Heimskringla - 16.05.1923, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 16. MAÍ, 1923.
Kverið.
%
NiSurl.
Gyðingdómurinn er í tölu hinna
merkustu trúarbragða, sem upp hafa
komiíS, og hefir hann aldrei skort
maklegt lof meðal kristinna manna.
En hitt er og altítt, að á hann sé
hlaöiS lofi, sem hann á ekki. Kver-
ið kallar Israelsmenn þá þjóö, “sem
þekkingin á sönnum guöi átti aö
geymast hjá, þangað til Kristur
kæmi’’ (5). Kemur hér fram sú
hugmynd, sem áöur hefir verið
minst á og kverið heldur fram, aö
mennirnir hafi í upphafi trúaö á
einn guö og haft fullkomna þekking
á honum (4, sbr. 36), heiöingjarnir
hafi blindast af syndum sínum, en
hjá Gyðingum hafi 'þekkingin átt aö
geymast (4og 5),' A hverju er þetta
bygt? Á biblíunni byggist þaö ekki!
Það er algengt meöal kristindóms-
kennara að segja, aö hin “háleita
þekking” Adams (36) hafi verið
fólgin í fullkominni þekking á guði.
En viö hvaö styöst sú ful'yrðing?
Við bihlíuna styðst hún ekki! Sú
guðshugmynd sem kemur fram í
paradísar- og syndafallsfrásögunum,
er hin lága hugmynd fleirgyöistrú-
arinnar. G«ð gengur um í kvöld- um
svalanum, 'honum mishepnast fyrst
aö gera meðhjálp viö Adams hæfi,
hann stendur mönnum fyrir þroska
lúthersku kirkju. Hún ein “kenni
hreinan lærdóm guös oröa” (157).
Hún hefir engan ókost, isem nefndur
sé. En ávirðingar hinna kirkju-
deildanna eru taldar, án þess að geta
að nokkru kosta þeirra. Má vera
aö það sé góöur og gildur kristin-
dómur, aö geta talið á fingrunum
áviröingar annara trúarfélaga og
trúa á óskeikulleik sinnar eigin
kirkjudeildar. En þetta hefir þá
breyzt siðan á timum Krists.
Rómverák-kaþólsku kirkjunni er
borið það á brýn, aö hún meti
“ýmsar mannasetningar jafngildar
guðs orði, kenni að maöurinn rétt-
lætist meðfram af verkunum, ákalli
helga menn og trúi því, að páfanum
geti ekki skjátlast í trúarefnum”
(155). Ekki er tilgreint hver sé
munurinn á guðs orði og manna-
setningum, en sennilega á það að
skiljast svo, að kaþólsk kirkja geri
erfikenning sina jafna biblíunni. En
í iþvi er lúthersk kirkja hinni ka-
þólsku systur sinni samsek. Ef það
er sannmæli, að trúin sé dauð án
verkanna, eins og ’kverið bendir á
(100), þá er það hártogun ein að
nefna það villukenning, “að maður-
inn . réttiætist meöfram af verkun-
Hér er aðeins munttr á orð-
iim, en ekki hugsun. Helga menn
ákallar kaþólska kirkj.an með þeim
hætti að ávarpa þá með þessum orð-
með því að -banna mönnum ávöxt um= “Bið fyrir oss”, og hefir það
af skilnings og lífsins tré sem veit'jafnan viðgengist í kristinni kirkju,
ir þekking og ódauðleika. “Maður- að leita fyrirbæna annara, og skiftir
inn má'ekki verða eins og einn af minna, hvort þeir eru lífs eða
oss guðunum,” hugsar hann (sbr. ’iðnir, sem leitað er til. Öskeikulleik
1. Mós. 322). Síðan þroskast guðs-' páfans verður að visu ekki bót rnælt
hugmynd þjóðarinnar. Israelsmenn eu enn siður þó trúnni á óskeikulleik
eiga að dýrka Tahve einan. Hann lútherskrar trúfræði, sem hún kem-
er þeirra guð, eins og aðrar þjóðir .ur hert fram í kverinu. Lúthersk
hafa stna guöi. En Jahve er mátt: khkja "kennir hreinan lærdóms guðs
ugri en guðir hinna þjóðanna! Við or8a»’, segir kverið, eins og bent
þessar hugmyndir lifa Israelsmenn hefir verið á, og á kverið þat ber-
lengst. Þeir eru sú þjóð, sern sýnilega jafnframt við sjálfs sín
Jahve hefir valið sér, “hin útvalda kenning — Við þetta er svo hnýtt
guðs þjóð”. Spámennirnir vortt víð- þe™ ummælum ttm grisk-kaþólska
sýnir og kendu þjóðinni, aö einn kirkju, að hún vaði í hinni sömtt
guð væri yfir öllum þjóðum. Þekk- villu og hin rómverska, að ttndan-
ingin á sönnum guði “geymdist’ því skilinni trúnni á páfann, og mttn
ekki hjá Israelsmönnum, heldttr ófróðum unglingum þar af skiljast,
þroskaðist hún með þeim. En guðs- að hún muni þvt fegri, að af sé sú
þekkingin hefir ekki þroskast meðal táin, eins og fóturmn á Þorarm
Gyðinga einna. Allar þjóðir stefna Nefjólfssyni. En það er alkunnugt,
í áttina til eingyðistrúar. Guð hefir hversu fjarri sanni það er.
ekki birt Gyðingum einum “vilja Það er talið kirkjtt Kalvins til á-
sinn 'í skrifuðu lögmáli ’ (5). Aðrar virðingar, að hún kenni, að guð
þjóðir eiga sér lika lögmál, og lög- ltafi fyrirhugað sttma rnenn til van-
mál sumra ber vott um meiri sið- trúar og eilífrar fordæmingar”, og
ferðisþroska, því drottinn hefir ekki á sú kenning vissttlega sízt skilið að
ritað lögmál sitt á steintöflur á vera kend við Krist. Þráfaldlega
Sínai-fjalli, heldur á hjörtu mann- hafa lútherskir guðfræöingar talað
anna og á alla tilveruna. Þar lesa svo ttm náð gttðs, ..vanmátt mannsins
þeir það eins og þeir eru vitrir til, og eilífa fordæming. að kalla má að
og geta svo höggvið það á töflur þeir hafi tæpt á því, sem Kalvin
eða skrifað það í 'bækur, ef þeim er einn, hinn rökvísi maður, þorði að
sú list lagin. Guð hefir ekki ibúið segja skýrt og skorinort. Endurbættu
Gyðinga eina undir komu Krists. Ef kirkjunni er og borið á brýn, að
nokkurn mun skal gera, þá sýndi hún heiti “sannri nálægð Hkama
reynslan annað, þvt heiðnir menn Krists og blóðs í kvöldmáltíðinni”,
tóku fúsir viö boðskap hans, en en þar er vikið að niáli, sem lúth-
Gyðingar aldrei. Gyðingdómurinn erskri kirkju ferst sizt að tala um
er því ekki undinbúningur updir í ásökunarróm. Fátt er jafn sorg-
kristindóminn (13) fremur , ýmsum legt í sögu kirkju vorrar og það,
öðrum göfugum trúanbrögðum. Lúth þegar Lúther slær hendinm á móti
erskri kirkju hefir oröið hált á því, sáttaboðum Zvvinglings út af einu
að vilia bræða saman gyðingdóm og orði, sem á milli bar. Þann atburð
kristindóm. Frá þeim stafa flest má nefna fæðingu lútherskrar þrong
hennar vandkvæöi, er snerta Kenn-jsýi.i, þegar neitað var samvinnu við
ingu hennar. Hún 'hefir þráfaldlega þá, sem á einu atriði höfðu annan
gleymt öllu jarðriki vegna hins litla skilning. Þá klofnaði siöbótin í
lands Israelsmanna, því að guð tvrer kirkjur, og hefr aldrei um
stjórnar alheimi, en ekki kirkjunni hetlt gtóið síðan, og er deluefnið þó
ejnni_ \! úr sögunni, því allir, sem hugsa
Hin kristilega kirkja segir kieriö skoðanir sínar, ntunu nú viknir til
að sé ein, heilög og almenn (105). | kalvinsks eöa kaþólsks skilnings á
Eftir hina ósönnu lýsingu á hinum kvöldmóltíðinni, því það er engum
fjölmenna flokki heiðingjanna, og lengur kleift nema svefngöngum að
hinn harða dóm um einlægni Múha- j dan-a á línu milli bókstafs og anda,
meðs, koma þessi orð eins og hress- J eins og gert er í fræðum Lúthers í
andi andvari. Það virðist opnast út- þessu ei'ni.
sýni yfir skrúðgrænan almenning, | Svo lyktar þessari fræðslu um
þar sem rikir heilög eining. En deildir kristinnar kirkju á þeim um-
brátt þrengist aftur sjóndeildar- j mælum, að “þar eð lúthersk kirkja
hringurinn og ‘himininn lækkar. Hin kenn: nreinan lærdóm guðs orða,
almenna kirkja er talin að gkiftast | ber oss að þakka guði það, að ver
í fjórar krkjudeildir, rómversk-1 erum í henni fæddir”. Mér er sem
Kaþóls&a, grísk-kaþólska, lútherska' cg sjái hinn rétttrúaða líta öðrum
og kalvinska (154). Kristin kirkja auganu til himins en gjóta um leið
skiftist að vísu í miklu fleiri krkju- hornauga til annara kirkjudeilda, og
deildir er kverið gyeinir, en hvað þakka guði, að hann sé hvorki fædd-
um það, hún gæti þar fyrir verið ur t>rir lúthersku siðaskiftin né ut-
ein og almenn. En það er fjarri
kverinu að vilja láta ndkkurt barn,
sem á því láni að fagna að vera
fætt í þessu lú'.herska landi, lifa í
þeim misskilningi, að þetta beri að
skilja bókstaflega. I raun og veru
eigi þetta tæplega við aðra en ‘hina
an endimarka þeirra, 'hvorki samtíð-
armaður Fókratesar eða hins heilaga
Fransiskusar, né heldur landi Pas-
cals hins kaþóTka eða Carlyles hins
skozka kalvínista, heldur uppfæddur
í hinni evangelísku lútersku þjóð-
kirkju Islands, við hreinan lærdóm
guðs orða. Kverið hefir þá aðferð,
að tilfæra ritningargreinar máli sínu * 1
til stuðnings, sem fæstar eru þó tekn
ar úr samstofna guðspjöllunum og
á stundum lúta að alt öðru ert því,
sem sanna skal, en hér hefir^ láðst
að tilfæra bæn úr einni af dæmi-
sögum Jesú, er gæti verið góð fyrir-
mynd, og byrjar svo: “Guð , eg
þakka þér, að eg er ekki eins og
aðrir menn o. s. frv., eða þá eins og
þessi tollheimtumaður”. Það er hinn
sami tónn í þeirri bæn og í ummæl-
um kversins um önnur trúarfélþg og
kirkjudeildir.
Kverið .fer um þá, sém á annan
veg hugsa, náköldum höndum seytj-
ándu aldar rétttrúnaðar. Það rifjar
upp forn deilumál, sem löngu eru úr
sögunni. Það reynir að byggja upp
múra utanum lútherskan rétttrúnað,
sem löngu eru hrundir, því þar sem
áður voru djúpar grafir og háir
múrar, eru nú víða hvar breiðir
þjóðvegir milli kirkjudeilda. Deilu-
mál nútímans eru öll önnur en kver-
ið getur unu Kristin kirkja ákiftist
að vísu enn í margar kirkjudeildir,
en ágreningurinn um truaratriði er
nú orðið ekki fyrst og fremst milli
þeirra, heldur milli storra flokka,
sem eiga ítök i öllum kir'kjudeild-
um, og er þar ærið ófriðarefni, þó
ekki sé verið að halda við gömlum
skotgröfum, sem allir eru búnir að
yfirgefa, að einistaka eftirleguklerki
undanteknum.
Eg hefi þess vegna verið svo lang
orðuf um þetta mál, að ékki verður
annað af kverinu séð en að hjálp-
ræðið sé ibundið viö kirkjuna, og þá
helzt viö þá kirkjudeildina, sem
“kennir hreinan iærdóm guðs orða”.
Það er andi kversins, hvað sem um
einstök orðatiltæki má segja, að sálu
hjálp manna sé bundin við skoðanir
þeirra; sá guð, sem er fús á að fyr-
irgefa syndir, og þaðjafnvel hina
hryllilegustu glæpi, geti ékki fvrir-
géfið þeim, sem fari villur vegar í
skoðunum. Manni skilst, að sér-
kreddur kirkjunnar séu nauðsynlegri
til sáluhjálpar en hreint hjarta og
hreinar hendúr. Hin ósýnilega
kirkja, samfélag heilagra, nær ekki
fyrir vébönd hinnar sýnilegu kirkjtf
(151). Kirkjan er guðs ríki eða
ríki himnanna (148). Það er ekki
verið að draga dul á það, að utan
kirkjunnar sé engrar sáluhjálpar að
vænta. Kirkjudyrnar ■ eru hlið
himnarikis! Nema þér gangið inn
um þær, munu þér alls ékki komast
í guðs ríki! Gyðingar töldu sig eina
guðs útvöldu þjóð. Kverið fer ekki
skemra í einangruninni fyrir kirkj-
unnar hönd. Kotrosknir erum vér
lútherstrúarmenn hér úti á hala ver-
aldar !
Gáum að þvi, að við erum hér
komnir út á hættulega braut. Hvað
verður um bræðralagshugsjón kristn
innar með þessu móti? Og hvað
verður um trú Krists a ometanlegt
gildi hverrar mannssálar? Nær þá
bræðralagið ekki út fyrir trúarfé-
lagið? Landi þinn einn er náungi
þinn, sögðu Gyðingar. En Sam-
verjinn, rangtrúaður og illa ættað-
ur, getur renst betri bróöir en jafn-
vel prestar og levítar hinnar rétt-
trúuðu þjóðar, sagði Kristur. Andi
gyðingdómsins, andi þröngsýnis og
einokunar, hefir orðið yfirsterkari
og grúfir enn yfir íslenzkri barna-
fræðslu. En slík einangrunarstefna
er hættuleg. Það er ekki hægt að
byrgja Ijósiö inni, heldur verður
dimt í kirkjunni þegar kreddunum
er troðiö í gluggana. Einangrunar-
postulunum fer líkt og manninum,
sem ætlaði að saga af greinina, sem
hann sjálfur sat á. Lífsstraumar
kristinnar kirkju koma úr öWum átt-
um. Aðalupptökin eru aö vísu í
Gyðingalandi. Þar spratt upp hin
kristalstæra lind kristindómsins. En
margar uppðprettur hafa runnið
saman við h'ana, og 'það sé fjarri
mér að kalla það eitt lifandi vatn,
sem sprottið er upp i Gyðingalandi.
Ahrifin hafa borist austan frá Efrat
og Tigris, vestan frá Níl og sunnan
frá óösum Arabiu. Móða kristninn-
ar hefir fallið um frumskóga heið-
innar menningar áður en straumar
hennar skullu á ströndum lands vors.
Hún hefir aukist, og stundum grugg
ast af grískri, rómverskri og ger-
manskri heiðni, áður en rétttrúnað-
urinn lagði klakabönd sín á hana.
En nú er IeySing í kirkjunni og þess
ekki langt að biða, að ólgan undir
niðri og sólibráðin ofan að sprengi
af henni klakaböndin.
Ásgeir Ásgeirsson.
----------xx-----------
Bréf.
(Frá fréttaritara Hkr.)
Markerville 7. mai, ’23.
Þó veturinn sé nú liðinn, þá er
enn köld veðrátta; veturinn var með
þeim beztu, sem hér hafa komið,
lítið snjófall og ekki langsamar
frcsthörkur; fyrrihlúta de.sember
var hart frost tveggja vikna tíma,
og aftur siðla í janúar; en snöggir
stormbyljir komu oftar sinnum. Sið-
an vor byrjaði, hefir tiðin verið
þurkasöm og köld, og næturfrost
oflastnær; aðeins nú nýlega kom dá-
litil úrkoma, sem um sinn bætti lít-
illega úr þurviörinu, en ekki eru
horfurnar góðar með gróður, ef ekki
gerir bráðlega meiri votviðri. Lítið
farið að gróa enn. Kringum þann
20. f. m. var byrjað hér á akur-
vinnu og flestir eru nú búnir að sá
nokkru, mest hveiti. Akurvinna
stendur nú lengi yfir; hér eru akrar
orðnir víðlendir, en lítið undirbúið
frá haustinu.
Skepnuhöld eru hér góð eftir
næstliðinn vetur, enda enginn fóð-
yfir, að orðið hafi bráðkvaddur
næstliðinn dag, ungur maður ‘hér,
Pétur Maxson, sonur húsfreyjunn-
ar Kristinar A. Maxson, — ein af
landnámskonum bygðarinnar. Pétur
sál. var atgerfispiltur, vel gefinn til
sálar og Tíkama, vandaður í orðum
og athöfnum, h.ið bezta mannsefni.
Er áð honum mikill söknuður í hópi
ungra manna hér.
------------x------------
Bláberjalyng.
(Nýlega er komið út smásagna-
safn, “Dcn glade Gaard og andre
Historier”, eftir Gunnar skáld Gunn-
ar,sson, og stendur það sízt að baki
fyrri smásögum hans. tJr því er tek-
ið ljóð það i óbundnu máli, ef svo
má að orði komast, sem hér fer á
eftir. • Er það svo iskáldlegt og
hugðnæmt, að unun er að, og sýnir
það, þótt stutt sé, hve fáránleg sú
skoðun er, að G. G. sé ekki skáld
— í sönnustu merkingu þess orðs.)
Bærinn var langt uppi í landi, og
eg er búinn að gleyma, hvað hann
hét. Eg hefi aðeins komið þar í
þetta eina skifti, hefi aðeins vaknað
þar þenna eina morgun.
En það var ein af þeim morgun-
stundum, sem rísa fyrir sjónum
nunniuganr.a eins og <smaeyjar t
urskortur. . En svo er iskyggilegra j haíi liðins tíma, eins og bjartar
með grashaga fyrir kvikfénaðinn, j rmáevjar í mistrinu. Það var ekki
ef óhentuglega viðrar, að minsta j slikur morgunn, sem menn minnast
kosti sumstaðar, því allir verða nú (vegna þess, að nokkuð sérstakt hafi
að búa að sínu; engin lönd eru hér þá borið við; nei, það var ein þeirra
nú i afgangi til afnota og bregður stunda, sem minningin varðveitir af
eldri mönnunum nú við landþrengsl-
in, sem ekki er að undra, því til
fárra ára voru hér storir landflákar,
sem opnir voru til afnota, en nú
engir. Sjá því bændur þann kost
vænstan, aö minka stórum naut-
því, að þá bar til allrar hamingju
ekki neitt við.
Eg fór á fætur snemma. Döggin
lá ennþá eins og glitrandi ábreiða á
þéttu, grænu túngresinu. Ö, þessir
döggvotu morgnar eru gjöf, meiri
griparækt, enda hafa stórgripir vér- en aj]ar agrar gjafir, ,— þegar dögg-
ið undanfarin tvö ár í litlu verði ■ jn brosir sem barn við lágfleygu,
hér, og eru það reyndar enn; þo, svo]n sólskininu. Vegfarandinn finn-
hafa feitir gripir komist í sæmilegt ur einmanalegan götuslóöa, sem Iigg-
verð i vetur, og nokkrir hafa fitað
gripi sína til að selja. 'Mun nú verð
á “stýrum”, tveggja ára og eldri,
6—7 cent pundið (lífvigt), en á
geldum kúm og kvígum 3—5 cent,
sv;n 9—10 cent. Smjör er mð falla
í verði, er nú 33—35 cent pundið.
Hveitikorn 91 c—$1.00, hafrar 40—
41 cent, bygg 50 cent bushel; egg
12 cent tylftin.
S'íðan hinni langsömu hitaveiki,
sem fór hér um í vetur, létti af, hef-
ir verið hér almenn heilbrigði og
góö liðan fólks. —
Stórt skarð er nú höggið í hinn ^
fáinenna fruntbyggjahóp þessarar' kúrir sig niður, lágt og hlýtt, með
bygðar, við fráfall Jóhanns Sveins- j græn grasþök og mosavaxna mold-
sonar, bónda við Burnt Lake. Hann arveggi, með blikandi glugga, en
ur burt frá bænum; hann nemur
staðar viö tæran læk, þar sem salt-
fiskur liggur í bleyti á sandbotnin-
um, undir ibláum steini; hann geng-
ur lengra og heilsar blómunum, sem
kinka kolli við götubarminn; öll
hafa þau einhverja sögu að segja,
morgunglöð eru þau með brös í
blómhnappsaugum og virðast vera
að reyna að láta eitthvað í ljós við
farandi bróður, sem fram hjá geng-
ur. Hvað eftir annað nemur veg-
farandinn staðar og lítur um öxl,
rennir augum yfir vingjarnlegan
götuslóð,ann, horfir á bæinn, sem
var um fleiri ár mjög bilaður að
heilsu, og nú síöastliðiö ár sárþjáð-
ur, þrátt fyrir marg-ítrekaða læknis-
tilraun. Seint í föbrúar s.l. fór
hann undir uppskurð á sjúkrahúsi
mjór, blár rekjarstrókur stendur
beint upp úr strompinum; bærinn
liggtir þarna 4 ma'kindum og reykir,
— hann er líka lifandi þenna und-
ursamlega rnorgun; landamerki há-
Edmonton, og andaðist þar 30. marz dagsins milli lifandi og dauðra hluta
s.1.. Á bygðin þar á ba'k aö sjá ein- ; eru ekki sett ennþá, — alt lifir og
um af sinurn merkustu mönnum. j er til. Það kemur af sjálfu sér, að
maður strýkur lófa um steinana, sem
fram hjá er farið, og leggur vang-
ann varlega upp að rakri þúfu.
“Fögur er foldin, heiður er guðs
himinn” — maður verður barn að
Hann var trúr sjálfum sér og öðr-
um, hinn ábyggilegasti maður í orð-
um og athöfnum. Hans aðalmark-
mið var “alt sem þér viljið” o. s.
frv. Hann var yfirlætislaust prúð-
menni, sem meira var hugarhaldið nýju óg finnur til sem barn; fugla-
aö vera en sýnast. Heimili hans kvakiö rennur um hugann eins og
ber þegjandi vitnisburð um, hvílíkur j sælustraumur. Maður hngsar ekki,
dugnaðar- og ráðdeildarmaður 'hann j heldur lætur hugsanirnar flögra eins
var. Allir, sem þektu hann, geyma 0g fiðrildi, og lifir með öðrum í
minningu hans i 'heiöri. — : dásemd Tífsins og allra hluta. Líð-
Borist hefir hingað fregn um, að ! andi stund blossar eins og logi, sem
andast hafi á sjúkrahúsi 4 Portland, f0rtíð og framtíð hverfa i, — hug-
Oregon, U. S., Erl. S. Grimsson, urinn gengur á vald þessum elsku-
elzti sonur Sigurðar bónda Grims- ]ega stað, sem augun hafa ekki litið
sonar viö Burnt Lake, 36 ára að
aldri. Hann hafði lifað við van-
heilsu í mörg ár, og flutti ihéðan
vestur að hafi, í von um batnandi
heilsu. Hann var hinn bezti dreng-
ur, sem ekki vildi vamm sitt vita;
gegndi hér opinberum stöðum, sem
hann leysti mjög vel af hendi; öll-
um Islendingum, sem þektu hanrí, er
söknuður að fráfalli hans.
Hornaflokkur bygðarinnar ’hafð
skemtisamkomu að Fensala FTalI,
Markerville, 20. f. m„. mjög fjöl-
menna. Var til skemtunar: 2 gam-
anleikir á ensku, sýndir af þrem
ungum mönnum úr flokknum og
þóttu takast vel. Svo voru stuttar
tölur og hornaspil; á eftir f jölmenn-
ur dans, sem hélzt til morguns.
Rétt nú, þegar eg er að enda lín-
ur þessar, berst 'sú sorgarfregn hér
fyr og þekkja þó, — sem þau líta
líklegast aldrei aftur, — en hann
lifir þó í minningunni óafmáanlega,
svo að það virðist jafnvel óskiljan-
legt, að sjálfur dauðinn geti rænt
ríkidómi þessarar reynslu.
GötusJóðinn villist loksins inn á
milli bláberjaþúfnanna og hverfur.
Þá legst vegfarandinn niður — með-
al vina. Smávaxin, bTíðleg blöðin á
1 bláberjalynginu teygja sig í allat,
áttir og fela eftir megni bládöggvuð
berin, eins og þau séu að biðja um
að mega halda þeim enn um stund
— enn um ,stund. A slíkum morgni
væri það eitthvað í áttina að mann-
áti, að tína þessi litlu berjabörn, því
að ekkert er jafn viðkvæmt og ynd-
islegt, sem ósnortin bláber.
Og þeim, sem liggur þarna, finst
hann hreinsast af allri synd. Astríð-
ur og afbrot geta ekki fylgt manni
inn um bláberjalyngið. Grannar
greinarnar stökkva öllu illu á brott.
Maðurinn fær hlutdeild í heilbrigð-
um hreinleik moldarinnar, er hann
legst niöur í bláberjalynginu um
morgunstund og 'hjúfrar sig að jörð
inni, sem hann er runninn frá og
rennur til. Frjómagn hugans vex.
Sæla vaxtarins, sem nær einnig til
fátæklegra fjallablóma öræfanna,
fyllir 'hugann og niagnast í honum.
Maður finnur til þess fyrirfram,
hvað dauðinn er sjálfsagður,1 slokn-
unin eðlileg, — líf og dauði renna
saman, en allar óskir þagna.
Bláberjalyngið umhverfis veröur
Iifandi, er búið að meðtaka andá
lifsins, greinist í ættir af sömu rót
og verður að sjálfstæðum verum.
Sumar greinarnar svigna undir þung
um lærjaskúfum, aðrar eru hríar-
reistar og hampa fáeinum blómleg-
um eða skorpnum berjum, lyfta
þeim ttpp í sólskinið; nokkrar eru
ófrjóar og hingað og þangað liggur
brotin grein, (gul með skrælnuðum
blöðum, þráir til moldarinnar og er
búin að fá moldarlitinn, fölnuð fyr-
ir örlög fram. Er eiginlega mikill
munur á manni og grein af bláberja-
lyngi ? Viö mennirnir berum einnig
ávöxtu, súra eða sæta, og einu sinní
voru þeir bládöggvaðir af ósnortinni
æsku. Lyng, bróðir rninn, eg veit
örlög þin; eg þékki þig Jíka þá, er
þú logar allur undir haustið, blossar
i heitum litum, rauðlitar þúfur og
hTíðar 4 kveðjuskyni, og kveðjan rís
eins og lofsöngur upp i áttina til
haustsólarinnar. Ber þin skulu falla
tiJ iarðar, ef fuglar og menn verða
ekki búnir að færa sér þau i nyt,
og sjálf muntu standa í nepju vetr-
arins með blaðlausar greinar. Sé
eg þá ekki lika örlög mín, örlög vor,
örlög allra, sem af moldueru sprotn-
ir ? Við eigitrn blöð og ber, teyg-
um sólskin og sumarbltðu, nœrumst
á sætleik moldarinnar, syngjttm vor-
Ijóð og stimarsöngva, tö'kum undir
sálmahljóm með haustinu, stöndum
með berar greinar á hörðum heljar-
vetri, skjótum öngum gegnum ís og
hnígttm moldarlituð að móðurbarmi.
En á sTíkum morgni vitum við
ekki a;f dauðanum; hann er ekki
til; þetta er andrá Tífsins. Við laug-
um okkur aðeins í dögg og sólskini
og mildurn morgunblæ, auðgumst
svo, að við gefum öðrum opnum
höndum blessun þá, sem streymir
ulft okkur. Og við skiljum, að sá
einn er fátækur, sem gerir sig sjálf-
an fátækan með því, að áskilja sér
eitthvað, safna í hlöðttr, loka með
slagbröndum. Alt er mitt og alt er
þitt, sem lifir og hrærist umhverfis
j okkur; við erum allir konungar í
dásemdarríkjum jarðarinnar, ef yið
finnum aðeins tiT þess — en ef við
förurn að skifta og hluta í sundur,
verðum við allir stafkarlar, jafnvel
þótt við styðjumst við gullinn von-
arvöl. Ásælnin ein og eigingirnin
gerir manninn fátækan, örlætið rík-
arí. Þetta er dagsanna — spurðu
bláberjalyngið um iþað, — sá sann-
Teikur, sem mennirni,r sviku, er þeir
saurguðu jörðina með ágengni sinni
-r- sá sannleikur, sem mennirnir ein-
ir af öllu afkvæmi jarðar gáfu svik-
ið.i Herra sköpunarverksins, láttvi
bláberjalyngið kenna þér visdóm.
En af hverju sérstaklega bláberja-
Jyngið? Eg nefni bláberjalyngið af
þvi, að við staðfestum með okkur
bræðrasáttmálann þenna morgun, og
af því, að eg elska það. Sagði eg,
að ekkert hefði borið við þá um
morguninn? Þá reis ey upp úr sæn-
um. Líti eg aftur, hvílir hún í
ljóma sólarinnar, morgundöggvuð
þrungin sakleysi moldarinnar og