Heimskringla - 06.12.1922, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA.
WINNIPEG 6. DESEMBER 1922.
Ósannindi og rangfœrsla
t 7. tölublaöi Lögbergs, sem út
kom þann 23. nóvember síðastlið-
inn, birtist tveggja dálka grein, sem |
“I morgunsáriö”, eftir
nefnd
Svein
I lesendur íslenzku blaöanna, sem
i honum sýnist þó vera svo ant um, aö
I þeir fái sem bezta andlega fæöu, og
I væri án efa ráðlegra fyrir hann, að
I eyða heldur tima sinum i að koma í
veg fyrir, að prentvillurnar séu ekki
Oddsson (prentara við Lög-
bergs prentsmiðjunaL Grein þessi
út af eins margar og vefljulega er,
en láta ritstjórana einráða um, hvað
þeir láta í blöðin.
Hákon.
Þjóðrœknisfundur,
á víst að vera nokurskonar hugvekja
til unga fólksins, á að benda því á,1
að halda við islenzkunni o. s. frv., og
um leið er verið að vanda um við rit-'
stjóra islenzku blaðanna (?), að -----
vfra vandari að virðingu sinni með, Þann 16. þ. m. var fjölmennur
hvað þeir birta í blöðunum. Þetta þjóðræknisfundur Islendinga haldinn
væíi nú alt gott og blessað, ef til- i samkomuhúsi þeirra i West Sel-
'j^jahgurinn væri enginn annar. F.n kirk.
,'sjáúm til. | Tveir valinkunnir menn voru þar
feveinn minnist á kvæði Stephans valdir til þess að flytja ræður, þess
G., sem prentuð eru í Þjóðræknisrit- efnis, hvort rétt væri að halda við ís-
inu, og setur ofan i við blöðin fyrir lenzkri tungu og menningu hér vest-
i áð hafa prentað allan þenna þvætt- an hafs. Séra Hjörtur Leó mælti
ing út af áðurnefndu kvæði, en samt með, en B. L. Baldvinsson á móti. I
getur hann ekki setið á sér sjálfur, Þegar áformað og talað og ritað
land
Island og Ameríka.
Mér hefir borist í hendur bréf frá
Islendingi, sem á unga aldri yfirgaf
fósturjörðina, og því ekki treystir sér
til að láta hugsanir sínar í ljós á is-
lengku. En þar eð það varðar Ts-
lendinga heima, vil eg hér birta efn:
bréfsins. Þessi landi vör heitir Carl
C. Peterson, og mun faðir hans, ef
mig minnir rétt, hafa verið bóndi á
Eiðum í Suður-Múlasýslu áður en
hann flutti til Ameríku.
Bréfið hljóðar þannig:
“Kæra fröken Hólmfríður !
Eg hefi nú um tíma haft ’í hvggju
að skrifa þér um málefni, sem okkur
liggur báðum þungt á hjarta: að auka
I rétta tegund áhuga fyrir Islandi, hjá
réttri tegund af Ameríkumönnum. —
| Eg er sannfærður um, að næsta
ár væri heppilegastur tími til að koma
á reglulegum skipaferðitm milli Ame-
og verður að hnýta í Stephan G—., er um heilbrigðar stefnur fyrir ^
ekki síður en þeir, sem hann er að og, lýð, þá liggja jafnan til sýnis op-
finna að við. ‘ j in dæmi og atvik frá liðnum tinia,
I grein Sveins er þannig konúst til sem varpa bæði ljósi og skugga á
orða: 1
ríku og íslands, , sem notaðar yrðu
að fegurð hennar.
Það gleður mig að geta sagt þér,
við inn-
fædda Ameríkumenn, sem fullyrða,
Vor fertugustu Jól í Winnipeg
Sérstök kjörkaup á völdum Jólagjöfum
Vér bjóðum yður f þessari auglýsingu áreiðanlega samskonar vörur og yður eru boðnar við afhending-
ai'borðin í beztu skrautmunabúðinni í Vestur Canada býður sínum völdustu viðskiftavinum. Gæði þeirr-
ar vöru, sem vér höfum bygt á orðstír vorn, og sem vér vonum að byggja áframhaki útbreiðslu vorrar. Vér
eruin sannfærðir um, að verð vort er eins lágt og mögulegt er að bjóða beztu vörur fyrir.
Vörur sendar á vorn kostnað og byrgð, hvert sem vera skal í Canada.
Dað kostar minna að gjöra jólagjaíir ykkar áberandi
og með stóru verðgildi.
auðugum, mentuðum Ameríku-
mönnum, mönnum, sem vildu kynna
sér sögu íslands, bókmentir og þjóð-
ina sjalfa — mönnum, sem myndu
Eitt hefir þó unnist við það, sem nú er að gerast á þessum hafa -nægju af aS dve|ja ty0 ti] þrjá
þetta, nk það, að þetta kvæði Steph- t.ma mánuði I íslenzkri sumarblíöu, við
ans hefir verið lesið meir og oftar en rd samanburðar við þetta fundar- x x t
flest annað eftir hann, og menn hafa hald, skal eg a fam orðum benda a
jafnvel gert sér far um að skilja gamalt en mikils vert atvik, sem sýn-
kvæðið fram yfir allar vonir.” I ir, í hvaða Ijósi mennirnir geta sýnt
Eg er sannfærður um, að allir les- sig, þó þeir séu dánir fyrir meira en eb '<onl'st 1 ''-Nnn'
endur greinar þessarar, sem ekki eru tvö þúsund árum. .
blindir af persónulegri óvild, hljóta I’að er meðal annars ógleymanlegt ‘‘i s'"<t *-1'rt‘e'<' '">n<'' htpn.ist un
að sjá, að hér er verið að reyna að ' sögunni, þegar Spartverjar vörðu vissum sMyrðum, sem eg tuu, a
gera lítið úr skáldskap Stephans og Laugarskarð (Pernopilos) fyrir ó- Þ" ”æl‘' v<-'k'n soinið n, nnui
hæðast að honum, þótt aðferðin sé flýjandi her Persa, og féllu þar all- " K'"h konia til ve„.it. I ai u ])ctta.
töluvert öðruvísi en áður. hinir fyrri ir fvrir ofurefli, sem að sótti, en sem hefir legið mér a hjarta, og sem
höfðti þó kjark ti! að koma fram með enginn hugði á flótta. Svo var for- mlS Tatigar til að skrifa þer um.
það hreint og !>eint, en það brestur ingjanum reistur þar minnisvarði í Her er 1 stuttu mah, hvernig eg
Svein. Ijónsmynd. — Það er sagt svo, þeg- hugsa mér, að þú gætir unnið í\ í it
I ritsmíði þessu er ennfremur ar sókn °S vörn stóS sem harSast> >a þessa uppástungU m,na ;
minst á kirkjur vorar i .ambandi við hugkvæmdist svikaranum Efialtes, Þú skrifar strax leiðandi mönnttm a |
íslenzkuna og viðhald hennar, og aS visa óvinunum aðra leið yfir fjöll- Islandi og stingur upp á, að þeir
farast Sveini þannig orð : "a’ð nokk- in’ °S mun skömm hans tippi vera myndi félag, sem vinni að því. að út-
uð vtða muni mega finna sttnntt- svo 'enS‘ sem 'on(I eru h.vgð, segir breiða þekkingtt um land og lýð, sem |
dagaskóla í íslenzkttm kirkjttm hér 1>a” ’Melsted- Upp úr þessu vanst þó með eigin fé og styrk tir ríkissjóði j
vestra, er undirbúi kristindóm barna ekkert sihar n,eir- sem sýnlr’ að rett- stofni sjóð til þess, að borga af nauð
jafnt á báðum málunum, ensku og 'ætiS verður Þ" ekkl með ö"U eyði- synleg útgjöld fyrirtækisins. Útgjöld
íslenzku. — Einnig muni nú enskar lagt- þau, sem eru óttntflýjanleg. eru sem
og íslenzkar messugerðir vera farn- ( Þetta er nú útúrdúr og sný eg mér nú skal greina:
ar að tíðkast í kirkjum vorttm, að þá að ræðumönnunum. Séra Hjört- A. Að hafa skrifstofu í Reykjavík
minsta kosti í hinum stærri bæjum.” ^ ur flutti ræðu sína eins og vitrum og undir stjórn vel hæfs manns, sent
Svo mörg eru nú þessi orð Sveins, j mentuðum manni sæmir. Enginn p,af; mannavali á að skipa sér til að-
en þaö versta við þau er það, að þau : held eg reyni að bera það til baka, að stoðar við að búa út nákvæma lýs-
eru að mestu leyti helber ósannindi. þar lýsti- sér sönn ættjarðarást og ingU á attðæfum landsins og fegurð,
— Hvað viðvíkur sunnudagaskólum, virðing fyrir málefninu. Svo bæði ]ýs;ngu með tiliti til þess konar
þá er þaS ekki satt, “að nokkuð víða” hann og þeir hér vestan hafs, sem manna, sem eg áður gat um.
muni mega finna skóla, sem kenni eru margir og fara sömtt leið, Iikj-^ R AS gefa flt á ensku handbók
börnunum á ensktt. Það er víst hara ast mikitmennum fornaldarinnar í meg nlvndum sem væri skrifuð af
um einn skóla að ræða, og það er því, að troða ekki, heldur halda ttppi ve) færnm manni( þar sem lýst væri
sunnudagaskóli Fyrstu lúthersku ( og verja góð má'efni, hvað sem í „]]u þy- gem gr ag|a5andi fyrir ment-
kirkjunnar í Winnipeg; og hvað við- nióti kann að koma. / aRan mann og sýnt j réttu ljósi, hví-
vikur messugerðum á ensku í ís- Rnn mætti spyrja, hvers vegna likur sunlarþústaður Island gæti ver-
lenzku kirkjunum, þá má víst segja fræðimenn annara stórþjóða halda is fyr|r slíka menn.
það sama, að hvergi hefir verið (sv0 mjög á lofti íslenzkttm fræðum^ c Ag ú(brei8a s]ika bók á með.
messað á ensku nema í “Fyrstu lúth- og bókvisi, bæði að fornu og nýjtt. &] hinna ^ manna( á réttan hátt, í
ersku” (í Canada að minsta kosti), Er þag bara fálm út í loftið? F.ða Ameriku þar sem þarf aí5 vera útbú
og er Sveini sjálfsagt vel kunnugt vita þeir> hvað þeir eru að segja? —
um þetta, og hefði því verið betra já> eg held það.
fyrir hann, að snúa sér beint til ( Ræðan hans Baldvins var nokkttð
þeirra, sem hlut áttu að máli, með á agra ]eiö Hann hélt megal annars
þessar aðfinslur sínar, heldttr en þyj fram ag jsland væri versta ]and(
víssvitandi að gefa i skyn það, sem
rangt er og vera með dylgjur. I hessari iörð. Þegar hann svo fór að
Hálsbyndis
nœlar
C804, $12.00
14 kt. “Yelíow” gull;
dernantur settur í
hvíta-gulls umger'ð.
Hálskeðju
lccket
B718, $17.50
Skrautlega gerður 14
kt. dingull, með hvíta
gulli í miðjunni, sett
demanti.
Sérstök verð á Dingwall Demöntum
A645, $40.00 . A641, $50.00
14 kt. guil Onyx' A630 $65.00 J4 kt. gull Onyx A603, 100.00
hdi>ig^nt demant1- 18 kt, hvítagulls- iwingu^, skrautleg |8 kt. hvítagulks-
ur settur í livíta- hringur. grafið On umgerö með de-:in með stóruni
gulls-miðdepil. Myx,. deniantsettur. manti í miðjunni/demanti.
Fallegar brjóstnælur með nýrri gerð
C1515, $7,50 parið Lín-
ingahnappar úr 14. kt. ó-
gljáðu gulli.
C1519, $5.00 parið „ l.ín-
ingahneppar úr 10 kt. ó-
gljóðti gulli.
B820, $12.00 — 14 kt. Yeliow gull Onyx B1210, $7.00. — Mjög góð “Bar” næla, úr
og periu sett “Bar” næla. j 14 kt. gulli, sett -Þerlu og “Amethyst”,
B1214, $7.00. — “Bar” næla úr 14 kt.
gulli, sett f&llegum, stórum Amethyst
B709, $26.50 — “T<ar næla ú • 18 kt. hvíta
gulli. sett demanti.
Sérverð á fjórum ábyrgstum úrum
l‘> steina verk, i ágætum gyltum kassa og
teygjanlegu armbandi $15.00
Nama og xl«8, úr 14 kt. gulii $25.00
X181
verði;
skornum
.Mjög gott og áreiðanlegt úr á sanngjörnu
1.) steina verk, í fallegum, gyltum kassa, út-
framan ,með borða-armbartdi .... $16.50
X169
X1J0 — 17 steina Dingwailverk;
hvftagullgulls, ógrafinn kassi
i’étthyrnt; 18 kt...
$50.00
— 15 steina Dingwall-verk, skrautgrafinn kassi
nt; kt. gulli .................................. $52.50
X162 — Sama og xl61, 14 kt. gullkassi. ekki
skrautgrafinn ...........................
.... $50.00
af skrifstofu þeirri, sem vært t
Reykjavík, og myndi beztur staður
fyrir hana vera New York.
Eg gizka á. að til þessara útgjalda
þyrfti’ 30 þúsund dali, 20 þúsund í
sc,n sem bygt er af mannlegum verum á Revkjavik og 10 þusund í Néw York.
þessari jörð. T-----1--------“*
Seinasti liðurinn í þessari grein |ýsa þjég og ]andi( var eins og spi]-
hjá Sveini er stílaður til Heims- ab væri á þá lægstu strengi, sem orð-
kringlu, og finst honum hún vera of gnntt og mælska geta látið til sín
svartsýn í greinum sínum, banni heyra. “Eg vil ljótu orðin hans i óði
unga fólkinu að skemta sér o. s. frv. minum spara,” sagði skáldið. HVort
Eg hefi lesið Heimskringlit í rægan var f]utt af sannfæringu, eða
næstum 20 ár og man ekki -ftir að tij þess ag gera þeim j]t \ geðj( sem á
hafa rekið mig á margar slíkar grein hlýddu, get eg ekki um sagt.
ar. Kringla er og hefir altaf ver'ð
bjartsýn, en áður en Sveinn skrifar
meira um það mál, vild eg ráðleggja
honum að lesa eftirfarandi greinarr
sem birzt hafa í Lögbergi á þessu
síðasta ári: “Að geyma æskuna” í í.
júní), “Yngri kynslóðin” (22. jú«í),
“Sparnaður” (31. ágúst). Og þegar
hann er búinn að því, hefir hann má-
Rg geri ráð fyrir, að skrifstofan
, í Reykjavík myndi sjá fyrir öllum
þeim þörfum heillar skipshafnar' af
ferðamönnum, sem óskuðu að eyða
itveint til þrem mánuðum á Islandi,
og sem vildu leggja á sig harðrétti.
Það mundi verða bókstaflega að
G7107 — Mjög góð liand-
taska úr skelplötu-neti, ut
'anum blláan eða fbrúnan
grunn. Verðið er mjög
sanngjarnt ........... $10.00
M5104 — Tveir diskar í einu. Lyktur grænmetis- eða
'Lntree” tliskur; ágætlega silfraður; þvermál 10
pumlungar: lokið iiægt að nota sem sérstakan disk.
Sérstakt kjörverð..........................$12.50
SENDID EPTIR Ó
KEYPIS VERDSKRÁ
p. lUmiUiall
M5101 — Ágætur, silfraður “Pie”-di.skur; falleg um-
gerð; að innan út- gleri, sem þolir hita; þvermál
8V2 þumlungur ......................................... $5.00
WINNIPEG
PARIS mjILOIXCí
Xiniitcb
heimsækja Island, þegar upástunga það væru einungis karlmenn, sem um
mín kemst í framkvæmd.” ! væri að ræða.
nýja staði. Er ekki einmit tnú tæki-
færi fyrir Islendinga? Tækifæri til
Eg þurfti ekki að sannfærast af þess, að auka ferðamannastraum til
að málefni þetta væri engan viðtali við herra Peterson um, að landsins. Ekki aðeins peningar
legjq
tjöldum hingað og þangað urn land-
Ekki verður á móti því borið, að .. mi]|; þess sem fer5ast væri um
með andans og líkamans atgerfi hef- þag Skrifstofan yrði að sjá fyrir
ir Baldvin rutt sér braut til vegs og ferSatækjum, öllum útbúnaði á tjald-
virðingar hjá stjórn þessa lands. Og stööum þar ; innifai;n matvæli og
er ekki óliklegt, að einn þátturinn í þj(<nusta og áhöld, sem þúsund
þeirri keðjtt sé sá, hvað duglegur ferðamenn þvrftu á aS halda, sem
ast út. að liggja í búðum eðaéveginn nýtt fyrir mér, vildi eg kynna . hann hefði rétt fyrir sér í öllum að- myndu streyma inn, ekki aðeins-
hann var á ferðttm sínum um Tsland,
að smala mönnum þaðan hingað. F.g
skil heldur ekki, að íslenzka þjóðin
ske efni í aðra grein um “að vera haf; & nokkurn hátt verið honum
ekki sífelt að heimta af unga fólk-
inu, að það lifi og hegði sér éins og
afgamlir karlfauskar og kerlingar,
sem dauðar eru úr öllum æðum fyrir
marg-lifandi löngu”, eins og hann
sálfur kemst að orði i grein sinni. —
Einnig gæti Sveinn gert lesendum
íslenzkra blaða stóran greiða, ef
hann gæti séð um, að aðrar eins
romsur, eins og prentaðar hafa ver-
kæmu t því skyni að ferðast, nema,
hvila sig. fiska eða veiða i ám og
vötnum og þannig óskuðu að eyða
sumrinu, fjarri hávaða og gaura-
gangi stritandi straumiðu fjöldans, í
óþektu landi, ímynd fegurðar; ferða-
menn, sem undraði að finna í þessu
ókunna landi skyldmenni, sem væru
Mörgum mönnum þótti það bragð ósnortin af hnignun menningarinnar.
þrándur í götu, til þess að koroast til
vegs og virðingar hér; svo ekki þarf
hann eða þurfti að beita hana háð-
ungarorðum þess vegna.
að ræðunni, að þeir yfirgáfu fund-
arsalinn.
i Eg álít, að við höfum tækifæri til
Ekki er óhugsandi að gárungar þess ^ vjnna bæS; Ameríku og Is-
haldi því fram, að nú eftir vel unnið ]andi þarf{ verk meS þvi aö hrinda
ið í tveim síðustu blöðum Lögbergs ('agsverk- se ver»' Baldvin eins- þessu af staS_ Eg , mvndi með a.
um ‘Dýrið í Opinberunarbókinni”, konar snikJudýr a stjórnarpyngju nægju vi]ja hjálpa til þess, að þetta
birtist ekki framar, — því það er Þessa lands, og það til æfiloka, svo gæti komist í framkvæmd, vilji Is-
efni, sem hvorki höfundurinn eða hann gæt! tekl?i undir mefi Þeim r,ka iand gera sinn part, eins og eg hefi
aðirr eru færir um að skýra, og væri °£ sa^' drekk’ sa'a min’ og stungið upp á hér að framan. Eg
betur óskrifað.
Annars finst mér
Sveins hafi verið
vertu nú glöð.
að þessi grein
lítill ábati fyrir 27. nóv. 1922.
mér betur, livað mikil alvara væri á alatriðum bréfs síns, og enn betri myndi það vera byrjun til vöruskifta
bakvið bréf þetta, og fór því á fund sönnun fyrir því hefi eg nú, eftir að milli Islands og Ameríku, ekki aðeins
herra Petersons. Eg hafði áður hitt1 hafa frétt af áliti því, sem Amerík- myndi það veita atvinnu fjölda
hann tvívegis, í fyrsta sinn á heimili anar þeir, sem heimsóttu Island í manna; nei, gagnið af því yrði
Johns Hólms, sem einnig er Múl- surnar, hafa á landi og lýð. Eg vildi miklu víðtækara: Nýir stratimar
sýslttngttr, og hefir hann um allmörg óska, að félag það, sem annaðist menningar af bezta tæi myndu berast
ár stundaö blaðamensku og ritstörf móttöku “Osterley” farþeganna, meö hjnu mentaöa ameriska ferða-
hér . New York. j vildi taka bréf það, sem hér fer á fólki> Mér er sem eg heyri
1 viðtali ntinu við herra Peterson undan. td athugunar, það er þess yiö erum betur mentug þjóð en
fann eg. að þetta var enginn flysj-ivert- Miki'l sWrkur myndi því að Ameríkanar. Þeir geta ekkert fært
tingur, sein sér ti! dægrastyttingar ^ Iciðbeiningum og aðstoð herra Peter-
fyndi upp á að vekja rnáls á má’efn-■ sons> ÞV1 bann er bæði roentaður mað
um. Hann var önnum kafinn að ur hygginn. Hér er sagt að
starfa fyrir félag, sem nýlega hefir hann, asamt broður sínum, eigi
verið stofnað hér og kallast “Evan- banka í Suður-Dakota, og hefir tann
gelical Protestant Society”. Hann dvalið þar norður frá, en hygst nú
sagði mér, að hann síðastliðið ár a<5 flytja hingað suður.
hefði kynst ýmsum merkum mönnutn Það
hér, sem hefðu alt, er hægt væri að heima,^ pentngaleyst og
fá fyrir peninga. Þeir fyndu enga fjárkrepjju. Ferðamenn flytja pen-
fullnægju og væru þreyttir á þæg-|inga
indttm stórborgalífsins og óskuðu vill
einkis fremur en að geta eytt nokkr- Þar eru ótal skilyrði fyrir héndi til eftlr-
um mánuðum á ári, þar sem lífið þess, að njóta hinna sönnu unaðs-
hefði annað að bjóða. Hann gat semda lífsins. Ríkisfólkið hér er orð-
okkur. Það er likt með menninguna
og vöruskifti, einn þarf að læra af
öðrum, ein þjóð af annari. Ameríska
þjóðin er á fleygiferð upp á við. Við
erum hægfara, stundum um of. Við
þurfum að Iæra af öðrum, og við
þurfum að kenna öðrum. Vöru-
er kvartað um erftða tima
, . ,, , skifti á öllum sviðum, bæði efnis og
pentngaleyst og allskonar _ 0
anda. Við þurfum að heimsækja
inn i löndin. ' ísland er ef til aSrar Þjóðir °S fa Þær t'l að heim-
bezta ferðamannaland heimsins. ^chja okkur, annars verðum við á
Svcinn Skaftfell.
óska hvorki eftir launum, heiðri néiþess, að þessir menn myndtt vilja ið þreytt a að heimsækja ítaliu, Sviss
hagnaði handa sjálfum mér, en mun ! fara með fjölskyldu sína, og því, og aðra staði, það er búið að gera
verða meðal hinna fyrstu til að þyrfti önnttr móttökuskilyrði en ef það svo oft.
New York,
(106 Morningside Drive).
Hólmfríður Arnadóttir
Það verður að finna — Lögrétta.