Heimskringla - 28.03.1923, Síða 1

CRPWH
Sendit5 eftlr verSlista til
Royal Crown Sonp I.t<l.
664 Main St„ Winnlpeg.
Verðlaun
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúSir
Verðlaun
gefin
fyrir
Coupons
SendlS eftir vertillsta tll
Roynl Crorvn Sonp Ltd.
664 Maln St., Winnlpeg.
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 28. MARZ, 1923.
NOMER 26
Canada.
ManitobaþingiS.
Krafa kom fram í þinginu í byrj-
un s.l. viku frá verkamannafull-
trúunum, um að afnema skrifstofu
fylkisstjúi’ans. Vildu þeir aú v rk
þeirrar skrifstofu væri falið dóms-
máladeild stjórnarinnar. Hnútur
voru fylkisstjóraniím, Sir Jatnes
Aikins, oinnig sendar fyrir um-
nfæli hans um verkamannaþing-
mennina í þinginu. 3?eir sem 'hófu
þá persónulegu árás á fylkisstjór-
ann og umræðurnar um afnám
.skrifstofu hans, voru þeir W. D.
Bayley þingmaður fyrir Assini-
boine og John Queen þingmaður
fyrir Winnipeg. I?að sem varð til
að hleypa uinræðum þessum af
stað, var það, að tillagið til ekna
var fært niður, en að $15.050 voru
veittir til eftirlits með stjornar-
byggingunni.
Mr. Bayley kvað skrifstofu fylk-
isstjórans hafa verið aðal þrö-
skuldinn í veginum, er beina lög-
gjöf hefði átt að leiða í lög
(initiative and referendum), og
það eitt væri nægileg ástæðs til
að afnema hana.
Dómsmálaráðherra R. W. Craig
audmælti þessum ummælum, sem
gerð voru í garð fulltrúa konungs
ins og skrifstofu hans. iSagði hann
að fylkið væri lánsamt að hafa
sífkan mann sem Sir James Aikins
væri, til að gegna því ábyrgðar-
mikla embætti. Hann mæltist til
að þingið setti sér þá reglu, sem
kæmi í veg fyrir að þingihönnum
værileyft að halda ásökunarræður
um konunginn, fulltrúa hans eða
nokkurn af konungsfjölskyldunni
á löggjafarþingi fylkisins. Mál
þetta fór ekki léngra að sinni, og
kemur að líkindum ekki aftur fyr-
ir þingið.
'S.l. fimtudag hófust umræður
um tiilögu IW. H. Spinks, þing-
manns frá Cypress, um að fækka
þingmönnum í fylkinu ur 55 niður
I 40. Eftir talsverðar umræður um
málið gerði C. A. Tanner, þing-
maður fyrir Kildonan og St. And-
rews, tillögu um að fresta því.
Var honum neitað um það af
stjórninni og með því ætlast til
að málið væri útrætt þá. Verka-
menn vildu ekki samþykkja það
og gerðí þá dómsmálaráðherra R.
W. Craig tillögu um að umræðum
væri slitið (closure), og var með
því tekið fyrir frekari umræður
um málið á þinginu.
Þetta vakti almeffna gremju hjá
verkamannasinnum. Lýsti leiðtogi
þeirra F. J. Dixon þvf yfir, að ef
að þannig ætti að taka fyrir
niunninn á verkamannafulltrúun-
um, skyldu þeir hefta framgang
annara mála í ])inginu frameftir
•llu sumri, með því að halcla uppi
umræðum umhásætisræðuna* Og
það var þegar byrjað. Hvert ann-
að mál, sem fyrir kom, var kveð-
ið niður með frestunartillögum frá
i
verkamönnum. Rak og hver til-
lagan aðra frá verkamönnum um
tíma, en þær voru aftur allar
kveðnar niður af stjórninni. Tóku
verkamenn þá til að halda ræður
og töluðu þeir hvíldarlaust í 17
klukkustundir. Hélt Bayley lengst
*út. Var ákveðið að hann talaði
í sex kiukkustundir, en hann var
víst ekki kominn nema eitthvað á
fjórðu klukkustundina, þegiar sátt
og samkomulag var fengið milli
verkamanna og stjórnarinnar. En
hann var óþreyttur og virtist vel
fær um að standa allan hinn á
kveðna tíma á fótunum og tala.
Alt öðru máli var að gena t. d.
moö Tanner; hann virtist dauð-
þreyttur eftir aðeins klukkusti nd-
nr íæðu Þingmennirnir, sem und
ir ræð.inum sátu, krosslögðu fæt
urna og hölluðu sér aftur á Imk
og hinir værukærustu fengu sér
dúr á auga. Engu máli var hægt
að gera nein skil. Engri reglu
varð k„mið á þingstarfið. Lcit
há'f ófriðvænlega út um tfma. En
þessmn stormi l'auk samt. Stjóm-
in og verkamannaleiðtoginn Dixon
og Farmer borgarstjóri koinu sér
saman um að halda ekki lAigur
þannig áfram. KvaðBracken for-
sætisráðherra það alls ekki til-
gang stjórnarinnar að svifta menn
ímálfrélsi. Virtist liann jafnvel
sjálfur ekki samþykkur tiliögunni
um umræðuslitin; kvað hann
hana ekki hafa verið gerða eftir
neinni ráðfæringu við stjórnina
áður. Var að þessari útskýringu
! lokinni auðfengin sætt við verka-
inannafulltrúana.
j Tillögum um uiaræðuslit eru
j ínjög sjaldgæfar, og er þetta sagt
í fyrsta skifti, sem til þeirra ráða
hefir verið gripið í fylkisþinginu
til að stytta umræður. En fyrir
stjórninni vakti auðvitað ekki
annað en flýta fyrir starfi þings-
burt. Umræður um þetta mál
taka eflaust talsvert upp
tímanum.
af ]?íng-
M
Innflutningur eykst.
•Innflutningur fólks til Canada
var 51% meiri s.l. febrúar en í
saina mánuði fyrir ári síðan. Tala
innflytjendanna nam 3290; 1350 af
þeiin voru frá Bretlandseyjum.
I
Canadisk bændaefni.
Tvö hundruð drengir á 12—15
ára aldri, koimi s.l. laugardag til
| Halifax á línuskipinu “Regina”.
■■ Deir setjast að á heimilum í
VesturUanada og munu allir vera
j brezkir.
|
Gull fundið á Labrador.
iwn
íns.
I
j Eftir að öllu ]iessu stappi var
, lokið, tók þingið til óspiltra mála
íneð að afgreiða verk sín. Hefir
! það starf gengið helmingi greiðar
on áður. Fjárveitingarnar nærri
allar samþyktar umsvifalaust nú.
Aðeins vildi Haig færa niður til-
lagið til stofnunar þeirrar, er rann
saka fábjána. En Queen kvað
]>að nauðsynlega stofnun og hún
befði bjargað mörgum frá ífð
lenda á Selkirkspítalanum( Haig
kvað þá orðið svo marga, sem
rannsaka ]>yrfti, að fé hrykki ekki
til þess, og kvað ráðlegast nð
senjla ])á að órannsókuðu ^þangað,
sem þeir væru læknaðir.
Lík drengjanna fundin.
j Lík þeirra Harvey Simpson og
Sidney Morris, drengjanna, sem
töpuðust og leitað hefir verið óaf-
dátanlega. fundust s.l. miðvikudag
í ánni. Slæddi lögreglan þá upp
eftir 13 daga stöðuga leit. I>essi
slysför drengjanna olli almennri
sorg í bænum.
Sambandsþingið.
Helzta málið, sem kom fyrir
sambandsþingið s.l. viku, var
iiankamálið. Var ákveðið að gera
ítarlega rannsókn á bankalöggjöf-
inni, með tilliti til. pess að tryggja
afmenningi sem bezt fé sitt. Einn-
ig verður rannsakað, ' 'hvernig
bankarnir lialda boðorð þau, er
löggjöfin fyrirskipar. Eftir niður-
stöðunni sem komist verður að,
for það, hvaða breyting verður á
foankalöggjöfinni gerð.
Annað mikilvægt mál liggur og
fyrir ])inginu. En foað er um að
almenningur kjósi efri deildar
þingmennina (senatorana) á svip-
aðan hátt og gert er í Bandaríkj-
unum iíklegast, og að helmingur
l>eirra sé kosinn á þriggja ára
fresti til sex ára í senn.
i Umræður byrjuðu aftur í gær
uni binar ýmsu fjárveitingar. Var
einkum íhuguð sú stefna, er taka
skyldi í innflutningsmálum. J. S.
Woodsworth frá Wininpeg vildi
að öll -óunnin lönd í Vesturland-
inu væru sköttuð svo hátt, að • ig-
endur foeirra yrðu kniiðir til að
sclja foau: sagði hann að þannig
væri bezt greitt úr innflutnings-
málinu og mest greitt fyrir inn-
flytjendum. D. N. Kellner, þing-
maður frá Edmonton, lagði það
til málanna, að fjárhæð þeirri,
•' verja ætti til innflutningsmáia,
yrði varið til þess að kdbia á fót
kaupfélögum, sem greiddu fyrir
' sölu á bændaafurðum. Aðrir hafa
'bent á, að fólksinnflutningur til
' þossa lands sé nauðsynlegur, sök-
^ um þess að svo mikið af náttúru-
auðlegð landsins sé send óunnin
Eági alls fyrir löngu fanst gull
í jörðu á Labradorskaganum. Er
I nokkur undirbúningur þegar haf-
| inn til þess að framleiða það.
1 foeir sem A linotskó þessara auð-
[ æfa hafa gengið, telja vfst, að svo
[ mikið sé af gulli þarna, að vel
[ borgi sig að vinna það.
Neitað um landgöngu.
[ James , Larkin, írskum æsinga-
| manni, var nýlega neitað um land
göngu í Canada, vegna þess að
I bann neitaði að vara hinum al-
I mennu spurningum um erindi
I sitt.. J. iS. Woodsworth þingmað-
nr frá Winnipeg, gerði fyrirspurn
I urn þetta í sambandsþinginu ný-1
j lega, og Hon. Charles Stewart, gaf
j ofangreint svar við henni.
Afnám titla.
• L. H. Marten, liberal þingmaður
frá Hants, fer fram á það á sam-
[ bandúþinginu, að titlarnir “Ho-
' norable” og “Right Honorable”
séu afnumdir f Ganada.
Hóta endalausu verkfalli.
Verkamenn við British Empire
Steel stofnunina í Nova Scotia,
I hóta endalausu verkfalli, ef kTÖf-
ur þeirra um 30% launahækkun [
og 8 klukkustunda Vinnudag, verð-
ur ekki samfoykt.
til ágætis, að klífa upp stórhýsi. Nýlendur.
Ekkert aftraði það honum frá .. ...
i Signorina ítalia Garibaldi, sonar-
því, þó þau væru þrítug-lyft eða .. ... ,,,.
| dottir frelsishetjunnar miklu, átti
hversu sléttir veggirnii voru- nýlega tal við Mussolini stjórnar-
Hann kleif þau jafnt fyrir þvu | formann, um ferð sína til Canada
A ar líkast aó sjá liann injakast árangur hennar. Kvað hún
UPP bina háu steinveggi og að, 7nögulegt að fá heil nýlendusvæði
sjá flugu skríða á þili. Fékk liann f Canada fyrir ítalska innflytjend-
þess vegna nafnið “Flugan í nr. Mussolini lofaði að taka þetta
inannslíki” (The human fly). — efni sjálfur til íhugunar, og yrðu
Hann kleif vanalega upp hornin á að því búnu gerðar ráðstafanir
stórhýsunum. Aðferð lians var [ þessu viðvíkjandi.
falin í ]>ví, að hann þrýsti hönd- [
um og fótum útréttum svo fast Frakkar taka búnaöaráhöld.
utan um húshornin, að foað hélt i>rettán hundruð tonn af bún-
skrokkþunga lians uppi. Falmaði aðaráhöldum og vélum voru. tek-
1 iiann sig ])annig áfram og virtist in af Þjóðverjum í Dusseldorff s.I.
i tins fastur og, skrúfstykki á hús- laugardag og skift á milli Frakka
, horninu. Hefir mikla æfingu' til og Beigíumanna. Svipað rupl kvað
j þoss þurft, en að henni fenginni vfðar vera í vændum á þessum
viiðist ])etta ekkert óeðlilegt. Er stöðvum.
]'etta tekið hér fram vegna þess
að margur gæti haldið að þetta [
væri "amerísk skröksaga”. En það [ Tveir íslendingar hafa nýlega á-
fellur hver á sinni list um síðir. [ unnið sér frægð mikla sem glímu-
Annar þeirra er Ingvar
Hann glímdi s.l. laug-
Martinique hótelið. (Var hann 1 ardagskvöld og mánudagskvöld
Auk þessa verður skemt með
söng og hljóðfærasiretti, og að sfð-
ustu foornar fram rausnarlegar veit
ingar — kaffi og fsrjómi.
Stúdentar eru beðnir að koma,
og fyrverandi meðlimir félagsins
eru sérstakiega boðnir og beðnir
að koma.
íslenzkir glímukappar.
Nýlega var maður þessi að klifa menn.
upp eitt stórhýsið í New York,1 Gíslason.
hann J ardagskvöld
kominn tíu liæðir upp, þegar eitt- *’^r f bænum og vann Fcather-
hvert óhapp hefir hent hann og' weight Championship í Canada.
hann féll niður á steinstéttina og|W'nn er Jens Elíasson. Hann vann
dó samstundis. Þetta slys var: “Middle-weight Championship” í
Winnipeg.
Á laugardaginn 24. þ. m. voru
gefin saman í hjónaband að heim-
ili Gisla Jónssonar, 906 Banning St.
hér i bæ, af séra Rögnv. Péturssyni,
þau Lárus Þórarinn Johnson, fóst-
ursonur Mr. og Mrs. Högna Guð-
nuindssonar við Lundar, og As-
hiidur Johnson, dóttir Benjamíns
Jónssonar við Lundar. Allmargir
lioðsgestir voru viðstaddir og fóru
fram rausnarlegar veitingar að af-
iokinni hjónavigslunni. 'Frameftir
kvöldinu skemtu menn sér við söng.
Auk þess ávörpuðu nokkrir meðal
i gestanna brúðhjónin og óskuðu þeim
allra framtíðarheilla. Brúðhjónin
i fóru heimleiðis á þriðjudaginn var.
[Verður heimili þeirra fyrst um sinn
hjá fósturforeldrum brúðgumans yiö
, Lundar, Man. !
ægilegt fyrir áhorfendurna, en á-
takanlegast þó fyrir konuna hans,
er nýgift var nndramanninum, og
stóð í áhorfendahópnum.
%
Fundurinn í Lundúnúm.
Manitoba í glímu nýlega. Eflaust
hefði hann nú verið Champion í
Canada. ef svo illa hefði ekki til
tekist, að hann var veikur kvöjdið
sem sú glíma fór fram. Sá mað-
ur er þá glímu vann, var Jens
búinn að glíma við áður og fella.
Fundurinn, sem nú stondur yfir j Jen8 vann og ísienzka glfmubelt-
í Limdúnum um tyrknesku Æálin, ið á sfðasta fsiendingadegi hér í
verður ekki aðeins milli Tyrkja, yyjjjjijpeg
Frakka, Breta og ítala, cins og
fyrst var búist við. Japan og
1 Grikkiand taka einnig þátt í hon-
! um. Að vfeu verður þessi fundur
ekki nema undirbúningsfundur,
en að fleiri þjóðir taki þátt í hon
um en Lausannefundinum ætti
cigi að spilia neitt fyrir. '
Reynir að blekkja heim'nn.
S. Sólomon heitir mjög viður-
kendur þýzkur verzlunarmaður í
Canáda. Hann tókst ferð á hend-
ur í vetur til Þýzkalands og er
nýkominn heim laftur. þkoðun
hans á hag Dýzkalands er sú, að
Önnur lönd.
Þjóðleg tillaga.
,
Alþjóðafélagið er nú að leita á-
lits þjóða sinna um málefni það,
: að engin þjóð kalli þegna sína út [
i í stríð án þess þing landanna hafi!
1 áður samþykt það. Fultrúar Cap- [
j ada báru tillögu upp á alþjóða
I liinginu þessu viðvíkjandi, og eru 1
i því feður hugmyndarinnar.
0
Útlit fyrir verkfall.
Á Bretlandi er sem stendur mik
ið útlit fyrir víðtækt verkfall.
Verkamenn í námum, við þygg- ^
ingarvinnu, á lieiriðnaðarverk-
sniiðjum og við bændavinnu, hafa J
allir sameiginlega gert kröfur til [
hærra kaupgjalds. Ástæðan, sem!
þeir liafa til kröfu sinnar, er þygð
á því, að kol hafa stigið mjög í
verði á Englandi og þar af leið-
andi ýmsar aðrar vörur, síðan
hætt var -starfi í námunum í
Ruhr. Verkalýðurinn á Englandi
gerir tilkall til hluta af verð-
liækkuninni.
«
Háar tolltekjur.
Toiltekjur bandarfkjanna nema
nú nærrf $2,000,000 á dag. Er sagt
að þær hafi aldrei í sögu landsins
verið jafn háar og nú.
“Flugan í mannslíki”.
Harry S. Young hét maður í
New York. Hann hafði sér það
Stúdentar kveðja.
Skemti- og kveðjufund heldur
íslenzka Stúdentafélegið í sam-
komusal Fyrstu lútersku kirkju á
Yictor St„ laugardagskvöldið 7.
apríl, kl. 8,15.
Fundurinn byrjar með því, að
fráfarandi forseti, herra Bergþór
lEmil Johnson, ávarpar nokkrum
orðum hinn nýkjörna forseta, ung-
frú Aðalbjörgu Johnson, og fær
j henni í hendur stjórn fundarins.
Nýja stjórnin tekur þá og til
hann sé miklu betri en af er lát-[starfa en hana skipa þessir;
ið. Fólkið þar er svo kátt og _, ..
| ___ ... i Eorseti: ungfru A. Johnson.
-Viaraforseti: hr. G. F. Long. 1
Ritari: hr. A. R. Magnússon.
Vararitari: ungfrú G. A. Mar-
teinsson.
Fjármálaritari: hr. Ed Baldvins-
son.
Féhirðir: hr. Jón Sigurjónsson.
Ritstjóri Áróru: J. V. Straum-
fjörð.
Aðstoðarritstjórar: ungfrú Rósa
Jóhnson og hr. I. Gíslason.
Skemtanastjóri: hr. W. Krist-
jánsson.
Þá mælir hr. Ed Baldvinsson
fyrir minni kvenna, en því svarar
ungfrú A. .Tohnson.
Að því loknu flytur hr. B. John-
son ræðu fyrir minna þeirra stúd-
enta íslenzkra, sem taka eiga full-
frjálslegt, að það er Yimögulegt
að gera sér grein fyrir því, hve j
vel Þjóðvcrjum hefir fðkist að
blekkja heiminn me'ð frásögnum
um hag þess. EUefu biljónir!
marka hafa verið veittar b til
skipastólsins, sextán biljónir til [
járnbrauta og fjörutíu og tvær
biljónir til skipaskurða. Með
þetta fyrir augum heidur hann,
að óhugsanlegt sé, að Þjóðverjar
geti okki greitt skaðabótaskuldir
sínar. Hann heldur efni bæði
fojóðarinnar og einstaklinga henn-
ar meiri en af er iátið.
Saxah Bernhardt látin.
Jaröarför Jóhannesar prentara Vig-
fússonar, er andaöist 13. þ. m., fór
fram frá kirkju Sambandssafnaðar
á laugardaginn var, 24. þ. m. Yfir
leifum hans talafð séra Rögnv. Pét-
ursson. Jóhannes heitinn var með
elztu íslenzku prenturum vestan hafs
og austan. Læröi hann prentiðn í
prentsmiöju Islands þegar á unga
aldri; var svo um mörg ár prentari
við Isafold, en síöast á Islandi viö
Þjóöviljann á Isafiröi, meðan á
hinum alkunnit málaferlum stóö
gegn Skúla Thoroddsen. Var Jó-
liannes þá ábyrgöarmaöur blaösins
fyrir Skúla. Vestur fluttist hann
meö fjölskvldu sinni sumariö 1893.
Viö flestar íslenzkar prentsmiöjur
hér í landi hefir hann unniö um
lengri eöa skemri tíma. Islenzkir
prentarar báru hann til grafar. Jó-
hannes var fæddur 10. des. 1840.
Sonur Vigfúsar hónda í Hítarnesi
í Kolbeinsstaöahreppi í Hnappadals-
sýslu, Guömundssonar, og konu hans
Guörúnnr dóttur séra Vernharöar
Þorkelssonar í Reykholti. Jóhannes
ólst upp hjá afa sínum séra Vern-
haröi fram yfir fermingaraldur, að
hami fór suöur til Revkjavíkur aö
nema prentiðn. Kona Jóhannesar
er á lifi, Ölöf Guðmundsdóttir, og
tvö Ixirn þeirra: Ragnheiöur, gift
Haraldi Davíössyni; búa þau hjón
hér í hæ, og hjá þeim var Jóhann-
es til heimilis siðustu árin og and-
aöist hjá þeim;» og Guömundur, ó-
kvæntur, einnig til heimilis hér í bæ.
Jóhannet var gáfu- og fróðleiks-
maöur hinn mesti, sílesandi og sí-
skrifandi fram til æfiloka.
Sunnudaginn hinn. 25. þ. m. and-
| aðist aö beimili dóttur sinnar og
tengdasonar í Selkirk, Capt.' Josephs
B. Skaptasonar og Guörúnar Símon-
ardóttur, Valdis Guðmundsdóttir,
kona Símonar Símonarsonar; bjuggu
_____ þau síðast á Is'landi í Heiðarseli í
ár æfinnar. Blóíieitrun, líklega af haida ij)eir sem út skrifast, stuttar Skaröshreppi í Skagafjarðarsýslu,
ópfum, er talið að orðið hafi kveðjuræður. Og stúdentablaðið en fluttust vestur 1874 og bjuggu
Sarah Bernhardt, ein frægasta
leikkona í heimi, lézt s.l. mánu-
dagskvöld í París. Hún var 78 , naðarpró{ { vor> Tn {yrir pað kvitt- j
ára að aldri og lék fram á síðustu j ftr ejnhver úr ]>eirra hóp. Síðan
banamein hennar. En heilsa henn- [ fiytur ag vanda æfiágrip þeirra, er
ar hefir lcngi verið slæm. Bað utskrifast. Deir eru þessir
er eftirtektarverðast þykir nú við
lát hennar er það, að hún var fá-
tæk. Að minsta kosti þrisvar sinn-
um á æfinni varð hún vellauðug.
En auðurinn hvarf altaf jafnharð-
an. Hún giftist, en hélt því þó
leyndu, eflaust vegna stöðu sinn-
ar. Einn son eignuðust þau hjón-
in, er Morris heitir. Ætlaði hann
að taka sér leikstrf fyrir hendur,
en faðir hans var því mótfallinn.
Fara engar sögur af afreksverkum
lians né föður hans.
B. A.
Ragnar Johnson.
A. R. Magnússon.
Fannie Sigurðsson.
Kristján Sigurðsson.
Halldór J. Stef4isson.
J. V. Straumfjörð.
Axel Vopnfjörð.
B. Sc. (E. E.):
Öonnie T. Eyford.
B. Sc.:
J. M. Sigvaldason.
H. Hannesson.
um mörg ár rausnarbúi í Argyle-
bygö. Valdís sál. var fædd 3. okt.
1834, á Ytrikrossum í Staðarsveit
á Suæfellsnesi. Eru fjögur böm
hennar á lífi: ör. Valtýr Guð-
niundsson, ptófessor við Kaupmanna
hafnar háskóla; Guðmundur Símon-
arson, húandi í Winnipeg; Mrs.
Guðrún Skaptason í Selkirk og Mrs.
Kristíana Gillies í Vancouver B. C.
Jarðarförin fór fram frá kirkju
Sambandssafnaðar í dag (miðviku-
dag). Þessarar látnu merkiskonu
verður nánar getið síðar.