Heimskringla - 28.03.1923, Page 2

2. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 28. MARZ, 1923.
Albanía sem sjilfstætt
ríki.
Eftir Robert Swan Townshend.
Albanía, sem er smaesta og yngsta
ríkiö á Balganskaganum, hlýtur a'ð
vekja athygli amerískra fjármála-
manna og kaupsýslumanna er hagna'8
hafa af eöa áhuga fyrir þroskun er-
lends iBnaðar og framleiBslumögu-
leikum. Þetta lítiB þekta ríki er viB
AdríahafiB andspænis Italíu, og nær
sunnan frá hafnarbænum Santi Qu-
aranta og norBur til San Giovanni di
Medua. Sunnan og suBaustan aB land
inu liggur Grikkland, en Júgó-Slavía
aB norBan og norBaustan. ÞaB er
alls 22,000 fermílna aS stærB.
I 500 ár, — eSa þar til viB lok
Balkanstríösins 1913, þegar Tyrkir
voru hraktir burtu af þeim hluta
skagans — hafa Albanir lotiB valdi
soúdánsins. Þeir voru neyddir til aö
kasta hinni kristnu trú tsinni og ger-
ast Múhamaöstrúarmenn. Albanska
tungan var gerB útlæg úr hinum fáu
skólum, sem þar voru, og einnig frá
öllum embættisrekstri, og bannaS aB
tala hana á götum úti.
Eftir BalkanstríBiS ákvaö íriöar-
fundurinn í Lundúnum — 1913 —
landamæri Albaniu, og hafa þau lít-
iB eSa ekki breyzt siBan. SiBan ,var
von Wied prins — nngur aBalsmaB-
ur þýzkur — kosinn konungur og
hann beöinn aS setjast i hásæti hins
nýstofnaöa albanska rikis. Ríkis-
stjórn hans mishepnaðist og varaBi
aBeins kringum fimm mánaBa tíma.
Þá flýBi hann og bar þvi viö, afi hann
yrfii aB fara til herdeildar sinnar i
Þeir sem Austurrílkismenn höföu
bygt i noröurhlutanum, eyöilögöust
aö nokkru Ieyti á hinu síBasta undan-
haldi þeirra. 1 suöurhlutanum bygöu
ítalir ágætár brautir fyrir hergagna-
flutninga, og má segja unj þær sum-
ar, aS þær séu verkfræðislegt þrek-
virki. Þeir bættu einnig stórkost-
lega höfnina L Valona, er þeir i stríö-
•inu notuöu sem <herskipalægi og flug-
stöð. Jafnvel eftir stríö'ð héldu þeir
áfram umbótunum á Valona og Eost-
uBu til þess ærnu fé; en það var auð-
vitað til þess gert, að tryggja þeim
tilkall til þess hluta strandarinnar.
Þessi höfn hefði getað orSið þeim
mjög mikils virði, þar eð hún er
andspænis hafnarborginni Brindisi,
sem er ein af hinum stærstu her-
skipastöðvum á Italíu. MeB Brindisi
og Valona hefðu þeir getað náö al-
gerðum yfirráðum yfir innsigling-
tinni til Adría'hafsins.
Albania á fjórar ágætar hafnar-
borgir. Santa Quaranta liggur syöst.
Sú höfn er fremur smá og hefir !ít-
iB veriö bætt, en framtíðarmöguleik-
ar eru þar góðir. Hún er eins og sjálf
sagður útvörður svösta hluta lands-
ins, og má kalla hana markaðspláss
hans, jafnvel staða, sem liggja eins
langt inn í landinu og Erseg og Kor-
itzaborg.
Valona, sent er næsti hafnarbær
fyrir norðan, hefir stóra og ágæta
höfn, sem herstjórnin ítalska hafBi,
eins og áður er sagt, bætt mj "g á
stníSsárunum. Sú borg er sem sjáJf-
ikjörin afleiðsla eða útvirði miö- og
noröurhéraðanna í suðurhluta 'lands-
ins, svo sem Argycastro'og Tipelene.
Og það hefir verið stungið upp á, aö
hin fyrirhugaða járnbraut y.fir þver-
Þýzkalandi. an PialkanSkagann byrjaði i Valone.
I heimsstyrjöldinni skifti bardaga- Næst kemur Durazzo, fyrrum höf-
línan AJIbaniu næstum í tvent, þar uðstaður landsins. Hún er bygð á
sem hún lá beint frá Durazzo og end nes; efia öllu heldur eyju. Borgin
aði aBeins fáar mílur frá Koritza.
Miðveldin héldu norSurhlutanum en
sambandsþjóðirnar þeim syðri. ViB
ófriðarlokin 1918 lenti Albanía i
höndum sameinaðs hers sambands-
manna. Italir réðu yfir mestum
hlutanum, en sérstaklega þó Adría-
hafsströndinni. En Frakkar höfðu
sinn her í héröBunum kringum Kor-
itza og Skutari.
Um þetta sama leyti áttu sér staB i
Paris langar og flóknar umræSur um
það, hvað gera skyldi við landsvæði
þetta. Eins og altaf, þegar um það
hefir veriB aB ræða, að gera út um
máfl Albaníu, hafa ríki, eins og t. d.
Grikkland. Túgó-Slavia og ítalía,
haldið þvi frarn. að hún væri ekki
fær um aB stjórna sér sjálf. Tilgang-
ur þeirra var sá, að skifta henni á
milli sín. Grikkland ágirntist sufiur-
hlutann. Júgó-Slavia norðausturhlut-
ann og Italia ströndina meðfram
Adríahafinti, auðvitað til þess, að
þeir gætu veriB einráBir á þeim
slóðum.
En á meðan þessar flóknu og
heitu nmræður stóBtt vfir í Paris,
tóku Albanir ráðin í sínar .hendur,
og í apríl 1920 settu þeir stjórn á
stofn í Tirana. Franski herinn hafði
sig i burtu. og eigi löngu síðar hinn
italski. 1 fyrsta sinni i sögunni var
albanska þjóðin látin ein ttm sín eig-
in málefni. Og hún réði ráðnm sin-
um svo vel, að henni var jafnvel
veitt upptaka i alþjóöafélagið. Þann-
ig bvrjaBi Albania feril sinn sem
ríki. Hún er i einkennilegri aðsiöðu
við alheimsfjölskyldttna, því þó hún
hafi yfir mjög litlu að ráfia af mót-
ufiu fé, þá á hún enga þjóðskuld, og
henni hafa í ríkum mæli veriB veitt
ýms náttúruauðæfi, sem aðeins bíða
eftir þvi að vera notuð.
Meðan Albania laut yfirráðttm
Tvrkja. var þar lítið eBa ekkerf gð-
hafst i framfaraáttina. Einstöku
vegir voru lagðir og fjöllin í sttður-
hluta landsins voru rúin að timbri, ?n
þar meS eru líka aílar framkvæmd-
irnar npptafdar. Að venjtt kaus hinn
lati Tyrki frenmr að ná hagnaði sín-
ttm með tollum, sköttum og sektum,
sem hann dembdi á ibúana og lét fá
eina einstaklinga, skreytta tyrknesk-
ttm titlum, intfheimta þá fyrir sig.
Rikisstjórn von Wieds var i mesta,
máta skipulagslaus. Hann yfirgaf
sjaldan stjórnarsetur sitt í Dttrazzo,
og lét landið að mestu leyti afsíkifta-
laust. ATlir möguleikar til framfara
voru þess vgna útilokaðir.
Mefian á stríðinu stóð„ var mikið
af ágætum vegum lagt ttm landiS.
sjálf varB fyrir miklum skemdum á
striðsárunum. en þá var hún austiir-
risk flotastöð. Durazzo hefir sömtt
þýðingtt fyrTr miBhluta landsins og
áður taldar borgir fyrir stiBurblut-
ann, sérstaklega héröðin kringum
borgirnar Tirana (núverandi stjórn-
arsetur), Elbassan og Kruya.
Næsta og síðasta hafnarborgin er
Sau Giovanni di Medtta, sem er nyrzt
i Iandinu. Hún getur tæpast skoðast
sem sjálfstæB borg, heldttr miklu
(fremttr sem hafnarbær Scutari,
stærstu Ixirgarinnar í Albaniu, er
síendur við ScutarivatniS á landa-
mærttm Júgó-Slavítt og Albaniu.
Frá Santa Quaranta norðttr aö
Valona ganga fjöllin alveg t ;jó fram.
En þaðatt og norðttr að San Gio-
vanni di Medua, er örhtið ttndírlendi,
ðeins íárra milna breitl. 11 nn
.1 laídsins er eii • i íjö'I meö
• frjósömum dölitm á mil'.i,
þar sem er ágætt akurlendi. Albanta
er einnig slkreytt nokkrum fallegum
| stöðuvötnum, og hefir auk þess yfir
að ráða ótakmörkuðu vatnsafli, í hin-
um mörgtt ám, sem alstaSar fossa
ofan hliðarnar.
Veðráttufarið i landintt er víðast
þannig, að vetrarkttldi er talsverBur,
en sumarveðráttan yndisleg. En á
ströndinni og í borgunum Valona,
Durazzo og San Giovanni di Medua,
er loftslágið samt öðruvisi. Sttmrin
erti þar afskaplega htit og sóttveiki
mjög tið.
Tbúatala landsins er ttm 1.500,000.
Tveir þriðju hlutar þeirra ertt Múha-
meðstrúarmenn. sem auðvitað s^afar
af áhrifum Tyrkja eða hinum Iang-
vinnu yfirráðum þeirra. Hinn 'hlut-
inn er bæði grísk-kaþólskur og róm-
versk-kaþólskttr. Albanir eru harð-
feng fjallaþjóð. Þeir reka lílinn eða
engan iðnað, en láta sér nægja með
að gæta hjarðanna sinna i fjallahlið-
ttnum, rækta það sem þeir sjálfir
þttrfa með af korni og spinna í fötin
handa sjálfum sér.
Af ástæðum, sent vel ertt skiljan-
legar, hefir það áflit mjög veriS breitt
út, að Albánir væru lítiB annað en
morðingjar, þjófar og ræningjar, og
alls ekki færir ttm að stjórna sér
sjálfir. En á ferðttm minttm ttm
landið komst eg aS rattn tim, aö þess-
ar aðdróttanir eru ósannar. ÞaS er
að vísu satt, aS um eitt skeiS áttu sér
þar staB hinar svo kölluðtt blóðugu
róstur, ekki ósvipaðar þeim, sem einu
sinni voru ríkjandi í fjöllunum t suð-
urblua Banaaríkjanna. ÞaB var
einnig algeng venja aB bera á sér
skotvopn. En það yar nauðsynlegt
Hún var nú 32 ára og svo ráBin og urna. Fæðið var 'lélegt, hrátt og hálf
roskin, að -foreldrar hennar sáu sér soBið, og aumustu sjúklingarnir
þann kost vænstan,"'’aS lofa henni i fengu bókstaflega ekki neitt, sem þeir
framvegis aS sígla sinn sjó. FaSir gátu fært sér til munns.
vegna utanaðkomandi ásókna og ó-
eirða hins siðlausari hluta íbúanna.
En það sem Albani vantaði var tæki-
færi til að stjórna sér sjálfir. Og nú
hafa þeir gert það í næstum tvö ár, j henhar gaf henni aS heimanmund Iíf- | Þarna ’var fjöldi sjúklinga haldinn
og afleiöingin af því er sú, aö það j eyri, sem árlega nam 40,000 krónum.1 af kóleru og taugaveiki. Fult eins
ástand, sem að ofan getur, á sér ekki i MóSir hennar sagði viS hana mörg-
lengur stað. í um árum seinna: “Þaö hefBi ekkert
Albanir yfirleitt eru hinir svæsn- . orSiö úr þér, ef þú 'hefBir ekki farið
ustu þjóðernissinnar. I meira en 700 . þinna ferða þvert á móti mínu geði.’’
margir hermenn dóu úr sóttum sem
af sárum. ManndauSi náði 42 áf
hverju hundra'ði.
ár hafa þeir barist látlaust fyrir j Hún segir sjálf í endurminningum
þjóðerni sínu — tungu og siðum. Og I sínum: “Eg átti um þrjár lifsstefn-
þeir hafa unnið sigur rþeirri bar- j ur að velja: að veröa rithöfundur,
áttu. Fyrir þetta eitt eiga þeir til- giftast eða verða hjúkrunarkona.”
kall til virðingar, og til þess að vera
meira metnir en margir stór-pólitík-
AB nokkru leyti valdi hún fyrstu
leiðina, því alla æfi ritaði hún margt
usar mundu vilja vera láta. Þeir • og vel. Hún átti nægan kost aS
hafa svo oft verið hrektir, sviknir og velja næstu stefnuna og giftast, því
táldregnir, að þeir eru auSvitað j margir karlmenn urðu ástfangnir af
orðnir nokkuð tortrygnir; en sé kom- henni og báðu hennar.
iB heiðarlega og hreinskilnislega j
fram gagnvart þeim, er ekki betra að
skifta við neina menn en þá. Ef að
En hún fann hjá sér köllun til há-
leits starfs, sem hún gat ekki fórn-
að óskiftum kröftum sínum með því
Albani lofar ein'hverju, þá svíkur j aB giftast.
hann þaB aldrei. ^
Albanía er ékki rík að peningum,
en náttúru-auðlegBin fr mekil. I
Koritza-ihéröðunum hafa fundist
kol og kopar, og þar væri hægt að
hafa mikla viðartekju. Það væri og
hægt aS vrkja upp alla Koritza-há-
sléttuna, ef nýtízku verkfæri væru
notuS. Ekki langt þaðan er hiB fagra
Oehrida-vatn, sem er fult af fisíki.
I A'lbassan-héraðinu má finna þá
beztu ölíuviðarrunna, sem til eru, og
tobak, er jafnast á við það bezta,
sem framleitt er annarstaöar. Ná-
lægt Valona eru einar hinar beztu
“Asphalt”-námur. — TiFskams tíma
hafa Frakkar haft yfirráð yfir þeim,
eftir samninguin við Tyrki. AlstaS-
ar í fjallalhlíBunum eru hjarSir fjár
og nauta af ágætu kyni. En dýr-
mætasta náttúru-aufilegSin, sem Al-
bamía á yfir að ráða, er þó liklega
vatnsaflið, sem alstaðar má fá; það
er sennilega nægilegt til að lýsa tipp
alt landið, og til að reka járnbrautjr
og venksmfðjuiðnað í framtíðinni.
Og þá má ekki gíeyma olíunámunum
sem n lega hafa fundist þar.---------
Endi greinarinnar er hér slept.
sökum þess, að hann fjallar um eða
er öllu freniur hvöt til Ameríku-
Hz’crnig stóð á þeissum ósköpum?
Florence Nightingale leizt ekki á
blikuna. Henni hafði verið talin trú
um það af yfirvöldum hersins, áöur
en hún fór að heiman, að nógur forði
værj fyrir hendi til að hlynna að
sjúklingum. H(m fann nú, að mikið
af þvi hafði farið til annara hafna,
en sumt grafið og geymt innan um
skotfæri og annað hergagnadót, og
enginn vissi hvar var hvaS. Það voru |
átta hergagnaskrifstofur, lítiB um |
samvinnu, en mikil skriffinska og
ringulreiS á stjórn, sem gerði þaS því
Fyrsta opinbera Starf hcnna^ var j nær ófært að ná í hitt og þetta, sem 1
forstaða við
aðar konur í Lundúnum. Þar fékk
hún sitrax orð á sig fyrir framúr-
skarandi stjórnsemi. A stuttum tíma
varð stofntin þessi aB fyrirmynd
annara.
Henni bauðst enn betri staða við
Kings College sjúkrahúsiB í Lund-
únum. og ætlaSi aS taka því, en þá
kom kallið til hcnnar að fara austur
að Svartahafi, til að 'hjúkra sjúkum
og særSum hermönnum á Krímsikaga.
Þá stóS KrimstríSiS milli F,ng-
lendinga, Frakka og Tyrkja annars-
vegar en Rússa hins vegar. ÞaBan
bárust óttalegar sögur af þjáningum
sjúkra og særðra, en lítil eða engin
hjúkrun og allur útbúnaður til að
lækna og likna í mesta ólestri. Flor-
ence Nightingale Ias fregnirnar
austan áð óg fann óðara, að þarna
var hennar vettvangur. Hún ritaði
hermálaráöherranum Sir Sidney
Herbert, sem 'hún þekti persónulega,
og bauð honum þjónustu sína.
heilstfhæli fyrir vei.kl- þó var til. Og þegar hún fór aB rek-
ast i þessu, féþk hún óþökk fyrir af- J
skiftasenii.
Skörungsskapur Florence. *
Þgð dugði enginn tepruskapur.
Florence 'þurfti að taka sér sjálf völd
í hendur og treysta rneira sjálfri sér
en öllum öðrum. Hún gerði þ;er 1
kröfur, sem henni sýndist þurfa og
heimtaði hlutina mefi myndugleika,
enda hafSi hermálaráðherrann trygt J
henni fullan stuðning ensku stjórnar-
innar til að koma því i lag, sem
þyrfti. Og sjálf gekk hún að verki,
ef hún fékk enga til að vinna fyrir i
sig. Hún hefir veriB að margra áliti |
aðeins sem mjúkhent liknarkona. En í
hún var margt fleira. Þeir, sem
kyntttst henni á Krím. sáu að hún var \
gæd dafburöa stjórnarhæfileikum.
Þegar hún fékk ekki nógu fljótt j
það fé, er hún þurfti frá herstjórn- 1
inni, tók hún fé úr eigin vasa. —
Hún kom á fót þvottahúsi og lét kon-
tók þegar að safna liði meSal kvenna 1 ur hermannanan þvo. Hún lét stofna
sem hún þekti, lagði fram stórfé úr 5 eldhús fyrir sjúklingana. Hún gaf
eigin vasa og safnaði samskotum skýrslur tim þær endurbætur, sem
nreðal vina sinna. En einmitt um1 gera þurfti á húsakynnunum, og
sama levti liafði herniálaráSherrann kont því til leiðar, afi þeim varB fljótt |
Hún
manna til að leggja fram fé til að skrtfað henni og skorafi á hana aS ^ komið í .verk.
nota auðæfi Albaníu; en það kemur takast á hendur undirbúning og for-
stöðu hjúkrunarkvennaflokks, sem
sendast skyldi austur, og þetta bréf
hvorki löng eða ítarleg, er fróBIeg j kom til ‘hennar um leifi og hún sendi
íslenzkum lesendum ekki mikiS við.
F.n lýsingin á landinu, þó hún sé
og breytir ef til vill áliti því, em
sttmTr nienn kunna að hafa haft á
þessum litla 'hluta heimsins, og því
höfum vér birt hana hér. Hún er
lauslega þýdd úr mánaSarritintt
Current History.
---------:xxx----------
Floreace Nightingale.
Unt sama leyti og hjúkrunarskól-
inn í Kaiserswerth hóf star fsitt, kom
til sögunnar ensk stúlka, FIorence
Nightingale. Hún var af göftigum
ættum og ríkurfi foreldrum. Hún
fæddist 1820 í Florence á Italíu, og
var hún nefnd eftir borginni. Strax j
i uppvexti komtt í Ijós brjóstgæði1
hennar við fátæka og sjúka. F.f ekki
sitt af staS.
Fram að þessttm tíma þektist natim-
ast að konur. og sizt konur af tign-
um ættum, tækju þátt í hjúkrun í
styrjöldum. ÞaS starf var falið ó-
' æffium nýliBtim og óbrotnum þjón-
! ttm herfylkingarinnar. Læknar töldu
slíkt ekki kvenna meðfæri og þær
fremur til trafala á vígvellinum.
Það þótti því tiðindum sæta, er
hefðarikonan Florence Nightingale
réðst í að íara sem hjúkrunakona til
Krímskaga.
Um haustiS 1854 bjóst hún aS
heiman ásamt 38 hjúkrunarstúlkum
kaþólskttm og lúterskum. Þær vortt
misjöfnum gáfum gæddar og Flor-
ence varð brátt þess vís, aS aðeins
helmingur þeirra væri í rauninni
var um sjúkar manneskjur að ræða, starfintt vaxinn. Seinna bættust
hjúkraSi hún sjúkum dýrum. Þegar 1 fie;r; ; hópinn, unz samtals uröu þær
hún var komin tim tvítugt vildi hún ] 50.
tim fram alt koniast til hjúkrtinar- J
náms á sjúkrahúsi. Foreldrar henn- Hermanansjúk^ihúsið á Krim.
ar höfðu óbeit á þeirri atvinnu eins Þegar austur kom var Florence fal-
og fleiri i þa daga, og tóku þvert ;n ltntsjón með hermannaspítala, spm
fyrir. Þau reyndu að dreifa huga ;etlaSur var 1700 sjú'klingum, en í
hennar með því að láta hana ferðast. |ietta skifti voru þar saman komnir
læra söng og hljóðfæraslátt og haí- , /t . fjórða þúsund þjáSra manna.
ast við meðal hefðarfólks í dýrleg-
um fagnaði. Þetta náBi þó ekki til-
gangi stntim. Florence var sérlega
fjölhæf, t. d. varð hún meS afibrigS-
um vel að sér í latínu og grískti. Hún
var ekki verulega fríS, en vel vaxin
og tignarleg í fasi, og húit hafði eitt-
hvað viB sig, sem öllum fóll vel í
geð, sem sau hana. Andlitið var góB'
legt og um leiS göfugmannlegt, og
bar vott um staðfestu og viljaþrek. j
Rúmaröðin saman lögð var 4 mílur
á lengd (enskar).
Astand þessa sjúkrahúss var alt
annað en glæsilegt. Húsakynnin vortt
illa þrifuð. daunill og drttngaleg. Þar
moraSi af rottum og lús. Hey og
hálmur var í rúmunttm og margir
sjúklingar lágu á gólfinu. Rekkju-
voðirnar fáúj sem fyrir hendi voru,
voru úr striga, og sjúklingunum
þóttu þær svo óþjálar, að þeir af-
Og enginn gleymdi hlýjunni í brosi báðu þær. 'Þvottur á fatnaSi hafSi
hennar. Á utanferðum notaði hún
títnann til að koma viS á sjúkrahús-
uni, kynnast fyrirkomulagi þeirra og
til að gleðja þar sjúiklinga, sem hún
kyntist. Hún vann loks samþykki
foreldra sinna til að fá aS læra sjúkra
hjúkrun í Kaiserswerth. Þar dvaldi
hún rúmt ár og fór síBan til París-
ar til að kynnast íjúkrahjt'Tkrun
kaþólskra líiknarsystra og starfsemi
þeirra.
svo aS heita ekki átt sér stað nema
eitt hvað sex skyrtur höfðu verið
þvegnar Síðasta mánuðinn. Sjúkling-
arnir höfðu engan sjúkxafatnaS, all-
ir lágu í sínum einkennisbúningum,
sem voru storknaðir af blóði og at-
aðir af ryki og óþverra. Engin sápa
var til, engin handklæöi, engar
þvottaskálar. Allir voru lúsugir.
Engir mathnífar voru til, engir
forlkar; sjúklingarnir notuSu fing-
Hin lét hjúkrunarstúlkur sínar að- |
eins veita þjónustu sjúklingum þeirra
lækna, sem óskuðu eftir hjálp þeirra, j
en ekkert fyrir aðra, því að hún j
vissi, að með þolinmæði og vand-
virkni þyrfti að vinna sér traust |
allra. Hún hafði góðan aga á sjúkra-
stúTkum sínitm. Þær virtu hana og,
elskuBu. Þær kölluðu hana móður \
sina og hún þær dætur sínar. Þær j
voru sumar mjög litt æfðar og þekk-
ingarsnauðar, svo aS daglega fann
hún til þess, hve ntiklar leiðbeining- j
ar þær þyrftu. Urn þær ritaöi hún
í dagbók sína: “Þær ertt altra beztu j
stúlkur, vandaðar og vingjarnlegtr, j
og ættu fremur heitna í himnariki en
á hospítala. Þær flögra tim stofurn-
ar líkt og handalattsir englar og færa
sálttm fró, en láta líkamana eiga sig
i friði óhreina og illa 'hirta.”
Þessum ófullkomntt hjúkrunar-
stúlkum hjálpaöi hún við verkin, en
lét hinar duglegri vera þar, sem þörf
var á sjálfstæðri vandavinnu annars-
staðar. Og mikltt lofsorði lýkur hún
á sumar þeirra í dagbókum' sínttm.
Arangurinn.
Eftír tveggja mánaða starf var
sjúkrahúsiö gerbreytt. Á 6 mánuð-
ttm minkaði manndattðinn niSttr í
2% og læknarnir dáðust að dugnaði
hennar. Reglan lávarSur og yfirfor-
ingi hersins aðstoðaði hana neð rað
og dáð og mintist hennar sem að-
stoðar herstjóra.
Hermennirnir clskuðu hana.
Um leið og hún sýndi daglega ein- j
ttrð og djörfttng og fann duglega að'-
ÖIIu i'lltt skipulagi, var hún sarna
kvenlega bliSa hjúkrunarkonan við
sóttarsængina. Bréfkafli frá einttm
hermanninttm lýsir þessu betur en
langt mál;
“Hvtlík huggttn að sjá hana ganga
ttm stofurnar, Hún yrðir a einn eöa
tvo, kinkar kolli aS mörgum og bros-
ir. Húu getur ekki gert öllum sömtt
skil þvi að viS liggjum þarna hundr-
uSum raman. En okkur finst sem
við gaMtim kyst skugga hennar er
hún liSur fram hjá rúmunum, og
siðun lagrt okkur ánægða út af á kodd
ann. ÁSur en hún kemur inn heyr-
act blótsyrði og svardagar, en á eftir
verðttr alt hljótt og heilagt sem í
guðshúsi.”
%
Fréttaritari heimsblaSsins Times-
skrifar heim: “Þegar allir læknarn-
ir hafa tekiö á sig náðir og myrkriS
grúfir yfir sjúklingamergSinni, sem
liggttr þarna í mílulöngum rööttm, þá.
ntá sjá hana fara einförum urn sjúkra
skálana með lampatýru í hendinni..
Þegar þessi tigulega, grannvaxna
kona fer um salinn, hýrnar svipur
allra aumingjanna af þakklæti yfir
að fá að sjá hana.”
Það er mælt að þessi blaðagrein
hafi komið skáldinu Longfellow til
að yrkja 'hiö ágæta kvæði “Santa
Filomena”, þar sem hann gefur
hentii tilnefnið ' dísin meö IjósiS”
(The lady of the lamp — sjá siðar).
— Rithöfundur nokkur, sem var
handgenginn og kunntigur helztu and
ans stórmennum ibæöi á Englandi og
víðar i Noröurálftt, sagði um Flor-
ence Nightingale, að hann hefSi
a'ldrei þekt, hvorki mann né konu
með jafn skarpri greind og hana.
Meðan hún eftir styrjöldina enn
var þar eystra til að koma ýmsu
skipttlagi á hitt og þetta, veiktíst hún
sjálf hættulega af næmri hitasótt, en
komst þó á fætur. Var þetta með-
frant fyrir altof mikið erfiSi og vök-
ur. Hún fór beim 1856 — meS þeitn.
allra síðustu herdeildum, sem sendar
voru heim. En eftir þessa legu og
alt erfiði austurfra náði hún aldrei
fullri heilsu.
Eftrr heimkomuna var F. N. dýrk-
uð sem hetja. Bæði Victoria drotn-
ing og aörir þjóðhöfðingjar sæmdu
hana heíðursmerkjum. Allir keptusc
um aö sýna henni sóma, en hún var
frábitin a'llri viðhöfn og reyndi að
draga sig í hlé.
Það er í frásögur fært, aö í veizlu,
sem liðsforingjum úr Krímstyrjöld-
inni var haldin í Lttndúnum, hafi
seðlum verið útbýtt meðal þeirra og;
þeir beðnir að svara spurningunni,
hv*r hefði gengiö bezt fram og sýnt
mésta httgprýði þar eystra. Þegar
seðlarnir vortt athugaðir, var svarið
nær undantekningarlaust hið sarna:
Florence Nightingale!
X'gli tin galc-sjóðurinn.
Hermálaráðherrann Sidney Her-
bert gekst fyrir stofnun sjóðs til
minningar ttm F. N. og skyldi rent-
tim hans variS til mentunar og Iíf-
eyris hjúkrttnarkvenna. SjóSttrinrt
varð fljótt gildur og hefir vaxiö-
smárn sarnan ttpp í miljónir. Þetta.
þótti Florence vænst um af öllu, sent
fyrir hana var gert.
Nightingale hjúkrunctrskólinn.
Þá var næst fyrir forgöngu ríki's-
stjórnarinnar, "stofnaður skóli fyrir
hjúkrunarkomtr í sambándi við hiS
ntikla St. Thornas sjúkrahús í Lund-
únttm.
Hún var lengi “lífið og sálin t
þessum skóla. . Hún var látin prófa
námsstúlk-urnar og benda á, hverjar
væru bezt gefnar. Er það aS ágaet-
um haft hve glöggskygn hún var og
fljót aö finna, hverjar voru beztum
hæfileikum gæddar til starfsins og
hverjar síður. Þeir, sem kyntust
hjúkrunarkonum þeim, sem komu frá
skólanum á meðan Florence Nightin-
gale naut viS, dáSust aS iþví, hve þær
væru gegnumþrungnar af anda bjart-
sýnis og göfuglyndis. Afburðakon-