Heimskringla - 13.12.1922, Side 1

VerÖlaun
gefin
fyrir
Coupons
°g
Roynl Crown Soap Ltd. ^
654 Main St., Winnipeg. UmbÚOÍr
Sendifc eftir vertSlista til
Verílaun
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúðir
SenditS eftir vertilista ti)
Roynl Crov»n Sonp Ltd
654 Main St., Winnipeg
XXXVII. ARGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 13. DESEMBER 1922.
NÚMER 1
Haustkvöld við fossinu.
Stara stjörnur smá
stirndum himni frá,
brosa líkt og barn viö móíSurhjarta.
GulliS geislalín
glæst sem perlur skín.
Norðurljósin logarósum skarta.
Horfi’ eg himins tií,
hlusta’ á fossins spil;
íögin sín hann leikur dag og nætur.
Ymist undra hátt,
eKa blítt og lágt;
Wær sem barniö — eSa sáran grætur.
Cfrifinn hlýöi eg til,
hvílíkt töfra-spil.
Fyr eg heyröi aldrei slíka óma.
Hægt eg höfSi drýp,
hörpuvaldi krýp;
svala minni sál í lindum hljóma.
\
Slíkir hreimar hug
hefja létt á flug,
draga sviöa’ úr djúpum hjartasárum.
Eykst mér andans sýn,
augum mínum skín,
vonaliiminn nýr i bláum bárum.
Canada.
Richard Beck.
4. des. 1922.
-xx-
•7
* '<r 4
Mrs. E. Hansson,
ein af aðal forstöðukonunum við
útsölu Jóns Sigurðssonar félagsins.
Hazaar.
Eins og áður hefir verið auglýst í
Wöðunum, hefir Jóns SigurSssonar
félagið stóra og myndarlega útsölu
Gugardaginn 16. desentber, í fyrir-
lestrasalnum í Industrial Bureau,
suður á ASalstrætinu. Otsalan byrj-
ar kl. 11 að morgm og stendur yfir
til kl. 10 aö kvöldinu. Þar veröur
úr mörgu að velja af ljómandi fall-
egum og þarflegum hlutum, sérstak-
iega hentugum ti! jólagjafa. —
Heimatilbúinn matur verður seldur
þarna og heitar máltíðir framreiddar
deginum frá kl. 12—2. Eru Is-
iendingar, sérstaklega þeir, sem vinna
a skrifstofurn og í búðum niðri í bæ,
beðnir um að veita þessu at-hygli og
^aupa þarna máltið þenna eina dag.
Kaffi og bakningar verða til sölu all-
aa daginn og skemtanir um hönd
hafðar. Og allir, sem þekkja til, vita
af* Jóns Sigurðssonar félagið hefir
*ag a að skemta gestum sinum vel.
Forstöðukonur hinna ýmsu deilda
eru: •
Hannyrðir: Mrs. E. Hansson.
Svuntur og vasaklútar: Mrs. Alex
Johnson.
Koddaver og handklæði: Mrs.
Vickers og Mrs. Shipley.
Heimatilbúinn matur: Mrs. Thord-
Ur Johnson.
Máltíðir og kaffiveitingar: Mrs.
Thorpe og Mrs. J. Carson.
Aðalumsjónarkona: Mrs. Thorpe.
Rattray.
Col. J. G. Rattray yfirlögreglumað
ur, sem vísað var frá stöðu sinni af
fylkisstjórninni í Manitoba, er sagt að :
krefjist þess, að stjórnin láti rann-1
sókn fram fara, svo að ástæður sjáist j
fyrir því, að hann var rekinn. Fáist
sú rannsókn ekki, segist hann heimta
miklar skaðabætur af stjórninni.
W. R. Wood.
Mælt er, að W. R. Wood, sem um
mörg ár hefir verið ritari bændafé-!
lagsins i Manitoba (U. F. M.), muni ^
bráðlega taka að sér ritaraembætti hjá 1
Siðabótafélaginu í Manitoba (Social ^
Service Council). Mr. Wpod er |
bindindisfrömuður hinn mesti og hef
ir haft mikil áhrif á afstöðu bænda-
félagsskaparins í vínbannsmálum.
Fjögra ára fangelsisvist.
Armand Boisseau, fyrrum fylkis-
þingmaður í Quebec fyrir Hyacinthe
kjördæmi, hefir verið dæmdur til 4
ára fangelsisvistar fyrir óreglu í
meðferð fjár sveitar sinnar.
Er kúatnjólk óat.
W. H. Hill, læknir i London, Ont.,
flutti ræðu nýskeð á kaupmannasam-
kundunni þar í borg um “Kúamjólk
sem fæðu”. Dr. Hill er formaður
heilbrigðisráðsins þar í borg. Hann
kvað mjólk vera óhreinasta allra
fæðutegunda, og að því er snerti hið
svokallaða næringarefni hennar, þá
ætti hún að afnemast sem ungbarna-
fæða. Dýramjólk hefði orsakað
fleiri dauðsföll en nokkur einn sjúk-
dómur, að undantekinni bólusýki og
lungnabólgu. “Þér getið ekki vænzt
þess, að nýfædd börn haldi heiisu, er
alin eru á kúamjólk, þar sem liffæri
þeirra hafa verið til þess gerð, að
melta fæðu þá, sem náttúran ætlast til
að þeim veitist úr móðurbrjósti.
Meira'en 35 prósent banvænna berkla
sjúkdóma i börnum orsakast af mjólk.
MikiH hluti af líkamsskekkjum, vaxt-
arrýrð og þróttleysi í unglingum og
fullorðum á einnig rót að rekja til
berklasjúkdóms, sem í þá hefir sezt
á barnsárum þeirra af kúamjólkur-
neyzln." Dt. Hill gat þess ennfrem-
ur, að framtakssamar stjórnir og fé-
lög, séu nú að vinna að því að gera
landbændum það að lágaskyldu að
gerilhreinsa nyjólk sína áður en henn-
ar sé nevtt eða hún seld.
Kona dettur út um glugga.
Mrs. Elizabeth Prescott, svert-
ingjakona ein i Toronto, varð fyrir
þvi slysi að detta út um glugga á
þriðja lofti á stórhýsi einu nýlega.
Fallið var um 33 fet og kom konan á
höfuðið niður á steinstétt. Hún var
flutt á sjúkrahús að vörmu spori, en
mörgum tH undrunar hafði hún ekk-
ert meiðst, fékk aðeins skeinu á nef-
ið. Talsímar, er fyrir neðan glugg-
an voru, drógit eflaust úr fallinu.
bata. Er það hinum rnörgu vinum
hans, bæði í heimalandinu og annars-
staðar, hið mesta gleðiefni. Veiki
þessa fékk hann af of mikilli á-
reynslu og vinnu í sambandi við al-
heimsfriðarmálin.
Bretland.
Cosgrave heilsuveill.
William T. Cosgrave, yfirmaður
Suðurríkisins írska, er svo heilsuveill,
að læknir hans hefir ráðlagt hcnum
að taka sér tveggja mánaða hvíld frá
störfum. Ætlar Cosgrave því, að af-
lokinni eiðtöku stjórnarembættis-
manna, sem nú stendur yfir, að fara
til Suður-Frakklands og dvelja þar
nokkurn tíma sér til heilsubótar.
Irsku samningarnir.
Samningar Suður-Irlands hafa ver
ið samþyktir bæði í neðri og efri
deild brezka þingsins og undirskr'f-
aðir af konungi, Öðlast þessir samn-
ingar með þessu fult gildi.
“Auga fyrir auga og tönn fyrir tönn”
Ekki batnar ástandið enn á Irlandi.
Sinn Feinar halda áfrani að skjóta og
myrða þá af stjórnarsinnum, sem þeir
ná í. Til þess að hefna fyrir slíkt, er
stjórnin farin að dænia menn, sem hún
hefir fangað af Sinn Feinum, fyrir
herrétti og taka 'þá af lífi. Segir hún,
að hún ætli að gjalda auga fyrir auga
og tnn fyrir tönn. Voru 4 menn, er
stjórnin hafði í varðhaldi, þannig
dæmdir og skotnir s.l. föstudag.
Einn þeirra á meðal var Roy
O’Connor, mikils metinn maður í liði
Sinn Feina. Stjórnin hefir nokkra
menn í varðhaldi, er framarlega
standa i flokki Sinn Feina, og hótar
að taka þá af lífi, ef Sinn Feinar hafi
sig ekki hæga. Þykir útlitið eitt hið
versta sem stendur, og er jafrjvel bú-
ist við 'hryðjuverkum á hverri stundu
og uppþoti.
leiða vandlega hvert sjKjr, sem hann
stígur í þá átt, og hvort það sé í
samræmi við almenningsheiM. Eng-
inn getur sannað, að vínsala hafi
nokkurntíma haft nokkuð gott í för
með sér fyrir land og lýð. Hún er
þröskuldur á braut sannrar mentun-
ar og framfara. Það þarf að ala
nvju kynslóðina upp við algert vín-
bann, og kenna henni að lita réttum
augum á hið hræðilega vald Bakk-
usar. Það getur renginn lifað sjálf-
um sér eingöngu. Mennirnir hafa
áhrií hver á annan. Séu þau áhrif
til hins verra, súpa margir seyðið
j>ar af.
Þar næst hélt Mr. D. B. Harkness
snjalt erindi um núverandi fyrir-'
komulag og ástand vínsölunnar. Þar |
sein að stjórnin hefði algerð umráð
hennar kvað hann ástandið vera i
\
verst. Ekkert hóf á vínsölu eða not-
kun víns væri eiginlega til. Það
væri leyft að selja vín til allra heim-
ilisfastra manna, og svo teldi hver
sig eiga heima þar sem hann hengdi
hattinn sinn í það og það skiftið.
Margir sækja itm leyfi til að selja
vissar tegundri af víni, og svo, undir
verndarvæng laganna og vfirskyni
frelsisins, færu þeir eins langt og þá
Ivsti.
Goodtemplarar! Aldrei hefir ykk-
ar verið meirir þörf en nú. Horfist
stjórnin stjórnaði vinsölunni, stjórn-
aði vínsalan stjórninni. Ef ykkur
langar til að hafa vín af öllum teg-
undum hér í Manitoba, og nóg, án
þess að þurfa að laumast með það
eða hafa nokkur ósköp fyrir, þá
greiðið atkvæði með stjórnarumsjón
á vínsölu. Fleiri þúsund kassar af
vínbirgðum fluttust inn í fyylkið frá
Englandi árið sem leið, og í höfuð-
borginni • einni voru 290 drykkju-
knæpur.
Jafnvel þó að dr. Cooke talaði lengi
og lýsti af mikilli málsnild öllu fyrir-
komulagi og ástandi vínsölunnar hjá
þessari lágt hugsandi fylkisstjórn,,
lýsti hann þó ekkert áhrifum og af- ,
leiðingum þeim, sem það hefir á
fólkið sjá'lft, og veraldlega og and- I
lega velferð þess og velmegun. Því
er enda varla hægt að lýsa með orð-
um. Hver og einn getur gert sér j
nokkra hugmynd um það, og það
ætti að vera nægileg hvatning að :
segja, að ástandið sé í alla staði
hörmulegt.
Þvi miður öftruðu annir því, að eg
gæti setið seinasta fundinn, enda veit
eg að þeir, sem þar voru héðan, eru
þegar búnir að segja fréttir af því,
sem þar gerðist.’.’
ermdum. Sagði alt bærilegt að frétta
úr sinni bygð.
Bandaríkin.
Hcilsa Wilsons að skána.
Woodrow Wilson, fyrrum forseti
Bandaríkjanna, sem búinn er að vera
við rúmið i 3 ár, er nú fyrst sagður á
góðu mbatavegi. Eins og kunnugt
er, fékk hann snert af slagi, sem gerði
hann svo máttvana, að hann lengi lá
rúmfastúr. Smátt og smátt hefir
liann samt verið að hressast; en svo
hægfara var batinn, að það var naum
as tbúist við, að hann fengi heilsu
aftur. Lengi gat hann ekki stuðn-
ingslaust staðið á fótunum. Nú
kvað hann geta gengið um, talsvert
einsamall og hefir batinn verið hrað-
ari s.l. 6 mánitði en áður, eftir því
sem lækni hans segist frá. Og nú er
svo komið, að haldið er, að hann
muni algerlega ná sér og verða al-
Frá þingi bindindisvina
Bindindisvinir víðsvegar að úr
þessu landi héldu afar mikið og fjöl-
ment þing í Winnipeg 16. nóv. Um-
ræðurnar, er þar fóru fram, snertu
allar að meiru eða minna leyti vín-
bannsmálið í þessu fylki. Eins og
kunnugt er, fer á komandi sumri
fram atkvæðagreiðsla hér um vín-
bannið. Verði það felt við þá at-
kvæðagreiðslu, verður vínsölu komið
hér á og hefir stjórnin eftirlit með
henni, eða hefir réttara sagt söluna
.á hendi. — Ungfrú Guðmundsson,
dótttir Friðriks Jjuðmundssonar, er
ritstjóri blaðsins “Neista”, sem lesið
er itpp á fundum stúkunnar Heklu.
Hefir hún góðfúslega lánað oss blað-
ið nteð fréttinni af þesstt þingi og fer
hún hér á eftir:
“Að ölltt levti fór þetta þing hið
skemtilegasta fram og með tilhlýði-
legri alvöru og lotningit fyrir mál-
efninu. Fundarstjóri setti fundinn
með stuttu ávarpi til samkomugest-
anna og sagðist gleðjast yfir því, að
sjá, hve margir væru þar saman
kontnir, því þetta væri málefni, sem
ekki einungis snerti velferð allra
manna. heldur væri það einnig svo
stórt siöabótamál, að það mætti telj-
ast eitt af málefnum drottins.
Næst hélt Rev. C. R. McNally
stutta bæn, og á eftir stlngu allir við-
staddir nokkur vers tindir lagboð-
anum “Oh, Canada”.
Þar á eftir kom Dr. E. Leslic
Pidgeon með nokkurskonar formála,
sem hann kallaði “Áskorun”. Hann
benti á, að bráð hætta vofði yfir, að
nauðsyn væri á. að nú væri vel og
drengilega unnið. Hann sagði, að
landslögin gæfu það í sjálfsvald
fóflksins, hvort það hafnaði víninu
eða ekki. Það ætti að fara fram al-
menn atkvæðagreiðsla um það, hvort
hér ætti að vera vínbann eða ekki.
Hver einstaklingur þyrfti að httg-
i attgu við sannleikann og berjist fyr-
ir honum.
Á eftir þessum ræðum vortt frjáls-
ar umræður. Töluðu þá fulltrúar
frá ýmsum stúkudeildum, og þar á
meðal talaði Mr. Armstrong nokkur
frá Indlandi. Hann mintist þess, að
í stimum trúarbrögðum væri innifal-
ið algert vínbann. Hverjum heið-
virðum Buddahtrúarmanni fyndist
það sjálfsniðrun að láta sjá sig hafa
áfengan drykk ttm hönd eða vera öl-
vaður. Þar sem svona heilbrigð lífs-
skoðun er tevguð svo að segja með
móðurmjólkinni, þarf ekki einu sinni
að ræða vínbann^ það þekkist ekki
þar. Manitoba eitt fyrir sig hefir á-
hrif á allan umheiminn: það sent þar
er gert af því, sem snertir almenn-
ingsheill, berst fljótt út.
Því miðttr komst eg ekki á kvöld-
fttndinn fyr en nokkttð seint og
misti því af nokkru af dagskránni.
Eg náði í ræðulok Rev. Dobsons frá
Sask., þar sem hatin lýsti góðum
sigri vinbannsins og áhrifttnt þess í
því fvlki.
Eftir eins árs reynsluskeið var
hver einasti bær í ölltt fylkinu á
móti þvi, að stjórnin hefði umiboð
nteð vínsölunni. Hver einasta kona
og hver hermaður, sem hafði at-
kvæði'srétt, var á móti þvt. Yfirlýs-
ing frá ntörgum verzlttnar- og iðn-
aðarmönnum sanna, að þeir hafa
grætt á vtnbanninu. Öll viðskifti eru
heilbrigðari og öruggari. Urslitin
erit undir fólkintt sjálftt komin; það
ræðttr Ivktum þessa málefnis hvar
sem er.
A ttndan næstu ræðu sungu fimm
Negrar nokkra gamansöngva og
stúlka .einsöng. Þá hvatti dr. Leslie
Pidgeon fólk til þess, að hjálpa með
peningaframlögiim. Síðasti ræðu-
niaður þetta kvöld var dr. A. E.
Coooke frá B. C. Hann talaði aðal-
lega ttm fyrirkomulag, árangttr og
reynsht fólks þar vesturfrá, á stjórn-
arumsjón vinsölu. Hann sagði, að
ástandið þar væri nú verra en nokkrti
sinni áður, og að B. C. væri versta
drykkjubælið í landinu. Til þess að
uppræta það, sem ilt er, þarf að kom
ast fyrir orsökina. Stjórnin þar er
sem nokkttrskonar vínveitandi. Vtn
er selt þat óspavt í öllum stjórnar-
verzlttnum; og þó það mætti segja
ttnt aðra hluta þessa gróðttrsæla lands
að þeir flæddtt í mjólk og hunangi,
niætti segia unt B. C., að það flæddi
í víni. Síðan las hann ttpp nokþrar
skrttmauglýsingar um vín. Hvað'það
væri ntargra meina bót og hvað það
væri nauðsynlegt fyrir þroska og
viðhald ltkamans. — Þar væri það
kontið svo, að í staðinn fvrir að
Eknasjóðurinn.
Bergvin Johnson, Antler .......
Chr. Abrahamsson, Sinclair ....
Guðm. Davíðsson, Antler .......
Magnús Tait, Antler............
Illugi Friðriksson, Antler ....
Thorgr. Ólafsson, Antler ......
Mrs. Helga Thordarson, Antier
H. E. Einarsson. Hallson, N.D.
Mr. og Mrs. Ólafur Einarsson,
Langruth ....................
Mrs. B. Ingimttndarson, Langruth
B. Ingintundarson, Langruth ....
S. Ingintundarson, Langruth ....
Mr. og Mrs. Jón Thordarson,
Langruth ....................
Ólafur Thorleifsson, Langruth
Ivar Jónasson, Langruth .......
H. Nordal, Isafold ............
Grímur Guðmundsson, Isafold
H. Bjarnason, Langruth ........
A. Árnason, Langruth ..........
M. Kaprasiusson, Langruth
Anna Baker, Langruth ..........
Jónas Skúlason, Selkirk .......
Þórður Kolbeinsson, Merid......
N. N., Winnipeg ...............
Mr. og Mrs. Þorsteinsson,
Beresford, Man........ ......
5.00
3.00
2.00
2.00
1.00
1.00
2.00
5.00
5.00
1.00
2.00
1.00
5.25
1.00
2.00
0.50
1.00
1.00
1.00
0.50
1.00
1.00
2.00
1.00
5.00
Úr bænum.
Skemtikvcjd verður í fundarsal ^
Sambandskirkju miðvikudagskv. 20.
þ. m., kl. 8. Til skemtunar verður
spil og margt fleira.
Sveinn Pálmason frá Winnipeg
Beach kom til bæjarins s.l. ntánu-
dag. Hann er altaf við húsasmíðar
að Winnipeg Beach. Þar brunnu
verzlunarhús ntörg s.l. sumar, og
hefir lengi verið unnið að því, að
koma þeim ttpp aftur.
Mr. Dan Lindal frá Lundar kom
til bæjarins á mánudaginn i verzlun-
arerindum. Hann fór aftur út í gær.
Þakklceti.
Innilegt þakklæti vottum við hér
með öllitm þeint, er þátt tóku í hinu
skemtilega kveðjusamsæti, er okkur
var haldið í Sambandskirkjunni, í til-
efni af burtför okkar vestur að hafi.
Einnig biðjum við Heimskringlu að
flytja þeint kunningjum okkar, er
við höfðum ekki hentugleika á að sjá
áður en við fórum, kæra kveðiti okk-
ar.
Með þakklæti og beztu óskttm til
vinanna.
P. J. Thomson.
Hiláur Thomson. Stcfanía Thotnson
Aritun okkar vesturfrá verður:
Box 627, Blaine, Wash., U.S.A.
Fyrir eknasjóð Islands, safnað af
Isilendingafélagi Los Angeles, Ca1.:
Miss Vigdis Halldórsson ...... 5.00
Mr. og Mrs. Erl. Johnson ..... 5.00
Miss Jóhanna Thorarins ....... 3.00
Davíð S. Neilson ............. 3.00
Mr. og Mrs. O. J. Hallgrímsson 4.00
Mr. og Mrs. Ortner ........... 3.00
Mr. og Mrs. G. T. Goodmttndson 3.00
Freeman Goodmundson .......... 1.00
Miss Rtinie Goodmundson ...... 1.00
Mr. og Mrs. Gttðm. Gúðmundson. 2.00
Páll Johnson ..................3.00
Mr. og Mrs. Halldór Halldórsson 3.00
Mr. og Mrs. John Thorbergson 2.00
Mr. og Mrs. S. Goodridge ..... 2.00
Miss Gttðrún Johnson ..........2.00
Kristinn G. Brandson ......... 1.50
Mrs. Attðhjörg Conrady ....... 1.00
Mrs. Elinborg Éinarsson ...... 1.00
Helgi Helgason ............... 1.00
Mr. og Mrs. H. Sig. Hdgason 1.00
Mr. og Mrs. Gunníl. Jóhannsson 1.00
Mr. og Mrs. Önefnd ........... 1.00
Mrs. ÓneVnd .................. 0.50
$50.00
G. J. Goodmundson
gjaldkeri.
Fólk er ámint um að senda ekki
framar í eknasjóðinn inn til blað-
anna, því þatt hafa nú þegar gert ráð
stafanir til að senda til íslands það,
sem inn hefir komið, og geta þar af
lei^andi ekki tekið framar á móti
neintt, sem í þann sjóð á að fara.
Guðmúndur Fjeldsted frá GitnH
var staddur í bænum s.l. viku. Hann
sat bændafundinn, sem haldinn var
hér á föstudaginn.
Fæði og húsnæði að 640 ATverstone
St. Fæst á 7 dollara ttm vikuna hjá
íslenzktt fólki.
Guðnt. Ö. Einarsson frá Árborg
leit inn á skrifstofu Heimskringlu s.l.
lattgardag. Hann mætti á bændafund-
inum, kosinn af héraðsnefnd (District
Barel) bændafélagsskaparins í Nýja
Islandi. Gttðm. hefir verið kosinn
upp aftur og aftur í þessa nefnd í
mörg ár, og hefir verið einlægur
starfsmaður bændafélagsskaparins.
Friðgirni.
1 lann hefir tíðitm stýrt i ströngu,
stormi drifin svið.
Hvað skyldi það líða’ á löngu,
ttnz landinn semttr frið?
Þjóðbræðranna þing er skrítið.
Það er friði’ i vil,
rífast aðeins ósköp lítið,
ef þeir mega tiL
Sv. A.
I
Miss Þórstina Jackson heldur fyrir
lestur 19. desember n.-k. að Riverton,
Man. Et’ni fyrirlestursins verður ttm
Frak'kland.
I greininni í síðasta blaði um
Attdrew Danielsson hefir orðið mis-
ritun. Þar stendur að han nsé ljós-
hærðttr, ett átti að vera dökkluerður.
Kaupendum Heimskringlu i Ar-
borg skal lænt á það, að ttmboðs-
tnaður blaðsins þar er Gttðmundur Ö.
Einarsson, og ertt þeir vinsantlega
beðnir að snúa sér til hans, er þeir
greiða áskriftargjöld sín.
Kristýán P. Bjarnason verkfæra-
sali frá Arborg var staddur í bænum
s.l. föstudag. Hann var i verzlttnar-
*> • '• • " viA . f
Pétur J. Thomson kaupmaður hér
t bæ. sem flestum Islendingum hér
er kunntir. og að góðtt einu, lagði af
stað alfari vestur til Blaine, Wash.,
sl. lattgardagskvöld. Með honttm fóru
og dætur hans tvær, Hildttr og Stef-
anta. Á mánudagskvöldið í fyrri
viktt var honum haldið kveðjusam-
sæti i Satnbandskirkjunni, en sökum
rúmlevsis verðttr ekki hægt að geta
nánar um það fyr en í næsta blaði.