . ......
„ ... baki 'hja Porsteini njornssyni, sem
þar Ihefir ibúiS allan sinn íbúskap
Sýdn-
í bíóum og kaffihúsum, þVí þegar ; minnast sérstaklega, sem sé
degi hallar, safnast þangaS hinn hina mörgu einhleypu menn og
mesti manngrúi til þess aS skemta einhleypu konur. Sá flokkur er úr
sér og næra sig á miSur heilnæm- j verkamannastéttinni. ÞaS væri nú
um “kosti”.- — Miklar kaffi- \ synd aS segja aS þessir menn
drykkjur meS sætribrauSi eru I hefSu annaS af dýrtíSinni aS
flestum óhollar. En þaS er nú at- segja en þaS, aS laun þeirra eru
riSi út af fyrir sig. AnnaS er lak nú meiri en áSur hefir nokkru
ara og þaS eru “kaffisetumar” á sinni veriS. 'Einkum nær þetta
þessum stöSum fram eftir öllum j þó til þeirra, sem sjóvinnu stunda.
sem eg sá á leiSinni um 'Reykholts
dal. Var eg svo á Kolslæk í 3
daga, og alt gott í té látiS, sem eg
gat 'þegiS.
28. júlí kom loks gott veSur
meS 1 0 stiga hita, en rigning var
nóttina eftir og til þess 30. Og
,31. júlí gerSi kuldahret, hvítt
varS í fjöllum. Mikill þótti mér
mesta blómabúi. Þorsteinn er
mesti efnislbóndi, hefir bætt jörS-
ina aS mun, bygt íbúSarhús úr
steini, og hlöSur og fjós úr steini
og jámi. Mér leizt vel á búskap
hans og held aS hann sé efnaSasti
ibóndinn í Reykholtsdal, þótt
. . . , . ,. . . margir séu þar í góSum efnum
hitmn . Ameriku, en meiri þotti eftir íslenzkum mæHkvarSa.
mér kuldinn a Islandi, þessar 2
kvöldum. Eg tala eigi um þaS,
þó menn komi þangaS stöku sinn-
um. En hitt er lakara, aS stór
ihópur ungra manan safnast þang-
aS — sömu mennirnir — kvöld
eftir kvöld og mánuS eftir mánuS.
— Af því leiSir áreiSanlega
margt misjafnt.
En þó mér þyki kaffihúsin í
Reykjavík óþarflega mörg, og
reyndar óþörf í dýrtíS , þ'á eru
bíóin ennlþá óþarfari. — ÞaS má
færa góS og gild rök fyrir þessu
en í þessari grein minnist eg ekki
frekar á þær stofnanir.
Margt er þaS fleira, sem öSru-
vísi er en ætti aS vera, þar sem
menn tala mikiS um dýrtíS. Þann-
ig er t. d. um klæSaburSinn. Al-
ment er nú klæSa'burSur manna
skartmeiri en var fyrir nokkrum
árum, og mikiS meira um kaup á
dýrum skartgripum. Heill hópur
manan gengur nú t. d. á "Jacket”
eSa “Diplomat” hversdagslega.
Þetta er spánnýtt, og á máske aS
sýna, hvaS dýrtíSin þrengi aS
mönnum. Og er svo sem eigi aS
'finna aS þessum 'búningi karl-
manna, því hann prýSir margan.
En eg held því fram, aS hann sé
dýrari en jakkaföt og minni þvi
eigi á dýrtíSarfjáiþröng manna.
Og hvenær hefir kvenfÓlkiS
vikur, sem eg dvaldi í Króknum
og Hálssveitinni. Heyskapur gekk
seint; voru sumir aS enda viS
túnin, og víSa sá eg litlar slæjurj
utan túns og sumstaSar engar. ^
HestamarkaSir voru nýafstaSnir í
Eg þekki marga unga sjómenn, er
síSastliSiS ár höfSu 2000 til 3000
kr. tekjur og auk þess frítt fæSi og Deildartungu, og seld 127 hross
hús. — Hvenær hafa óbrotnir
sjómenn fengiS hærri laun? —
Þessir menn hefSu átt aS geta
lagt mikiS fyrir af áriskaupi sínu. j HvalfjörS. MarkaSsverS á fé er
en líklega hafa þeir fæstir gert ag færast niSur. 1 fyrra var þaS
þaS. — Því meiri tekjur, þess kr_ | .50 pundiS, en nú er búist viS
meiri eySsla.
—Morgunbl.
ÞaSan fór eg á ibrú yfir Kljá-
foss. Þegar komiS var upp í
hlíSina fyrir ofan ána, yfirgaí
Hinrik vinur minn mig, sem búinn
var aS vera meS mér allan tímann
aS austan. Hann sneri viS, en eg
hélt aS Hamraendum, til ólafar
frænku minnar, dóttur ólafs í
Kalmanstungu. MaSur hennar er
S. Þ.
Ferðapistlar.
Eftir
Bjöm Jónsson frá Churchbridge.
Frh.
Daginn eftir fór eg aS Fljóts-
tungu aS hitta forna vinit, Jón
Pálsson og konu ’hans GuSrúnu
Pétursdóttur frá Ánanaustum viS
á 2—400 kr.. Eg vissi ekki hve
mikiS var selt á Grund; en 90 c. * , , ,,
. ,, , n , . ..*' oigurour Lislason 'bufræSingur og
hross voru seld a Katnseyri vio ,, , , .
iþrottakemiari — kenmr sund og
glímur. —• Tóku þau vel á móti
mér og var eg þar nóttina. En um
morguninn lagSi eg ofan til Borg-
arness. Fór eftir brú mikilli yfir
NorSurá yfir til SvignaskarSs.
Þar búa stóru búi GuSmundur
Daníelsson og GuSbjörg Sæ-
mundardóttir frá Stafholtsveggj-
um. ÞaS eru myndarhjón og
myndarbragur á öllu utan 'húss og
innan. Hafa greiSasölu og verzla
meS ýmistlegt smávegist sem
! ferSamenn oft vanhagar um. Þar
er símastöS. IbúSarhúsiS er úr
steini, stórt og haganlega innrétt-
aS, meS 25 herbergjum, þar af 8
stofum. — Eg fór yfir á hjá
aS þaS verSi kr. 1.00. Hrossum
er alstaSar sl'átraS til heimanotk-
unar, og er þaS von í annari eins
dýrtíS; og var mér sagt aS þaS
hefSi veriS ibrúkaS bæSi á
•Hvanneyrarskóla og Hvítárbakka
skóla og gefist ágætlega vel og
Iáta margir vel af því.
Einar Magnússon á Steindórs-
stöSum átti Kolsslækinn. En áS-
ur en hann dó, gaf hann þessar 5
ijarSir til Reykholtsdals- og Háls-I
ihreppa: Kolbeinslæk og Búrfell!
•í
öSru skarti en einmitt nú, þessi
svonefndu dýrtíSarár? — Þetta
er mjög umhugsunarvert. Hvar
lendir þessi í þvílíkur lifnaSar-
'háttur manna? — ÞaS er engu
líkara en aS alt sé aS verSa vit-
tekur til athugunar margskonar laust og öfugt viS þaS sem ætti
dýr, sem menn vita fyrir vissu aS 1 aS vera. — Og þetta er alda
'hafa breyzt eftir því sem tímar og ' enginn
skílyrSi kröfSu. Allar þessar
býr
en er aS kaupa jörSina.
hans er Kristín Pálsdóttir frá
BjarnastöSum. Kona Páls þessa
er Þoibjörg Pálsdóttir, systir Jóns.
Hún var áSur kona Jóns Hjartar-
sonar, sem lengi var prestur aS
Gilslbakka. Páll er hálfbróSir
Magnúsar heitins á Vilmundar-
stöSum. Alt er þetta ágætis
hlaSiS meira utan á sig af silki og fójk _ jSn P4lssan hefir búiS
Hálsasveit, Eyri í Flókadal,'
hans j Kröss í Lundareykjadal og þnSj-, SvYg^askarSi — eg held þaS hafi
ung HallkelsstaSaS á HvítársíSu. I ve -g FróSá
Ftá SvignaskarSi
Reykjavík. Berglþór sonur
á tveim pörtum jarSarinnar, ’
Kona AfgjaldiS af nefndum jörSum
breytingar segir hann aS bendi á
þaS, aS bak viS þær standi ein-
hver hugsandi kraftur — ekki al-
Vitur — heldur sem lagi sig eftir á-
stæSunum og fullkomni og endur-
bæti smíSisgripi sína, eftir því
sem reynslan kenni meira.
Þessar ósýnilegu tilverur álítur
hann vera margslkonar og á
margskonar þroskastigi. Segist
hann meSal annars vera sann-
faírSur um, aS rafmagniS sé ekk-
ert annaS en miljónir af örsmáum
tilverum.
AuSvitaS eru þessar skoSanirj
Edisons ekkert annaS en tilgátur;j
en þaS eru tilgátur, sem verS-
skulda þaS, aS eftir þeim sé tekiS,
og eftir því sem framast verSur
séS, eru bygSar á talsvert rök-
studdum grundvelli. Um upprun-
ann vefst Edison engu síSur en
öSrum tunga um tönn. ÞaS er
jhonum sem öSrum óskiljanlegt og
órannsakanlegt; en þaS aS
smærSimar séu eins óendanlegar
og stærSimar virSast verat er
skoSun sem alls ekki er ný. Hitt
aS sköpunin fari fram og aS lífinu
sé viShaldiS samkvæmt kenningu
hans, er frumleg skoSun sem hlýt
ur aS vekja mikla eftirtekt, og ef
til vill leiSa til meiri þekkingar á
hinum miklu heimum, sem huldir
eru fyrir augum vorum aS öllu
leyti.
Pálmi.
Ðýrtíðin í Reykjavík.
sem
mannlegur máttur ræSur
viS. NeySin ein, sönn dýrtíS,
svipaS því sem sumar aSrar þjóS-
ir búa nú viS, læ'knar þessa óskilj-
anlegu eySslutilhneigingu manna.
Alt bendir til þess aS flestir
hafi nú meiri peningaráS en fyrir
ófriSinn. Vera má aS margir
safni skuldum til þess aS þurfa
ekki aS draga saman seglin, geta
lifaS “flott”, — En enginn lifir
lengi á lánum. Margir emlbættis-
menn hafa tiltölulega minni laun
nú en fyrir stríSiS. Hjá þeim
embættismönnum, sem engar
eignir eiga eSa miklar aukatekjur,
eins og læknar er dýrtíS. Sama tánig Qg byggingar bættar aS stór
er aS segja um kennarana, þó aS j um mun Kolbeinn er lærSur
laun þeirra væru bætt. Mestu úr járnsriiiSuir og rekur þaS hand-
aó spila hafa vitanlega kaupsýslu- • verk af dugnaSi; srriíSar um 40
menn allir, skipstjórar flestir °8 • hestgEUlga á dag, ef hann er allan
útgerSarmenn. Þó aS útgerSin sé ! daginn vig smíSar. Hanm gerir
mest aS handiSn sinni á vetuma.
•4 krónur kostar hver helstgang-
allan sinn búskap, eSa yfir 40 ár,
í Fljótstungu; búiS ^óðu búi og
farnast vel. Þau hjon urSu fyrir
þeirri þungu sorg aS missa tvö
böm sín efnileg og mannvænleg,
stúlku 25 ára og pilt 22 ára. Hefir
þaS, sem von er, fengiS mjög á
þau hjón, ofan- á þaS , sem hár
aldur markar oft þreytu-rúnir á
andlitum manna. Samt hefir Jón
gengiS aS slætti til þessa; og bæSi
eru þau mjög vel ern eftir aldri.
Jón ’hefir gert miklar umlbætur á
jörSinni, bætt túniS, girt þaS og
einnig bygt nátthaga fyrir fé. Jón
•hefir unniS í sóknarnefnd allan
sinn búskap og veriS meShjálpari
um mörg ár, og gegnt ýmsum
öSrum störfum.
Eg brá mér um leiS aS Þor-
•valdsstöSum. Þar býr Kolbeinn
GuSmundsson frá KolsstöSum og
kona hans Helga Jónsdóttir frá
Stóra-Ási. Þar er mjög sléttaS
fór eg aS
Litlu-Gröf til aS hitta systur mína,
sem þar var í kaupavinnu, en á
heima í Borgarnesi. 1 Litlu-Gröf
býr maSur vestan úr Dölum, sem
eg þekti ekki. ÞaSan fór eg til
iBor&mness. Kom aS Hamri og
ætlaSi aS fá dreng ofan í NesiS
til aS sækja hestmn og ko'ma »vo
meS hann morguninn eftir; ei»
bóndinn gat ekki mist drenginn,
svo eg héltiáfram. Kom í NesiS
um sólsetur; þekti fáa, en hitti
konu Þorkels GuSmundssonar frá
Ja'fna-SkarSi. Hún sagSi mér aS
allir, sem vetlingi gætu valdiS,
væru komnir í heyskap á 'bæjun-
um þar í nánd. Þorkel ætlaSi eg
aS finna, en hann var einn af þeim
sem höfSu fariS í heyskapinn.
var Konan gerSi gott úr því og hýsti
mig og hestinn um nóttina, og leiS
mér þar prýSis vel. Hún er
GuSrún Bergþórsdóttir frá Brenni
stöSum, sem margir þektu aS
góSu einu. Þau Þorkell og GuS-
rún eiga stórt og fallegt hús, og
lítur út fyrir aS þau séu vel efn-
uS. Þau geta sér gott orS þar í
Hvar blasir dýrtíSin viS manni
Reýkjavík? Eg sé lítiS um
riana. Sé komiS inn í söIubúS
ímar, þá dylst hún þar. Þar ei
nu dýr og lítt ábatasöm, þá lifa
þeir sennilega margir ennþá af
fyrri ára ágóSa útgerSarinnar. ur lþau Hjón bæSi voru sérlega
Nú, þá eru allir braskararnir, alúSleg encla eru þau myndarleg
undir hvaSa stéttargerfi sem þeir og lHvarvetna vel kynt.
dyljast. Þeir standa ekki á hor- £g kva<1di svo Krókbæina, og
leggjunum. ÞaS árar ennþá vel Héjt af ataS lHeJm á jejg aftur fré
hjá þeim. Kalmanstungu, eftir aS hafa veriS
Um iSnaSarmenn og verka- þar rétta viku f góSu yfidæti.
menn er þaS aS segja aS þeir hafa ójafur fór meg m(ir til Húsafells.
nú tiltölulega hærra kaup en þeir þar stóðum viS orHti8 viS og
höfSu fyrir ófriSinn, þegar tekiS neyttum kaffis meS íslenzkum
er tillit til verShæíkkunar á eftir- þakningum. Og þar fyrir neSan
vinnu og helgidagavinnu þeirra. 8kijjum viS ólafur meS miklum
— Þeir þurfa því eigi aS kvarta kærleikum. Eg hélt í Stóra-Ás.
fremur um dýrtíS nú en fyrir þar þorgerSur ekki Jónf
stríSiS. Þeir eru aS minsta kosti [yjag.nH330nar frá VilmundarstöS-
vel launaSir nú og þeir þá um Hún er um 80 ára aS aldri
vom. Hitt er annaS mál og kem- þor8teinn sonur hennar ræSur þar
ur þessu ekki viS —« hvort þau ^ fyriT verkum. Svo eru 2 dætur
laun eru nægileg handa þeim, er Hennar þar hjá henni; önnur ógift
marga ómaga hafa fram aS færa. en Hin gift Bjéima DaSasyni fré
— ÞaS er æriS mikill munur a því Q^jgin^b^kka^ og er hann bilaSui
hvaS fj ölskyldumenn þurfa til aS heilsu. 'Þar hitti eg tvö gam-
heimilis, í hvaSa stétt sem um er almenni; Jón, sem áSur var k
gengur til ÁstríSar á Steindórs-1
stöSumt ekkju Einars, á meSan
hún lifir; eftir þaS fá hrepparnir
full umráS þeirra, eins og aS ofan
er sagt. Þau hjón áttu engin
börn, en gáfu Páli Þorsteinssyni
,frá Húsafelli jörSina Steindórs.*
rtaöi, og býr Páll þar nú góSu búi.
Þorsteinn á Húsafelli mun vera
.efnaSastur manan þar um slóSir;!
fékk hann Húsafell í arf eftir föS-j
ur sinn Þorstein. Svo er ÁstnS-
ur móSir hans hjá honum og mun
hún ekki spilla búi hans.
2. ágúst lagSi eg af staS frá
Kolslæk, og fóru bæSi hjónin!
meS mér ofan aS Bolagili milli j
j SigríSarstaSa og RefsstaSa. Þar
j skildu þau viS mig; en Hinrik frá
: Giljum, sem áSur er getiS,
I meS mér, og héldum viS til NorS-
ur-Reykja. Þar býr ekkjumaSur.
inn Þorvaldur Stefánsson frá
Stóra-Kroppi ásamt börnum sín-
um. Þar sá eg hvaS mest um-
ski'fti í BorgarfirSi, frá því sem
var fyrir 50 árum síSan. Þá var
túniS móaklasi meS þúfnakollum
•hér og hvar, og fengust af því 28 ^ iNesinu. MikiS þótti mér breytt
hestar; nú er þaS orSiS rennislétt, þar til ibatnaSar, fjöldamörg hús
og stækkaS mjög, svo aS Þor-, komin um alt Nes og garSrækt
valdur fær nú af því kringum I 80 j orSin stórkostleg, kartöiflugarSar
hestburSi. Han ner nú búinn aS ( komnir alla leiS up pundir mó-
•beizla 'hverinn þar, hefir komiS | grafir. Borgames er í stórum
•honum í stokk og lagt steingólf. uppgangi og sýndist mér margt
yfir og ibygt þar stórt hús; og ætl-1 þenda til aS flestu mliSi þar vel.
ar sér í nálægri framtíS aS byggja jBorgarnes gengur næst Akranesi.
íbúSarhus 'þar nalaegt, og leiSa^ Eg heyrSi aS þeir Jónarnir
hitann úr hvernum inn 1 þaS til aS Björnssynir frá 'Svatfhóli í Staf-
elda viS og hita húsiS upp, eins og holtstungum og Bæ í Bæjarsveitt
•Erlendur heitinn á Sturlu-Reykj- væru orSnir stórríkir menn. Þeir
um gerSi, eftir því sem mér var
sagt, aS þar hafi leitt hitann úr
'hvernum inn í húsiS og haft til
allra þeirra nota , sem vanalegar
eldavélar gefa. Þorvaldur hefir
veriS iSinn og þrautseigur viS 'bú-
8kapinn. Átti ekkert til í byrjun
nema eina kú og einm hest, en á nú
100 árt 30 sauSi, 40 hross og 5
kýr, og jörSina, eins og áSur er
sagt. — 'Þorvaldur á fimm ibörn;
fjögur em hjá honum, 2 drengir
og 2 stúlkur, en ein dóttir hans er
gift bóndanum á Háafelli, sem eg
man ekki hvaS heitir. öll eru
þau börn mannvænleg. — Þor.
valdur fór meS mér ofan aS HurS
anbaki. Hann reiS ágætum gæS
ing, sem hann sagSist ekki mundi
láta undir 2000 krónum. Á leiS
inni sýndi hann mér ihrossahópinn
Eg bauS Valda fargjald til
jhafa haft verzlun í félagi og getiS
ágætan orSstír, eins og þeir
ser
eiga báSir kyn til. Fyrst fór eg á
póstíhúsiS aS vitja um bréf til mín.
Þar hitti eg konu GuSmundar
Björnssonar sýslumanns. Hann
er sonur Björns og ÞuríSar á
Svarfhóli í StafholtsturigUm. Frú
GuSmundar sýslumanns heitir
Þóra, dóttir Júlíusar læknis Hall-
dórssonar ‘frá Reykjum. En kona
Jóns bróSur hans er Ragnhildur
Jónasdóttir í Sólheimatungu. Eg
stóS lengi viS hjá ibáSum þessum
hjónum og þáSi allskonar góS-
gerSir. Þau hjón geta sér al-
menningshrós í hvíve'tna. 1 Borg-
arnesi er komin stór steinbryggja,
þar sem áSur var möl, og er lag.t
aS henni skipum. Leit út fyrir
aS byrjaS væri aS byggja þar
skipakví líkt og í Reykjavík; en
Ameríku þegar eg fór, en leiSir'þaS mun eiga langt í land ennþá.
sinn.