Heimskringla - 03.11.1920, Page 5

WINNIPEG 3. NÓV. 1920
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐSIÐ A
fmp&HcJ Baetk o f
Ganada
STOFNEETTUR 1875.—AÐALSS»i3fST.: TOROlíTO, ONT.
Ilöfuðstóll uppbor&aöur: WfiOQfifá. Tarasjáður: 7,5664)00
Ailar etguir............$108,306^00
312 etM I no~inlon ot Canada. Sparla]6«adelld 1 hTerjn fltböl, og mft
bTrJa XporlajðtSarelknloa með 1,V| a» leosrja Irm $.].«• e»a metrn. V o*Ur
era borgatllr nf penlngum y-»nr fr» Inudeega-degl. öahaH efeir vl«atcWf-
uxn fliar. Áregjateg v títafel/ti ngglaaa og dbyngsat-
1 höfn- 24 ára ^ömul Banamein hnýtost djúpt inn í leyndardóma | fyr komiS. £n aérstak]ega yar Heggur út marmara o<* grefur let
1-____ ___ 1 ■ 1 I 1 n CI n fm r.-- - - - -_1____1___1 - _
Dtibá Bánkans að Gánu og Riverton, Maaáteba.
Hennar var hjartaslag. — Pálína
| Björnsdóttir, Jörundssonar úr
i Hrísey á EyjafirSi er nýlátin hér í
j bænum. Var hún flutt hinga'S
suður á spítala fyrir skömmu, en
lézt eftir fáa daga. Hún dó úr
tæringu eítir langa legu. Pálína
heitin var efnis stúlka, 22 ára aS
aldri.
afls-frumagnanna, getur leyndar-
dómurinn ef ti'l vil birzt, áður en
viS deyjum, sem nú lifum.
J. P. fsdal þýddi.
Oll rit Gests
Pálssonar.
Sem erfingi Gests Pálssonar
bróSur míns, hefi eg ásett mér aS
jsafna í eina heilld öllum þeim rit
um hans, prentuSufm og óprent-
uSum, sem hægt er aS komast
yfir. Til þess aS ná þeim tilgangi
leita eg hér meS liSsinnis og góS-
vildar allra þeirra manna hér á
landi og í Vesturheimi, sem í
ihöndulm hafa hverskonar ritgerS-
ir eftir hann. Sérstaklega legg eg
áherzlu á aS fá alt þaS, er ekki
hefir birzt á prehti. BiS eg alla
slíka menn aS sýna málaleitun
þessari þá góSvild, aS senda mér
annaShvort til eignar eSa til láns
til afritunar, sérhvaS þaS er þeir
eiga eftir hann, hvort heldur sög-
ur, sögubrot, frumsamin ljóS,|
jþýSingar, eSa hvaS annaS, er til-
gangi mínum aS gagni má verSa,
jafnvel bréf hans til einstakra
manna verSa þakklátlega þegin.
—- Menn eru beSnir aS láta þess
getiS, ef þeir Lána eitthvaS er þeir
senda mér.
Áritun mín er:
Sigurður Pálsson^
Hverfisgötu 94, Reykjavík.
hafa aldrei veriS skoSaSir nánas-
arlegir, og hér er þeim boSiS þaS
bezta, sem hægt er aS ibjóSa á
sviSi íslenzkrar leiklistar.
LeikiS- verSur á Lundar á föstu-
dagskvöldiS og í næsbu viku aS
Glenboro þann .9 og 10., og aS
Riverton 1 8. þ. m.
Island.
Kinnarhvolssyst-
ur.
Nú hafa þær veriS leiknar hér í
Winnipeg fjórum sinnum, til aS-
dáunar og ánægju öllum sem séS
hafa- Allir eru sammlála um á-
gæti Ieiksinst og um leik frú
Stefaníu hafa allir sömu söguna
aS segja, aS ekkert hafi þeir betur
séS á íslenzku leiksviSi.
Nú er leikflokkurinn á förum út
á land og má vænta þess aS
landaP'vorir út um bygSirnar fjöl-
Friedrich v. Ebeling heitir
danskur leikari af þýzkum aettum,
sem hingaS er kominn. Ætlar
hann aS dvelja hér um hríS og
ákemta fólkinu meS upplestri
o. fl.
Þurkur voru um helgina síS-
ustu og munu menn hafa reynt aS
nota þá til aS bjarga einhverju af
heyjum sínum. I gæ r byrjaSi
aftur sama votviSriS. SumstaSar
þar sem engjar eru iblautar, kvaS
vera mjög erfitt aS bjarga heyinu
því aS all't er þar á floti.
Bændur hér sunnan lands
kváSu víSa vera mjög illa stadd-
ir, vegna þeas aS heyskapurinn
hefir brugSist svo hraparlega. Svo
er sagt aS margir muni verSa aS
hætta búskap sökum heyskorts.
Heyrst hefir aS Hvolhreppurinn
eystra sé sérstaklega illa átaddur,
en nákvæmar fregnir höfum vér
ekki fengiS þaSan.
Á Eyrarbakka er nýopnuS raf-
stöS fyrir bæinn, knúin meS olíu-
vél.
Á Hvanneyri er veriS aS reisa
stein steypuhús í staS íbúSarhúss-
ins, sem brann.
Hvaða kraftur
mun ráSa í heiminum áriS 2020?
Vísindalegar rannsóknir eru í
ákafa aS leita sér aS úrlausnar-
efni um þaS, hver muni verSa
framtíSar afls-uppspretta heims-
ins. ÞaS er eins áreiSanlegt og
nokkuS ge'tur veriS, aS um áriS
2020 munu steinolíubirgSir jarS-
arinnar verSa upptæmdar, eins
langt og viS getum nú fyrirfram
séS. Og þaS, sem þá verSur eftir
af kolum, verSur svo lítiS, aS þaS
borgar sig ekki aS grafa eftir
þeim.
AS viS munum finna nýjar aS-
ferSir, til þes aS ná taumhaldi á
öflum náttúrunnar, þarf ekki aS
efast um. ÞaS eru afar miklar
orkulindir til, bíSandi eftir því,
aS verSa höndlaSar; ját margfalt
meiri en þær, sem viS enn höfum
komist upp á aS hagnýta. HingaS
til höfum viS snúiS hjólunum
heimi vorum meS sólarkrafti ein-
göngu. ViS höfum í varaforSa
hitann innan í jörSinni, segulmagn
jarSarinnar, eSa rafmagnsstraum,
framleiddan af hinni daglegu
hringferS plánetu vorrar og óút-
reiknanleg frumagnaöfl
Hvenær sem víS brennum rnola
af kolum, ibút af viS, eSa gallóni
a’f steinolíu, af hvaSa tegund sem
þessir hlutir eru, þá erum viS aS
eySa upp sumu úr forSabúri sólr-
kraftsins. ViSurinn kostar oss
mest; þaS er aS segja viS fáum
ekki eins mikinn kraft eins og eytt
hefir veriS í vinnu, til þess aS
breyta viSnum í nothæfan hita og
afl, eins o>g viS fáum úr kolum, e;
hefir kostaS sömu upphæS af
vinnu. Steinolía gefur okkur
meiri kraft fyrir vinnukoétnaS en
kol og viSur, svo viS erum aS
eySa henni miMu 'fljótar. JarS-
fræSis rann'sakendum Bandaríkj-
anna reiknast svo till, aS eftir 18
ár verSi engin steinolía fáanleg úr
jörS í AmeTÍku. AS þaS verSi
anasafn eftir prófessor Harald!
Níelsson, sem nýkomiS er út
kostnaS Péturs Oddssonar kaup-
menni á þá staSi, sem leikurinn manns í Bolungarvík, og ætlaS er
verSur sýndur, jafnvel þó þangaS
verSi drjúg bæjarleiS. Þeir mega
vera vissir um aS þaS borgar sig
aS fara þangaS, því leikurinn fær-
ir þeim þarfa hugvekju, auk á-
nægjunnar sem sönn list veitir.
Kinnarhvolssystur eru eftir eitt
af ágætustu skáldum Dana, Jo-
hannes Carsten Híauch, og þó sá
höfundur semdi yfir 1 0 Ieikrit alls, Reykjavík. Bæjarstjómin hafSi í
hægt aS fá hana nokkursstaSar
Árin og eih'fSin heitir prédik-l eftir eitt HundraS ár, sýnist aS
vera vafasamt. Kol okkar verSa
a uppgengin löngu fyr. ViS getum
enduryrkt skóga vora í tíma, en
kostnaSurinn viS aS brúka viS til
°” eldsneytis er svo míkill, aS þaS,
mun naumast verSa í mál takandi
aS gera þaS.
En ennþá höfum viS mjög mik-
iS eftir áf svoköIlluSu sólar-afli ó-
notaS. ÞaS er nógur kraftur í
öilum ám( lækjum og fljótum
jarSarinnar, aS ef afliS úr hverj-
u meinasta fossi væri handsamaSr
gæti þaS snúiS tólf sinnum fleiri
Ferðasajia til
Gimlí.
18. október fór eg frá Lundar
til West Selkirk og kolm þar síSla
dags. Grá þoka hafSi legiS ýfir
landinu fram yfir hádegiS; en þá
birti upp aS mestu leyti, svo
greina mátti heimili og hús. JörS-
in var óvanalega græn og trén
höfSu ekki enn mist alt skrúS sitt.
ÞaS var blíSalogn nærri allan
daginn. Lestin rann meS jöfnum
hraSa milli ViSkomustaSanna þar
til brautin endaSi og sporvagn-
arnir tóku viS hver af öSrum, og
Selkirk vaghinn naim staSar þar í
bænum — ÞaS fyrsta sem eg
kom auga á var stór og feitur
maSur. Eg sneri mér til hans og
baS hann aS vísa mér á landa, er
hann og góSfúslega gerSi. Eftir
þaS var mér engin hætta búin, því
hafi veriS fariS vel meS nokkurn
ferSamann nokkurntíma, þá var
sannarlega fariS vel imeS mig. Eg
mætti þar ástúS vina minna þann
tíma sem eg dvaldi þar; og eg veit
aS sá sem ekki lætur einn vatns-
drykk ólaunaSan muni launa fyrir
mig. Eg dvaldi þar í fimm daga.1
En þá var ferSinni heitiS aS
Gimli.. ÞangaS hafSi eg aldrei
þaS þó GamalmennahæliS, Jak- ur á hann; eftir beiSni manna
°b Briem og hitt fólkiS þar, sem steypir hann legsteina o. fl. þar aS
miglangaSi til aS sjá. Hepnin lútandi. Hann á mjög snoturt
var ekki Iaus viS mig, því sára heimili, meS tún umhverfis og
Steingr. Thorláksson var þá kall- stórum jarSeplagarSi. Þar sá eg
aSur norSur aS Betel til aS jarS- eitthvaS af gripum. — ÞaSan fór
syngja burtkalIaS gamalmenni, e8 ti! næsta bæjar, á aS gizka
svo ferSin varS hin ákjósanleg- fjórSung mílu frá heimili SigurS-
asta. Þar hitti eg systurson minn ar- Þar búa mæSgur fcvær; Elín
Svein kaupmann Bjarnason, sem Scheving, háöldruS kona, mig
eg hafSi ekki áSur séS. Hann tók minnir hún segSist‘vera 87 ára.
mér opnum örmum sem aSrir, og ^ón er föSursyistir Jóns Bíldfells
vildi meS öllu móti hjálpa mér. ritstÍóra Lögbergs; gáfuS og guS-
Hann mun vera velviIjaSur fóik-* hraedd kona. Dóttir hennar heit-
inu, «n hugsa iminna um eigin hag.
Tærgesen kaupmann hitti eg einn.
ir Lára Frímann. Þær hafa
keypt þetta heimili sitt; öll hús eru
ig aS máli, og var hann aS vanda ^*ar snotur- Lára var aS aka á-
glaSur og ræSinn; en ekki geSj- hurSi á tún sitt, er tekur yfir um
aSist mér allskostar vel aS búSar.
þjónum hans; þeir hafa ekki mik-
inn forSa af kurteisi, eftir því aS
dæma, hvernig þeir komu fram
viS mig, en allir aSrir sýndu mér
einstakt vinatþel. Eg hélt til í
húsa herra Magnúsar Halldórsson-
ar, og leiS mér þar í alla staSi vel.
En 2 daga eSa réttara sagt tvær
nætur var eg hjá þeim mætu
hjónum Ingibjörgu Benjeimíns-
dóttur og Daníel Daníelssyni, sem
eiga heima skamt frá járnbrautar-
1 0 ekrur. Hjá þeim sat eg lengi
og átti tal viS gömlu konuna um
andleg og veraldleg efni, og kom
okkur vel saman. Lára þessi á
son, 12 ára aS aldri, eftir mann
sinn, Ásmund Frtmann, sem marg
ir munu kannast viS; hann er
mjög mannvænlegur. — Næst
hitti eg afdraSan landa, Lárus
GuSjónsson úr EyjafirSi, og stóS
eg all-lengi viS hjá honum. Hann
er búinn aS vera’um 40 ár hér í
Ameríku, og hefir séS lífiS í ýms-
Chamberlain’s
meSöl ættu aS vera á hverju
heimili.
t Chamberlain’s
Cough Remedy
er bezta hósta-
og IkrvefmeSaliS
er menn þekkja.
iMæSrum er sér-
staklega ráSlagt
aS gefa þaS
bömum sínum.
Héfir þaS reynst
(þeim ágætlega á 1
udanfömum ár-
um og mun reyn
ast eins í fram-
tíSinni. Jafnvel
viS kíghósta hef
þetta meSal
stöSinni. Mig hefSi langaS til aS um mynHum; en skemtilegur er
heimsækja (fleiri, en mér auSnaS. 1131111 °S ræSinn. Hann fylgdi mér
ist þaS ekki. Samt skrapp eg út ^angaS sem eg hélt tO.
á landsibygSina og heimsótti þar Rg er eins og sparsömu börnin
nokkur heimili. Skamt frá bæn- °8 geymi þaS bezta til þess síS-
um búa tveir bræSur, Jóhannes og a»ta. Á Betel var eg einn dag;
GúSmundur Ólafssjmir. Eg sat og var ba® einn af ánægjulegustu
litla stund hjá Jóhannesi og áttum I Högum lífs míns. Þar sá eg alla
viS tal um andatrú. ÞaS fanst á futa sama valdi, í trú, von og kær-
aS hann hallaSist aS henni og Ieiita" GuS blessi alla BeteLbua.
honum mislíkaSi aS eg >fór hörS- þakka öllum Betelbúum, og eg
um orSum um hana. En skrifaS bakka öllum skyfdum og vanda-
stendur: “Framar ber aS hlýSa lausum fyrir alla góSvild og gest-
GuSi en mönnum”. Hann hefir ri,sni viS mig, vinvana og gamlan
■bannaS aS leita frétta af farm- ferSamann.
liSnum, því slíkt er ósæmilegt.
Þá varS Ihonum aS orSi: “Undir
þaS vafd verSa allir aS beygja
sig.” Eg vissi ekki vel, hvaS
hann átti viS meS þessu, en skild-
ist aS andatrúarvaldiS mundi vera
G. G. Nordal.
Skrítla.
AnnaS
reynst vel. VerS
35c og 65c.
hóstameSa'l, sem reynst
til húslestra. Bókin kodtar
bundin 15 krónur, en í bandi 20
og 25 krónur.
Jak. Jóh. Smári er settur ís-
lenzkukennari viS mentaákólann í
staS Páfma sál. Pálssonar.
VerSlagsnefnd. 1 gær skipaSi
stjórnarráSiS verSlagsnefnd fyrir
r . . ..11.. i . snuio ioir sinnum rieiri
»» «n Mttt i *i»ni tíS. M, 'yf* ki«»». Wto « .8 »4 «• ,»**
bera KinnaAvolssystur langt af nefndannnar °S ætla8lst ba trl aS
hinum, og er þaS eina, sem tönn
tímans og breyttur áldarháttur
hefir ekki unniS á. Kinnarhvols-
systur samdi Hauch áriS 1849, en
áriS eftir voru þær leiknar í fyrsta
sinn á konunglega leikhúsinu í
Kaupmannahöfn, og skömmu
síSar á helztu leikhúsum Svía og
NorSmanna. Hvarvetna þótti
leikurinn undraverSuT og vin-
sældir hans hafa haldist fram á
þenna dag. Hauch var fæddur
12. maí 1790 en dó áriS 1872.
MeSal Islendinga er hann bezit
þektur fyrir snildarkvæSiS
Weidhlsel, sem Matth. Jochumsson
þýddi. Kinnarhvolssystur voru
þýddar af IndriSa Einarssyni, og
munu allir verSa aS játa aS sú
1 ' • r r V • /tV
pyöing se pryois goo.
Þegar nú aS Leikflokkurinn fer
aS ferSast um íslenzku bygSirnar,
verSur hann aS sjálfsögS aS selja
aSganginn aS leiknum nokkuS
hærra en hér í Winnipeg, vegna
hins mikla kostnaSarauka,
valdsviS hennar næSi yfir lóind
alt, en síSan, breyttist þetta og
valdsviSiS er aSeins Reykjavíkur
bær. Bæjarstjórnin hefir valiS 3
menn í nefndina: Björn SigurSs-
son fyrv. bankastj., GuSj. GuS- mS
laugsson alþm. og HéSinn Valde-
marsson skrifstofustjóra^ en stjórn
in 2: Björn ÞórS'arson hæstarétt-
arritara og Geir SigurSsson skip-
stjóra.
Mannalát. Frú Rannveig Gísla-
dóttir, ekkja séra Jónasar Björns-
sonar í SauSlauksdaf, er nýlátin á
heimili sonar síns, séra Har. Jóns-
sonar á KolfreyjustaS. — Nýlega
druknaSi af íslenzkum botvörp-
ung í Bretlandi Eyþór LoSmfjörS
sjómaSur. — GuSjón Jónsson fra vínanda — ennþá sólar-afl. Sumir
Vestra-Gííslholti hér viS Rvík, spámenn eru aS horfa fram til
hefir vantaS lengi og er taliS aS þess dags, þegar allri miSjarSar-
hann hafi dottiS í sjóinn og drukn fínunni verSur snúiS í útmæld
aS. — 2 1. f. m. andaSist SigríSur gróSursæl stykki, sem framleiSi
Fjeldisted ljósmóSir á IsafirSi. — hitabeltis-garSávexti, ríka af vín-
22. f. m. andaSist Jon GuSmunds anda, sem verSi pressaSur úr á-
á öllum vélum heimsins. ÞaS er
sú ódýrasta tegund af afli, þegar
hinn nauSsynlegi fjárhöfuSstóll e:
fenginn. Sama er meS útfall og
aSfall sjávar, eSa strauma sjávar-
ÞaS afl verSur óefaS hand-
samaS, þegar eftirspumin eftir
afli og krafti til framleiSslu verSur
orSin nógu sterk, til þess aS rétt-
læta fjártillagiS til þess. Vatns-
kraítur er sólar-afl, því þegar vatn
er leitt á hærri staS, þaSan sem
þaS fellur, er þaS alt gert meS
sóldnni.
Fyrir flytjanlegan kraft (í loft-
förum og bifreiSum), þar sem
þyngdin af rafmagnshreyfara og
ráfvirki (rafmagnshylki) er óhaf-
andi, þá verSum viS aS brúka
Frúin: Hvernig í ósköpunum er
því ifarið að maðurinn minn st-and-
ur upp við símastaurinn og heldur
8em allir ættu aS beygja sig utan um hann? Sikyldi hann vera
undir. — Næst kom eg til SigurS- hillur?
ar Sveinssonar. Hann og bræSur í vin™*onan: Nei, frú Eg skal
. . , . , segja yður eins og er, hann gerir
hans er dverghagar; en þo mun þelta l>egar hann er að
hann vera fjölhæfastur, því hann hugsa um mig.
hefir ágætlega er Chamberlain’s
Cold Breakers; sérstaklega hefir
þaS reynst vel fyrir fullorSiS fólk,
bæSi viS hósta, kvefi og höfuS-i
verk. Ghamberlain’s Cold Break-
ers gefa góSan og skjótan bata.
VerS 50c.
ViS kveisu og inn-r
antökum er ekkert
jáfn gott og Cham-
berlain’s Colic and
Diarrhoea Reme-
<íy- Kveisa og inn-
antökur eru svo al-
n i . JSS suhmir tum i»hii
gengar aS flaska ai|gj
þessu ágæta meS-
áli ætti aS vera á
jhVerju einasta heim i
ili. VerS 35 centl^
til 60 cent.
Prentun.
Allskonar prentun fljótt og vel af
hendi leyst. — Verki frá utanbæj
armönnum sérstakur gaumcr gef-
inn. — Ve.’ðiS sanngjarnt. verkiS
gcít.
The Yiking Press, Limited
729 Sherbrooke Street Talsírri N 6537
la C>aaáa by
Cááelilo Medícioc Ci.
Toronio, Oaiaria
slík ferSalög hafa í för meS sér.
En nokkur cent munu ekki fæla
landa vora frá því aS koma; þeir
sem son skipstjóri á IsafirSi. — GuS- vöxtunum þar á staSnum. og flutt
- . <1 /M .1 1 . , . . .1
run S. Skúladóttir, dóttir séra út um alt og afhentur, eins og stein
Skúla Skúlasonar fyr prófasts í j olía er nú.
Fæst ‘hjá öllum lyfsölum og Home
_ , , ,, . , , , Remedies Sales, 850 Main Street
Odda, er nylatm í Kaupmanna- En á meSan vísindin eru aS I Winnipeg, Man.
Nýrnaveiki er
jsí'felt aS fara
í vöxt. Juni-
per tablets eru
góSar viS öll.
um kvillum
sem frá nýr-
unum stafa.
Þær hreinsa
iblóSiS og
koma lagi á
þvagrásina.
VerS 5 Oc.
CHAMBERLAIN MEDICINE Co
Dept. í 1---------Ltd.
Toronto, Canada.
UNDRAVERÐ NYUNG.
Besta, sterkasta og hentugasta ur í heimi.
Aðeins $12.95. Um stutian tíma.
Útrymið öllum öðrum úrum.
FREE
CALENDAB
I*etta átta daga “Calendar
Watch”, sem er sýnt hér á
myndlnni er stærsta upp-
fynding nútímans. !>að er
fallegt og eins vel úr garSi
gert og mögulegt er. Hefir
fyrsta flokks steinatS gang
verk, ábyrgst í 25 ár. Þaó
hefir 5 vísira, sem sýna
klukkustundina, sekúnd-
una, viku-, mánatiar- og
ársdaga. * Þetta er nýung
sem hver maSur gæti ver-
itS stoltur af atS eiga, auk
þess sem þaö er ágætur
timamælir. Þetta úr er atS
minsta kosti $25.00 virtSi;
en til þess atS gera þatS
kunnugt seljum vér þatS
um stundarsakir á þessu
sérstaklega láa veröi.
$12.95. NotitS þetta tilbotS
strax, því tíminn er tak-
markatSur, sem þatS 'stend-
ur.
Gefins:—KlippitS út þessa auglýsingu og senditS oss ásamt pöntun ytSar,
og þér fáitS ókeypis hina fallegu úrfesti og slifsinsnál, sem einnig er sýnt hér
á myndinni.
SenditS pöntun ásamt $12.95 í peningum, og vér sendum ytSur úriS í ábyrgt5-
um böggli. — NotitS þessi sérstöku kostabotS nú, því þau munu ekki vertSa
endurtekin.
Variety Sa/es Co.
DEPT. 510 D.
1010 MILWAUKEE AVE. — CHICAGO, ILL.