Heimskringla - 24.01.1923, Síða 1

Verðlaun
gefin
fyrir
Coupons
SenditS eftir verílista til
Itoyal Crown Sonp Ltd.
654 Main St„ Winnipeg.
Og
umbúSir
V erálaun
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúðir
Sendið eftir verdista til
Royal Crown Soap Ltd.
654 Main St.. Winnipeg
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 24. JANCAR, 1923.
NÚMER 17
Eggert Stefánsson
Accompanied by FRED M. GEE,
heldur
CONCERT
í CENTRAL CONGREGATIONAL KIRKJUNNI
| (Hargrave og Qu’Appelle).
ÞRIÐJUDAGINN 30. JANÚAR, n.k. kl. 8.30 e. h.
Aígangur 75c, $1.00, $1.50 og $2.00 eftir sætisvali.
SKEMTISKRÁ:
i.
Old Italian Areas:
a. Bellini: (18 1—1835) .......... Cavatine
b. Montiverdi: (1586—1643) .. Lacratimi Morire
c. A. Scarlatti: (1649—1725):
1. Sento nel cuori.
2. Gie il Sole del Ganges.
II.
a. Mollish Drink to me Only xvith Thine Eyes
b. Bruno Huhn III. Invictus
a. R. Leoncavallo IV. Arioso di Pagliacci
Richard Wagner: Third Scene trom Walkyren:
a. Ein Schwert verhiez mir dir Vater.
b. Sigmunds Liebeslied.
V.
Paolo Tosti.............................Ridona mi la Calma
VI.
De Curtis................................Turna A. Surriento
De Capua ........................................ O Sole mir
Vincenzo de Cresenzo.......................Tarantella Sincera
Canada
Fylkisþingi?.
l’ylkisþing „Manitoba kom saman
Jtriðjudaginn 18. þ. m. Þetta er
iyrsta þing seytjánda ])ingtíina-1
bils fylkisins. Nýlundan mosta vi(5
betta þing er eú, að nú skuli stjórn-
in vera í höndum annars stjórnmála-
ílokks en þeirra, er áður liata farið
hér með völd. Og þó er sá flokkur
yngstur allra stjórnmálaflokka hér í
landi.
Fjöldl fólks var viðstatt er þingið
-kom saman. Þegar fylkisstjóri Sir
James Aikins og varðliðið kom til
þinghússins, var mannþyrping mikf1
bæði úti fyrir ])ingluisinu og inn
um alla ganga þess og svalir. Var
á móti þeim tekið með dunum og
dynkjum í orðsins fylstu merkingu
því bæði kváðu bumbur við og
skothríð. Vrið þinghúsströppurn-
ar inætti forsætisráðherra og þing-
mennirnir fulltrúa konungsins og
íóru með hann inn í þingsalinn.
Var hann þar og hafðist ekki að
fyr en þingforseti var Ifosinn.
Gegndi þingskrifari Col. A. W.
Morley forsetaembættinu meðan á
því stóð. Að kosningunni lokinni
tilkynti Jolm McDougall, sá er á
veldiasprotanum heldur, fylkis-
stjóra ]>að. Var ]>að T. A. Talbot
þingmaður frá La Varendrye, er
þingmenn kusu fyrir forseta. Hann
«r vel þektur á þingi, því síðastl.
7 þing hefir hann látið meira og
minna til sín taka. Og á síðasta
þingi var það tillaga hans, er reið
Norrisstjórninni að fullu.
Þá las fylkisstjóri hásætisræð-
hna. Að et'ni til var hún yfirlit yf-
ir ástandið og bendingar í þá átt,
að bæta það, einkum búnaðar- og
viðskiftaástandið. Þá var á at-
v*nnuleysið minst, kornsölu, Hud-
'Onsf'ióabrautina. mentamálið o. fl.
Kappræðurnar um hásætisræð-
’ma byrjuðu á mánudagskvöld. Al-
bert Prefontaine frá Carillion legg
11 r til að hún verði samþykt, en
stuðningsmaður er Douglas Camp-
bell frá T.akaside.
Þessa tvo daga fimtudaginn og
föstudaginn fór ekkert annað fram
en það, er á hefir verið minst, að
undanteknu því, að þingmenn
tóku^ embættiseið sinn og að kosið
var í ýmsar nefndir. Elðinn taka
þeir John McDonald lögreglumeist-
ari (Sergeant of Arms) og Col. A.
W. Morley þingritari (Clerk of the
House).
S. J Farmer,
borgarstjóri 1 AVinnipeg liefir sent
beiðni til sambandsstjórnarinnar í I
Ottawa um að rétta bænum hendi,
með því að borga eitthvað af
kostnaði þeim, er leiðir af því að
sjá vinnulausu fólki farborða.
Þetta mál kemur bráðlega fyrir
sambandöþingið.
Innflutningur.
) Innflutningur fólks frá Banda-
1 rfkjunum til Canada var nokkru
minni s.l. ár en áður. Árið 1921 var
i tala innflytjenda 12,116 en nú 9,595.
Flestir voru þeir bændur. Auður,
sem þessir menn höfðu með sér i
sunnan að, var talinn nema rúm-
um $2,000,000.
Vínbannið.
Bænarskrá Hófsemdarfélagsins,
sem sig kallar svo, er komin í hend
ur fylkisritarans í Manitoba, Col.
A. W. Morley. Eins og kunnugt er,
fer bænarskrá þessi fram á, að
þingið láti fara fram almenna at-
kvæðagreiðslu um vínbannslögin á
komandi sumri. Bænarskráin er
nú undirrituð af 78,000 manns. Er
sú háa tala talandi vottur þess,
hve vel hefir verið unnið að vel-
ferðarmáli þessu (!) að reyna að
fella bannlögin.
Rannsókn skipuð.
Það hefir verið minst á það í
þessu blaði, að þeir er um flutn-
ing hveitis annast hér á vötnunum
miklu liafi látið Canada borga
meira fyrir flutning á hveitinu en
Bandaríkin. Athygli sambands-
stjórnarinnar var dregið að þessu
af mönnum, sem gaumgæfilega
höfðu athugað það. Hefir árang-
urinn orðið sá, að nefnd hefir ver-
ið skipuð til að rannsaka þetta
ef. .
Winnipeg 50 ára.
Á næsta hausti eru 50 ár síðan
að Winnipcg hlaut borgarréttindi.
Er gert ráð fyrir að halda þá hátíð'
mikla hér. Fimtíu ár eru að vísu
ekki langur tfmi í s'ögu borgar.
Þau eru sem einn dagur í saman-
burði við aldur sumra borga hins
eldra heims. En ]>essi 50 ár at æfi
Winnipegborgar eru eigi að síður
merkileg. Þroski hepnar liefir ver-
ið ör. Hún hefir sprottið upp sem
grasið eða vaxið sem bráðþroska
ungiingur. Hvort ®em að sá vöxt-
ur heldur eins' ört 'fram á komandi
árum eða ekki, er að víst, að
æskuþroskinn hefir verið mikill og
vel þe.ss verður, að þess sé minst.
Næsta ársþing í Winnipeg.
Næsta áisþing Bændafélagsins í
Manitoba, sem haldið verður í jan-
úar 1924, verður í Winnipeg. Þetta
var samþykt á ársþingi félagsins í
Brandon nýlega.
-------xx--------
Bandaríkin.
Líknarverki hætt.
Nefndin, sem frá Bandaríkjunum
hefir staðið fyrir samskotuni tili
líknar nauðstöddu fólki á Rúss-i
landi, lýsti því yfir í s.l. viku, að j
þesisari starfsemi yrði liætt á Rúss-|
landi eftir næstu uppskeru þar. j
Verzlunarmálaritari Hoover kvað i
ekki hægt að halda starfinu áfram
vegna féleysis nefndarinnar.
Bændalán samþykt.
öldungade.ildin í Bandaríkjun-
hefir samþykt Caiipcr-frumvarpið
svokallaða. Það lýtur að veitingu
lána til akuryrkju og búnaðarfyrir-
tækja.
“Borgarafélagið”.
Fólag eitt, sem kallar sig ]k>ssu
nafni, hefir verið stofnað í Harri-
son í Arkansas. Það er ekki hægt
að segja félag þetta aðgerðalaust,
því það liefir lagt undir sig Harri-
son-sýsluna, sem hefir yfir 200,000
íbúa, og stjórnar henni með Soviet-
fyrirkomulagi. Það stjórnar með
vopnum, riflum, skambysssum og
öllu, er ógnað getur mönnum og
bælt til lilýð.ni, því félagið kvað
vera fáment. Það er nú búið að
hafa völdin í viku og það er ekki
ólíklegt að það stjórni aðra viku,
eða eigi eins langa stjórnarsögu
og Jörundur gamli hundadaga-
konungur, áður en öllu þessu lýk-
ur.
---------XX---------
• •
Onnur lönd.
Verkfall í Rínarhéröðunum.
• Kolanámumennirnir þýzku við
Rín gerðu verkfall, er þeir sáu sig
umkringda af frönskum hermönn-
um. Þetta var lilutur sem Frakk-
ar höfðu ekki búist við. En eigi
að síður þóttust þeir sjá ráð við
þessu. Og það var að láta franska
menn taka við vinnunni, þar til
hinir þýzku væru orðnir svo alls-
lausir, að þeir mættu til að byrja
að vinna. En á því getur einnig
orðið nokkur bið, því stjórnin
þýzka og tveir eða fleiri þýzkir
auðmenn eiga þessar náinur og
munu reyna að sjá verkamönnun-
um borgið í lengstu lög. Sem
stendur er reipdráttur Frakka og
Þjóðverja um þetta. Þjóðverjar
kváðu vera að senda herlið til Rín-
arhéraðanna, en hversu mikið það
lið er, vita menn ógerla. En auð-
séð er, að hvorirtveggja stríðsaðil-
ar ætlá sér að vera við öllu búnir.
Grikkir og Tyrkir.
Herlið Grikkja og Tyrkja átti í
skærum í Þrakíu s.l. föstudag.
Nokkrir menn fóllu af hvorum-
tveggja. Tyrkir hafa skorað á
Bi’eta að skerast í leik og stöðva
Grikki. Segja þetta framferði
Grikkja brot á Múdaníasamning-
unum. En Bretar hafa ekki slegist
í leik og Grikkir auka lið sitt óð-
um í Tyrklandi.
“Hatið óvinina".
llindenburg gamli marskálkur
bélt ræðu nýlega í Hanover og
brýndi ])ýzku þjóðina óaflátanlega
til þess að liata óvini sína. "Hin
fagra hugisjón um eilífan frið og
, hræðralag mannanna hefir enn
einu sinni reynst tómur hugar-
burður. Trúið ekki þeim, sem
scgja “Þú skalt ekki hata”. Biblí-
an segir að vér eigum að liata hið
illa. Og nteiri ilsku hefir enginn
keht á en þýzka jijóðin frá óvinum
sírtum,” segir gamli maðurinn.
Rínar kastalarnir ódýrir.
Kastali einn við Rín beint á móti
Coblenz er auglýstur til sölu. Hann
er með 50 herbergjum og ramgerð-
ur og á að kosta aðeins $1000.
Fyrir stríðið kostaði liann nærri
])ví eina miljón dollara. Banda-
ríkjahermaður keypti dágott íveru-
hús Mayence í Rínardalnum. Það
kostaði hann 65 dollara og fylgdi
kaupinu víngarður nokkrar ekrur
að stærð. Veðlán var á eign ]>ess-
ari sem nam 43,000 mörkum, sem
var hið sama og 10,000 dollarar, þeg
ar markið var í fullu gildi. Þetta
veðlán borgaði Bandarfkjam.aðui'-
inn og Jnirfti að leggja út fyrir það
lieila tvo dali. Annar Bandaríkja-
maður pantaði riffil frá Þýzka-
landi, sem fyrir fáum árum kostaði
$100. Nú þurfti hann að borga 30
cent fyéir hann.
----------xx-----------
Söngskemtun
Eggerts Stefánssonar.
Eins og getið hefir verið um áð-
ur í blaðinu, hefir lir. Eggert Stef-
ánsson áformað að halda söng-
skemtun í Central Congregational
kirkjunni 30. ]). m., og nú er sú
söngskemtun auglýst nákvæmar á
öðrum stað í blaði þessu. Vér
þykjumst þess fullvissir, að mönn-
um muni leika meiri hugur en áð-
ur á því, að hlusta á söngvarann,
er þeir hafa kynt sér viðfangsefn-
in. Sérstaklega leikur oss forvitni
á að heyra h&nn fara með söngv-
ana er hann ætlar að syngja úr
óperu Wagners "Walkyren”. Eru
þessir söngvar raddraun mikil og
krefjast auk þess svo mikilla drama
tiskra hæf.ileika, að þeir eru naum-
ast annara meðfæri 'n hinna ágæt-
ustu söngvara. En vér efumst lítt
um að ]>að verður einmitt ])ar, sem
Eggert nær sér bezt niðri.
Vér höfum átt kost á að blaða í
gegnum ummæli ýmissa söngdóm-
I ara um E. S. frá því hann dvaldi á
Norðurlöndum. Oss þykir þeir falla
svo einkennilega ■ saman við dóm
| liinna smekkvísustu manna hér um
! slóðir- sem hlustað hafa á söngvar-
! ann, að vér getum eigi stilt osis um
! að birta hér fáein ummæli, sem val
1 in eru af handahófi:
Frá Stockholm: ‘Hr. Eggert Stef
ánsson söng á þýzku. Norðurlanda
»
málum og íslenzku í Musikaliska
Akademien. Hann hefir breiða,
sterka, leikandi tenórrödd, skemti-
legan söngmáta og söngnæmi, sem
hann á einkar hægt með að láta í
ljós. Allir þessir kostir náðu valdi
á áheyrendunum.” — —
“Hann söng fyrir fullú húsi á
mánudagskvöldið í Musikaliska
Akademien. Á söngskiánni voru
óperuaríur og lyrisk sönglög og auk
þess íslenzkar þjóðvísur. Áheyr-
endurnir höfðu verulega nautn af
hans fögru og andríku rödd, enda
Jétu þeir ]>að svo óspart f ijós, að
hann kofnst ekki undan að syngja
mörg lög aftur.”
Frá Götaborg: "Hljómleikar Egg-
erts Stefánssonar f gær voru til
inikillar sæmdar þessum unga, gáf-
aða, viðfoldna söngvara. sem nú
kom í fyrsta sinni fram fyrir Göta-
borgarbúa. Hr. Stefánsson ræður
ytir sróru raddsviði og magni, við-
kvæmri og tigulegri tenórrödd;
ennfremur hefir hanin næina söngv-
aralund, sein hezt nær sér niðri á
fjörmikluin viðfangsefnum.”
Frá Svíþjóð: “Yfirburðahæfileik-
ar þessa 25 ára söngvara duldust
ekki. Hann hefir sterka, bjarta
rödd, sem fengið hefir ágæta tamn-
ingu......”
“Þegar maður hlustar á hr. Stef-
ánsson og minnist jafnframt þess,
hvað mikið er um söng á íslenzk-
um heimilum, þá kemur manni til
hugar kvæði A. Munchs, þar sem
segir:
Der lever Sang paa Folkets Munde,
der klinger fuldt det gamle Sprog.
Og þessi meðfædda sönghneigð
hefir hér göfgast með ágætri söng-
leikni og skilningi á efninu. Hér
var ekki eingöngu um það að ræða
að raddmagnið á hærri tónum
væri svo mikið að það minti á
John Porsell (frægasta söngvara
Svía', heldur var sá eðlilegi hiti í
meðferðinni í heild sinni, að mað-
ur hafði tilhneigingu til ]iess að
verða sammála manninum. sem
komst svo að orði í gærkvöldi:
"Þessi íslendingur er hvorki meira
né minna en frábrer söngvari. — |
eg vil heldur lilusta á liann lieldur !
en Eorsell”.
Frá Kaupmannahöfn: “ — Hann j
hefir þetta síðasta á-r dvalið í Stockf-1
liolm. Biöðin ]>ar hafa farið liin-1
um lofsamlegustu orðuin um hann
fyrir hans ínikla, ágæta lietjuten-
ór, og niaður getur vissulega búist j
við tíðindum, þegar hann kemur j
fyrst frain í óperum. Vér höfum
sem sé haft tækifæri til að hlusta
ó hr. Stefónsson og vér eruin blátt
áfrám undrandi yfir þeim feikna
krafti og tónfegurð, sem hann býr
yfir.
Frá Danmörku: “Kirkjuhljómleik
arnir í gærkvöldi fóru ágætlega
fram, því að það er veruleg nautn
að hlusta á þenna íslenzka tenór.!
Röddin cr hrein og ágætlega tamin.'
Þessi söngskemtun í Congregation-
a! kirkjunni þann 30. 1). m. er síð-
asta tækifærið sem Winnipegbúar
hafa að hlusta á E. S. Það getur
naumast leikið mikill vafi á því, að
íslendingar noti sér það tækifæri.
----------------xx----------
Bréf frá Markerville
(Frá fréttaritara Hkr.)
Markervilleló. jan. ‘23.
Engin stórtiðindi eru nú í þessari
bygð. I’að merkasta og sem mestu
varftar er veðráttan, sein ýkjalaust
má telja góöa og hagstæða um lang-
an tíma; haustið og veturinn fram i
desemberbyrjun var eitt með þeim
beztu, sem hafa komið hér; fyrir
þessa ágætu hausttíð notaðist sum-
araflinn vel, sem yfirleitt var rýr,
svo þrátt fyrir hina miklu vor- og
sumarþurka og iskyggilegt útlit, mun
mega segja að kornfengur bænda
hafi orðið í meðallagi, sumstaðar
meira. Heyafli varð litill og. hjá
mörgum enginn, því grasvöxtur varð
sárlitill, víða lélegur bithagi; ekki er
því heyinu að verja til skepnufóðurs;
flestir hafa talsvert af grænu fóðri
og strá eru víða mikil, svo horfur eru
á, að ekki verði fóðurskortur yfir-
leitt. Með desember herti tíðina
fram um niiSjan mánuS, svo frostiS
steig alt aS 40 stig; um og fyrir jólin
var væg tíS fram á ársenda, þá aftur
kaldara og snjólegt, litill sem enginn
snjór enn, og nota nienn því enn
vagnfæri en ekki sleSa, nema aS litlu
leyti. —
Yfirleitt hefir verið hér gott heilsu
far meSal fólks, þangaS nú, aS hit.a-
véiki er aS stinga sér niSur á ein-
stöku heimilum. Fyrir stuttu and-
aðist hér í Markerville Kristján Jó-
hannesson; hann hafSi legið frá því
í haust og verið heilsutæpur svo ár-
um skifti. Hann var ættaður úr
Norður-Þingeyjarsýslu á Islandi;
flutti vestur um haf frá Gunnars-
stöðum; hann eftirlét hér konu og
eina dóttur. — Kaiia má aS mönnum
líði hér vel þrátt fyrir erfitt árferSi,
óhæga verzlun og lélegan haustmark-
að. —
E m jólin var hér jólatréssanrkoma
á Markerville; var hún fyrir báða
skólana Markerville og Hóla; skóla-
börn voru um 40: á skemtiskránni
var auk þess söngnr islenzkur og
enskur til skemtunr.r. — A jóladaginn
(25.) flutti séra P. Hjálmssxm messu
fyrir nær þvi fullu húsi. — Svo hafa
▼erið skemtisamkomur viða meSai
annara þjóSa fóiks.
Svo óska eg ritstjórn Heimskringlu
og lesendum hennar góðs og gleði-
legs árs.
----------XX-----------
Nokkur orð frá Dakota
Hallson 18. jan. 1923.
Herra ritstjóri !
Þessar eftirfylgjandi tau línur bið
eg þig að gera svo vel að birta í
Heimskringlu næstu viku. ef það er
ekki orðið of seint. annars skaltu láta
þær í eldinn. Eg hefi einlægt verið
að búast við. að liér vrSti einhverjar
framkvænidir hafðar fvrir sunnan
þessu viðvíkjandi.
Hvernig mun standa á því að
Dakota-lslendingar hafa ekki enn
sem komiS er tekið ii íhugunar að
bjóða til sín heiðursgesti Winnipeg-
Islendinga, herra Eggert Stefánssyni?
Mundu þeir ekki færir um að taka
sómasamlega a móti honum hvað
efnahag og gestrisni. snertir ? |ú.
vissulega eru þeir nógu ríkir af þessu
hvorutveggja ti! þess að bjóða þess-
um stórfræga landa vorum til sín og
gera það sómasamlega.
ESa er það hugsunarleysi, skeyt-
ingarleysi eða framkvæmdaleysi ? —
Ekki ætti það heldur aS vera, því nóg
höfum við hér af íramkvæmdasöri,T
um drengjum, stúlkum, mönnum og
konum, ef þeir beita sér fyrir eitt-
hvert fyrirtæki. En samt er eg hræ ’d
ur um, að þetta sé verkasti punktur-
inn af öllirm þessum ástæSum, aS þaS
vanti frainkvæmdir i þessu máli. Eg
er viss um aS margt af fólk' þessarar
bygSar mvndi lika mjög vel að hlusta
á hans fagra söng, þenna íslenzka
Caruso, og vi'S förum mikils á mis,
■ef við missum af því aS hlusta á
hann, eftir sögn þeirra sem búnir eru
aS heyra til hans. Og mér liggur
við aS segja, aS þaS sé næstum ó-
virðing fvrir NorSur Dakota Islend-
inga, aS bjóða honitm ekki heim til
sín og taka virSulega á móti honum.
ViS eigum máske aldrei kost á aS
heyra tii hans siðar.
J. K. Einarssoti•
-----------X-----------