Heimskringla - 29.11.1922, Blaðsíða 5

WÍNNIPEG 29. NÓVEMBER 1922
HEIMSKRINGLA.
5. BLAÐSIÐA.
Eyðslu og Sparsemi,,
MeS þvi aS innvinna þér tuttugu dolla á viku og
leggja tvo dollara af því á ibanka, ertu betur staddur
ef í nauSirnar rekur, en sá er innvann sér bundraS á
viku en eyddi því öllu. SparisjóSsreildin veitir þér
hugrekki og mátt. Kurteisa og fullkomna þjónustu
ábyrgjumst ver þer 1 öllum bankadeildum vorum.
IMPERJAL BANK.
UF CANA.DA
Riverton bankadeild, H. M. Sampson, umboSsmaSur
Útibú aS GIMLI
(330)
SP
kga áhrif frá framliönum. Þetta
hafa þeir ekki getað gert enn, eins
og eg hefi tekið fram, svo aö full-
nægjancH sé ö^rum en þeim sjálfum.
Að endingu segir hr. Kvaran, að
eg áfellist íslenzka andatrúarmenn
fyrir það, að þeir meti að engu, að
tneiri hluti þeirra manna. er vísinda-
tnanns nafn hera, séu þeim ósam-
mála, og bætir því við, að sem betur
fari byggi þeir ekki á þessum meiri-
hluta, heldur á sinni eigin dómgreind
og þeirra vísindamanna, er málið
þau börn Péturs sáluga stóðu fyrir.
þeir kaupmennirnir. Pétur Kristján
og Bjarni og svstir þei'rra Jónína, er
öll búa i Arborg. Við það tækifæri
var veglegur minnisvarði afhjúpað-
ur, er þau systkin höfðu reisa látið á
leiði föður sins. Fór athöfnin öll
fram úti undir berum himni, i graf-
reit bæjarins. Veður var hið bezta.
Séra Rögnv. Pétursson, er þelct hafði
Pétur heitinn um nu'irg ár, stýrði
þessari minningarathöfn og flutti að-
alræðuna, er hér fer á eftir, en auk
hafi rannsakað. Eg vil nú halda þvi þess hélt séra Jóhann Bjarnason þat
fram í allri einlægni, að allir vísinda-
menn, sem málið hafa rannsakað, séu
Hvert átti að halda? Þekkingar-
þráin varð að leita sér svölunar í
reynslu og baráttu. Hann varð að
segja sér það sjálfur.
En þegar hann var orðinn einn á
veginum og lagður af stað, vitjaði
Drottinn hans jafnframt því sem
hann vitjaði fleiri samlanda hans, er
eins voru á vegi staddir ug hann og
fékk honum ljás, er hvorki lagði um
daga né sloknaði um nætur, nteðan
hann vildi varðveita það. Það lýsti
honum á veg sannleikans—grýtta og
órudda braut vtm auð og ókend héröð.
En hann hélt á veginn glaður. Nú
gat ‘hann sagt sér það sjálfttr, sem
fræðibækurnar gepymdu milli lokaðra
spjalda.
Um þenna grýtta og órudcta veg
ferðaðist hann í full 66 ár. til þessa |
staðar, þar sem steinninn þessi stend-1
ur, er sona og dóttur hendttr af ást og i
þakklæti hafa reist.----
Drottinn fékk honum ljós. Saga I
hr.ns að því leyti er þó ekki einstök.
Drottinn réttir hverri útréttri ttng-
lingshönd samskonar Ijós. Og ttng-
mennin taka við því og horfa glöð á
það um stund. En kætin dvínar inn-
at: skams. Nýungagirninni er sval- j
að. Er þatt verða þess vör, að veg- I
ttrinn er grýttur og óruddur og fæt-1
tt’- steyta á , ste-ini, kiósa þau eigi |
lengra að fara og fella það svo til j
ímil Johnson A. Thomas
» Sei vice Eíectric
Rafmagns contracting
Allskonar rafmagnsáhöld seld og
og við þatt gert.
Umboðssala á Edison Mazda
lömpum.
Colttmbia hljómvélar og plötur
til söltt.
524 Sargent Avc. (gamla Johnsons
byggingin við Young St..
Verkstæðissími B 1507.
Heimasíriti A 7286.
LESIÐ ÞETTA.
Suits hreinsuð (jiur) og pressuS . . . . • •.-1.50
Suits Sponged og pressuö............50c
Við saumum föt á karimenn og kvenfólk betur en flestir
aðrir.
Við höfum sett n'ður verðið, en gerum eins gott verk og áður.
Þú máti ekki yið því a ðsenda föt þín neitt annað.
Símið okkur og við sendum strax heim til þín.
Spyrjið eftir verði.
PORTNOY BROS.
PERTH DYE WORKS LTD.
Símar B 488 og B 2974-5. 484 Portage Ave.
Opticians and OptometrUts.
204 ENDERTON BUILDING
Portage and Hargrave. — A 6645
Visit Selkirk every Saturday.
Lundar once a month.
Kol
Vidur
J. G. HARGRAVE & CO.
A S385 334 Main St. A 5388
ræðu og mintist hins látna með mörg
um og hlýium orðum. Þá talaði og
þeim ekki samdóma. Að meiri og 1 Sveinn kaupmaður I horvaldson fra
nierkari hluti þeirra sé þa«, getur j íslendingafljóti nokkur orfi, um 1eif>
verið að satt sé, en fróðlegt væri atS hann afhjúpatSi niinnisvarÓann. j Vf ^vins. þar sein fæti hefir eigi ver
lá upplýsingar um það, ef unt væri.. Mintist hann á starf Péturs heitin«. ; jg stígið né hjóli ekið, sé órudd
Torfasons Bræður
Viðarsögun.
Sími N 7469. 681 Alverstone St.
Wevel Cafe
i.-.rðar, og setjast um kvrt. j Selur máltíðir á öllunt tímum dags,
En hvi gera menn það ? Mega þeir Kaffi, Svaladrykki, Tóhak, Vindla,
eigi ávalt búast við því, að framhald .
Sætindi o. fl.
Mrs. F. JACOBS,
Sérsliik l> v r.j u nn i‘míi in jólagjafa, óe-
mantshringja. úra og úrketija, gull-
stázz og silfurvöru. Ágœtar vörur
með lægsta veröi. Vér ábyrgjumst af*
gera yöur ánægð.
R. BERNOW
1 rsinihur og t* Im.HtvÍnakau|»mn hiir
PHO^R A 4105
Allar vitSgertUr vorar á úrum eru á-
byrgstar í þrjú ár. Pöntunum og úr-
viögerbum utan af landi sérstakur
gaumur gefinn fyrir mjög sanngjarnt
verö og burtSargjald bogaö af oss.
570 Mnfn St.< llemphill Rldg) Winni|M‘K
En skyldi það nú ekki vera, að hr. j ívá. eldri tif), i sveitamálum o. s. frv.Ju1 Vegur? En þannig er eilífðarbraut
I frá eldri tíð, í sveitamálum o.
Kvaran finnist, að þeir einir hafi, °g 'as Þv' næst æfisöguágrip það, er j niannkynsins, að haki rudd, framund-
tannsakað málið( sem hafa fallist á j áður er getið. Flytur nu Heims-.atl ósporuð. Eða ætla þeir, að drott-
andatrúna ; og þá fer nú vísinda- j kringla mynd af Pétri heitnum og svn I jnn ]iafj rutt hana i öndverðu. svo að
mönnunum að fækka, sem segja má at minnisvarðanum, er stendur a j þegar þeir stíga fram ur traðarend-
um, að heri skvn á þetta mál. En leiði hans. Vitum vér að það ev !es- anum, þá sé þeir komnir að fullkomn fýós-mit hérað.
v.'taskuld er slíkt hreinasta fjar- endum hlaðsins eigi siður til ánægju pnartakmörkunum yztu og fari svo y]eb aukinni
stæða. Það, hversu fáir vísinda- : en ættingjum hans og vinum. > Pétur | vj]]ur Vega, ef þeir haldi áfram eftir þv; se
menn í öllum löndum (þrátt fvrir alt j heitinn tók mikinn og góðan þátt
gum islenzkra andatrúarmanna) að- íslenzkum félagsmáltim a frumbj
hvllast andatrúna, veikir málstað ingsárunum og lengi þar á eftn ];fjó verði sælla með'þvi.'að varpa frá
fylgjenda hennar í augum allra óvil- Vann hann dagsverk sitt með sam-j^. ]jósinu. sem Drottinn gaf?
hallra manna, og sannfæring fárra vizkusemi og trúmensku. Minningin j ^eta j)ejr — ef tj] vj]] — hlot-
l
kynið, svo að þrátt fvrir alt hið ófull- se»i hann, óskólalærð sem hann, erf-
komna í fari mannsins, hefir hið iði beygð, en þolgóð og trygg sem
góða i manneðlinu náð að sigra. Trú- hann. Tárin urðu færri, söknuðinn
in, sem skatpað hefir úr óræktinni léttara að bera fyrir nærveru hans, og
anðninni og gróðurleysinu, fagurt og að hann hafði hjálpað þeim til að
gera alt sem unt var. I frumbýlings-
það ? Sumir kenna það.
En ljósið? — Búast menn
viðkynningu, eftir skapnum og fátæktinni, þegar hjálp-
iðu, fann eg að þetta armeðölin eru svo skelfing fá, hvílík
við. að
vegur ekki á móti þvi. Um það geta um hann er þv>i mæt, sem og um j.s; fvrjr það að loknum degi. hiö sama
ekki verið skiftar skoðanir. | marga aðra frá þeim árum. en nú sem máttvana og vanheil hörn.
Sannleikurinn er sá, að fjöldi hr.fa hlotið hvíld frá erfiði sínu. fvrjr hafa ekki hrevft sig neitt í
Verk þeirra fvlgja þeim.
manns. hæði visindamenn og aðrir.
hafa meira eða minria kynt sér öll
þessi andatrúarfvrirbrigði svonefndu
rig alls ekki sannfærst um, að þau
stafi frá framliðnum.. Og hver svr
mundi trúa því, að flest af því fólki, '"'v Bjamasonar. að Arborg
sem andatrúna aðhvllist, og það jafn
vel sumir svokölluðu vísindamenn-
irnir í þeitn hópi, hafi nokkra sér-
staka hæfileika eða þekkingu til
RÆÐA.
I'lntt rið afhjúpun minnisvarða Pct-
Stninu-
laginn H. októbcr J922.
Hávamálum —
rannsókna:
Nei, því fer fjarri.
Fjöldinn allur af því fólki, sem við
andatrú fæst, er knúð af þörf —
þörf fvrir trúna á annað líf, sem er
skiljanleg frá sálfræðislegu . sjónar-
miði. Og það er þessi þörf. sem
1 fornu kvæði
standa þessi orð;
“Sá er sæll,
. er sjálfr um á
lof ok vit meðan lifir.”
Fátt getur sannara en það.
Sá, er á yfir skynjttn og lnigsun að
ráða — yfir viti, og notar það svc
myrkrinu, en setið kyrrir þar sem
þau voru sett.
Og mér finst, kæru vinir, lofið. setn
tíðast er flutt, vera mest fyrir þaö, að
hafa ekkert hreyft sig t triyrkrimt, en
setið um kvrt þar sem hver var seftur.
— Þeir sátu kyrrir. þvtlíkt stöðug-
lvndi! Kusu ekki, trevstust ekki.
m artn
var hans trú, er þó meir kom fram í hitggun og stoð er þá ekki að þeim
verkttm en orðum. matini, er leiðbeint fær í því, hve úr
Af þcirri þekkingu, er honttm hafði l)essu faa ma fiuna «g vinan allskon-
auðnast, miðlaði hann jafnan öðrum, a" þjáninga- og þrautabætur. Mað-
ei minna höfðu en hann. og svo var »ri»» lifir ekki af ei»» sama» hrauði
'itf fa-ið tueð efnislega auðinn líka, er (>f 'ifisi ekki held'»' Þa! f,eira verður
ætið vtr smár. Avalt var hann ör- a« vera með. og úr mörgu má vinna
•u'gur >mi. að hið sanna yrði mönn- ,ik» og líf, sem á ttðuni virðist ekki
umtni til \iargar. og lanst var hon- veita neitt.
r,m i he'ncii með hitt, hvað sem það Viðræður hans og traust — sann-
var, er hann hafði sannfærst unt. að kihstraustið mikla, þótt hann væri
væri ósatt. Meiri ofurtrú á sannleika og virtist almúgamaður. A)t þetta
og sjál-fsagða hlvðni við hið rétta færði ljós í bæina lágreistu; ljós, sent
hefi eg óvíða futtdið meðal almenn- lýsti stúrnum attgum út íyrir gröf-j
Til
sogn
verður veitt í fatasaumi á kvöldin yf-
október og nóvembermánuð n. k. af
Miss Anderson í búð hennar, ”The
Continental Art Store”, 275 Donald
Street.
Ungbarna-alklæðnaður — 24 stykki
alls — til slu L $13.95.
hefir skapað sannfæringu þess. Þeg- sent aðstaðan í ltfintt framast leyfir
ar svo sannfæringin er fengin, ertt honum, er sæll. þó ótal margt skorti , “Altaf varð greiðara þar sem hann
allar “sannanir” fullnægjandi; dórn- ar.nara gæða. Hann eftirskilur þakk-[ $tóð,
]>að blóð hefir hlágrýtið holað.”
gteindinni ekki lengur að treýsta: látar minningar í brjósturii samferða-
trúin er sezt í hásætið. En sú trú er mannanna. Guð lítur hann velþókn-
a,t annað en vísindalegar sannanir. J araugnm. Himininn stendur honum
i Skcpticus. 1 ávalt opinn.
______________x-------------- í I einni undttrfagurri dæmisögtt er «r: "Hver sem vi" f>'lffia mér’ f>’lfri ÞanniS virtist mér hann vera’
Pétur Bjarnason
1 sagt frá því, að lykillinn er að lokum
lauk ttpp hintt gullna hliði gttðs á
hintnum, var sami lykillinn og lattk
npp hjörtutn satnferðamannanna.
Uver sá er breiðir klæði á veginn
; fyrir hrurnan og lítilsigldan, breiðir
| klæði á veginn fyrir Mannssoninn.
| Hver
■ hann
ings. Með sanni gat hann sagt með ina. og að hversdagsverknntim dag-
skáldinu': “Þér vinn eg, konungur, leiðtt, er biðtt fátæklingsins vöku-
þráðu ekki að ganga hina gryttu og j sem eg vjnn» þreytta, eftir næturvörðinn, sent hann
Þetta gerði viðkynninguna ávah hélt við sjúkraheðinn. Þessá varð eg
þægilega, og samviununa fjöruga og oft var, þetta sá eg.
ánægjulega. j Hér á fyrri árum fann maður
Þó fátækur. þá ríkur, svo örbirgðin hve kveðjumótin hinstu urðu æðri og
fékk aldrei fest á honum öll auðkenni helgari við það, ef naut návistar
stn; óskólagenginn, mörgum lærðari þeirra manna, er öðlast höfðu vin-
t lífsins skcila: þó æfikjörin væru áttu og traust bygðarlagsins. Þau tala, en ef enginn skilur það mál, þá
hrigðul, var hann trúr málstað og uvðu lifsins hátíölegasta athöfn. Orð- æpa þeir sem ýlustráin að hausti, er
, vinum, og þaö eigi síður, þö eigi itt er þá vortt mælt af kirkjunnar vindurinn þýtur yfir frosna jörðina,
I mæltu almennar vinsældir með. Hartr. vörttni, urðtt innan tóm og efnislaus- — en sumarið er liðið.
! var alla æfi minnililutamaður, þv> hjá hinttm ótöluðu orðum hinna “Sá er sæll. er sjált’r um á lof ok
Einhverssaðar stendur skrifaö: rnestur fjöldinn var lengst af á eftir. jöldntt manna, er fylgdu til siðasta vit meðan lifir”. Geymum þau orð,
‘ Hvar er nú trú yðar?” og ennfrem-| Þatmig kyntist eg Pétri Bjarnasvni ferjustaðar vinum og nábúum og ]iau eru guðs orð, sannleikans orð. En
huðu þeim góðar nætur. Einmitt | t,m fram alt, varðveitum þá tungu,
órttddu hraut, né aö segja sér það
sjálfir. En svo margir keppa um
þetta lof og meðal svo margra er að
skifta, að afburðamikið verður það
ekki hverjum.
Hve mjög annars eðlis, lýsing
hrautryðjandans!
verkin fornu endurtekin, þótt eigi
skildum yér það þá; fáein smábrauð
og fáeinir fiskar metta þúsundir
manna; kærleiki, vinátta og fórnfýsi
vekja þá upp frá dauðum, er í gröf-
ina eru komtiir. Það bera allar breyt-
it.garnar ár frá ári fyrir sem svif-
myndir. Og maður verður trausts-
ins var, á lífsins sanna og góða eðli
o° lífsþekkingarinnar arfgengu, er
raður fram úr vandamálunum og
reynir afl sitt og gefst vel.
Kærtt vinir ! Þegar eg nú horfi á
alt þetta og hugsa um, ef það á að
verða horfin saga, sem ekkert skilur
eftir hjá oss, — nenia þessa steina.
se.m ræktarfullir synir og dætur reisa
hér og hvar á legstöðum dáinna ætt-
ingja — grípur mig vonleysi og kvíöi.
Að vísu er það satt. að steinarnir
mér”, en setjist ekki niður út með
veginum.
V V V l
Æðsta hoðorðið er að elska guð.:
en sá sem gaf það, gat þess og líka J
að guö er sannleikur.-----—-
Það er orðiö langt'síðan, að eg I
kvntist fyrst vini vorum ,er sefur hér |
seni lýtur sannleikanum, þótt ' skauti vorrar blessuðu jarðar. Þaö
sé tötrum húinn. færir út riki ^'erl' rnm 20 ár. Hann var þá fyrir
iguðs á iörð. En þetta eru verk vits löngtt orðinn fulltíða maöttr, húinn
I og mannúðar.-------- \ að revna rnargt, erfiði og þrautir, i
Um Pétur sál. Bjarnason hefir áð-
ur verið getið hér í blaðinu með
Orðin fornu standa letruð hér á
þessum steini, er vér ætlúm að af-
hjúpa i dag. Þatt eru lýsing æfinn-
ar stundlegu. er tók enda við þenna
stað, þar sem steinn þessi stendur.
Þau ertt lýsing æfilaunanna, er oftast
virtust smá,. fái maður komist svo að
orði, að æfi fátæklingsiris sé launuð.
Þau (eru lýsing þeirra minninga, er
hinta aldni og andaði vinur, er höfuð-
ió þreytta hvílir í dauðasvefninttm
upp við þetina stein, eftirskildi í hjört
ttm samtíðarinnar.
Hann lagði af stað út í heiminn —
langri og ítarlegri æfiminningu éftir J út á æfibrautina, með létlan nial og
sera Albert E. Kristjánsson (sjá Hkr. j lítinn farareyri, með æskulöngunina
nr. 44, 2. ágúst 1922), og verðttr því1 eina saman til fvlgdar, að þekkja og
æfiatrið;uina eigi minst að þessu skilja. Undirbúningur í þá ferð var
smni' skammur, leiðsögnin lítil, fregnleitn-
Sunmtdaginn 8. okt. s.l. var fjöl- um anda hans fátt sagt. — “Þú segir
mennt samankomið að Arborg, er þer það sjálfur”.
vos og vökur frumbýlingsáranna
Söknuð og ástvinamissir. Hann var
þá í annað sinn að flvtjast búferlum
og gerast landnemi. En eigi fann
eg að hann kviði þvt.
Eg hitti hann við þenna húflutn-
ing. Við ræddumst margt við, og i
fann eg strax hve mikill eldhugi, j
Hann fékst allnokkuð við lækning-
skýrleiki' og einlægni fylgdu orðum
háns. Taldi eg fátt til kosta hinif jar °S sjúkrahjúkrun, en alt var það J sr.art jörðu.
sjálflært, sem annað, er hann hafði I og koma ekki aftur — korna ekki fvr-
jþctta, er hugurinn hvarflar til baka | er talað hefir þau til feðra og mæðra
j finst oss að auðkent hafi hin fyrri ár. ] þúsund ár. — —
I Eífið var óbrotnara þa, — heilla og: Helgum þá þenna stein, vígjum
j snnnara. Við margt kveðjumótið nú : hanti minningu þeirri, sem er lifandi
j finst tnér. að eg sakna þessara burt-
I förnu vina, er áður gerðu þau að
jhtlgri athöfn, svo að jafnvel sé erfitt
mt, að votta lífinu þá sænid, er því
ber í dauða. En sem enska skáldið
segir:. “Drottinn opinberar sig á
marga lund”, og það t sjálfu sér inni •
felur hreytingar. Og hreytingunum
her sjálfsagt að taka.
Þrátt fyrir það fáum vér þó eigi
annaö en saknað hinna fyrri ára, og
þakklát erttm vér öll fyrir það, að
spor vor lágu yfir evðimerkursand-
inn með þeim, er nú hafa lokið öll-
itni ferðum, og eins þó það væru
a;skusp>orin, smá eins og fóturinn, er
Það voru fyröuleg ár
nvja landnámi, en hann gat þess þá,1
að kostir lægju eigi tiðast utan á. j numih-
Elaug það i hug minn þá, að þar gæfi nr-
menn að líta. hann og samflytjendur
hans, er hefðu svo fagra og mikla trú
að eigi gæti aðra hetri. að þeir treyst-
ust til að skapa úr óræktinni, auðn-
inni og gróðurleysinit. fagurt og
frjósamt hérað. Það er þessi trú, er
hafið hefir heiminn. Þessi sanna trú.
Þetta er trúin, er öðlað hefir mann-^
Varð að segja sér það sjálf-
Þeir vita það, sem sorginni hafa
mætt eða sjúkir eru, hve mikill stvrk-
ur þeim er að trúum og einlægum
vinahug og hjálpsemi, jafnvel þó
hjálpin fái eigi rönd við reist við-
skilnaði cg dauða. Kyntist eg því oft,
hve mikið t þeim efnunt hann var
samferða sveitinni sinni, er var fátæk
ir í lífi nokkurrar þjóðar nenta einu
sinni.
Eg ltefi ttm undanfarinn tíma ver-
iö að lesa þær fáu minningar, er
varðveizt hafa frá þeim árum. Mað-
ur kannast við a(t, sent þar er skráð.
Það breg&ur upp mynd horfinna
sviða. Maður sér þá, sem réðu ferð-
um, þá sem bættu rikulega úr öTlum
skorti með litlum efnum, sér krafta-
í hjörtum vorum. minningtt þess
manns, er sýndi guðsdýrkun og guðs-
þjónustu sína í þvt, eftir því sem
kraftar hans leyfðu, að vinna bygð-
arlagi sínu og sanitíð nteð trúmensku
það gagtt, er hann gat. á þeim ttnutm,
er hvorki var lattna eða frægðar að
vænta. Ungur kom hantt til þessa
lands, til þessarar sveitar. Með þeint.
sem með honum eru til moldar gengn-
ir, lagði hann krafta sína fram ný-
bygðinni til eflingar. Hér eyddi ltann
þroskaárum sínttm, hér fóstruöust
upp börnin hans, hér stríddi kona
hans með honttm og hefir senn eytt
æfi sinni og kröftum, og hér þráði
hann að ntega Itera heinin að löknum
degi. Þá síðttstu hæn hefir hann
öðlast. Og hér er merkið um áning-
arstaðinn. Blessuð sé honttm hvíld-
in. Blessað sé dagsverkið hans.
Pétur Bjarnason.
Þó heimurinn aldrei hátt hann setti,
í hjörtum er ritað skýrum línum
það, að hann byrði lífsins létti
lúnum og þjáðum bræðrunt sínttm.
B.