Heimskringla - 30.05.1923, Qupperneq 1

SenditS eftir verSlista til
Royal Crowo Soap Ltd.
654 Main St., Winnijjeg.
Yerðlaon
gefin
fyrir
Coupons
og
umbúðir
Coupons
og
umbúðir
SendlS eftir verfSllsta til
Koyal Cron-n Soap Ltd.
654 Maln St„ Wlnnlpeg.
XXXVll. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 30. MaI, 1923
NOMER 35
hann til dauðamp beri hennar
menjar, og árin 1922 og 1923 hélt
liann svo áfraim isteerðfræðisnámi,
og tók í vor meistarastigið frá
Manttoba háekólanum með ágætis-
einkunn.
En }>að var meira en námið eitt,
sem hann varð að glíma við lsessi
tvö ár. Hann kendi á háskólanum
eina og t-vær klukkustundir á
hverjum degi. Auk þess var hann
við kennaranám á Normalskólan-
um, til l>es® að geta kent á barna-
skóia, ef hiáskólakensla fengist
ekki! (Þó að iskrítið sé, þá iskip-
ar skólareglugerðin hér svo fyrir,
að þó maðurin geti kent á háskóla
getur hann það ekki á barnaskóla,
nema ineð prófi frá Normal-skóla.)
Þannig hefir nú tíminn verið not-
aður, að Mr. Valgarðsson hefir
orðið að hendast úr einum stað í
annan á hverjum degi með eins
eða tveggja tíma milliibili, svo að
varla hefir tími gefist til að
neyta matar, að ekki sé talað" um
hvíld.
í haust heldur Mr. Valgarðsson
suður til háskólans í Chicago. 4
þar að lialda áfram við stærðfræð-
I ina, sem hann er nú þegar orðinn
nokkurskonar Björn Gunnlaugsson
í, og ekki 'hætta fyr en doktors-
nafnbót er náð. Hefir hann nú
Iþegar leyfi til slíks námsskeiðs.
Mr. Valgarðsson verður því, ef
VALENTINUS VALGARÐSON, M.A
Þegar litið er á erfiðleikana, sem
því eru samfara fyrir fátæka
menn. að öðlsst montuji á hinun;
œðri skólum er þaö næsta aðdá-
unarvert, ihve fslendingum, eem
oftast verða algerlega á eigin ram-
leik íinn að treysta í efnaiegu til-
liti, tekst tíðum að brjótast áfram
þessa leið og ná, þrátt fyrir alt,
hinu þráða tatyúarki. Og þegar j
veikindi og heilsuleysi leggjast á
sveifina með efnaleysinu, og gera
nárnssveininum ómögulegt að
vinna fyrir sér tímunum saman,
sem er þó eina skilyrðið til þess. j
að hann geti haldið náminu áfram, hann er það ekki nú þegar, mest-
l>á hiýtur hverjum manni að vera ur íslenzkur reikningsliistarmaður,
Ijóst. bvflíkt feikna andlegt þrek og einn af þeim fáu íiSlendingum
og einibeittan vilja þarf til þess hér vestra, sem hætta ekki námi
að færast iskólagönguna í fang. ! á miðri leið. En þfeð er ekki þessi
Þtssar torfærur báðar hafa I pina fræðigrein, sem ber vott um
ríkum mæli verið iá leið þ^ss andlega ihæfileika hans. Hann hef-
manns. sorin myndin liér að ofan ir fjÖlhætar gáiuij. fslendingur er Bóndi nokkur í Sault St. Marv
or af, en sem eigi að síður hefir nú hann góður, og muna eflaust marg heyrði um kvöldtíma þrusk f
náð meistarastigi (Master of Arts ir eftir, hvernig hann lýsti hinu fjósinu, sem hann átti ekki von á.
Degree) við Manitoba háskólann. andlega ástandi þeirra fslendinga, I i;kin hugaði að, hvað þar væri á
Valentinus Valgarðsson er fædd- Belrl ^ér segðu “niður með alt fs- seiði, og sá þá tvö “moose”-dýr
ur 1 Winnipeg 16. apríl 1896. For- ]enzkt”, á samkomu eitt sinn. I liar innb sem voru að eta hey úr
eldrar hans eru þau hjónin Ketill Hann talaði um þá samtímis djöf- jötunum. Þau stygðust ekkert við
Valgarðsson og Sdffiía Sveinbjarn- nlóðum, og þótti mörgum iþað komu hans og lét hann þau í friði.
G. S. THORVALDSAN, B.A.
Hann tók fyrsta áns lögfræðispróf
við Manitoba háskplann í þessum
mánuði og hlaut ágætis einkunn.
Fjórða bekkjar stig (B. A. Degree)
var honum Veitt af Saskatoon há-
skólanum í ifyrravor, þá aðeins 20
ára gömlum, og mun það fágætt
ef ekki einstakt, að nokkur mað-
ur hljóti það istig svö ungur. Hann
miá (því bráðþro&ka námsmaður
heita, enda á hann ætt til þeirra
að teija, er greitt gengur mám.
Hann er sonur Sveins Thorvald-
r.onar kaupmanns að Riverton og
Margrétar isál. Sólmundardóttur
T'horvaldson, og eru námlsliæfileik-
ar og glöggsæi. ihugsana mjög ein-
kenni ætta beggja foreldranna.
GUÐM. GRÍMSSON lögmaður.
(Sjá grein á 4. bls.)
Gæf Moosedýr.
ardóttir, sem fram til ársins 1903
bjuggu í Winnipeg, en fluttu þá
til Gimii og hafa búið þar síðan.
Þar gekk Vaientínus á barnaskóla.
Haustið 1912 flutti liann til Winni-
peg Vann hann þá um hríð á
banka, en haustið 1913 byrjaði
hann á Wesley College í undir-
búningsdeildinni og lauk námi þar
1915. Eftir það stundaði Ihann enn
tvö ár nám við sama skóla, en
byrjaði að því loknu á stærðfræð-j
isnámi við Manitoba 'báskólann.1
maklega sagt.
Tveim döguin síðar voru þau aftur
Ef hreinni og beinni mann í'lund k°min 1 fjósið og snæddu með
er hægt að finna en Mr. Valgarðs-
son og ákveðnari á hans aldri.
á eg eftir að kynnast honum.
Gauada.
Sambandsþingið.
lyist. Síðan hafa þau sést ráfa í
hægðum sínum um skóginn skamt
frá heimilinu, og segast menn ekki
; áður nafa vitað svo gæf ‘‘moose”-
dýr.
Ekki út í hött.
Blaðið “Grain Growers Guide”
segir, að það hafi ekki verið út í
1 hött sagt,. sem Meighen hefir ver-
ið að bera á Kingistjórnina við-
*
víkjandi því, að hún hafi svikið
kosningaloforð sín. Fjárhagsreikn-
ingur Fieldings beri vott um, aö
það hafi á góðum rökum verið
bygt.
Atkvæðagreiðslan um- fjármála-
Var hann við það í eitt ár og lagði reikning Fieldings fór fram s.l.
istærðíræði algerlega fyrir sig fimtudagskyöld í sambandsþing
(full course). Við prófið þá um inu. Breytingartillaga Forkes
vorið hlaut hann ágætis einkunn bændafulltrúans.— við þó var feld
og $100 verðiaun í peniagum fyri’ -:ncð 162 atkvæðum gegn 61. Var
frammistöðuna. En nú varð þrö- siðan greitt atkvæði um reikning-
skuldur í veginum. Tvö næstu ár- ana sjálfa. Voru "þeir samþyktir Sunnudagalestirnar
in varð ihann vegna veikinda að r.icð 114 atkvæðum gegn 106, eða
hætta námi. Byrjaði það með með aðoins 8 atkvæða meirihluta. 1 áfrýjunarrétti Manitoba var úr-
því að hann var skonnn upp á f>egar um reikningana var greitt skurðað s.l. miðvikudag, að
fætinum við beintæringu sumar- atkvæði á síðasta þingi, hafði (*eg^ væri
ið 1918. Hélt hann, að þá væri ,tjórnin 1S í meirihluta. “Það smá ffenKÍU á sunnudögum út til sum-
hann kominn yfir veikina, en það .savast á iimina hans Björns míns; anskemtistaðanna kringum W inni-
reyndist öðru nær. 1 desembcr má nú stjórnin segja. A B. Hud-! PÐg‘ En 1,að er ekki ^ 1>ar mPÖ
lög-
járnbrautarlestir
það ár lagðist hann í inflúenzu og
upp úr ihenni tók veiki hans sig
upp. Varð þó að gera uppskurð
ó bakinu og meira og minna sag-
að burt af nokkrum liðum í
hryggnum. Lá hann eina 8 món-iirlútj stjórninni.
uði rúmifastur og f járnspilkum.
Var þá talið ólíklegt að heilsan
.fengiisit nema á einn veg. En síðla
son þm. fyrir Suður-Wininpeg, var
á móti stjórninni, en hefir áður
verið liberal. Nálega allir bænda-
sinnar, verkamannafulltrúar og
conservatívar greiddu atkvæði á I
Áflæðið og sambandsstjórnin.
j búið, því félagið “Lords Day Alli-
sem á móti þessu hefir bar-
og skipað er prestum að
ance
I ist —
I mestu
hefir áfrýjað dóminum
á árinu 1919 komst hann þ<5 úr Verkfræðingur sambandsstjórn-
rúmiriu, en gekk lengi fyrst við arinnar leggur til, að vegirnir með-
hækjur og síðan' við .istaf. Og fram Assiniboinc4nni frá Head-
liaustið 1920 byrjaði hann, með insly til Portage la Prairie, séu
opið uppskurðarsárið (því varð að hækkaðlr, til þess að koma í veg
halda opnu) á verki því, er h'ann1 fyri: áflæði á þessu svæði að
var áður tekinn frá og lauk við j vorinu. Segir liann að það muni
annars árs prófið (1921) í þessu ít kosta um $300,000. Sambandsstjórn-
standi með ágætis einkunn og gull- in er fús á að börga helming
medalíu að auki í laum fyrir kostnaðarins, ef hlutaðeigandi
frammistöðuna. Nú , var veikin sveitir eða fylkið leggi hinn helm-
farin að láta hann í friði, þó að Ing fjárins fram.
t
til landsyfirréttarims.
Skoðun Dixons á vínbanni.
í ræðu, er F. J. Dixon hélt s.l.
sunnudag í Colun(ibia leikhúsinu í
Winnipeg, fór hann þeim orðum
um bannmálið, að hvorirtveggja
aðilar þess færu méð öfgffc’. Hann
áleit “local option leiðina farsæl-
asta. Ef Winnipeg vildi hafa vín-
sölu, ættu íbúar hennar að ráða
því sjálifir, en ekki aðrir. Ef sveit-
irnar kysu vínbanh, ætti ekki hóf-
remdarfélagið að þröngva vínbúð-
unum upp á þær, sagði hann.
Önnur lönd
Fum.
Poincaré, — stjórnai’formaður
Frakka — sagði af sér s.l. föstu-
dag. Þegar Millerand forseti spurði
hann um ástæður fyrir þvf, kvað
hann þær fólgnar f því, að hann
og ráðuneyti hams hefði viljað látá
fara fram rannsókn um landráða-
brugg, sem aðstoðarráðgjafi Mar-
cel Cachin og nokkrir lautinantar
hans, væru á ferðinni með, en efri
málstofan hefði felt tillögu hans.
Mennirnir, er Poincaré gefur þessi
augu, eru kommúnistar. En eftir
nokkurt umtal við Millerand for-j
seta tók Poincaré afl^ir við em-
hættinu og reif uppsagnanskjalið í
sundur.
'
Lausanne-futidurinn.
*
Á Lausanneúundinum gengur
heldur ógreitt að koma á friði. Þó
Bretum og Tyrkjum takist að
semja frið sín á milli, sem gott i'it-
lit er fyrir, eru mjög litlar líkur
til, að á milli Grikkja og Tyrkja
verði friði komið á. Tyrkir biðja
sem sé um skaðabætur af Grikkj- j
um, eins og fyrirmyndarþjóðir |
þeirra í Vestur-Evrópu krefjast af
sinni yfirunnu þjóð, en Grikkir
•neita að borga. Loftið kivað þung-
búið og tvísýnt yfir Lausanne- j
fundinum út af þessu sem stend-|
ur.
Slíðra sveröin.
Hermt er að Earamon de Valera j
hafi gefið út skjpun þess ofnis til
flokksmanna sinna, að láta með
öllu af herúthaldi. Astæðan, sem
liann í bréfi til liðsmanna sinna
getur um fyrir þessari stefnu sinni
er sú, að það sé vonlaust fyrir þá
að sinni að herja og landinu til
lítillar farsældar.
Rússar mjög vægir.
1 uppkasti, er Krassin, rúsisneski
sendiherrann í Lundúnum, afhenti
Curzon lávarði, útanríkismálaráo-
herra ’ Breta, bjóða Rússar Bret-
um þau sérstöku hlunnindi, að
imega veiða 3 mílur undan landi
við strendur Rússlands. Segjast
iþeir gefa þeim þessi hlunnindi
vegna þöss, að þeir vilji alt til
vinna, að halda friði við Breta.
Uppkastið er í alla staði hið vin-
gjarnlegasta og sanngjarnasta, og
segjaist Rússar í engu vilja vera
valdir að stríði neinna þjóða, og
munu Bretar kunna að meta þá
sáttfýsi öllum þjóðum fremur.
Þörf uppgötvun.
Þarfari uppgötvun er vart hægt
að hugsa sér en þá, sem mælt er
að prófossor Blair Bell við liáskól-
ann í Liverpool, hefir uppgötvað,
en það er lækning við krabba-
meini. Það er sagt að dr. Bell
hafi reynt lækningalyf sitt á 50
manns, og að veikin hafi ekki
gcrt aftpr vart við sig á neinum
þeirra. f 18 ár hefir hann unnið
að þesisari uppgötvu’n. Lyfið ef
aðallega búið til úr nokkurskonar
blýlími. Ef það reynist óýggjandi,
sem færri efast um, er þetta stór
sigur á vísindasviðinu.
Aldrei of varlega fariö.
Á sameiginleguin fundi. er Pres-
byterar ’héldu í Indianapoiis 18.
maí s.l., lýisti Mr. William Jenn-
ings Bryan, fyrv. forseti, því yfir,
að hann ætlaði að verja hverri
stundu sem hann gæti til þess, að
kiveða niður kenningar Darwins
um framþróunina, og sérstaklega
að því er snertir uppruna manns-
ins. Margir hafa áður ætlað sér
að véfenga að þeir væru komnir
aif öpum, en hafa sannað alt ann-
að!
Stjórnarskifti á Póllandi.
Yantraustsyfirlýsing var sam-
þykt s.l. laugardag f þinginu á
Póllandi á Sikoriski-istjórnina, sem
þegar sagði af sér. M. Vitos hét
sá, sem forsetinn fól að mynda
nýja stjórn. Orsökin til stjórnar-
skiftanan var sú, að þingið vildi
ekki Samlþykkja það ákvæði á
fjármálareikningunum, að leggja
viissa fjárupphæð til síðu í sjóð,
til ýnrsra Starfa, sem halda átti
leyndum.
Þýzkir inflytjendur.
Þýzk lijón, sem sögð eru fynstn
regiulegu innflytjendurnir til þessa
iands síðan á striðisárunum komu
til Winnipeg s.l. mánudag. Þau
setjast að í grend við Regina. Það
er nokkuð sfðan að innflutningur
var leyfður til þessa lands frá ó-
vinaþjóðunum, en frá Þýzkalandi
og Austurríki hafa fáir komist
vegna hins báa gjalds sem þar er
lagt á þá, er úr löndum þeim
flytja.
Winnipeg
Winnipeg Rowing Club húsið
á bakka Raúðárinnar brann til
kaldra kola s.l. laugardag. Brann
þar mikið af fatnaði af þeim, er
á róðrartúr voru og ýmsir verð-
mætir minjagripir, stoeljasafn o. fl.
Mns. Guðný Indriðason frá Ár-
borg lézt 8.1, laugardag á almenna
sjúkrahúsinu í bænum. Lfkið var
flutt á mánudaginn norður til
Árborgar, þar sem það verður
jarðsett.
Oiss hefir borist sú fregn úr pri-
vatbrófi, að aðfaranótt hins 21.
þ. m. andaðist f íslenzku bygðinni
við Inniisfail í Alberta, ekkjan
Anna Eiríksson. Hún var að
rnörgu leyti merkileg, fróð og
greind kona. Hún mun hafa átt
firnm börn á lífi, og er Einar, lyf-
sali í Cavalier, N. D., einn af börn-
um hennar. Væntanlega verður
þessarar merkiiskonu nánar getið
síðar hér í blaðinu af einhverjum.
sem var benni nægilega kunnugur
til þess.
JÓH. P. SÓLMUNDSSON, M.A.
Maður sá er hér um ræðir, er
ekki ó]æktur í hópi íslendinga hér
vestra. Hann gegndi prestsverk-
um um, tírna og var í tvö ár rit-
stjóri blaðsins “Baldur”, er um
skeið kom út á Gimli. Mætti
margt um það skrifa, þó þesfe sé
ekki kostur hér. Aðeins vildum
vér geta hins helzta, er að skóla-
námi séra .Tóhanns lýtur, síðan að
hann tók sér það aftur fyrir
hendur.
Séra Jóhann var annar fslend-
ingnrinn, er veitt var meistara-
stig (Master of Arts) 17. þ. m. af
Manitoba háskólanum. Alls munu
um 10 hafa tekið þetta stig í vor.
Og þar sem feveir af þeim eru
Ný-íslendingar, má segja að bygð
sú haldi hlut sínum óskertum á
háskólanum. - •< j.
Haustið 1919 réðist séra Jóliann
sem hjálparmaður á rannsóknar-
sþúur (laboratories) eðlifræðis-
deildarinnar við háskólann. f fe-
brúarmánuði 1920 fékk hann leyfi
til að taka fyrsta bekkjar jiróf. án
læss að inngöngupróf yrði af hon-
(Um heimtað, ef annað gengi vel.
á jólum 1921 hafði hann lokið
fjögra bekkja verki háskólans. Til
lu’iðja og fjórða bekkjar náms
ha-fði hann kosið sér sálarfræði og
mannfélagisfræði (Social Philo-
sophy). Var hanp þá upp á síð-
kastið farinn að vinna í grasa-
fræðisdeild háskólans, og tók í
aukagetu annars bekkjar próf í
grasafræði og dýrafræði. B. A.
stig var honum veitt 17. júní 1922.
og meistarastigs verkinu, sem ætl-
sst er til að taki 2 ár, heifir hana
nú lokið, eins og áður er sagt.
Þenna ferðhraða gegnum há-
skólaverkið, og þó heldur meira
en heimtað var, hefir enginn ann-
j ar maður haft. Varð þó alt að
gbrast á kvöldum og helgum, þvf
bundinn var hann við vinnu sína
144 klukukstundir á viku árið um
j kring, nema meðan á prófunum
sfeóð og yfir þriggjá' mánaða Uma
i í fyrrasumar. En það frí notaði
i hann til þess að ganga á kennara-
J skólann, og lauk þar A-parti af
i fyrsta stigs námi (First Clas3
i Professional Teachers Course) og
| bætti svo Bpartinum við í síðasta
! jólafríi.
' Séra Jóhann hefir því fullnægt
7 ára kröfum skólans á síðastliðn-
um þremur árum, og jafn.framt
unnjð fyrir sæmilegu kaupi.
Hann er nú fullra 50 ára að aldri.
Samkoma sú, sem áður hefir
verið getið um að Leikmannafélag
Sambandsisafnaðar væri að stofna
til, verður haldin föstudagskvöld-
iji 8. júní nk., kl. 8. Skemtiskráin
verður auglýst í næsta blaði.
Þeir feðgar Guðmundur Guð-
mundsison og Björgvin sonur hans,
frá Mary Hill, vora hér í bænum
snögga ferð ,í vikunni.
Stúlknafélagið Aldan er að efna
til mjög vandaðrar útsölu (Baz-
aar), sem halda á í samkomusal
Sambandskirkju, við Banning og
Sargent, laugardaginn 9. júnf, byrj-
ar kl. 1 e. h. Á Þeesari útsolu
verða margir gimilegir munir
seldir við mjög sanngjörnu verði,
langt fyrir neðan það sem fs^st í
búðum. Einnig verður ýmislegt
til skemtunar., og allskonar sæl-
gætismatur.