Heimskringla - 30.05.1923, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. MAI 1923
Þingtíðindi.
Breyting á ráðuneytinu.
Magnús Jónsson fjármálará&herra
hefir sótt um lausn frá ráöherru-
embættinu. Lausnarbeiönin var sim-
uö tii konungs á iþriöjudagsmorgun,
en svar komið á miövikudag, og heí-
ir þetta nú veriS tilkynt opinberlega.
Klemenz Jónsson tekur aS sér
f jármáilaráSherrastörfin fyrst um
sinn, ásamt atvinnumálaráSherra-
störfunum.
Sagt er ag Framsóknarflokkurinn
ætli aS senda stjóminm skjal meS
yfirlýsingu um, aö stuöningi 'hans
viö hana sé lokiö.
Magnús Jónsson tekur ^ftur viö
emibætti sínu við haskolann.
1. maí.
Islandsbanki.
Islandsbankamál hafa veriS til um
ræöu í nd. 20. apr. og í ed. 21. og
23. Niöurstaöan í n. d. varö sú, aö
samþykt var tillaga J. Þ. svohljóö-
andi: Neöri deild Alþingis ályktar
aö skora á landsstjórnina aö láta
fjárhagsnefnd deildarinnar i té ful!-
komna og nákvæma skýrslu um
tryggingar þær, er íslandsbanki hefir
sett fyrir enska láninu. Annars kom
fram fyrst tillaga frá ýmsum þm.
Framsóknarflokksins, svohljóöand::
Ed. Alþingis ályktar aö skipa 3
manna nefnd samkvæmt 35. gr.
stjórnarskrárinnar, til aö kynna sér,
svo sem unt er, fjárhagSstööu Is- * 1
landsbanka gagnvart rikinu, og þa
sérstaklega tryggingar þær, er hann ^
hefir sett ríkissjóöi fyrir þeim hluta
enska lánsins, sam bankinn hefir
fengiö. Nefnd þessi ileggi álit ‘sitt
fyrir einkafund sameinaðs Alþingis, I
nú fyrir þinglok, og sé hún bundin
þagnarskyldu um hag bankans meö-
an hún er aö störfum.
En þessi tillaga var sjálffallin
með samþ. á tillögu Jóns Þorláks-
sonar. AtkvæöaSkiftingin var sú,
aö tillaga J. Þ. var samþykt meö 16
atkv. gegn 10, og 9Ögðu já: Ölafur
Proppé, Pétur OtteSen, Sig. Stefáns-
son, Stefán Stefánsson, Þórarinn
Jónsson, Bjarni Jónsson, Björn Ha>b
son, Einar Þorgilsson, Hákon Krist-
óíersSon, Jón A. Jónsson, Jón Sig-
urösson, Jón Þoriáksson, Magnús
Guömundsson, Magnús Jónsson,
iMagnús Pétursson og Ben. Sveins-
son.
En nei sögöu: Pétur Þóröarson,
Framsóknarmennirnir: Sveinn Olafs
son, Þorleifur Guömundsson, Þor-
leifur Jónsson, Þorst. Jónsson, Ei-
ríkur Einarsson, Ingólfur Bjarnason
Magnús Kristjánsson, og svo Jakob
Möller og Jón Baldvinsson; Lárus
Helgason greiddi ekki atkvæöi og
Gunnar á Selalæk var fjarverandi.
Ööru máli, sem mikið hefir verið
rætt um, stjórnarskrárbreytingunni,
var ráöiö til lykta í nd. 23. apr,
þannig, aö frv. var nú felt meö 16
atkv. gegn 12, og er stjórnarskrár-
breytingin þar meö úr sögunni.
24. apr. var í ed. rætt um einka-
levfislög, um vaxtakjör landbúnað-
arins og um byggingarnefnd lands-
ins. Nefndin, sem haft haföi til
meðferðar frv. um vaxtakjör land-
búnaöarins, klofnaöi og lagði meiri- ^
hlutinn (Sig. Jónss., Guðm. Öh og
K. Ein.) til aö samþ. frv., en minni-
hlutinn (Sig. H. Kvaran og Bj. Kr.)
lagöist á móti því, þar sem það
mundi ekki koma aö tilætluðum not-(
um. Eftir nokkrar umræður var
málinu visaö til 3. umr..
Fjáraukalögin 1923.
Eins og áöur er getið um, hafði
nokkurt þóf oröið um þaö, hvort
lögö skyldu fram nú fjáraukalög (
fyrir 1923, og vildu ýrnsir þingmenn !
svo, og ætlaði einn (Bj. Kr.) að
flytja slíkt frumvarp, en endirinn .
varö sá, aö stjórnin flutti þaö, eins
og venja er til. Eins og viö var bú- j
ist bættust viö ýmsar upphæöir og
var allmikið um þær deilt sumar
hverjar á fundi í nd. 25. apr. Frá
fjárVeitinganefnd komu fram 10
breytingartillögur og um 30 frá ein- j
stökum þingmönnum og ráöherrum. 1 *
Hér verður getiö helztu veitinganna
sem samþyktar voru: Til sjúkrahúss ,
og læknisbústaðar á Bllönduósi, alt |
aö 7 þús. kr. Til nýrra tækja i j
geislastofu ríkisins 4800 kr. Til
geitnalækninga 3 þús. kr.Sjúkrastyrx
ur til Sigvalda Kaldalóns 1500 kr.
Aukastyrkur til Breiöafjarðaiháts-
ins Svans 10 þús. kr. Til uppbótar
á launum starfsmanna landssímans
og talsímakvenna i Reykjavák 17,-
700 kr. Lokaveiting til oröabókar
Sigfúsar BlöndaJs 15 þús. kr. Til
dr. Helga Péturss 1600 kr. Til
hljóöfæraskóla í' Rvík 1000 kr.
Launabót handa yfirfiskimatsmanm
1 Reykjavík 1000 kr., til sama starfs-
manns á Isafirði 600 kr.. Sjúkra-
styrkur 1921 til Gísla sýslumanr.s
Sveinssonar 3000 kr. Til breytingar
á Röntgentækjum Akureyrar 5000
kr. Til Bert. Björnssonar (Björns
Austræna) til aö leita lækninga við
sjóndepru 2500 kr. Til aö gera eir-
steypu af minnismerki Einars Jóns-
sonar af Hallgrími Péturssyni 4000
kr. Til aö dýpka siglingaleið aö
Stokkseyri alt aö 8000 kr. Láns-
heimild alt aö 16,000 kr. til 20 ára,
til Skeiðaáveitufélagsins. Til að
kaupa handrit Jóns J. Aöils, fyrsta
aíborgun, 2500 kr.
Meöal þess sem felt var, vorit
námsstyrkir ýmsir og gengisuppbæt-
ur handa íslenzkum stúdentum i
Kaupmannahöfn, hærri strkur til dr.
Helga Péturss (2000), utanfarar-
styrkir o. fl. Meðal þeirra tillaga,
sem feldar voru, var tillaga frá Pétrt
Ottesen um þaö, aö fela landsstjórn-
inni aö innheimta hjá M. Jónssyni
fyrv. fjármálaráöherra “fjárhæö þá,
ér ávísaö hefir veriö að hans til-
hlutun úr ríkissjóði fyrir húsaleigu
á Hóte! ísOand”, og höföu oröiö um
það allmiklar umræður. — Þessi til-
laga var feld með 16:12 atkvæðum.
— Taliö er að> hækkanirnar, sem
samþyktar voru, nemi alls upp und-
ir 250 þús. kr.
Trygcjingar.
27. apríl var í ed. meðal annars
rætt um breyting á lögunum frá 1919
(nr. 17), um almennan ellistyrk. Er
þar ákveðið, aö leggja sktdi fram
úr ríkissjóöi til elílistyrktarsjóöanna
2 krónur árlega fyrir hvern mann
gjaldskyldan, en hver gjaldskyldur
karlmaður greiði í sjóöinn 4 kr. en
konur 2 kr. árlega. Var það alls-
herjarnefnd, sem hafði borið þetta
fram, en annars höföu legiö fyrir
nefndinni 2 frumvörp um trygging-
ar. Annað þeirra var frá fyrv. fjár-
málaráðberra, Magnúsi Jónssyni og
hljóðaöi um almennar tryggingar
fyrir allan landsfýö, gegn slysum,
veikindum, ennfremur öryrkja og
ellitrygging; skyldu iögjöld frá fæö-
ingu og innast af hendi af framfær-
ing, ríkissjóöi og sveitarsjóöi, að
þriöjungi hvert. Nefndin treysti sér
ekki til að bera frumvarp þetta
fram, þar sem hana vantaði alla út-
reikninga til þess að geta ákveðið
iögjöldin, og vitanlega ekki unt aö
fá þá, nema meö mikilli og ná-
kvæmri rannsókn. Hitt frv. var
frá Guðm. Guðfinnssyni, 2 þingm.
Rangæinga og hljóðaði einungis um
ellitryggingar; var þar ötllum körl-
um gert aö skyldu aö tryggja sér
' ellistyrk frá 65 ára aldri, 600 kr. á
ári, en konum 400 kr., og voru iö-
gjöldin ákveöin 24 kr. og 16 kr. frá
18 ára aldri; það var bygt á útreikn
ingum dr. Olafs Dan. Daníelssona".
Nefndin áleit frumvarpið jganga i
rétta átt, en virtist þaö mundi leggja
nokkuö há gjökl á landslýö fyrir svo
takmarkaöa tryggingu, og margs-
konar vandræði mundu verða á inn-
heimtu svo hárra gjalda. Hinsvega"
er til nokkur vísir til ellitrygginga,
þar sem eru ellistyrktarsjóöir handa
þurfandi gamalmennum; varð það
þá að ráöi inefndinni, að auka þenna
vísi og bera fram frv. til breytinga
á Iögunum um almennan ellistyrk frá
9. júlí 1909 og lögum nr. 33, 26. okt.
1917, í þá átt aðhækkabæði ríkis-
sjóöstillag og iögjöld um helming.—
Nefndin átti tal um þetta mál v:ö
prófessor Eirik Briem, og lét hann
nefndinni í té skýrslu um vöxt elli-
styrktarsjóðanna, ef iðgjöld værn
tvöfölduð og ríkissjóðstillagið hækk-
að úr 1 kr. upp kr. 1.50 fyrir hvern
gjaldanda. Kemst hann aö þeirri
niðurstöðu, að eftir 40 ár veröi upp-
hæð sú, sem kemurlil úthlutunar ,ár-
lega, rúmlega þreföld, og mæti þa
að talsverðu gagni koma.
Ennfremur var á dagskrá fyrir,-
spurn J. J. um skiftingu á veltufé,
tapi og uppgjöfum bankanna milli
atvinnuvega og héraða. — Gerði
flutningsmaður fyrst . grein fyrir-
spurnarinnar, og þess, að hann ætl-
aðist til þess aö svörin yrðug grund-
völluö undir kröfum um það, aö
landbúnaðurinn fengi meiri lán, en
verið heföi, enda nauösynlegt að svo
yröi, og heldur ekki víst, aö þær
framkvæmdir, sem taliö væri aö orö
iö heföu við sjálvarsíöuna, myndu
reynast heillavænlegar í framtíðinni.
Fjármálaráðherra (Kl. J.) gaf þau
svör, að bankarnir heöu ennþá ekki
getað annað þvi, aö semja skýrslur
tim þetta, enda væri. þaö mikiö verk,
en mundi veröa unnið, þegar um
hægðist, og lét fyrirspyrjandi sér
það vel líka..
. Bcrklavarnir.
í nd. var 27. apríl 2. umræða um
jarðræktarlögin. Ennfremur var
rætt um breytingar á berklavarnar-
lögunum frá 1921. Segir Svo í grein-
argerð: Ennþá er eigi full reynsla
fengin uni áhrif laganna um varnir
gegn berklrveiki , frá 1921, þar sem
þau aðeins hafa gilt árlangt. Samt
er það í Ijós komið, að byrðar þær,
sem þau leggja á sýkstú héröðin, eru
orðnar þeim nær óbærilegar, og þó
fyrirsjáanlegur mikill byrðarauki.
Viröist því óhjákvæmilegt að ákveða
hámarksgjald ihéraðanna, svo sem
hér er lagt til. Nú þegar eru nokk-
ur ihéröð landsins komin upp fyrir
hámarksgjald það, sem vér leggjum
til að Sett verði, jafnvel eitt í kr.
3.20 fyrir mann Ihvern í lögsagnar- j
tíöaruppbótinni, sem varö miklu ' stuönings, og tilt á trönur, er bygð-
meirí en nokkurn mann grunaði. Og ar voru úr heldur auðviröilegu efni,
á sama hátt verkaði auðvitað hin sí- svo að ekki sýndust likindi til, að
vaxandi dörtið á önnur gjöld ríkis-
sjóðs á þessum árum. En afsakan-
þær mundu lengi standast átit fólks-
ins; en margt skeður ólíklega í þe9s-
legt var þaö, þó að þingið 1919 Sæi | um heimi, svo sem það, hvað marg-
það ekki fyrir, hve mjög alt verölag ir reyndust óvitarnir, sem létu tæl-
hækkaöi á árinu 1920, og vitanlega j ast af þessu agni, og álitu það sem
veröur fjármálastjórnin ekki sökuð , stórbót á meöferð áfengis, er það
um það, þó áætlunin stæðist ekki.
Landmælingar.
í nd. 26. apríl var síðari umr. um
þingsá'lyktunartiU,, sem Magnús Jóns
haföi aö flytja, svo þeir fylktu liði
sem þéttast kringum þessar trönur,
ef einhver ancíviörfeblaef skyldi koma
að geta þá varið þær falli.
Þau atriðin, sem þessir háu herr-
son flutti um landmælingar og Jand? j ar, — er lagðir voru í Ihjartastað
uppdrætti. Var þar farið fram á
það, að skora á stjórnina aö hefja
með þessum bannlögum, — hafa
aöallega sett fram sínu máli til geng
sem fyrst samninga um áframhald á jS; munu rmumast geta álitist á mikl-
mælingu og uppdráttum landsins, j um rökum bygð (og mun eg siðar
þeim sem herforingjaráðið danska ! leitast við aö skýra þaö), en eitt-
hefir haft á hendi undanfariö, og
hafa þessa uppdrætti ihér á boöstól-
um viö sem vægustu verði, og safna
hingað öllum drögum aö uppdrátt-
unum. Hafði flm. það eftir manni
einhverjum, að merkustu verkin, sem
nú væri veriö að vinan hér, mundu
í framtíðinni reynast þessir lands-
upjrdrættir og orðabókarverk Sig-
fúsar Blöndals. Umræður snerust
m. a. nokkuð um það, hvort hafa
skyldi uppdrættina í mælikvarðanum
1 :50 þús, e,a 1 :100 þús. Aö lokum
var samþykt í málinu tillaga frá
Jóni Þorlákssyni, svohljóðandi: Al-
þingi álvktar að skora á ríkisstjórn-
ina að leita sem fyrst sanminga viö
hvaö varö til bargös að taka, sárs-
aukinn var megn, svo aö við honum
varð að finan einhverja bót.
Til þess nú aö þetta málefni
þeirra næði sem skjótast fram aö
ganga, þá varð að mynda félags-
skap, og það helzta, sem þar yrði
haft á dagskrá, varð aö vera eitt-
hvað, sem næöi til hjarta fólksins,
en til þe&s mundi ekkert vera betra,
en að sýna því fram á, hvaö miklar
peningainntektir þaö yrði í fylkis-
sjóð, ef þaö heföi öll söluráð áfeng-
is, í stað þess er nú væri, þar sem
allur &á ágóöi lenti í höndum ein-
stakra manna.
Með þetta sem sinn áhrifamesta
umdæminu, eftir manntalinu 1920, dönsku stjórnina, eða ef hentugra ; ]agfjan ^ var fe.
en auk þess er kunnugt um mikla reynist, við aöra, sem færir eru til
aukningu á þessu ári sumstaðar.
Eftir nokkrar umræöur var það
samþykt, aö ef gjöld sýslufélaga
færi fram yfir 2 kr. á ‘hvern heim-
ilisfastan jnann, skuli endurgreiöa
mismuninn úr rikissjóði. Við umr.
upplýsti fjármálaráðherra (Kl. J.)
það, að á síðastliðnu ári hefði ríkis-
sjóður greitt vegna þessara laga um
100 þús., og um 60 þús. það sem
af væri þessu ári. — Töldu ýmsir
(Magnúsl Pétursáon og Bjarni frá
Vogi) þetta gleðilegan vott þesS, að
áhugi landsmanna á berklavörnunum
væri að aukast, en þó var því einn-
ig hreyft (Björn a Ranga), að at-
huga þyrfti, 'hvort lögin væru ekki
misbrúkuð og fleirum greitt en
þyrftu.
RICH IN VITAMINES
MAKE PERFECT BRÉÁD
lag stbfnað; en aö öflugt þyrfti það
þess, um framhald á mælingu og upp | aS yar ao9vita8ur hlutur> ef
dráttum landsins, og leggja fyrir þvi ag au8nast aS brjóta stífln-
næsta Alþingi sem nákvæmastar á- garginn> er settur var sem ,hindrun
ætlanir^um tilhögun verksins Og; ag ^ áfgngi ffá ag streynl<„
kostnað við það. | fullum fetum jnn j fylkiö, en þá
ðhæfu mátti ekki láta spyrjast út
| um hirm Víöa heim. Nei, frítt
j renrii varð þaö aö hafa, en stjórn-
in varð bara aí* halda í taumana,
4. maí.
Fjáraukalög 1920 og 1921.
A fundi nd. 25. apríl var 2. umr.
um fjáraukalögin 1920 og 1921.
Fjárhagsnefnd hafði 'haft málið til
rneðterðar og lagði til ^ð gerðar
vrðu á frv. nokkrar breytingar, til
þe:. ■ að “koma því í samræmi við
þær reglur, sem áður hefir verið
j\, j' víð sammngu fjáraukalaga”.
Segir svo meðal annars í áliti nefnd
arinnar. Samkvæmt reikningslaga-
frv. fyrir árin 1920—'21, sem fyrir
þinginu liggur, hafa gjöld ríkissjóðs
á fjárihagstllmabilinu orðið kr. 18,-
237,572.27, en voru áætluð á fjár-
lögunum kr. 9,846,844.02, og hafa
þannig farið frara úr áætlun um kr.
10,267,728.25. Af þeirri upphæð er
um 4)4 miljón króna variö til af.
Ixsrgana af lánum ríkissjóðs; ca. 5
milj. eru greiðslur samkvæmt lög-
um, fjáraukalögum og þingsályktun-
um; en 1)4 milj. er greitt upp í tap
á kolum og salti. — EiginJegar um-
framgreiðslur umfram fjár'hagsáætl-
un verða þá um 7600 þús. kr. A
fjáraukalagafrv. er leitað aukafjár-
veitingar á 5,382,100 kr. af þessari
upþhæð, er fjárhagsnefnd telst Svo
til, að þar sé oftalið um freklega
eina miljón króna (oftaliö um ca.
1170 þús. en vantalið um ca. 139
þús.). F.f athugaðir eru einstakir
útgjaldaliðir á landsreikningunum
fyrir þessi tvö ár, þá kemur þaö
betur í 1 jós, að það eru ,ekki siöur
hin lögákveðrm útgjöld, sem fariö
hafa fram úr áætlun. T. d. eru lög-
ákveðin laun dómara og sýslumanna
árið 1921 áætluð 76,200 kr„ en verða
246,506.55; laun lækna áætluð 81,500
kr„ en verða 412,190.12; laun aðal-
póstmeistara áætluð 4000, en veröa
13,500; laun póstmanna í Reykja-
vík áætluð 12,100, en varða 74,9í6.28.
Laun 'póstmeistara á Akureyri, Isa-
firði og Seyðisfiröi verða 24,509.02,
en fyrir þeim er ekkert áætlað á
fjárlögunum. Yfirleitt var ekkert
farið eftir launlögunum frá 1919 i
þessum áætilunum, en mestu veldur
þó það, að ekkert var gért fyrir dýr-
Bankaráð lslands.
1 ed. var 28. aprál m. a. rætt um j
frv. J. J. um bankaráð íslands. —
Bættist þar enniþá eitf frumvarp 'i , . , ... , „ .„ „ . „
flokk þeirra, sem feld hafa verið . ,
, . , Tr , ... , 1 rynm hraðar en goðu ‘hofi/gegndi,
fyrir honum. Kom þar lika fram ., „ . , . ,
f , „ ... . . . og Svo til stuðnmgs þessari hug-
eins og oftar, að ekki emu sinni all- "
,, T T , , .... mynd, var felaginu nafn gefið og
ir samflokksmenn J. J. í deildinm I __,, ,
, , . , V, kallað Hofsemdarfelag.
fylgja honum að malum, og mun ,
hann þó hafa lagt allmikla áherzlu á Þeg.ir þessi félagsskapur, sein
þetta frv. Annars snerust umr. um i st°fr|aður var, og átti sitt eim
, v . ■ . „ „ , „r ili í höfuðborg fylkisins, — reynd-
það um ýmistlegt annað en þaö, er ■
. . , ,, , , . ist sæmilega magnaður, voru heilar
Tæint snertir bankamal, og var ekki s . , .
hersveitir sendar ut um bæi og
mikið á því að græða öllu. Uröu
þar nokkrar hniþpingar milli J. J.
og Bj. Kr„ og spuröi Bj. Kr. meöal
annar's, hvort rétp væri þaö sem
margir segðu í Reykjavík að J. J.
hallaðist allmikið að kenningum, ...»
Kommúnista eða Bolshevika, og I Kefa 'sem 'Þeirra ^hkveitand,, þegar
bygðir, hlaðnar pjönkum stýtfullurn
af skjölum og skýrslum,. er hafa
þurfti til hjálpar söfnunar meira
liðs, og Svo eyðublöð fyrir þá að rita
j á nöf.n sín, er viðurkenningu vildu
þótti þaö illa koma heim við afstöðu j
bans að öðru leyti, sem vildi telja:
á 'hólminn kæmi.
Eg hefi nú með fáum orðum
hinn tahta t»»Uei«oga land, 4 l>air'a' " sv“
ins. Ekki lékst 'J. J. til aS sela "B* ™niS “5 t"’1' "5 f'f!
bannlögin á bak aftur, og ætla þvi
hér næst að taka til athugunar þau
atriði, er hampað hefir veriö sem
mest af andbanningum, og álitin
sérstaklega atkvæöamikil þeirra máli
tií sigurs.
Fyrsti liðurinn í þesSu kerfi, sem
eg hefi hugsaö mér aö taka til at-
hugunar, er sá, sem fjallar um þá
stóru og miklu peningasummu, er
renna muni í fylkissjóö, ef fyjkið
ákveðin svör við þessu og féH svo
niöur talið.
Lögrétta.
---------xxx---------
Hvar er staða mín
heppilegust?
Þetta er spurnin, sem nauðsynlegt
er aö sé fullkomlega ljós hverjum
einum, sem hlof sinn á að greiöa til ’ hefgi sö,lurág áfengis, meg höndum,
úrslita einhverju mikilsvaröandi mál- Qg hafa þeir; sem otuSu þvi atriPi
efni, svo 'hann með Sjálfum sér geti fram> álitig þaS nógu oddhvast til
haft það á meðvitundinni, að þar j ^ ^ gig jnn - huga fólksinSj aö
hafi 'hann gert þaö, sem honum' hér yferi um stórkostlega milda
svnrlist að' ÖMu leyti heppilegast, ]ækkun 9katta ah ræha> og því þess
hvað sem svo skeði.
j vert að vera tekið til greina.
Nú líður bráðum aö þeim tíma j ^fig undrar ekki, þó þessu atriði
sem einmitt þarf á þvi að halda, er væri skákaö fram á tafllxiröið sem
áöur var áminst, þegar til fullnaðar- j :'lhrifamiklu, þar eð þeir vissu mjög
úrslita kemur, hvort vínbannslögin i vel> ag íóllciö var í þann Veginn að
hér í Manitoba eiga að haldast í komast j mát undir hinni þúngu'
gildi framvegis eða verða afnumin.
Það virðist annars nokikuð ein-
kennilegt, aö þau orö Skuli þurfa að
verá töluð eða rituð, að þaö sé á-
kvörðun gerð með að leitá úrskurð-
ar fólksins á þvi, hvort ekki sé ann-
ars réttara að nema bannlögin úr
gildi strax, en að Sáta þau standa
sinn tima út. En svo, þar eö eg get
ekki fundið neina sérstaka ástæöu
fyrir þVí, að svto þurfi aö ver4, þá
langar mig til að Spvrja: Hvað er
það, sem veldur? eða hvaö er það,
sem þessi lög hafa unnið sér til
óhelgi, að þau bráðlega þurfi að
gerast landræk ef mögulegt er? Eg
get ekki lcomið auga á neitt, sem
geri það svo nauðsynlegt.
Það er samt annaö, er eg hefi
komið auga á, sem sé agnið, er bann
fjendur hafa notað sínu máli t’l
skattabyrði, er hvíldi á herðum
þess, svo það að sjálfsögðu tæki
opnurn örmum öllu þvi, er létt gæti
— þó ekki væri nema einu pundi af
því fargi. Getur nú þetta, sem hér
er áður sagt, og í fljótu bragði sýn-
ist mjög glæ’silegt, haldið áfram að
vera það, ef nánar er að gætt? Eg
er mjög hræddur um, að svo geti
ekki orðið, vegna þess, að mér virð-
ast þessar auknu tekjur, hljóti samt
sem áður að koma úr Vasa fólksins,
en mismunurinn sé aðeins sá, að
þær kioma frá þeim, sem v'ínsins
neyta; en að allir þeir, sem þann
skatt mundu greiða, og það fremur
ríflega, væru vel færir um það, án
þess að heimili þeirra hlytu við það
stórlega að líða, get eg tæpast trúað.
Til þess að verða ekki misskilinn,
þá vil eg taka það fram hér, að ætí-
an mín er ekki sú, að þessi auknu
útgjöld fyrir áfengi væru betur
komin lí höndum einstakra mahna en
stjórnarinnar; nei, því fer fjarri.
Eg ætlast bara til að þeim pening-
um yirðr varið á þarflegri hátt.
Næsti liðurinn til íhugunar verður
um brot á bannlögunum, og sem
svo mikið hefir verið látið af, en
víst ökki gott aö neita aðkomiö hafi
fyrir æði oft. Þó hefir meira veriö
reynt af hálfu mótstöðuliðsins, að
Iáta sýnast sem svo væri, með því
aö gera þar úlfalda úr mýflugunni;
vegna þeSs, að ef hægt væri að láta
það sem alllra mest berast út manna
á milli, mundi ekki geta fundist ann-
að betra bannlögunum til dráps.
Eg get hugsað, aö sumir kunni
aö segja sem svo, aö ekki muni vera
gott gð setja fram nokkuð þaö, 6r
geti oröið til mál.sbóta því, er ritað
var í næstu grein hór á undan. Eg
held samt að hægt sé aðfinná það
i þessu máli, ef hægt er aö finna
það í nokkru öðru, sem þannig renn-
ur eftir rás viðburðanna í mannfé-
laginu, að allir eru ekki á eitt sátt-
ir. Þannig verður það með þetta
mál; við vitum aö bannlögin við
síðustu atkvæðagreiöslu náðu'st með
litlum meirihliuta, svo við þessvegna
getum ekki meira en svo búist við,
að þeir, sem ‘hlut sinn uröu aö Iáta
í það sinn, Vilji allir styöja þaö rbál
til sigurs. Þetta er þá einn punkt-
urinn, sem getur hjálpað til að átta
sig á þvl, sem skeö, heilr. — ..Svo
er eitt enn í sambandi viö þessa áður
nefndu óleyfilegu vinbrúkun, sem
mig langar til að minnast á, og ekki
má gleymast, sem sé hina illkynjuðit
sóttkveikju, er Bakkus hefir vand-
lega gróðursett í holdi þeirra, sem
sVo óhepnir hafa orðið að flækjast
i hans svikaneti; en segulbandið þar
á milli virðist sæmilega 'haldgott, því
þó Bakkus sé skákað eitthvað til
hliöar, reyna þeir jafnharðan að
draga hann til baka aftur.
Það er eitthvaö á þesas leiö, sem
mér finst eg helzt geta gert mér
skiljanlega hina miklu löngun eða
þrá, sem sýnist ríkja svo óstjórn-
lega hjá mörgum, aö getá haft á-
fengi til nautnar. En þaö sorgleg-
asta við þetta er, að finnast munvt
þó ekki svo fáir, er lent hafa í klóm
Bakkusar, sem fegnir mundu verða
að geta losast við hann, en hafa
ekki sjálfir nægan kraft sér til
lau'snar, og mundu því verða stór-
glaðir, ef einhver rétti þeim hjálpar-
hönd til þess, en sem verður með þvt
eina móti, aö koma víninu sem
lengst í burtu, Þegar það er atihug-
að, sem eg nú þegar hefi, bent á,
þá getur naumast talist undravert,
þó bannilögin enn sem komið er hafi
ekki náð Sinum fullkomna tilgangi,
þer eö þess ber að gæta, að hé-r er
um nýgræðing að ræða, sem gróð-
ursettur var rneð því augnamiöi, að
geta meö aldrinttm orðiö að Stóru og
miklu tré, er breiddi sínar laufguðu
greinar út yfi.r alt fylkið; en nú hafa
t hoium þar umhverfis búið um sig
ormar, er liggja þar og naga rætur
þess, svo það geti ekki náð að þrosk-
ast sem því var ætlað, én visni upp
og verði að engu.
Þriðja atriðið til yfirvegunar
hljóðar um skerðing frjálsræðis, er
bannlögin eiga aö valda. En hvort
eg get orðið mjög fjöloröur um það
mál, veit eg ekki vel, þar eð eg get
tæpast kallað það þess viröi. En
Svo af því aö eg á einhvern hátt,
hefi fengið þá óljósu hugmynd, að
það sérstaklega hafi ekki veriö á
hægra ‘brjósti hófsemdarmanna, þá
get eg ekki vd gengið fram hjá því
þegjandi.