Heimskringla - 29.11.1922, Blaðsíða 7
WINNIPEG 29. NOVEMBER 1922
HEIMSKRINGLA.
7. BLAÐSIÐA.
The Dominion
Bank
BORNI N OTKE DAMftfl AIB. 0«t
8HIÚRBROOKB 8T.
HöfutSstóll, uppb.......| 8,000 000
VarasjóBur ..............$ 7,700,000
AUar eignir, yfir........$120,000,000
Hórstakt athygli veitt viflskfft-
uh) kauymanna of T«ral«nttflfr
aya.
SD?risióÓsdeildin.
Vextir &I innstæðufé greiddir
larn háír og annarsstaðar TiO-
kongst
FHONK A
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
r;':Svönd frarnmistaSa ai blaðinu i leirburðinn, og gaeti þá ekki nógu vel
máli þvi, sem snýst um I4 miljóna
aö, hvar þessi fáu gullkorn geymast
kaup? Þaö getur stundum legiö eins i itinan um alt ruglið.
Aldarháttur.
(Aðsent.)
n:ikil óráðvendni í því, að segja of
lítið, eins og að segja of mikið, og
það vantar alveg heimildir fyrir því,
hvers virði að úthald strætisvagna-
félagsins er í raun og' veru, og ef
blaðið ekki heíir þær heimildir, þá
ei ekki rétt að hvetja alþýðu til
kaupanna. Hins vegar er það ótrútt
fjlgi við þjóðeignarhugsjónina, að.j
skýra
að verðið
sanngjarnt, og eg hefi ástæðu til að ■ vanpag föik.
hugsa, að verð það, sem áminst grein
ræðir um, sé mikið of hátt.
Frá barnæsku minnast eldri menn
þess, að hér um bil í hverri sveit var
að minsta kosti ein kerling eða karl,
sem flæktist á inilli manna og betl-
aði. Þá var og önnur dálítið full-
komnari tegund af betlurum, sem
voru boðnir og búnir til að gera smá-
gagn, svo sem að spengja brotið leir-
tau, kemba hrosshár, kveða rímur o.
ekki málið betur, ef til voru f;_ Þetta v0ru oftast óvinnufærir
og annað
voru
skýrslur, sem sanna, að verðið var: aumingjar) gamalmenni
Óráðvendni í hugsun og orðum er
orðinn mjög ríkur þáttur í fram- þaó
kvæmdalifi þjóðfélagsins. Alsfaðar
má finna þess merki. Frá lægstu
tröppu til hinnar hæstu í þjóðstjórn-
mni, er það eigingirni niannsins, sem
berst fyrir virðingu, völduni og áliti,
eigi mikið síður en peningum. Menn
bika ekki við að stíga upp á nágranna
smn, til að hækka sjálfan sig upp.
Menn hika ekki við að halda frarn
osönnu máli, til að kjassa með því
Margur skyldi ætla, að hin mikil-
láta heimsmenning hefði nú loksins
Mér þykir vænt um íslenzku blöð-1 ptrýmt þessum Htilsiglda hugsunar-
in, og reyni til að setja mig inn í hætt; Nei> nei_ Þessi atvinnuveg.
þær fjárhagslegu kröggur, sem þau|ut er einmitt óðum að hefjast í æðra
hafa við að stríða. Og eg get efast j ye]di Nú er Varla nokkur maður
um, að þau nytu þess til muna, þó svo mentaður, að hann sé vaxinn upp
þau væru óhlutdrægari og efnisvand- ur þessu flakki> og þag þó hann f&.
ist ekki við að spengja grautarskál
eða gera nokkurt verk til þægðar.
emn eða annan, sem maöur býst við
að hafa eitthvað gott af. Blöðin, sem I dægrastyttingar og hugarhægðar,
eiga að leiða alþýðunni fyrir sjónir! þafi mega þeir auJSvitað. Aður
ástandið i landinu, segja undan og! kunnu menn að meta þetta eim
ofan af, og eru hlutdræg og óráð- þa?j var vert> menn lærgu þetta hver
ari en þau eru í ýmsum atriðum. En
veldur þungri ásökun, þegar
bendingar og leiðsögn blaðapna leið-
ir alþýðuna í ógöngur. Eg kannast
við það, að margt af því, sem menn
hafa út á blöðin að setja, er ekki
nema óbeinlínis og að hálfu leyti
þeirra sök. Þannig er það með leir-
burðinn, sem altaf er prentaður á-
frájm. Menn, sem aldrei hafa kom-
ist yfir skáldlega hugsjón, og eru
heldur ekki hagorðir, þeir hafa á
ö'ltim tímum ort og yrkja enn sér ti!
og
fvr
og
vönd í ýmsum málum, ekki fyrir ein-
feldni ritstjóranna, heldur af hags
munavon. Til að
tmi stað skal eg benda á lítinn
skrípaleik islenzku blaðanna okkar á
þtssu hausti.
Lögberg getur um deilumál for-
sætisráðherrans og fylkisritarans í
Ontario, og kemst að þeirri niður-
stöðu, að forsætisráðherra Drttry
hafi réttara fvrir sér, enda hafi hann
verið liberál áður en hann snerist ti!
hændafélagsskaparins !! Allir hljóta
af öðrum, og það var hjegið að þvt.
ettda var þetta oft og tíðum smellin
finna 01 ðum min- J vit]evsa, og leirskáldin nutu sín het-
ur, af því þeir trúðu því, að þeir j
væru flo
r.einna mannvirðinga.
ur ekki að hugsa, en höfðtt á litlu vit
ttndinni sinni laukrétt rím. Þá voru
þessar snildar visttr ortar af alþektu
og alstaðar velkomnti leirskáldi á
Norðttrlandi:
Aldarhátturinn leggur velþóknun á
þessa atvinnugrein með allskonar yf-
irskinsblæjum. Menn fara rnörg
hundruð rnílur til að selja eina bók,
sem máske er eitthyað í varið. En
auðvitað er hverjum manni jiægt að
fá bókina á kostnaðarminni og ein-
faldari hátt, ef hann hefir peninga og
vill eiga hana. Eða það kemur mað-
m með dálitið frábreytta trú, í hug-
anum eða vösunum, og kann' ekki
við sig nema að aðrir njóti góðs af.
; Einn hefir lært nýtt lag, sem menn
geta fengið að heyra fyrir cent
o. s. frv.
Náskylt þesstt er að boða samkom-
ur með agni á endanum, það er beit-
an fyrir þorskinn úti á landinu, og
það fyrir eigin hagsmuna sakir. En
er nú lítið orðið eftir af forn-
“Inn með ánni
dvri,
- t!
og gerðtt ekki tilkal! til
Revndu held-1, , , , v. *.. , , .
islenzka sjalfstæðiseðlmu t þeim
manni, sem leikið getur þann þátt i
betlaraiðninni. • Enda er hann blvgð-
unarlausastur, hvað sem sagt er eða
sungið til launa.
IMargt er ennþá, sem þarf að minn
ast á. einkum um óráðvandlega tneð-
hondlun á almenningsfé, sem er nú
oiðið eins og hætt ;tð taka illa ttpp.
Aldarhátturinn hefir smá lempað
harður rendi húna-
sð finna það og hafa strax veitt þv
tftirtekt, að með þessu er gerð buppaports á hárri mýri
meinlaus tilraun til að litilrvirða hrummungsraftur at við stýri.
bændafíokkinn. stiga snöggvast upp Forláts mig og friðar báðu fjándans ■ menn til að fella sig við það, þó að
á hann ti! að hækka liberalflokk- j þussar: jt d. skólastjórn i sveit eyði með of-
irm. ósjálfrátt dettur manni í hug: Siefði eg það fyrir gyjfa drussa, , helcli mörgum þúsundum dollara í
Hvað er bændaflokkurinn? TTaftí'' Rfeitt eg hleypti í hölltt kussa. [óhaganlegar og óþarfar byggingar.
Eða þó að sveitarstjórn finni upp á
læir allir hrapað ofan úr tunglinu, 0g ejn önnur ógle.vmanleg visa. þeg-
-em tilhevra honttm? Mun ekki mik-
ill
meirihluti þess flokks hæfa verið an]eg3 mó8gag.
bberal, áður en þeir mvndtiðu sam- ]
tök til bændafélagsskaparins, af því,
Lberalstefnan revndist óráðvönd?
ar skáldið hafði veríð mjög tilfinn-
Jtví ;tð taka vel vinnandi og hrausta
I siðasta kafla ritgerðar þessarar
""ntist eg á óráðvendni i hugsunum
orðum, sent nú á tímum gagnsýrði
“Hákarlsskúmur, hræsvelgur,
hrokkálsskinnið svanga.
Sértu þetta Sigurður,
sildarkippan langa.”
með margra mílna millibili; og þó er norðvesturlandinu, að gera alt sem
það orðið þekt, og er viðurkent, aðjefnin leyfa til að hafa húsin hlý,
nienn á hezta aldri til forsorgunar af þeir fflu bændtir, sem með trúrri á- er'da sparar það árlega peninga. En
almannafé, þó þeir hafi fyrir heil- stun(iun fara í öllum atriðum eftir margir bændur bvggja óþarflega
hrigðri kontt og 2—3 börnum að sjá. revnslusannindum tilraunabúanna, stórt, og
Kínversk menten.
Kínversk mentun er svo gömul,
. ... , . au hún er eflaust jafngömul hinni
serstaklega er þetm pentng-j (
j Eins og öll vinna og viturlega ráðin skara fram úr nágrönnum sínum í um illa varið, sem eytt er til þess-á e'ZtU egJPs*<u' et ekkl eldri. Hún er
að
Nútíma leirskáldin okkar
ekki saman svona smellnum
; fyrirhöfn er af guði og mönnum end þvi
jurgoldin í þ'essunt áruni, þá eru fram
koma | !ög af opihberum sjóðuni í
vísum,. kringumstæðum, aðeiiis verðlaun fyr ,
leti eða
ur
að framleiða nteiri og betri heimili bóndans, að stæla stázzlegar
voru með rninni tilkostnaði, af jafn- stofur í borgum og bæjtun, þar sem
þessum stórUm og iafnkostaríkum bletti frá ekki er drepið hendi við neinu ó-
náttúrunnar hendi. Hvernig verðttr hreinu. Og þeir einir ertt ákjósan-
viðskiftalif þióðfélagsins. Tók'af Því Þau ,ofa ekki eðlisávísaninni j ir leti eða óstjórnlega léttúð og þetta forsvarað? Bændur vilja ekki legir heimsækjendur í sveit úti, sem
e? þar til dæmis, að ritstjórn Lög-M nj°ta sín, gera í einlægni hjartans | kærttleysi. Eða þá búin ertt til óþörf lflta sannfærast um þá hluti, sem kita sér skiljast hlutföllin rnilli hinna
hergs væri ekki vönd að ráði sinu i kröfu til mannvirðinga, og vilja fá embætti méð háum launttm til að ,riya ti] þeirra eigin hagsmttna. Það haganlega fyrirkomnu híbýla hvers
Rarð bændafélagsskaparin^. sem nú uppsöhtna prentaða. Það er aldar- byggja ttpp nn»ð þvt einstakamenný I)rýgir hvern bónda, að hann er hæfi- eftir þörfttni, bóndans í sveitinni og
Cr fyrst að stíga á stúfana, og hefir j.háttufinn, sem hefir fengið þá til að j sent vtnna þa helzt í þarfir Bakkusar. lega djarfur og einarður, en alls ekki háskólakennarans og
montinn. Bóndinrt þarf að hagnýta
rtynslu sína. Það evkiir sjálfstæði
hans. I’að er hlægileg hugsunar-
villa og skrípaleikur, að sjá.bóndann
kki gert á neins hluta: en það var I fallast á það og trúa þvi: að það 1 Eða þó stolið sé að allra vitund tu
ekki meining mín að afskifta Heims-jbvorttveggja feldist viðkenning í rm þústtnda af starfsfé fylkissjóða
kringlu. Og þtj eg hér minnist á yf-jþví. að koma þessttm bakföllum eða ríkissjóðs, þá geta slíkir afreks-
'fsjónir íslenzktt blaðanna okkar. eins'þeirra á prent, og að aðrir nytu góðs menn sloppið hegningarlaust eða þvi
®g margar aðrar óþægilegar fylgjttr | af þvi!! En auðvitað skapraunar J sem næst. ef þeir höfðtt staðið ofar-
a,darháttarins,__þá er langt frá, að l5fctta kaupendum blaðanna, og spillirjlega í mannvirðingastiganum. Og
eg haldi þvt fram, að íslenzku blöðin fyrir þeim. Hins vegar yrkja svoíhvað réttlætistilfinningin getur aft-
Se" enskttm blöðum óvandari að inni ntargir þessa tegund ljóða, að það ttr orðið nærn, þegar klæðlausum og
haMi sinu enc|a er j,ag íslenzka væri stór hnekkir fyrir blöðin, að j httngruðttm aumingja er hrundið inn
Haðið unc]ir lok bbiö sem mestri ó-' missa þá alla af kaupendalista, sent i fangaklefa, fyrir það að hafa tekið
hamingju olli isienzkri hugstm oglyrkÍa f'1 afi sjá þessi ástfóstur sín á vetlinga eða brattðsneið, setn annar
áHti. í prenti. Verst er til þess 'að httgsa, átti.
doktoranna t
borgittni. Fer altaf bezt, að sníða
stakkinn eftir vextinum.
Hver einasti bóndi finnur bezt fyr-
þess utan svo einkennileg og dul, að
hún stendur ekki í sambandi við neina
aðra mentun, en er af algerlega sjálf-
stæðum uppruna.
Samkvæmt vísindalegum rannsókn
um á kínversk skrift að hafa verið
ti! 3500 árum á undan Kristi. Hér
ttm bil 800 árttm síðar uppgötvuðu
Kínverjar eiginleika segulnálarinnar,
en gerðu sér þó engin not af þeirri
uppgötvun fyr en um 1100. Að
prenta með lattsttm stöfum ktinnu
þeir 1050 e. K. og pappírstilbúning
Hm miðjan oklóber næstliðinn létJab ef þetta er liðið áfratn, þá ertt Aldarhátturinn hefir ítök í búnað-
r|eimskringia í ritstjórnafgrein uppi|a,,ar líkttr til, að leirbttrðurinn verði araðferð og framkvæmdum bóndans
■sitt á þvt, að alþvða manna í! lífseigastur allra islenzkra bókmenta og húsfreyjunnar, þó þau líði meira
H
álit
^ mnipeg kevpti alt úthaldið afj' Canada, og það seinasta, sem ís
stríetisvagnafélaginti. Gat þess jafn-'lenzku blöðin hafa meðferðis, og sem
ramt. að úthaldið myndi fást fyrir
^ nii,jónir dollara, og hélt því fram
samkvæmt þjóðeignahugsjóninni,
^"di það vera snjallræði af bænum
t kaupa, og. að það væri nauðsyn-
‘^t’ a^ ,eggja þetta mál undir at-
vteði borgarlýðsins, um leið eða áð-
er> kosið vrði í bæjarstjórnina.
ttr
^erðið væri sjálfsagt sanngjarnt, af
f>vi að félagið hefði hérna ttm árið
*tiað að selja fyrir 18 miljónir!!
f etta eru þá ttpplýsingarnar, sem
blað alþýðunnár gefttr í þesstt máli.
F-i m, mahð hefði verið lagt undir at
kvæði fólksins, og þar með Islend-
'nga i Winnipeg. eins og blaöis stakk
"PP á, er þá ekki næst að halda, að
f'oldi fólks hefði greitt atkvæði með
með mikilli fvrirhöfn vera að sækj-
ast eftir sérstöktt athygli og vinfengi
af lærðttm mönnum. Ef bóndinn
hefir það við sig, að hann með tillög-
rm sínum og gerðttm geðjast sér
meiri mönntim, þá er hver góður
drengur jafnt og hann sjálfur fús
ti) nánari viðkynningar og viðskifta,
og eigi síðttr þó lærðttr sé. En að
| kr.upa sér óverðskuldað álit er öld-
ttngis ómögulegt. Það er heppileg
e-nkttnn, sem fortíðin gaf slíkum
mönnitm, að hún kallaði þá höfð-
ingjasleikjur. Ef hins vegar, að
bóntiinn stendur vel t stöðit sinni, þá
et ekki eftir neintt að seilast ofar en
hann er sjálfur.
i’* sig, hvar skórinn kreppir að hon-^ h(sr ttm bil 100 árttm e. K.. Púðrið,.
itm, og sársattki sá ætti betur en sem menn hafa haldið að væri til-
nokkttð annað, að geta kent honttm, J tölulega ný uppfvnding, þektu Kín-
hvers hann hefir þörf, og skapað hjáj verjar 400 árum áður en tímatal
skoðun í hverjtt ^ vort byrjar, eins og þeir líka notuðu
; það t einföldum en nothæfum tré-
Höfðingjasleikjuhátturinn forni er
við hin illu áhrif en nokkttr/ önnur
stétt í landinu. En það vrll til, að
drepur þau löngtt fyrir tímann, nema | þau eru {ntnganum vön, og eru, þeg-
einhver góð ráð verði ttppfttndin nú j at til alls kemur, sá klettur í hafinu,
þegar til að stilla gæðingana. Segj-|sem allar óstjórnaröldur brotna á, þó
um að blöðin kysu sameiginlega j seint gangi að fella þau til grunna.
þrigg.ia nianna nefnd, sem hefði úr-; Margir tugir þúsunda eru árlega
skurðarvald um það: Hver íslenzk, lagbir til attkinnar búnaðarþekking- j raunar ekkert séreinkenni nútiðar-
skáld í Canada mættu treysta því, að j ar ; hverju fvlki landsins. Alstaðar j innar, en t hans stað er mikið til af
ljóðmæli þeirra yrðu prentuð, og að ■ eru fyrirmyndar tilraunabúin, og þeirri eftirvænting, að geta með yf-
það væri auglýst í blöðttnum, og eru timaritin eru framboðin á hverju! irborðs útliti fengið á sig álit al-
þeir minna með því meiddir margir, pósthúsi, sem flvtja fregnir af nýj-1 n ennings. Það er aldarhátturinn.
sem ekki ftndu nöínin sín á listan- ■ um reynslusannindum og attkinni sent veldur því, að bændttr hafa leiðst
um, en að vera reknir aftur, þegai |þekkingu ; öllttm greinum landbún- út i heitnskttlega samkepni ttm ýmis-
þeir eru bttnir að klæða Ixirnin. aðarins, og fcárt er að verða að kann- legt það. sem er ofvaxið efnahag
Eg talaði nýlega við aldraða Ijóð-Jast við það. að andvaralaus kloprtt-
elska konu, sem sagði við mig í hjart, háttur og aldarháttar kæringarleysi
ans einlægni: “Það er komið svó j veldur þvi, að þetta nauðsynlega starf
f.vrir mér, að eg tapa hvað eftir ann- et- af fjölda bænda einkis virt, ekkert
honum sjáJfstæða
einu, sent grípur inn t hans vérka-
hring; bóndimt er þess vegna að
bregðast sínum eigin hagsmunum og
skyldum, þegar hann lætur sig engtt
varða um opinber mál, og hagnýtir
ekki kosningarétt sinn í hverjtt til-
felli. Það er yfirsjón bænda að
httgsa sem svo: Það munar hvort
sem er ekkert um mitt atkvæði; og
á nteðan
fram að
dýpra.
svo er, heldur skórinn á-
særa fótinn dýpiB og
Meira.
. - —------------- - f>ð af laglegum kvæðum og erindum j reVHt að hagnýta þau góðtt ráð og
bærinn kevpti. Er þetta nú,i blöðunttnt, af þvi eg er hætt að lesa j bendingar, nema af einstöku manni.
þeirra, og er óviðeigandi undir
kringumstæðunum. Þannig er það
óhyggilegt af bóndanum, að verja
ntikið meiri peningttm í byggingar en
lr.ndið er vert, sem hann bvggir á.
Að vísu á það alstaðar við hér í
Islenzkt þvottahús
Það er eitt íslenzkt þvottahús í
bænum. Skiftið við það. Verkið
jiertfljótt vel og ódýrt. Sækir
þvottinn og sendir hann heim dag-
inn eftir. Setur 6c á pundið, sem
er lc lægrá en alment gerist. —
Símið N 2761.
Norwood Stoam Laundry
F. O. Sweet og Gísli Jóhannerson
eigendur.
fallbyssum.
Gleraugu furtdu þeir upp löngu á
ttrdan Norðurál fubúttm. I lækninga
listinni vortt þeir þá ltka langt á
utidan.
Að Norðitrálfubúar hafa ekki vit-
að þetta fyr, er líklega fyrst og
fremst að kenna dttlleik Kínverja, og
að öðru leyti því, að þeir hafa álit-
ið kínverska rnentun vera á lægra
stigi en sína. Af þessum siðari ár-
um hafa menn sannfterst um, að við
getuni margt lært af þesstt gantla,
mentaða fólki, sem klæddi sig í silki
og flattel, þegar forfeður okkar eins
og hálfviltar skepnur, ráfuðu um
eyðimerkurnar í miðri Norðurálfu,
eða drápu villisvín i stóru skógunum
í Danmörkti. Þá höfðt, Kinverjar
lika reglubundna stjórn.
(J. V. þýddi.)
B O R G I D
Heimskringlu.