Heimskringla - 11.04.1923, Blaðsíða 4

4 BLAÐSIÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, II. APRíL 1923.
WINNIPEG, MANITOBA, II. APRIL, 1923.
Alice við Arineldinn.
Það er nafnið á leik, sem séra Ragnar E.
Kvaran hefir þýtt úr ensku og ieikinn hefir
verið tvisvar undir hans umsjón af stúlkna-
félaginu “Aldan”, ,í samkomusal Sambands-
kirkju í Winnipeg. Bæði kvöldin var húsfyll-
ir. I síðara skiftið, á föstudaginn, var ákveð-
ið að sýna leikinn í þriðja sinn á mánudags-
kvöld.
• Efni leiksins lýtur að heimkomu brezkra
hjóna frá Indlandi. Það kvað algengt, að
brezkar fjölskyldur þar sendi bcrn sín heim
til Englands, vegna sýki, er sögð er þar land-
læg og mjög skæð hvítum börnum. Einnig
fara foreldrarnir einir til Indlands og skilja
börnin eftir heima. Eru foreldrarnir í þjón-
ustu þar oft svo árum skiftir, að þau koma
ekki heim. Þegar svo stendur á, má nærri
. geta að heimkoman vekur margskonar eftir-
va^ntingar.' I aðra röndina, eins og gefur að
skilja, eldheita þrá bæði hjá foreldrum og
börnum eftir að sjást, en í hina aftur óvið-
feldinn efa um að foreldrarnir eða börnin séu
nú alveg eins og hugarórarnir segja þeim.
Aðskilnaðurinn skapar ókunnugleika milli
skyldmennanna, sem aldrei er að vita, hvað
getur í för með sér haft.
í þessum áminsta leik er brugðið upp ótal
dæmum af þessu. Eru sum þeirra að vísu
hlægileg í augum áhorfendanna, en eigi að
síður sönn dæmi úr mannlífinu, þegar svo á
stendur. Bæði foreldrarnir og börnin verða
fyrir vonbrigðum við samfundinn, og verður
ekki um tíma séð, hvernig fara muni, hvort
heimkoman verður til fagnaðar eða leiðinda
og vonbrigða. Kemur svo margt fram á sjón-
arsviðið, sem þessu veldur, að fróðlegt er að
íhuga það. I leik þessum er t. d. dregin upp
ágæt mynd af hugsunarhætti ungra stúlkna,
sem helgað hafa sál sína sögum þeim, er á
hreyfimyndahúsum eru sýndar. Lífið í þeirra
augum er þar virkilegast. Leiðir auðvitað af
því algeran misskilning á ótal atVikum og jafn
vel lífinu í heild sinni. »Ennfremur er Alice,
er með manni sínum kemur heim, þannig (
skapi farin, að hún ann mest ástaæfintýra-
lífi . Spinst hlægilegur misskilningur út úr
því í leiknum. Að lokum kaslar hún því
með öllu burt úr huga sínum, vegna þess að
ástaæfintýralíf hennar getur ekki haldið á-
fram í það óendanlega, og sezt þá við arin-
eldinn og segir að kalla sig þaðan í frá “AI-
ice við arineldinn”, sem leikurinn ber nafn
af, en ekki lafði Grey, sem er nafn hennar,
því maður hennar hét Grey ofursti. En þrátt
fyrir allar þessar andstæður, bæði aldarhátt-
arins og hugsunarháttar sumra persónanna í
leiknum, rætist að lokum vel fram úr heim-
komunni og skyldmennaástin sigrast á erfið-
leikunum, eins og eðlilegast er og flestir
mundu kjósa.
Um leikendurna er yfirleitt ekki nema
gott að segja. Verkefni sumra þeirra voru
erfið, en þeir leystu þau samt vel af
hendi. Það sem oss kom í hug í því efni,
var það, að þeir hefðu hlotið að fá óvana-
lega góða tilsögn; þeir iéku svo jafn-vel.
Efni leiksins naut sýn prýðilega, eins og þeir
sýndu það.
Þeir, sem staðið hafa fyrir því, að sýna
þenna leik, eiga þakkir skilið fyrir það.
Þeim hefir tekist hvorttveggja vel, valið á
leiknum og að sýna efni hans. I seinni tíð
hefir ekki verið sýndur leikur hér meðal Is-
lendinga, svo að vér munum, sem þeim hef-
ir geðjast betur en þessi.
Emile Coué.
Einn af þeim mönnum, sem hér vestaií
hafs — og þó einkum í Bandaríkjunum —
er nú oft minst á í ræðu, er frakkneski hug-
Jækninga-forkóifurinn Emile Coué.
Hin sérstaka ástæða til þessa er sú, að
Coué kom til Bandaríkjanna í vetur. Hann
flutti þar óspart fyrirlestra um þessa lækn-
inga-aðferð sína. Þó huglækningár séu ekki
nýjar, og menn hafi á seinni tímum heldur
hallast að þeirri skoðun, að þær séu lítils
verðar, hefir þessum franska manni tekist
að vekja eftirtekt á þeim að nýju.
Emile Coué var lyfsali í Nancy á Frakk-
landi. Kona ein, Mrs. Eddy að nafni, hafði
við huglækningar fengist og hugmyndir
hennar voru óðum að breiðast út í Banda-
ríkjunum. Athygli Emile Coué drógst að
þessu og hann varð þess var, að hugmyndin
var að nokkru nothæf, og þar kom brátt, að
hann tók að leggja stund á huglækningar.
En í hverju eru 'huglækningar fólgnar?
Upphaflega voru þær á trú manna bygðar.
Það var ^ngin skýring yfir það gefin, hvern-
ig á því stæði, að me'nn læknuðust fyrir trú
sína. Það voru aðeins afleiðingarnar, sem
bent var á, sem dæmi þess að þær væru
mikilsverðar og nothæfar. Það mun hafa
verið rússneski líffærafræðmgurinn Povlov,
sem á raunverulegan hátt reyndi að gera sér
grein fyrir þessu. Hann var ekki í neinum
vafa um það, að í sambandi við fæðu manns
ins var ávalt,,einhver viss matartegund, sem
örfaði lyst hans meira en önnur. Að sýna
manni t. d. vel útlítandi peru, varð til þess
að munnvatnskirtlarnir stóðust ekki freist-
inguna, og “það kom vatn fram í munninn”
á honum. Hann benti á mörg fleiri dagleg
dæmi, sem sýna, að taugar þær, er að melt-
ingarfærunum liggja, eru, ef svo á stendur,
mjög undir áhrifum utan að. Þetta sama
hlaut að eiga sér stað með taugakerfið í
heiid sinni. Og þá var spursmálið: Er því
ekki eins farið með andann? Getur það
- ekki einnig vakið ósjálfráða löngun, að
segja honum t. d. að framkvæma eitthvað
vist á vissum tíma, alveg eins og vatnið
streymdi fram í munninn ósjálfrátt við að
sjá peruna? Ef slíkt hefir þau áhrif, þá
beinir það andanuir, ínn á vissa braut, án
þess að maðurinn reyni hið minsta til að
velja eða hafna, eða láta viljan að nokkru
koma til greina. •
Þessa hugmynd hefir Coué gripið á lofti
gott siðalögmál, þó hún sé ekki allra líkam-
legra meina bót.
lUm þetta mætti margt fleira skrifa. En
með því hugmyndin er aðeins sú, að geta
sem fréttar þessarar ferðar Coués til Ame-
ríku, er búast má við að einhverja fýsi að
heyra, en ekki af hrifni af kenningum Coués,
verður þetta að nægja.
Samtal við mestu
konu Rússlands.
I ritinu Current Opinion er eftirfarandi
grein um samtal Bandaríkjamanns við eina
mestu og mentuðustu konu Rússlands, frú
Lenin:
“Hugsið ykkur, að þið væruð stödd í
Hvíta húsinu í Washington. Þar er maður
staddur frá Rússlandi, sem ekki skilur orð í
ensku. Einn af þeim, er á stjórnarskrifstof-
unni vinnur, víkur sér inn til frú Harding og
b:ður hana að koma og túlka það, sem Rúss-
ínn segir! Mynduð þið ekki verða hissa?
En svipað starf leysir frú Lenin, lcona manns
ins, sem nú stjórnar Rússlandi, iðulega af
hendi. Hún er sjálf yfirkennari við menta-
máladeildina í Rússlandi í stjórnmálafræði.
Þessi “mesta og mentaðasta kona Rúss-
lands” er tungumálagarpur hinn mesti. I
Times Magazine” í New York, segir maður
að nafni Savel Zimand frá því, að hann hafi
nýlega verið í Moskva, og hafi ætlað að
finna yfirmann mentamáladeildar stjórnar-
innar, M. Lunarchavsky. Sá maður var önn-
vm kafinn, en fékk nokkra menn á skrif-
'tofu sinni til þess að tala við Bandaríkja-
manninn og skýra fyrir honum mentamála-
stefnu Rússlands. En þá vildi svo illa til,
að hvorki gat Bandaríkjamaðurinn talað rúss
nesku, né þessir rússnesku menn ensku til
muna. En einn þeirra sagði: “Við skulunj
senda til Krupskaya og biðja hann að vera
túlk.”
“Áttu við konu Lenins?” spurði einn
þeirra.
"Já, auðvitað á eg við frú Lenin. Eg veit
og reynt að sýna notagildi hennar. Hann* ekki hvaða tungumál það er, sem hún talar
fullyrðir, að ímyndun mannsins sé svo sterk,
að hún yfirbugi viljann. Það kemur þráfalt
fyrir, að mönnum er ómögulegt að stand-
ast vissar freistingar, hversu mikið sem þeir
vilja það. Þetta afl er sprottið, segir Coué,
af hinum ósjálfráðu áhrifum, sem andi
mannsins verður fyrir frá utan að komandi
hlutum. Og svo sterkt er þetta afl, að þó
maðurinn sé gerður að vilja, getur hann
ekki unnið bug á því.
í stað þess nú að beita viljanum á móti
þessu afli, ráðleggur Coué að snúa við
stefnu þess og með því fá það í sína þjón-
ustu. Ef að maðurinn er að einhverju leyti
illa haldinn andlega, eða er jafnvel líkam-
lega veikur, er alt, sem gera þarf, að fá hann
til að trúa því, að honum batni. Og þá trú
fær hann á mjög einfaldan hátt. Coué hefir
eina formúlu fyrir það og hún er þessi:
Mér er að b^tna dag frá degi að öllu leyti.
Með því að hafa orð eins og þessi nógu oft
yfir, trúir maðurinn þeim að lokum og með
því er batinn fcnginn.
í örfáum orðum sagt, er þetta aðferð
Coués til að lækna. Einföld eins og hún ! við kennum.”
ekki.”
Konan kom að vörmu spori. Lýsir Banda-
ríkjamaðurinn henni á þá leið, að hún sé
viðmótsþýð, með gáfulegum svip og menta-
snið á sér, en þó óvenju yfirlætislaus. Hún
var mjög blátt áfram klædd. Hárið var grátt
og kembt til hliðar frá háu, gáfulegu enni.
Hún Ieit út fyrir að vera rúmlega fimtug.
“Þegar eg,” segir Bandaríkjamaðurinn,
“spurði hana um störf hennar sjálfrar, svar-
aði hún ’:
“Eg er ein af fleirum, semi starfa við
mentamáladeildina. Þá greinina, sem um
stjórnmálin fjallar, hafa þeir falið mér á
hendur að sjá um.”
“En eg er fáfróður um það starf. I hverju
er það fólgið?”
“Það er nokkurskonar félagsskapur, sem
fræðslu veitir í stjórnmálum. Hann stofnar
skóla, sem kenna lestur og skrift og skýrir
jafnframt þýðingu stjórnmálanna. Við höf-
um einnig komið á fót bókasöfnum og les-
stofum eins víða og unt er, og það eru aðal-
lega fullorðnir — “fullorðin börn” —»sem
virðist vera og barnaleg, bera fáir á móti
því, að hún hafi samt sín áhrif. Vísinda-
menn og heimspekingar og læknar kannast
við, að með þessari aðferð Iækni Coué ótrú-
lega marga af hverju hundraði, er tii hans
leita. Þetta má einnig til sanns vegar færa,
þegar þess er gætt, að það er sannreynt, að
það hjálpar sjúklingum oft ótrúlega mikið,
að vera vongóðir og Iáta ekki hugfallast.
En fullkomlega nýtur þó þessi aðferð sín
“Og það er aðeins mentamáladeildin, er
styður ykkur við þetta starf?”
“Við fáum stuðning frá Commúnista-
flokkinum og verkamannasamtökunum. Við
höfum í sannleika mikla samvinnu við hvort-
tveggja.”
“Hvernig gengur nú starfið?”
“Það hafa miklar framfarir átt sér stað
í þessu efm,” svaraði hún. Starfið er auð-
vitað erfitt nú. Við þurfum að spara alt
ekki, nema að það séu að meira eða minna hvað unt er, og jafnvel einnig veitingar til
En eg játa nú að það hefir haft
góð áhrif.
En það er fé, sem kortir til
þess að lyfta þjóðinni á svip-
stundu á hærra mentunarstig. En
við náum takmarkinu smátt og
smátt. Það koma þeir tímar, og
það fyr en varir, að öll rúss-
neska þjóðin verður læs og sknf
andi. En það gengur seinna
vegna efnaleysisins. Iðnaðunnn
cr í slæmu áslandi og verzlun er
dauf. Að reisa þetta hvort-
tveggja við samkvæmt stefnu
vorri er seinlegt. En við erum
að leggja grundvöllinn. Og það
íná ekki flýta sér of mikið að
því. Þjóðþrifin eiga í framtíð-
inni að hvíla á honum. En þetta
verður þó að koma jafnframt
mentunmni. — Iðnaðarástandið
hnekkir verki voru mjög sem
stendur.”
Frú Lenin sagði að manni sín-
um væri að skána. Samt yrði
hann að fara mjög varlega með
sig. Hann má ekki að ráði lækna
vinna nema þrjá daga vikunnar.
En þei.r dagar eru oft lengri en
almennur vinnutími gerist.
Segið Bandaríkjunum að okk-
ur sé ant um að fræðast um það,
sem þau hafast að í mentamál-
um. Við höfum mikinn áhuga
á fcð komast að raun um, hVern-
ig þið ráðið þeim mikilsverðu
málum til lykta.”
Eina matreiðslukonu hafa Len-
in-hjónin og þá er vinnufólkið
Dodd’s nýmapillur eru bezt»
nýrname'Salið. Lækna og gigt.
bakverk, hjartabilun( þvagtepou,
og önnur veikindi, sem stafa frá
nýrunum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan eða 6 öskjur fyr„
42.50, og fást hjá öllum lyfsöl-
«m eða frá The Dodd’s Medic*n»
Co.. Ltd., Toronto. Qnt.
lagi í vetur. Þó hefir gengið nokk-
u'ð þungt kvef á sumum stöSum, er
sumir kalla “Flu”, en ekki hefir það
gert verulegt tjón.
Fiskiveiðar munu hafa hepnast í
meðallagi, eftir því sem verið hefir
undanfarin ár. VerSiö mun hafa
veriS í betra lagi, og eg hygg aS nú
hafi allir fengiS borgaSann fisk
sinn aS fullu með því verSi, sem
lofaS var; en á því hafastundum
oröiö misfök. Þeir, sem við vatn-
ið búa, hafa því haft góSan styrk
upptalið. Þau hafa sjaldan eða > a{ fiskiveiSum i vetur, því eugir
aldrei veizlur. Kona Lenins sæk
ist ekki eftir vinsældum á þann
hátt. Henni er sama, hvort
margir þekkja hana eða fáir.
Alt sem hana varðar er vinn-
an. Hún er sístarfandi. Þegar
maður hennar hefir venð feng-
inn til að tala á viðhafnarfund-
um Commúnista, sezt hún em-
hversstaðar þar sem lítið ber á
henni og hlýðir á mann sinn sem
hver annar góður Commúnisti.
I hafa kustaS mjög miklu til með
j mannahald, sem oft hefir etið upp
I ágóðann.
kiídur hefir unnið mikið tjón ný-
lega hér norðurfrá. Hesthús og'
hlaða brann 25. f. m. hjá Stefáni
bónda Stefánssyni aS Voguim. I
hlöðunni var nær 20 .tonnum af heyi
og á hesthúslofti talsvert af borS-
við og landbúnaSaráhöldum. Eld-
urinn kviknaði á miðjum degi í
Klöðunni; varð því bjargað gripum
úr hesthúsinu og öðru fjósi aö
mestu leyti, sem var við hinn enda
hlöðunnar. Vátrygging var á hús-
unum en helzt til lág til aS mæta
skaðanum, þegar tekið er tillit til
heysins og áhaldanna. —
Nýfrétt er uin stórtjón af eldi
frá Reykjavík F. O. Þar hafði
brunnið öll húseign ekkjunnar Sig-
ríðar Johnson, nema fjós. En það
----------jtx--------r
Bréf til Hkr. ^
Vogum 4. apr. 1923.
Herra ritstjóri!
Fátt nýtt héðan úr norðurhorn-
inu nema harSindin, en þau koma
víst víðar við, því miður. Febrúar
og marz hafa veriö meö verra móti,
eftir því sem eldri menn minnast.
Þó tók yfir síðari hlutinn af marz, | voru: nýlegt íbúðarhús, vel vandað,
því þá mátti kalla að aldrei væri meS steinkjallara bg miðstöðvarhit-
sama veður daginn út, nema illviðri un; var það bygt við endann á eldra
;ri. Snjóþypgslin eru hér orðin íbúðarhúsi, sem nú var notaö fyrir
í mesta lagi, og saman barin af eldhús og geymsluhús. Skanit frá
stórviðrum. Má því búast við var stór geymsluskúr, meS miklu af
vatnagangi miklum þegar hlýnar, í kornvöru og ýmsum áhöldum. Þetta
því eftir þenna tíma má búast við brann alt til kaldra kola, því eld-
snöggum l>ata og leysingum, þegar urinn kviknaSi að nóttu, og varö
skiftir um tíS. Við hyggjum því , aðeins mannbjörg. Skaðinn er
ekki gott til vorsins. Manitobavatn j feikna mikill, því alt kvað hafa ver-
stóð svo hátt s.1. sumar, að stór ið óvátrygt. Nákvæmar fregnir
cngjalönd lágu undir vatni, en næsta hafa ekki borist hingað, en þetta.
sumar hlýtur það að verða hálfu hygg eg sé rétt hermt.
l-, ra. / Valda því fyrst og frenvit
snjóþyngslin hér, og svo megum við
búast við niiklum vaknsgangi að
Landbúnaðurinn stendur hér völt-
um fótum. Markaðsleysi, fjarlægð
frá járnbraut, háir skaftar og flóð-
vestan. því hingað ,rennur m kto hættan, — alt þetta hjálpast að með
atn úr Norðvesturlandiru. Getur ag óraga dug úr bændum, og þó
leyti andlegir sjúkdómar, sem sjúklingurinn
þjáist af. Ef um stórkostlegt líkamlegt
meiðsli er að ræða, getur þetta ekki verið
nægilegt. Enda játar Coué það, að lækning
íkamlegra meina verði að halda áfram eins
fyrir þessu. Þó segir hann til vissa líkam-
ega sjúkdóma, sem aðferð sín ein nægi til
að lækna, og þá eigi allfáa.
Eitt er það, sem haft er á rrtóti aðferð
Coués. Það er, að þegar menn einu sinni
séu farnir að treysta henni, haldi þeir hana
eina alt-læknandi, og leiti sér ekki annara
æknisráSa. En gangi þetta svo langt, sé
ógæfa vís af henni.
Þetta síðasttalda er eina skaðræðið, sem
á hefir verið bent af lækninga-aðferð Coués.
mentamála. Lýðinn þyrstir í fræðslu nú-
orðið, og eg vildi að við gætum gert alt, er
við æskjum að gera, til þess að bæta úr
mentunarskortinum.”
“En hvað eru nú margir ólæsir af hundr-
aði?"
»“Ykkur er kunnugt um, hvað þeir voru
margir fyríjr byltinguna. Það er nokkru
minna nú en þá, en það breytir samt ekki
tölunum, mikið ennþá. Já, tala ólæsra er
há,” sagði hún og dró þungt andann. “En
við erum að vona, að það lagist. Dóttir
Leó Tolstois, sem ekki ér hægt að saka um
að vera Commúnisti, hefir skýrt frá því, að
bændurnir í Yasnaya Poliana, sitji uppi við
að læra að lesa langt fram á nætur við kert-
einkum hið síðasttalda. Mundu því
flestir láta lönd sín föl, ef um sann-
gjörn boö væri að ræða; en af sömu
ástæðu þorir nú enginn að kaupa
hér Iand. Það er því ekki um ann-
að að gera en að færa við þolið, i
von um betri tíma.
Guðm. Jónsson.
Hljóð úr horni.
Yfirleitt mun þó fyrst um sinn lítið verða J isljós sitt. Svona mjikinn áhuga sýna þeir
agt upp úr henni. Þó er sagt, að ferð Coués i ,í því að afla sér leskunnáttu, til þess að geta
um Bandaríkin hafi haft mikil áhrif fyrir fylgst með og fræðst um það, sem er qð
stefnu hans. Það eitt er víst, að svo mælsk- gerast, þrátt fyrir þeirra erfiðu tíma.
ur og snjall maður sem Coué er, ætti hann Við höfum reist upp víðsvegar út um
vissulega að geta haft áhrif í þá átt, að sveitir, stórar spjalda-skýringar viðvíkjandi
koma mönnum til að leggja niður sumar
fýsnir, eins og löngun í vín, tóbak og of mikl-
ar fánýtar og heilsuspillandi skemcanir.
Hún getur þannig eins og margar aðrar
stefnur, svo sem Christian Science stefnan,
ýmsu í búnaði. Eg trúði ekki mikið á þetta
í fyrstu, en seinna sá eg, að þetta vakti eft-
irtekt bænda, og að þeir þyrptust utanum
skýringarnar og lásu og töluðu alvarlega um
efni þeirra. Eg hefi ef til vill verið of gam-
vel farið svo, að fjöldi bænda her
um slóðir verði að flýja lönd sín,
eða eyðileggja gripastofn sinn að
rnestu. Hvorugt er álidegt í þesn
árferði. — Margi' Hta vonaraugr.in
td ''sambandsstjórnarinnar, að hún
ntuni nú bregða við og grafa fram
vatnið; það hefir nú verið ráða-
geröum í meira en 20 ár, og flestt-
eru orðnir vondaufir um fram-
kvæmdirnar.
Að öðru leyti líöur okkur eftir
vonum, í þessu árfer.Si. Heybirgðir j _____
hygg eg séu nægar hjá Tslendingum
hér um slóðir. Gripahöld í betra Lögberg, sem út kom 1. marr
lagi, þvi lítið hefir borið á veikind- þ. á. flytur all-langa óhróðursgrein
utn í nautgripum i vetur, sem hafa um Island eftir einhvern G. J. —
gert talsvert tjón undanfarna vetur. Auðvitað ætti maður nú ekki að
Mannslát. — Fyrir skömmu lézt kippa sér mrkið upp við það, því
háöldruð kona Áér í bygðinni, Stef- maður ætti að vera orðinn sæmi-
ania Stefánsdóttir á Siglunési. Hún lega vanur við slíkt góðgæti hér;
var ekkja eftir Jón heitinn Metú- ; en að öllu má of mikið gera, „vo
saíemsson, er fyrstur nam land á að maður verði loks fullmettur á
S-glunesi, og þar bjuggu þau hjón þeim trakteringum. Eg álít það
lengi rausnarbúi, þar til Jón lézt væri rétt að taka þessa áminStu
fyrir fáum árurn. Hún var kven- grein dálítið til athugunar, þó lún
skörungur og mannkostakona. Verð-
ur henanr eflaust minst í blöðunum
að verðleikum.
sé varla þess verð.
Það er annars furðanlegt, hvað
sunuini löndum okkar hefir verið
sem Loués-aðferðinni er oft líkt við, verið aldags til þess að leggja mikið upp úr þessu. i Heilsufar hefir verið hér í betra ,]>að tamt, að lasta ættjörð okkar,