Heimskringla - 21.03.1923, Side 1
Sendit5 eftir vert51ista til
lloyal Crown Sonp I-itíl.
654 Main St., Winnipeg.
Verðiaun
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúðir
SendltS eftir verOllsta til
Royni Croivn Soap Vtd
654 Main St.. Winninee
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 21. MARZ, 1923.
NÚMER 25
Cauada.
Bracken fer til Regina.
Forsætisráðhei’ra Manitoba fór
fi.l. fövStudag af stað vestur til Re-
gina, til ]>e.ss að vera ó fundi, er
forsætisráðherrar Saskatehewan og
Alberta liafa kvatt til. Tilefni
fundarins er að ræða um stofnun
kornnefndar. Er nú helzt í efni,
að þessi ,þrjú fylki komi sér saman
um myndun félagsskai>ar, sem hef-
ir kornsöluna á hendi í eitt.Jir. Fé-
lagsskapur ]>essi ó að vera sam-
vinnufyrirtæki allra fylkjanna.
]?au eiga að bera ábyrgðina á,
hvernig honum reiðir af. Enginn
ágóði fram yfir starfskostnað verð-
ur lagður fyrir, héldur fær hver
hlutfallslega sitt eftir viðskiftun-
um, sem hann gerir. Vesturfylkin
tvö munu samþykk þessu fyrir-
komulagi á kornsölunni, en í Mani-
t«oþa hafa einstakir bændur bent á,
að korn komi hér vanalega fyr til j
markaðar en í vesturfylkjunum, og
með því fói Manitoba stundum'
bærra verð á sínu korni en þau. I
leitað álits bændafélaganna hér ^
iim málið. Samþykki þeir þetta
fyrirkomulag, verður það að lög-1
mn gert í Manitobaþinginu, sem
nú stendur yfir.
Félagsskapir, sem bygðir eru á
hinum almennu samvinnureglum,1
eru nú álitnir liinir eftirsóknar-!
rerðustu f viðskiftum. Það er að
vfsu ekki ljóst enn, að hve miklu
ieyti þessi fyrirhugaða kornnefnd
svarar til þeirra almennu reglna. ’
Hitt er eigi að síður víst, að hagur
íjöldans, eða allra kornyrkju-
manna Vesturlandsins er meira
verður en hagsmunir einst«kra
manna eða lítils hluta þeirra.
ManitobaþingiS.
Þingmenn utan úr sveitum hafa
farið fram á það, að þinginu væri
nú slitið í lok þessa mánaðar, með-
an á sáningu stendur, en að það
komi heldur seinna saman og ljúki
við störf þau sem nú eru óafgreidd.
Einnig er hugsanlégt, að þingið
þurfi að koma saman eftir at-
kvæðagreiðsluna um vínbannið,
svo ekki var fjarri, þó verkefni þe s
væru lögð í svip til síðu. En með
því að haldið var að þingi yrði slit-
ið fyrstu vikuna í apríl, duttu þess
ar ráðagerðir niður.
Reikningur fró .T. B. Coyne, K. C.,
að upphæð $24,785, fyrir lögfræðis-
störf í sambandi við Kelly-málið,
kom fyrir þingið. S. J. Farmer
borgarstjóri og verkamannafulltrúi
á þinginu, mótmælti að borga
þenna reikning. Var rifist um hann
á þingi í fyrra og hann þá lagður
íyrir. Reikningur þessi fékk sömu
útreið ennþó. Hann þótti og þyk-
ir ótiliblýðilega hár. Queen þing-
maður spurði, hvort að það væri
ekki satt, að manni þessum hefðu
verið borgaðir $100,000 fyrir starf
sitt. Hví var ekki svarað.
Reikningi frá S. C. Oxton fyrrum
aðstoðarráðgjafa, fyrir $2100, fyrir
nefndarstörf í sambandi við þing-
hússþyggingingarmálið, var mót-
mælt af Haig og Queen. Hinn
fyrnefndi kvað Oxton hafa fengið
full laun verka sinna. Reikningur-
inn var lagður fyrir í bráð.
Veitingin til atkvæðagreiðslunn-
ar í vínþannsmálinu, að upphæð
$20,430, var samþykt.
Voitingin til fangahúsa fylkisins,
sem nemur $318,940, var samþykt. I
Til löggæzlu voru $205,165 veittir.
J. W. Brealcey, þingmaður frá
Olenwood, lagði til s.l. föstudag, að
þingið tæki sér sem snöggvast
hvíld, svo að hann gæti skýrt frá
því, að Souris-lhocekeyleikararnir
I
hefðu unnið sigur í leiknum vlð
beztu hocckey-leikara Vestur-Can-
ada. F. G. Taylor, lelðtogi con-1
servatíva, spurði, hvers vegna að
Breakey færi elcki fram á, að þing-
raenn héldu daginn helgan í til-
efni af þessum sigri, sem hann væri
að segja frá.
Pottar af shamrock-blómum voru
^e'nir þingmönnum s.l. laugardag
af Major Taylor, í minningu um St.
Patvicks-dgainn. Forsætisráðherra
Bracken sagði, að hann hefði ekki
fyr vjtað, að leiðtogi conservatíva
væri fri, en að hann metti hann
engu ininna eftir en áður, og var
hlegið að.
Sambandsþingið.
Það merkilegasta, sem lengi hef-
ir gerst á sambandsþinginu er það,
að tillaga frá Andrew Knox,
•hændálúnginanni frá Prince Al-
bert, um að byrja ó og ljúka við
eins fljótt og hægt er Hudsonflóa
brautina, fékk svo einróma fylgi í
þinginu, að ekki þurfti að kalla
eftir atkvæðagreiðslu um hana.
Hve fljótt að við verkið verður
lokið, er ekki víst. En á því verð-
ur byrjuð bráðlega og haldið áfram
eftir því sem efni og ástæður ríkis-
sjóðsins leyfa.
Veitingin til fólksinnflutninga
nemur $700,000. Á að verja henni
sem hér segir:
$2(X),000 til þess áð koma enskum
börnum hingað til fósturs.
$200,000 til þess að koma kven-
fólki liingað, sem takast vill á
hendur hús- og heimilisverk sem
vinnuihjú (bara að það giftist
ekki!).
$200,000 til þess að hjálj>a land-
nemum til þess að ná fjölskyldum
sínuin hingað.
$100.000 til Canada nýlcndufélags
ins (Canada Oolonization Associa-
tion), með því skilyrði að félagið
komi með ekki færri en 200 fjöl-
skyklur inn í landið á 10 mánuðum.
Úlfar ráöast á veiðimann.
Carl Lynn hét velþek*ur veiði-
maður í North Battleford Sask..
Hann var á ferð nýlega um 200
mllur fyrir norðan Ile a la Cross
þar lengst norður í landi. Höfðu
menn búist við honum heim vissan
dag, en hann ekki -komið. Litlu
síðar átti annar maður leið um,
þar sem Lynn fór, og fann hann
byssu hans og eitthvað af fötum
og 6 dauða “timbur”-úlfa rétt hjó
því. Er engum getum að því að
leiða, að maðurinn hefir verið rif-
inn sundur af úlfum. Lynn vann
lengi fyrir H. B. félagið og fór í
lierinn með fyrstu Canada-herdeild-
inni.
Taft var launaö starf hans.
og Sidney Morris, som hurfu, eins
og getið var um í síðasta blaði.
Lögreglan hefir lagt net í ána og
gætir þeirra nótt og dag. Er nú
talið líklegast, að þeir hafi drukn
að.
rakst lolcs af tilviljun á “timbur”-
úlf og skaut hann. t>ó maður þessi
sé illa útleikinn cftir kuldann,
huggar hann sig við það, að hafa
unnið veðmál sitt.
f búð ríks gimsteinasala eins í
Sviss vildi fáheyrt slys til nýlega.
Að heiman.
Lágmarksverö á hveiti.
A. R. Boivin bændaþingmaður
fró lberville bar það fram í þing- Meðan gimsteinasalinn vék sér frá I
inu nýlega, að reyna að biðja sam-!
bandsstjórnina um að ákveða verð
“Félag Vcstur-íslcndhiga í Reykja
vík", er nafnið á nýjum félagsskap,
sem stofnaður var í Reykjavík 28.
Gimsteinn stendur í barni. nóvember s.l.. Það lágu hér í loft-
inu itldrög til slíks félagsskapar; ekki
þurfti nema litla blaðagrein til þess
, | að 50 manns kæmi saman, semdu lög
og mynduðu íélagsskap með sér. Eg
hefi verið riðin við ýmsar félags-
stofnanir, en enga, þar sem einhtiga
áhugi hefir komið jafn greinilega
fram. Það var eins og menn þeir,
sent fundinn sóttu, ættu ótal sameig-
iuleg áhugamál, þótt þeir hefðu lítil
kynni hverjir af öðrum. Það sem
var sameiginlegt fyrir okkur öll, var
Vegna fjárhagsóætlunar Mani-I taka ,nenn at hti aö lögum I að við höf&um dvalið vestan hafs,
tohastjórnarinnar hefir R, G. Will-' '’h'ðist nú orðið daglegt brauð á , sum lengur og sum skeniur.
is, con.servatívi, ]>ráfaldlega brýnt | írlandl- Slnn Eeinar eru í sífellu að | \jm tilgang félagsstofnunarhinar
stjórnina með því, að hún ganifi. a>iækja stjórnina og gera henni hin- kom ölIum saman: a) Að .auka og
svo langt í útgjölduin sfnum, ^ð al' <>kr aðrar skráveifur. l>ogar f ]>á
rue.st við eyðileggingarverk sín, eru
l>eir margir hverjir dæmdir til líf-
iáts. Nú nýlega tóku 7 nianns út
líflátshegninguna. Vopu ]>að Mich-
ael Creevy og Henry Keenan frá
Dublin, mjög nafnkunnir lýðveldis-
sinnar; voru staðnir að skemdar-
verkum og höfðu skotfæri á sér.
Jatnes O’Burke; liann réðst á menn
úr landshernum á gistihúsi einu.
á hveiti framvegis. Hann lagði
til að verðið væri $1.35 og $1.50.
Undirtektir þingsins eru ekki ljós-
ar enn.
Att til víga á þingi.
kom tveggja ára gömul dóttir hans
inn í búðina. Hún fór að handleika
einn $4000 gimstein og lét liann
! tipp í sig. Steinninn lirökk ofan
í kok ó barninu og kafnaði það 6ð
ur en gimstcininum varð náð.
Irland.
Að taka menn af lít'i að lögum
virðist nú orðið daglegt brauð á
frlandi. Sinn Feinai' eru í sífellu að
hún bryti alt fylgi bænda af sér, og
myndi ckki liafa fleiri þingmenn,
ef nú væri gongið til kosninga, en
liberalai' 'hafa á þingi. C. Barclay
bændaþingmaður frá Springfield
hefir reiðst þessu og skorar á WiH-
is að segja af sér þingmensku með
sér, og að þeir sæki aftur um hana
á grundvelli fjármálastefnu stjórn-
arinnar. Pó sjáist hvort bændur
séu fráhverfir stjórninni út af fjár-. " illiam Healy fró Cork; hann
Inálasbefnunni eða ekki. | reyndi að sprengja upp hús, sem
j Mrs. Pon ell bjó í, en liún er systir
Miehael Collins, er myrtur var af
Sinn Feinum. Hihir hétu Jarnes
Tartle, Patrick Hogan og John
Creeve, allir staðnir að skemdar-
og hermdarverkum.
En svo er ekki með þessu alt upp
tallð. Við námavinnu og á járn-
brautum deyja menn hópum sam-
an fyrir það að gildrur eru lagðar
fyrir vei'kafólkið af Sinn Feinum.
Og þess er þá aftur hefnt á svipað-
an hótt af þeim; sem fyrir slíku
verða. l>á hefir og nýlega komist
upp, að Sinn Feinar hafa pantað
liet-föng frá Þýzkalandi.
Nýlega voru um 100 írar teknir á
Rannsóknar-kviöurinn.
Ilon. R. W. Craig dóm.smálaráð-
herra e. mælt aö leggja muni fyrir
Manitobaþingið tillögu um að
íannsóknarkviðurinn (Grand Jury
sé afnuminn í fylkinu. r,r þetta
sagt að spara fylkinu um $50,00ol
Málin fara beint "yrir dómarana
eða dómkviðinn, "petty jury”, sem
hér er kallað, ef tillaga þess,i er
samþykt.
Kínverjar í ónáö.
Fiskiveiða stjórnardeildin í Ott-
awa ætlar að hefja mál á móti
þeim, er Kínverja hafa sem veiði-! Englandi og Skotlandi, sakaðir um
menn á skiptim sínum á vötnunum landráðabrask. Voru þeir fluttir á
þar eystra. j skipi til Dublin og verða geymdir
__________xx__________ | bar í tugthúsinu. Það var leyni-
lögregluliðið í Scotland Yard, sem
j menn þessa tók höndura.
j Og eftir þetta alt er nú að heyre
I sem Sinn Feinar hugsi til henfda
5fó auðvitað við því búast, en hví
líkur hörmungaleikur með öllu
Canal héraðsins, var eigi alls fyrir j ])cssu framferði 1)cirra pr háður> er
Önnur lönd.
Nýr sktíröur.
%
uMr. Morrow, stjórnandi Panaina-j
Hon. George P. Graham jórn-1
hráutaráðherra Canada, gat þess
s.l. fimtudag á þinginu, að Taft!
fyrv. forseta hefðu verið goldnir |
$75,000 fyrir störf hans í Grand1
Trunk járnbrautarnefndinni sælu.
Ræöa Stewarts.
Hon. Oharles Stewart héit ræðu
um innflutningsmól nýverið í sam-
bandsþinginu. Hann liélt mjög i
fram í ræðu sinni, að liagkvæmasta 1
stefnan í innflutningsmálinu væri
sú, að bæta kjör þeirra, sem í land-
inu væru, en ekki að kosta til
fólksinnflutninga frá Evrópu. Og
1-áðið til að bæta hag manna hér
væri að lækka tolla. Bændaþing-
mennirnir klöppuðu Stewait ’of í
iófa, en flokksmenn hans, liberalar,
voru' sagnafáir. • Þykir alt bera
vott um, að Stewart sé bændasinni
en ekki liberal, og er iíklegast, að
liann leiti til herbúða þeirra með
tíð og tíma.
Leitin eftir börnunum.
Ennþá er haldið áfram að leita
að drengjunum, Harvey Simpson
löngu á ferð f New York og Chi-
cago. Hann telur umferð orðna svo
mikla um Panamaskurðinn, að inn-
an sárfárra óra nægi þessi eini
skurður ekki. Þetta hefir og áður
vefið gefið í skyn og hefir Banda-
ríkjastjórnin haft í huga að gera
annan skurð nokkru norðar eða á
landamærum Nicaragua og Costa-
Riea. Harding forseti hreyfði því
við ráðuneyti sitt s.l. febrúar en
ekki var álitið ráðlegt í svip að
leggja út í svo stúrt fyrirtæki. En
iniálinu er haldið vakandi og innan
þriggja til fjögra ára er talið víst,
að nauðsyn reki til að byrja á verk-
inu.
Fundur um tyrknesku málin enn.
Ennþá er mælt að verið sé að
efna til fundar, til þess að íhuga
tyrknesku málin. Hafa Tyrkir eða
stjórnin í Angora einhverjar tillög-
ur í huga, sem samihandsþjóðirnar
fýsir að vita hverjar eru. Fundur
þessi verður haldinn í Lundúnum,
og er um það að byrja; stendur
yfir út þenna mánuð, að sagt er.
Vinnur $10,000 veöfé.
Maður sunnan úr New York var
nýlega á veiðum i norðurhluta
Ontariofylkis. Hann Tiafði veðjað
við einhverja suðurfrá $10,000, að
hann gæti veitt “timbur”-úlf. Hann
leitaði að bráðinni í 12 daga, en
óþarft liér að lýsa.
Myndin.
Vínsöluliðið í New York hefir
fengið mynd eina gerða er mæla á
með málstað þeirra. Á myndinni
er VoLstead, höfundur vínbannslag-
anna í Bandaríkjunum, að taka
Krist fastan eftir að hann breytir
vatni í vín. Einnig er William
Jennings Bryan í önn að hvolfa
víninu úr krukkum og öðrum ílát-
um og Wm. H. Anderson í New
York, formaðui' félagsskapanna, er
á móti vínkránum vinna, er og
þar. Mynd þessi er sýnd á almenna
safninu í borginni. Hefir dómari
Ryttenberg sagt, að slíkt væri sú
ósvinna, að’ hann furðar að það
skuli leyft.
Bretland skágengiö.
í ræðu, er Lloyd Geo-g> hélt ný-
lega, gat hann þess með grenijd
mikilli, að Bretland væri skágeng
ið er um Evrópumál væri að ræða,
eins og það væri ekki til. Það hefði
þó haft orðið í þeim málum til
þessa. Sagði hann þetta deyfð og
aðgerðaleysi stjórnarinnar að
kenna. Það væri rætt um mál í
Evrópu nú, sem snertu Bretland
meira en nokkurt annað land, og
það hefði fórnað fé og mannslífum
fyrir, og það léti ekki á sér bæra.
Brétland tapaði brátt veldi sfnu,
ef slíkt héldi áfram.
efla viökynningu þeirra Islendinga,
sem dvaliö hafa vestan hafs (í Banda
ríkjunum og Canada). b) Aö auka
þekkingu Islendinga hér heima á
starfsemi, háttmn og siöum Vestur-
Islendinga. c) Aö ieiöbeina þeim,
er kynnu aö fara vestur um haf, án
þess þó á einn eöur annan hátt aö
hvetja til búferla flutninga vestur.
d) Aö leiðbeina þeiin V’estur-Islend-
ingum, er kunna aö koma hingað
heini og leiðbeiningar þurfa.
Fjórir heiðursfélagar hafa þegar
verið kosnir: prófessor Sveinbjörn
Sveinbjörnsson og frú hans og lista-
maður Einar Jónsson og frú hans.
Fundir hafa verið tíðir í félaginu
siðan það var stofnað. Prófessor
Sveinbjörnsson hefir leikið og sung-
ið og stundum hafa allir “verið með”.
Fundirnir hafa venjulega bvrjað
með að syngja “Ó, guð vors iands”.
Á fvrsta fundinum, sem haldinn var
eftir félagsstofnunina, var Svein-
björnsson syo hrifinn af að heyra
I þjóðsönginn sunginn fjórraddað
af konum og körlum, sem þarna
stemdu saman röddina í fyrsta °inn,
að hann sagði, að engin þjóð í heimi
vag.ri svo sönggefinn sem Islending-
ar. Hann gat þess einnig, að gaman
væri að Islendingar vestra vissu, að
liann væri á samkomu í félagsskap,
sem stofnaður væri af þeim, sem
dvalið hefðu vestan hafs. Það minti
hann auðsjáanlega á þær mörgn á-
nægjustundir, sem-hann hafði haft
með Islendingum í Ameríku, þau ár
sem hann dvaldi þar. Eitt af því,
sem styrkir bróðurbandið innan fé-
lagsskaparins, er að allir þúast, og
halda þar við þeim sið, sem Vestur-
íslendingar hafa tekið upp og sem
flestir Austur-Islendingar hafa kunn
aö vel við, er þeir ferðuðust um á
nieðal landa vestra, þó erfitt sé að
halda honum, þegar heim kemur, þó
menn vilji. Enn sem komið er hafa
fundir mest verið viðkynningar- og
skemtifundir, en gert er ráð fyrir að
áhuganiál af ýmsu tæi verði tekin til
umræðu, þó með þeim fyrirvara, að
pólitisk flokksmál eigi þar ekki frið-
land. Allir eitt á að vera kjörorð
félagsins í reyndinni.
Hóltnfríffur Arnadóttir
Amtmannsstíg 5, Rvík.
---------xx----------
Lavgardagsskólinn
Til þeirra sem eru í efstá bekk.
Þá fer að líða að prófinu, og er
því bezt að gera upp reikningana að
einhverju leyti.
Þið ættuð að kunna þessi 300 orð
sem á- að stafa, svo að þið gætuð
fengið þau öll rétt, ef vel og skýrt er
lesið fyrir. Þið hafið þau víst öll.
Ef þið hafið þau ekki, þá reynið að
ná í þau öll strax. Ef öll orðin eru
rétt stöfuð þýðir það 100 mörk.
Þá skuluS þið muna, að lesa 10
mínútur í einhverri íslenzkri bók á
hverjum degi fram aS prófi. Eg
vona að einhverjir nái í 100 mörk
fyrir lesturinn. ÞaS væri gaman.
Þá er ritgerðin, sem þiö verðið að
skrifa, þegar þiö takið prófið, þess
virði að muna eftir henni. Munið
eftir því að vera búin að hugsa ykk-
ur efnið, svö að þið getið skrifað
fyrirstöðulaust, þegar þar að kentur.
1 ha’iningju bænum gleymið því ekki.
Það er svo þreytandi að sitja og
horfa út i bláinn, og geta ekkert sagt.
Það er óþolandi.
Þiö eigið flest til góða nú þegar
20 til 25 mörk, fyrir söguna “Velvak-
andi og bræður hans”. Mér þótti
sannarlega vænt um, hvað þið sögðuS
sög*lina fljótt og vel.
1 rúið þiö því, að mér er farið að
þvkja reglulega vænt um ykkur? Mér
finst eins og eg eiga ykkur að parti.
F.g er ekki viss um að paþba ykkar
og mömmu þyki sérlega vænt um
það. En hvað sem er um það verið
þið vel undirbúin og látið ykkur líða
vel við prófið.
Jóhanncs Eiriksson.
Winnipeg.
“Alice inð arninn”
er leikrit í þrem þáttum, sent verður
leikið í samkomusal Sambandskirkju
5. og 6. apríl næstkomandi. Leikur-
inn er þýddur úr ensku af séra Ragn-
ari E. Kyftrpn, og æfir hann leikfólk-
ið. Menn mega þarna eiga von á
einum hinum skemtilegasta leik, er
hér hefir verið sýndur á íslenzku.
Efni hans er skemtilegt og hugð-
næmt. Þýðingin eins góð og ákosið
verður, og svo eru leikendurnir æfðir
og agaðir af manni, sem öllum Is-
lendingum hér stendur framar að
þekkingu og smekk í því efni. Leik-
urinn verður nánar auglýstur síðar,
en gleymið ekki að tryggja yður í
tíma aðganginn.
1 étur A. Ölafsson konsúll lagði ai
stað héðan heim tíl Islands í byrjur
þessarar viku. Eins og áður var get-
ið koni hann úr ferð um Suður
Ameriku; var þar að leita að mark
aði fyrir íslenzkan fisk. Hann leii
inn á skrifstofu Heimskringlu áðui
en hann fór, og tjáði oss, að hægl
myndi að fá markað þar syðra fyrii
íslenzkan saltfisk. Sagðist hann hafs
séð fisk þar frá Skotlandi og öðrurr
Evrópulöndum, sem eins væri verk-
aður og íslenzki fiskurinn væri. Hor
um virtist ekki aðeins nógur markað-
ur þarna fvrir íslenzkan fisk, heldui
hélt hann og að hægt væri að fá
hærra verð fyrir hann en á Spáni
Mun hann hvetja Islendinga alt serr
unt er til að komast í viðskiftasam-
bönd við þessi lönd.
Eins og áður hefir verið getið um
í blaðinu, heldur kvenfélag Sam-
bandssafnaðar skenitisamkomu í sam-
komusal kirkjunnar mánudagskv. 26.
þ. m., og bvrjar hún kl. 8.30. Ymis-
legt verður þar til skemtunar og geta
menn sannfærst um það, með því að
lesa skemtiskrána, sem auglýst er á
öðrum stað hér í blaðinu.
Mr. Magnús Peterson er að láta
prenta nýja-- sögu eftir nafnkunnan
enskan höfund, er hann hefir þýtt á
íslenzku. Þetta verður allstór bók og
verður fullprentuð um lok þessa
nanaðar. Auglýsing þessu viðvíki-
andi l-.eniur síðar í blaðinu.
Guðrún Thorsteinsson, kona Jón
Thorsteinssonar, lézt hér í bænum 1(
þ. m. Jarðarförin fer fram frá heir
ili þeirra, 523 Ellice Ave., föstudag
inn 23. þ. m., klukkan 2. e. h.
Magnús Paulson, um eitt ske
ritstjóri Lögbergs og alkunnur h>
vestra, lézt s.l. sunnudag að heim:
sínu, 784 Beverley St. Hann var (
ára að aldri. Jarðarförin fer fra
a morgun.
-XX-