Heimskringla - 06.12.1922, Blaðsíða 1

SenditS eftir veríSlista til Qg
Royal Crown Sonp Ltd.
654 Main St„ Winnipeg. UmbÚÍSÍT
Verílaun
gefin
fyrir
Coupons
°g
umbúJir
SendiS eftir verílista til
Royal Crowa Sonp Ltd.
654 Main St., Winnipeg.
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 6. DESEMBER 1922.
NOMER 10
Andrew Daníelsson
hann kosinn fri&dómari, og heldur aöa upphæö. 25,000 manna sagði
hann þeirri stööu nú. | hann hafa tekið sjúkdóm þenna í
Þetta sýnir í stutut máli, hvaö Canada s.l. ár.
Daníelsson hefir gert. Þess má og
geta, að einmitt gömlu vínbannsand-
stæðingar hans, sumir af þeim með
atkvæðamestu businessmönnum þessa
bæjar, studdu hann ótilkvaddir í
þessari síðustu kosningabaráttu. Sýn-
Akitryrk jnráðið.
Akuryrkjuráð Canada (The Cán-
aian Council of Agriculture) heldur
fund í Winnipeg fyrstu 2 eða 3 dag-
ana af þessari yfirstandandi viku.
ir það betur en nokkuð annað, hvert T , • ’ •„ __
1 Það kom saman a manudaginn. Kitt
rikjanna, kvað nýlega hafa gefið út
skipun þess efnis til dómsmálaráð-
herranna í fylikjum landsins, að hegna
þeim, er vínbannslagabrot fremdu,
svo að þeir mndu eftir því. Hann
kvað litlar fjársektir sama og enga
hegningu. Fangelsisvistir væri hið
rétta hlutskifti þeirra, er þessi lög
virtu að vettugi upp aftur og aftur.
álit hérlendir menn hafa á þessum Is-
landssyni.
Þess má og geta, að ,Danielsson
hefir frá byrjun staðið framarlega í
öllum íslendingamálum hér, og oft-
ast verið forseti hinna ýmsu félaga
— æfinlega embættismaður. Og þó
oft hafi kastast í kekki um afskifti
hans og vinfengi þar, munu þó allit
landar hans gleðjast yfir þessart sig-
úrför hans, og óska honum sigurs og
sæmdar sem þingmanni.
Daníelsson er hér um bil meðal
af helztu málunum, sem fyrir fund- ;
inum liggja, er málið um stofnun
kornsölunefndar. Þykir ekki ólíklegt
að fundur þessi samþykki tillögur
kornfélaganna í Saskatchewan í því
efni. En þæ lúta að því, að vestur-
fylkin reyni enn að semja við sant-
bandsstjórnina um breytingu á lög-
unum til stofnunar þessarar nefndar.
Annað mál, sem fyrir fund þenna
kemur, er skýrsla um bankafyrir-
j komulagið, sem nefnd manna var,
kosin til að rannsaka eða kynna sér.
Onnur lönd
Fyrsti islcnzkur þingmaður í ríkinu
Washington, U. S. A.
Eg gat þess í fréttabréfi héðan
s.l. sumar, að herra Andrew Daní-
elsson fasteignasali t Blaine, ætlaði
að bjóða sig fram fyrir þingmann.
Um það leiddi eg engum getum þá,
hvort hann myndi ná útnefningu, og 1
þaðan af síður kosningu. Nú hefir |
hann náð hvorutveggja, því síðara
með sæmilegum meirihluta, enda
sótti hann undir merkjum republic-
ana, en þeir hafa eiginlega átt þetta
ríki.
Hver er Andrevv Daníelsson?
Maður, sem af eigin ramleik hefir
komist áfram. Rutt sér braut lil
ntetnaðar og viðurkenningar meðal
samborgara sinna i þessu landi.
Hvað hann kann að gera og hvert
hann kann að komast, er, eins og
Austurlandabúar segja: “On the
knees of the gods”. En bygt á því,
sem er undangengið, virðist sennilegt
að hann eigi eftir að verða sér og
löndum sínum til gagns og sóma, og
þeim öllum, er nú sýndu honum þá
tiltrú, að gefa honum atkvæði, og á
þann hátt hjálpa honum að þessu tak-
marki. Framtíðin sýnir það.
Andrew (Andrés) Daníelsson er
fæddur 22. desember 1879, á Hara-
stöðum á Skagaströnd í Húnavatns-
sýslu. Faðir hans var Daníel And-
fésson frá Bægisá í Eyjafjarðar-
sýslu — af hinni alkunnu Kjarnaætt.
Uaníelsson er, að því er mér skilst,
brímenningur við þá fyrverandi
Manitoba þingmennina B. L. B. og
Sigtr. Jónasson. Svo þingmenskan
virðist ættgeng, eða hæfileikarnir til
aS geta orðið það, sem er meira um
vert. Móðir Daníelssonar var Hlíf
Jónsdóttir frá Háagerði á Skaga-
strönd (Háagerðis-ætt nú köllu5<' ef
^fig minnir rétt). Hann kom til
Uanada 9 ára gamall og var hjá föð-
tmbróður sinum Arna (Andréssyni)
Anderson á Poplar Park fyrir neðan
Winnipeg. Þar
Sengið nokkuð
vann fyrir þvi sem hann fékk. Til1
Blaine kom hann 1902. Komst brátt
i húðarvinnu. Stundaði þá iðn í 14
ar — fystu 4 árin í annara þjónustu.
En 10 ár upp á sínar eigin spítur í
félagi við annan mann. Þá seldu
I)e’r félagar verzlun sína. En Daní-
elsson byrjaði bráðlega á fasteigna-
sólu upp á eigin reikning. Það starf
^Mir hann rekið í 10 ár og farnast
VeI- Arið 1907 gekk hann að eiga
Ungfrú Guðbjörgu Ingimundardótt-
ur> ættaða úr Húnavatnssýslu, að eg
held. l>au hjón hafa engin börn átt,
en tekið tvö til fósturs, pilt og stúlku,
°PT revnst þeim sem góðir foreldrar.
Daníelsson lét fljótt til sín taka í
almennum málum þessa bæjar. Hann
var talinn einn af ágætustu forvígis-
monnum vínbannsins, og ávann sér
í gegnum þá baráttu ákveðna and-
stæðinga, og vini . Skömmil seinna
komst hann í bæjarráðið, og var í
því rúm þrjú ár. Lét hann einnig þar
allmikið til sin taka. Næst sótti hann
um bæjarstjóraembættið, en tapaði
þar. Fyrir tveim árum síðan var
maður á hæð, grannvaxinn og Wik- j Forgeti Akuryrkjuráðsins er H. W.
ur i hreyfingum. Ljóshærður, skarp d fr> Alberta> og stjórnar hann
leitur og brúnamikill. Kinnbeinin |
nokkuð há. Augun gáfuleg og ein- |
beittleg. Hann er örlyndur og óhlíf-
inn. Sumir kalla hann hávaðamann
og er það engin lýgi. Hann er fram-
gjarn og kappsmaður um alla hluti,
og vill eigi sinn hlut láta fyrir n^in-
uni. En stilli hann skapi sínu hæfi-
iega, verður honum naumast sigurs
vant. í hvað eða á hvað sem bann
ræðst, því kjarkurinn er mikill ogjhverra sérstakra gerða Bracken-
viljinn einbeittur. | stjórnarinnar. Eftir því sem næst
Það er ekki oflof að segja, að, verður komist, eru þessar misgerðir
Daníelsson sé og hafi verið að ýmsu j bændastjórnarinnar fólgnar í því, að
levti fyrirmynd ungra manna. Hann; hún rak lögreglumanninn Rattray fra
hefir engum tíma eytt í gjálifi. Held-
ur setti hann snemma markið hátt —
hvað hátt, veit eg ekki. En hann
fundi þessum.
Við hvað er átt?
I blaðinu Free Press stóð sú frétt
s.l. mánudag, að Norrisliberalar væru
búnir að samþykkja, að veita ekki
bændastjórninni hér frekar að mál-
um, eins og Norris lýsti yfir eftir
kosningarnar í sumar, vegna ein-
stöðu sinni fyrir nokkru og nú ný-
verið vísaði hún Gilroy, þeim er vín-
kjallaranna í Portage La Prairie
hefir stefnt að háu marki. Nú þevar gætti, einnig frá embætti. Astæða.
náð þvi, og heldur samt áfram. Hann stjornarinnar fyrir þessu hlytur að
á skilið að sigra.
Blaine, 23. nóv. 1922.
-------------------xx—
M. J. B.
Canada.
mun hann hafa
á alþýðuskóla, ogj
Bankalögin endurskoðuð.
Hon. Manning Doherty, akuryrkju
ráðherra í Ontario, sagði í ræðu, er
hann hélt s.l. föstudag í Perth, Ont.,
að ef að bankar væru ekki rýmilegri
í lánveitingum til samvinnufélaga
bænda. en þeir hefðu verið, yrðu'
bankalögin endurskoðuð á næsta
þingi. og ef til vill gerð sú breyting
á þeim, sem bætti úr ástandi sam-
vinnufélaga í þessu efni.
Bruni.
í bænum Terrabonne i Quebec
varð bruni mikill s.l. föstudag. Um
175 heimili eyðilögðust. Mannskað-
ar urðu engir, en um 1200 manns urðu
húsnæðislausir. Eldurinn kviknaði
út frá sögunarmylnu. Voru nokkur
hús sprengd upp til þess að reyna að
stöðva brunann, en það kom fyrir
ekki. Stormur var of mikill til þess,
að hægt væri með því að einangra
eldinn. Alt að 1,000,000 dollara
skaði, er sagt að orðið hafi af bruna
þessum.
vera sú, að þessir menn hafi ekki
gegnt störfum eins og stjórnin æskti.
Og hvað var þá athugavert við gerð-
ir hennar? Atti hún elkki að stjórna?
Eða heldur Norris, að hann sé enn j
við völd ? Að hinu leytinu verða
vonbrigði Brackenstjórnarinnar ekki
mik'il út af yfirlýsingu liberala. Hún
vissi, að hún átti þar ekki mikla von
um fylgi. þegar til alvörunnar kæmi.
-xx-
Bandaríkin.
5 iðferð isli nignun.
Hermenn á verði.
Þegar George Clemenceau kom til
St. Paul s.l. laugardag, gættu hans yf-
ir 1000 hermenn og lögregluþjónar.
Honum hafði verið heitið gráu, ef
hann kæmi þangað, og bæjarstjómin
þorði ekki annað en að kalla saman
þetta lið til varnar, ef á þyrfti að
halda. Clemenceau fór um bæinn og
flutti ræðu þar, og bar ekkert á ó-
spektum.
Fellur í ómegin.
Longworth þingmaður frá Ohio var
að knattleik í Washington s.l. laugar
dag með Harding forseta og fleirum.
Skaut þá einhver knettinum til hans,
en þíngmaðurinn gætti sín ekki. Kom
knötturinn í höfuðið á honum. Var
það högg mikið og /éll þingmaðurinn
Heilbrigðisráðið í Canada hafði ^ í rot. Hann raknaði brátt við aftur,
nokkurskonar útbreiðslufund s.l.' en er með talsverðu ruggi, þegar
föstudag í Ottawa. Ræðumenn fund þetta er skrifað
arins voru þau Mrs. Emiline Pank-
hurst og J. J. Hegearty, yfirmaður
deildar þeirrar, er umsjón hefir með
smitandi sjúkdómum. Mrs. Pank-
hurst benti á, að góðu siðferði færi
hér sem annarsstaðar hnignandi.
Taldi hún orsökina til þess felast í
því, að foreldrar væru hættir að líta
eftir börnum sínum og brýna gott
framferði fyrir þeim. Skýrslur sagði
hún bera það með sér, að í sambandi
við ósiðferði væru bifreiðar oftast
bendlaðar, og feldi hún þungan dóm
yfir þeim. Hegearty skýrði frá, hvað
stjórnin væri að gera til varnar þvi,
að kynferðissjúkdómar breiddust út.
Sagði hann til þess hafa verið varið
$800,000 síðan 1919 og öll fylki lands
ins kvað hann hafa lagt fram svip-
Viðhafnarmikil útför.
Útför James R. Mann, hins nýlátna
þingmanns frá Illinois fór fram s.l.
laugardag frá þinghúsinu í Washing
ton. Harding forseti var viðstaddur
og þingpresturinn flutti aðal útfar-
ar-ræðuna. Er það sjaldgæft, að
menn séu sungnir til moldar frá
þinghúsinu og þykir það bera vott
um mikla virðingu fyrir hinum látna,
er það á sér stað. Mann var þing-
maður frá Illinois um mörg ár Og
þótti hinn heiðvirðasti og nýtasti
maður i hvívetna.
Hert á hegningunni.
Doherty dómsmálaráðherra Banda
Kz’ctntabúr soldánsitts.
Rafet Pasha er nú önnum kafinn
við að reyna að gifta um 150 konur
úr kvennabúri T.yrkjasoldánsins sæla.
Konur þessar eru á aldrinum frá 17
til 35 ára. Engin þeirra hefir skild-
ing í fórum sinum.
Annað, sem Rafet er að revna að
ráða fram úr, er, hvað gera eigi við
alal niðja soldánsins, en þeir kváðu
ekkert fáir að tölu. Auk þeirra íru
20 prinsar og prinsessur, og þjónustu
fólk margt. Síðan soldáninn flýði
hefir stjórnin orðið að sjá fyrir þess-
um skara. En Nationalistastjórnin
hefir ákveðið, að koma honum af
höndum sér.
í‘Það ætti ekki að reynast erfitt að
gifta þessar konur,” var nýlega haft
eftir einum stjórnarþjónanna. “Þær
voru í búrið valdar fyrir sakir feg-
urðar. Og þær eru allar ungar.
Flestar þeirra eru dætur fylkisstjór-
anna og annara háttstandandi manna
í Tyrklandi, sem skenktu soldáninum
þær. Þær eru óviðjafnanlega fagr-
ar útlits nálega allar, með svört augu
og mikið brúnt hár. Þær eru allar
sterktrúaðar, einlægar, hæverskar,
dyggar og tilfinningaríkar.”
Prófessor VaiUant.
Hann er yfirmaður x-geislastofu
einnar á Frakklandi. Hann er fræg-
ur'maður mjög fyrir x-geislalækning
ar sínar. Nýlega var annar handlegg-
urinn tekinn af honum vegna meina,
er stafa frá x-geislunum. Er sagt, að
það sé i 13. sinni, sem prófessorinn er
skorinn upp af þessum ástæðum.
Það hefir hver fingfurinn af öðrum
og partar úr höndum og handleggj-
um hans verið skornir af honum. Og
nú er komið svo, að meina þessara
verður vart víðar en í útlimum hans,
og verður þá erfiðara að sporna viö,
að þau breiðist út. Það er því ekki
ofsögum sagj:, að maður þessi leggi
líf sitt í sölurnar fyrir starf sitt í
þarfir mannkynsins og vísindanna.
78 ára.
Ekkjudrotningin á Englandi, Al-
exandra, hélt veizlu á afmælisdag-
inn sinn, s.l. föstudag, sem að vanda;
hún er 78 ára gömul.
Fundurinn í Lausanne.
Af friðarfundinum í Lausanne
berast litlar fréttir Málið um yfir-
ráð Dardanellasundanna kom fyrir
fundinn rétt fyrir helgina. Var
Tchitcherin, fulltrúinn rússneski, þar
viðstaddur og hélt eflings ræðu með
því, að Tyrkir einir hefðu yfirráð
sundanna, og væri leyft að korna þar
upp vigi til varnar Constantínópel,
en öllum anara þjóða herskipum væri
bannað að vera þar. Þetta hafði hin
verstu áhrif á vestlægu sambands
þjóðirnar, og Curzon lávarður reis
ttpp úr sæti sínu og spurði Tchitcher-
in, hvort hann væri fulltrúi fjögra
þjóða á fundinuni (þ. e. a. s. Rúss-
lands, Georgíu, Úkraníu og Tyrk-
lands). En Tchitcherin svaraði, að
það væri ekki neitt verra að biðja um
eitthvað öðrum til handa, heldur en
að biðja um það handa sjálfum sér.
Lítur út fyrir, að Tchitcherin ætli að
verða vestlægu þjóðunum erfiður í
þessu máli. Að öðru leyti eru menn
ekki vonlausir um, að vel rakni fram
úr deilumálunum á fundinum að lok-
um.
Uppþot í Mexico.
I borginni Mexico varð hamagang
ur mikill og uppþot s.l. laugardag. Um
1000 manns æddu um borgina, hótuðu
bæjarráðinu öllu illu, feldu niður
símastaura og slitu þræðina. Um 20
manns var drepið og um 100 sælð-
ust. Orsökin til þessarar óspektar
var sú, að vatnslind bæjarins bilaði
og gekk illa að gera við hana. Fólk
hafði svo vikum skifti jafnvel ekki
vatn í húsum sínum nema 1 klukku-
stund á dag. Er haldið, að bæjar-
ráðið verði að segja af sér.
----------xx-----------
Island.
Dáttarfrcgn. — Látin er á heimili
sínu Grund í Skorradal Petrína Fjeld
sted, systurdóttir Bjarna hreppstjóra
Péturssonar á Grund og sonardóttir
Daníels bónda Fjeldsted á Hvítárósi.
Petrína heitin var á þrítugsaldri,
prýðilega vönduð stúlka og vel látin.
Varnarrit gegn laumupésa Björns
Kristjánssonar er nú verið að prenta
og kemur út í þessari viku. Augljóst
mun það þá verða öllum þeim, sem
ekki eru slegnir blindu kaupmensk-
unnar í málum þessum, að ekki stend
ur steinn yfir steini af vaðli B. Kr.
(I Hkr. hefir áður verið getið um
þetta flugrit Björns.)
Málverkasýning. — Listvinafélag-
ið opnaði málverkasýningu í gær í
hinu nýja húsi sínu á Skólavörðuholt
inu. Asgrímur, Kjarval, Jón Stef-
ánsson, Guðmundur Thorsteinsson
og fleiri málarar sýna þar nýjustu
myndir sínar.
(Tíminn.)
Vínverslunin. — Ymsar sögur
ganga um bæinn um ólag á vínverzl-
uninni, óþarft starfsmannahald þar
o. s. frv. Og meðal starfsmanna inn-
byrðis eru nú að rísa málaferli. Einn
af þeim er Guðm. Eggerz fyrv. sýslu-
maður. Hafa 6 af starfsmönnum vín
verzlunarinnar stefnt honum fyrir
einhver ummæli, sem þeir þykjast
hafa heyrt eftir honum höfð.
Rafntagnsstöðin á Akureyri hefir
nú tekið til starfa, var hún opnuð til
starfrækslu s.l. september. Rafmagn
hefir verið lagt i allmörg hús á Ak-
ureyri.
Fáhcyrt slys vildi til á Seli við
Eskifjörð nú fyrir skömmu. Maður
var að borða kjöt og lenti bili niður
í barka hans og kæfði hann.
Dánarfregn. — Þann 10. okt. and-
aðist sæmdar- og merkisbóndinn
Helgi Magnússon á Skarði í Þykkva-
bæ i Ásahreppi, eftir stutta legu.
Ritstjóraskifti znð Alþýðublaðið.—
I fyrradag sagði stjórn alþýðuflokks
ins Ólafi Friðrikssyni upp ritstjóra-
starfinu við blað flokksins, og að þvi
er Alþýðublaðið segir frá, með sól-
arhringsfyrirvara. Ekki getur blað-
ið um, hver verða muni eftirmaður
Ólafs. En búist er við að það verði
Hallbjörn Halldórsson, og sést það
í dag á blaðinu. Ölafur Friðriksson
fór með Gullfossi í fyrradag áleiðis
til Moskva, og ætlar han nað sitja
þar fund mikinn með Bolshevikum.
Nýja aðfcrð við skriftarkenslu á
að reyna i neðstu bekkjum barnaskól
ans hér í vetur; er sú aðferð eftir
enskri fyrirmynd.
Eldgosið. — Eftir síðustu fregn-
um að dæma úr ýmsum áttum, lítur
helzt út fyrir, að eldur muni enn vera
uppi i Vatnajökli. öskufall hefir
orðið þó nokkuð i Vopnafirði, og
gosmökkur sást héðan úr bænum í J
fyrradag en eldsbjarmi enginn. I
gær sást bjarmi af gosinu á Blöndu-
ósi.
Tundurdufl hitti vélbátur frá
Siglufirði á reki nokkrar mílur und-
an landi. Tóku skipsmenn tundur-
duflið með sér í land. En bæjarfó-
geti neitar að láta taka tundurduflið
úr bátnum og bíður eftir aðstoð til
þess. — Austur af Flatey á Skjálf-
anda sá vélbátur annað tundurdufl á
reki. En bátsmönnum leizt eigi á
að fást við það, og rak það sina leið
i friði austur með landi.
Dánarfrégn. — I fyrradag lézt
merkisbóndinn Andrés Andrésson í
Hemlu. Faðir Andrésar Andrésson-
ar klæðskera. Banameinið var
krabbamein, er hann hafði lengi
þjáðst af. Hann hafði legið rúm-
fastur í alt sumar.
Bannlagabrot. — Nýlega var mað-
urfyrir héraðsréttinum á Isfirði, á-
kærður um bannlagabrot. Hann ját-
aði að hafa keypt nokkra lítra af ó-
menguðu áfengi og eina koníakks-
flösku af manni í Reykjavík og flutt
með sér vestur til Isafjarðar; síðan
búið til úr því vínblöndu og selt.
Var hann dæmdur í 250 króna sekt
og 4 daga einfalt fangelsi. Maður-
inn skaut máli sínu til hæsta réttar,
sem staðfesti dóminn að því er sekt-
ina áhrærði, og sömuleiðis var á-
kærði dæmdur til að borga allan
málskostnað.
(Lögrétta.)
—.. xx--------------
Úr bænum.
I fjarveru séra Ragnars Kvaran
messar séra G. Arnason í Sambands-
kirkjunni næsta sunnudag á venjuleg
um tíma.
I síðasta blaði Lögbergs (30. nóv.)
er tilkynning frá Goodman Johnson
á Ellis Island viðvíkjandi þvi, að
hann sé verkamaður á innflytjenda-
skrifstofu Bandaríkjanna á EUis Is-
land, og að honum sé ljúft að veita
löndum vorum alla þá hjálp, sem hon
um sé unt að láta þeim í té. En með
tilkynningu þessari fylgja þau um-
mæli í garð Heimskringlu, að hún
hafi verið beðin að birta þetta fyrir
nokkru, en hafi stungið þvi undir
stól. Svo kemur hann með dæmi af
stúlku, sem hann gat ekki hjálpað,
því til sönnunar, hvað af þessu hafi
hlotist. Oss virðist þetta óþörf fljót-
færni og hálf undarleg aðfinsla við
Heimskringlu, því tilkynning þessi
var birt í blaðinu fyrir hálfum öðrum
mánuði síðan. Hún stendur í blað-
inu 18. október s.l.
Skemtifundurinn, sem stúlkur í
stúkunni Heklu héldu s.l. föstudags-
kvöld, tókst vel. Ymislegt gott var
á skemtiskránni, en sökum rúmleysis
er ekki hægt að fara hér nánar út í
það. — 6 nyir nvðlimir gengu i stúk-
una þetta kvöld.
Takið eftir.
Fundur verður haldinn í deildinni
“Frón” á mánudagskvöldið kemur,
11. þ. m. í neðri sal Goodtemplara-
hússins á Sargent Ave. Auk venju-
legra fundarstarfa, sem í þetta sinn
eru mjög þýðingarmikil, því stór mál
liggja fyrir til umræðu og úrslita,
flytur dr. B. B. Jónsson fyrirlestur og
einnig verður þar söngur og hljóð-
færasláttur, til skemtunar og upp-
byggingar. Munið eftir að fjöl-
menna.
Jóla- og kveðjumerkin nýju (sem
öll önnur merki) eiga að límast aftan
á umslög þau, er sendast með pósti
(loka bréfunum með þeim). Fólk
ætti eigi heldur að líma þau á þá hlið
póstböggla, sem utanáskrift og frí-
merki eru á, en hvar sem er annars-
staðar. Eins og gefur að skilja, á
þetta aðeins við póstsendingar.
Þ. Þ. Þ.
Þriðjudaginn 28. f. m. áttu þau
hjón Neil og Kristín Aikenhead, að
934 Ingersoll St., 10 ára giftingar-
afmæli. I tilefni af þvt heimsóttu
nokkrir vinir þeirra þau. Sökum
rúmleysis verður grein um samsæti
það að bíða næsta blaðs. ‘