Heimskringla - 06.06.1923, Blaðsíða 1

SenditS eftir vertilista til
Roynl Cronn Soap Ltrt.
654 Main St., Winnlpep.
VerSlaun
gefin
fyrir
Coupons
og
SendlTJ eftlr verT51Ista tll
Roynl Crown Soap Ltd.
nmbútiir 654 Maln St„ WlnnlpeK
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNÍPEG. MANITOBA. MIÐVIKUDAGINN 6. JÚNI, 1923.
NOMER 36
—i. .í u £ ætluðu að loka búðuim sínum
Huttur tll IVhainar.ltann dag. Heimingurinii greiddi
---- | atkvæði með J>ví að clagurinn væri
Landi vor, prófessor Halldór haldinn helgur, en hinn helming-
Hermannsson. sem síðan 1906 hefir urinn var á móti l»ví. 3>etta gerði
verið skjalavörður við f'i.ske-bóka- j forsetanum hálf erfitt fyrir að j
safnið við Oornell háskólann i skýra frá afstöðunni, en hann sá
Ithaea í Bandaríkjunum, hefir nú samt einn veg til læss, og það var
hlotið emlbættið sem skjalavörður | að segja. að atkvæðin bæru með
vtið nýja deiid, sem stofnuð hefir sér. að menn vildu, að hálfur dag-
verið við Árna Magnússonar bóka- Urinn væri helgur.
safnið í Kaupmannahöfn. Prófiess
Atkvæðagreiðsla.
, var dagur þessi hátíðlegur hald-j Fornleifafundur.
i inn i Bandaríkjunum og minja
Dagana 16.1 18. og 19. júní geta ,
þeir greitt atkvæði í Winnipeg í
bannmálinu, sem ekki geta verið
heima
an fer alment fram
’dóin seld í miljónatali. En seinnr
Visindamenn fná Bandaríkjunum
hafa -lengi verið að graía í rúst-
umu sem VKM gt-ia v«... vítnaðlst l>að’ að þessi minjablom | um Kj,rtagóborgar hinnar fornu.
22 júní er atkvæðagreiðisi- ',>m g0,?> 3 I>J/kaliin< 1 se , xýlega komu þeir .niður á geisi-
* J 8 Bandaríkjanna. Þótti það svo mlkn £jóg og he9thÚBj og voru Þar
viðurkvæmilegt, að þau skyldu
or Hermannsson lagði af stað frá
Bandaríkjunum þann 4. þ. m., til
að taka við þessu nýja embætti
sfnu við eitt merkasta bókasafn
Korðurlanda.
_________^x-----------
Mentamál Manitoba.
Eitt af gerðum síðasta þings í
Önnur lönd
öVKturhvæuuicgL, — jTOiklar birgðir af fílabeini.' Telja
j Iiara verið notuð, að kappsamlega j b^,r j>að munj vergj tennur úr
j er unnið að bví að brenna þau ^ Haunlbals
J upp, af þeim er fyrir minningar- j
i deginum stóðu.
Þrælaverzlun.
Peningar úr gildi sem gjaldmiðill.
Ráðuneytið brezka.
Canada.
Engin kornnefnd.
i Töluverð þrælaverzlun er enn
| rekin í Afríku. Er það einkum í
Bæjarnáðið í Berlín á Þýzka- ^tanley Baldwin, forsætisraðherra AbyBsinfUi á Madagaskar og Som-
Manitoba var að leggja til, að landi hefir ákveðið að taka lán Breta, lýsti ]>\í jfii 25. mai s.l., að ajfjan(jj Har fan. soi(jáninn einn
nefnd manna væri kosin til þess , með þeim skilmálum, að það sá hið n\ja láðun \ti 1 i dollar í skatt af hverjum Jiræl, er
að rannsaka mentamálafyrirkomu- borgað aftur í rúgi en ekki í peii- jlþessum mönnum. ! fluttur er til Arabíu. Nú ætla
h-gið og bendá á breytingar til ir.«um. Hafa bæir á Þýzkalandi j ForsætiisráíSherra og bráðabn-gða, tjornil. unglands, Erakklands 'og
bæturnar verði seint borgaðar, þó
að Euihr sé haldið af Frökkum.
ítalía fylgdi Frökkum í fyrstu að
málum í því að hefja innrásinn,
en virðist nú horfin frá því. Bret
land lýsti þ\-í yfir í byrjun, að
innrás þessi yrði of ifostnaðarsöm
til þess að nokkuð hefðist í aðra
hönd af henni, og því síður að
hún flýtti fyrir greiðslu skaðabót-
anna. Það virðist því sem sam-
bandsþjóðimar, að undanteknu
Frakklandi, séu á því að Bretland
hafi haft á réttu að standa.
\
Skaðabæturnar enn.
Eitt af fyristu verkum hins nýja
forsætisráðherra Bretlandis kvað
]>ví. Menn liafa nú verið útnefni!- sveitir liafa skipst á vöruim áu L tanríkiisráðiheria og leiðtogi lá-
iir, er starf þetta eiga að hafa j þess að peningar kæmu þar tll varðadeildar þingsins, Curzon lá-
! tneð höndum og eru þeir þossir: greina. Gengi peninganna þýzku varður.
Hermt er að fylkin Aliberta og Walter Oharles Murray, M.A., Utendur- aldrei í stað, svo að það Kýicnduritari: Hertoginn af De-
■gaskatchewan séu horfin frá því l.L.D., formaður háskólanis í Sas- er til lítils nú orðið að byggja vonshire.
I viðskiftin á iþví.
að stofna kernnöfnd í ár. 1 stað katoon.
þess er sagt að Canada Council of Daniej Mclntyre, M.M., L.L.D. j
Agriculture, Saskatehewan Co- yf-r-cftirlitsmaður mentamála í! Boðin atvinna á Frakklandi.
operative EÍevator féíagið og M’innipeg,
United Grain Growers, hafi í
samivinnu grundvelli.
Hoffmann fundinn dauður.
Max Hoffmann. sá er mestan
óta í því rfni, ef kostur væri á ckki fyr tekið lán út á afurðir, en ' fjármálaritaTÍ: Stanley Baldwin. | Aihjóúahandíilagsins, að reyna að wra 1>að’ að reyna að/*era n^»
skaðabótasamninga við Þýzkaland.
! >om hagfræðingur og verzlunar-
j maður dylst honum ekki, að nú-
verandi óvissa í þeim sökum
hnekkir mjög viðskiftmn Bret-
lands. Hefir hann valið sér tvo
menn til aðistoðar við þetta, þá
Robert Ceeil lávarð og Reginald
McKenna, þann er Baldwin hefir
beðið að taka við fjármálaráð-
herraemibættinu undirein sogheilsa
hans batnar. Hvaða stefna verð-
ur tekin, er enn ekki Ijóst, en að
1 líkum lætur, að uppkast þessara
manna verði ekki eins eftirgefan-
legt í garð Frakka og uppkast
Bonars Law var.
Hermálaritari: Jarlinn af Derby.
Indlandsráðgjafi: Peel greifi.
Loftflotaráðherra: Rt. Hon. Sir
j Allmöi'gum atvinnulausum mönn- ; Samuel Hoare.
George F. Chipman, ritstjóri j um a járnbrautum á Englandi I sjóflotaráðherra: Rt. Hon. L. S.:
hyggju að mynda samtok, sem blagsiras Grain Grow-ers Guide og hefir verið boðin vinna á Frakk- j f
iúta að því að sjá uim sölu á eom fyrrum mikijj starfsmaður skóiv íandi. Franska stjórnin gengst j
mestu af þessa ársuppsk.eni, á mýjanna fyrir þessu, og lagði hópur af ^ ^ Greame
stað fná Englandi s.l. viku. Ef
koma í veg fyrir þessa þrælasölu.
íslenzkukensla.
Mcntamálancfnd noi-ska stór-
i þingsins leggur til að prófessor®-
embætti í íslenzku og íslenikum
l>ókmentum verði sett á stofn við
Kristjaníuháskóla.
Krónprinsinn geðveikur.
Eaucett Ransom frá Boissevain,
bóruli með brennandi áhuga fyrir
skólamálum.
W. J. Bulman, mjög kunnur
i Amery.
Verzlunarráðiherra:
Sir
Sagt hefir verið að þýzki krón-
Philip priniginn fyrverandi, sé orðinn
! geðveikur. Hann er staddur á
nglandi
reyndin verður sú, sem vonast er
eftir, er búist við að flriei leiti
þangað .atvinnu frá Englandi.
hlut átti með Schimnowisky, í v,orzlunarmaður í Winnipeg; hefir
Uppboð á kossum.
stofnunarinnar, sem gjaldþrota (ára tima formaður “National j j bæjarráðishöllinni í Brighton
varð í vor, fanst dauður í Brook-. oouncil of Education”. j á Englandl fór fra,m einkennilegt ,
side grafrcitnum 26. maí, hafði j me5ai annars af verkef>iiim uppboö nýlega. í>að var uppbotJ ^ | útu fyrir slyisi, er leiddi til þess,
skotið sig. Hann var kæiður tvi'; 1>essarar nefndar verður að ákveða á kossum. Sú er kossana seldi. I Verkamálaráðherra: Rt.' Hon. Sir að báðir mistu hægra fótinn.
Ir fölflun reikninga þessarai stot'n ,lvar Manitobaháskólinn skuli vera. hét unigifrú Irene Brown, ein af Montague B'arlow.
imai'. Mun liann liafa lagt talsvert Fy]klð hefir vi;l á gtaili fyrir llan)1 frfðugtu stdikum Englands. Hv? " PóstmáJaráðherraf A. B. Ca.-j Hrint fyrir björg.
af -slnu eigin fe fram tll k,arear hjá Tuxedo eða búnaðarskólanum. margir kassar voru seldir, getur penter. Stigainananflokkinn í Kína skorti
lienni, en þao hjo vist ska o K■ Annað mjög mikiiltsvert verkefni, ckki iim, en að uppboðinu loknu Dónisinálaráðh.: Douglas Hogg.
ir hans. Og örvilnun ut af þ\i er fyr;r nefndinni liggur, eru fjár-j hafði ungfrúin innheimt-$5000. Hún
Heilbrigðisráðh.: Neville Cliam- M'ici'ingcri, sem er eyja í Zuidersee
berlain. j 0g tilheyrir Hollandi.
Búnaðarráðherra: Rt. Hon. Sir
Robert A. Sanders. „ | Undarlegt.
Ritari fyrir Skotland. No\ai j Tveir br8eður> annar til heimilis
íreitl- ’ “ ' [ í Vermont, en hin 1 Massaehusetti
Mentamálaráðherra: Rt. Hon. E. j _ urðu sv0 að Segja á sömu mín-
Grikkir og Tyrkir sættast?
.-ar;
mun hafa leitt hann til að fromja
sjálfsmorðið.
Á heræfingaskólann.
mál skólanna. Um 100 skólum varð gaf þá vissri líknarstofnun, end i j son-Hicks.
svo tilfinnanlcga lífsbjörg, um
Pjánnálaritari: Sir William Joyn- j)ag jeyti að hann réðist á járn-
að íoka s.l. vetur vegna fjárþurð-j var til uppboðs þeissa efnt í þeim
ar. Að reisa rönd við Slíku með tilgangi að afla hienni fjár.
beinum skatti, eða á éinbvern hátt [
Lieut. Col. J. S. Stewart tók s.l.1 viröist umflýjanlegt. Margt ann- Bandarískt fé í Canada.
1K uíioforins'ia og 93 aðra1 að viðvíkjandi skólatíma og
viku 18 liðstoiingjd og , _ . . • . . . . Bankers Truist félagið í New
,npnn til heræfingaskólans Camp kenslugreinum, mun þessi nefnd
menn tu nei<umS» i TT, . . 4 , .. . York hefir verið að athuga, hve
Huvhes og verða þeir þar við athuga, Hun byrjar á starfi sínu . .. .’
nygnfs, ug | . ..* i nuklu fé Bandarikin verji í Can-
nám í 6 vikuf. Að þeim tíma liðn- um miðsumarsleytið.
um fara þeir tll Sarcee Camp í ’
Calgary og verða þar fram eftir
; þrautarjestina, sem Evrópufólkið
Watson, T. W. H. Inskip og E. O.
ada. Kornst það að þeirri niður- Thomison.
John Stovel látinn.
istöðu, að um $2,500,000,000 (tvær
og hálf biljón) af bandarfeku fé
ágústmánuði \iö beiæfingai. [ gj miðvikudag lézt John Stovel, sé þar nú í veltu’. Árið 1915 nam
prentari og hókaútgefandi í Win- ,það aðeins $750,000,000, <svo þetta
Skýrslur lögreglunnar. , nipeg> suðu,r f Rooheater, Minn.
hefir það aukiist síðan.
Ennfremur: ^Robert Cecil lávarð-1 fþltti fyrir skömmu, að þeir tóku
ur (Lord Privy Seal),. greifinn af sq kínverska fanga er þeir héldu
Saltsbury (Lord, President of the og köetuðu þeim fyrir björg. Þeir
Council), Cave greifi (kanslari), bundu hendur þeirra og fætur og
G. C. Tryon, Joihn Oollin Campbell látu bvern mann hafa nafnspajli
Davidson, Jöhn Blair, William á ggr> svo 1>eir Jjektust, er farið
væri að grafa þá. Einn af föng-
unum, er þæsum forlögum sætti.
Rússar krefjast svars.
Rússar krefjast þess, að Sviss-
land geri fulla grein fyrir því,
hvernig á því standi, að fulltrui
var kona með barn á handlegg
sér.
Smith skrifar undir.
VBf bræðin jog heiftin tekur nú
okik ráðið frá Tyrkjum eða Grikkj
um, eru miklar líkur- til, að þeir
ætli að sættast á Lausanne-fundio-
um. Grikkir neituðu að borga
skaðal>æti»nar, sem Tyhkir kröfó-
ust, en þó hefir nú sætt náðst á
]>ann hátt, að T.vrkir fá skika af
landi upp í ,þær í stað peninga.
Ford forsetaefni?
“Ford fyrir forseta,” er orðið
ináltæki vfða í Bandaríkjunum.
Mörg blöð landsins eru farin að
láta þess getið, að alt beri það
með sér, að fólkið vilji að bfla-
smiðurinn alkunni skipi forseta-
embættið næst.'
\
Vínsala í Sviss.
Ohris. H. Newton lggreglustjóri Lfkið var flutt til \\ innipeg og Helmingiir þeissa fjár iiggur í þ irra á ráðistefnunni í Lausannc ir slrrjfað undir afnám bannlag-1 fara ]>ar vaxandi á seinni árum c
hefir gefið út iskýrslur yfir störf var jarðað ]>ar s.l. lauganlag. i yerðbréfum, sem f Canada hafa hafi verið myrtur. í kröfuskjaii j anna ng eru nd Vínbirgðimar frá um <i;f50 000 000 hefir yerið ev
lögreglunnar, og er ]>að sem héi
Atkvæðagreiðsla fór nýlega fram
j á Svisslandi um takmörkun vín-
Smith ríkisstjóri í New \ork h®1-' | <sölu. Drykkjuskapur hefir þótt
og
. , . _____ ____,_ yerið eytt
verið keypt, en hitt í bújofðum,, sfnu mirinast Rútssar á. að þeir j Canada og úr öllum áttum farnar j j(af, g i ár fyrjr áfengi Er jiað
fer ^ oftir tckið úr þeinv. Af slyK- < Ekkl von fynr auknar tekjur. jðnaðanfyrirtækjum, smærrt verzl- skoði ]>að svo, sem til morðs þessa að ,streyma inn f .ríkið. Er sagt | gagt ^qoooOOO meira fé en td
um dóu í Manitoha á árinu 4". j Henry qjhornton sagði, er unum, bönkuim og lánum til ein- hafi verið hvatt af suinuim þjóðun-
Sektarfé nam $140,000, og var það hann birti ál1Ssl<ýllsjur járntorautar^!stakra manna.
44,000 meira en árið áður. Tala
þeirra er sektaðir voru, var 12,019 vær} ongin lálstœða til að- gera sér !frá Bandaríkjunum eru um 700
í ár, eða 2168 fleiri en í fyrra. Fyr- von;jl, unj> að hreinar tákjur q talisins í Canada, og hina óviðjafn
ir drykkjuskap voru 1336 sektaðir, < R brautanna ykjust nokkuð á
þar af 92 konur. 233 óku bílum öl- ])eagu ,ári Hann sagði að ýmsar
vaðiþ Bílaslys urðu 3300. Slys at ^ u]líbœtur> sem gamfara væru því
strætiisvö^ium 111- Eldui kvikn : að sameina þrjár brautirnar (Can-
aði í 1006 húsuin. 428 týn 101 n adlan Northem, Canadian Gov’t
fann lögroglan. Hús óliæf til a Railway og Grand Trunk Pacifict
búa í voru 2808. 138 bílum 'a' kostuðu taiSVert. Sölu á löndum
anlega miklu vatnisorku í Canada
lcikur bandarískum mönnum mjög
hugur á að beizla og starfrækja í
þarfir iðnaðarins.
Skaðabætur Bandaríkjanna.
iim, er»þar voru samankomuar, og
ifjast sóma 1
ranmsóknr á því.
að þetta liafi gefið vínvaldinu sv° brauð- og mjólkurkaupa fer til
undir fót, að ]>að muni ætTa að, gamans En atkvæðagreiðslan um
kerlfiisins fyrir árið 1922, að það | tTthu ýmsra .iðnaðarfyrirtækja J krefjast sóma lands sins vegna frei;gta f fjörum, rfkjum að rninsía takmorkun á vímsölunni fór eigi
kosti að koma á vínisölu, og gera, að sfður ]>annig, að bannmenn
Konur á ítalíu krefjast atkvæöis
réttar.
"KvereLskskonur héldu alþjóða-
þing sitt nýlega í Róm á ítalíu.
Eitt af gerðun] þess þings var, að
um 1000 konur fóru méð bænar-
l>ar ógild \ oístead-lög landsins, töpuðu> eða höfðu ekki nema tvo
cins og í New \ ork. Ríki 11CSS1 fjmtll hluta atkvæða, *en vdnliðið
eru Massachusetts, Illinois, Con- brjá ffmtu
necticut og Wisconsin.
Skaðatoæturnar, er Bandaríkin ! skrá á fund Mussolini stjórnarfor-
Ruhrmálin.
Óviðjafnanlegt.
TT , . . ...._ , Auk þess/ sem Bretar hafa á öll-
Uppþot af voldum Kommumsta 1
, . . . , f j ilm sviðum getað látið reikninga
brauzt fynr iskommu ut í nokkr- j s
e -----" — — 1 í^Kaoaiuaj’turnar, naiiuaimi'.i íuwov*.-. .. ( uiauAt onvumiu * n0""1 . ,
stolið, Og hafði ogreg an járnbrautanna kveður liann og ,gera tnkail frá Þjóðverjum, nema manns á Italíu, og liáðust þess að j um hæjum á Saxlandi og einnig,í‘na 'oga sa f s l' ár’ afa Þeir
litla í ár. Von toefir toann um, að
I flutningar aukist að eintoverju, eu
j það heldur hann ekki mikið betuc
þeim öllum nema emum
Doyle kemur til Winnipeg.
Sir Arthu% Conan Doyle er mælt gera en að jáfna upp á móti lækk
að komi til Winnipeg 1. júlí n. k., andi burðargjaldi. _
Hann heldur hér fyrirlestra og;
sýnir myndir um leið, er lúta að ( Vatnagangur.
því að sanna, að það só til annað, g { vjku gprði ^ mikið vatns.
líf eftir þetta. j,fan u<r iofti f Alberta, að ár og
! lækir uxu svo að út af flæddi og
4' ,unI* I fyltust allar lautir og dældir af
Það er fæðingardagur Georgs V.' vatni. Járnbrautarlijstir töfðust
Bretakonungs sem kunnugt er.' vegna eyðileggingar á vegum
Mikið er talað um að halda þann1 þcirra og námuvinna stöðvaðist.
dag almennara lielgan en gert er Skaðar liafa mikiir orðið á engi
hér. Verzlunarmenn er átsamkomu1 og ökrum, og í grend við Drum-
toöfðu að Fort Garry hótelinu 1 to<pller urðu fjölskyldur að flýja
Winnipeg 1. júní, hreyfðu þessu. heiimlli sín, en á fáum stöðum þó.
með því að biðja alla viðstadda1 Vatnagangur þossi lrvoð nú held-
að sýna með atkvæðum hvort þeir | ur vera að sjatna.
I
$1,479,064,313. Mestan hluta þess á hann sæi svo um, að ítalía yröi | f Ruhr-dalnum. Stjórnin í Berlín ^ borgað $o00.000,000 af skuldum sín-
stjórnin, en þó einstök félög eða1 som bráða'st ein í tölu þeirra 25 j hefir ekki reynt til að stöðva það, uni, og minkað l>jóðskuldina sem
menn nokkuð, svo sem eigendur | þjóða, er veitt hefðu konum at' I skoðar það verkefni yfirvaldanna 1"1 nemui. Fá eða engin þjóð
Lusitaníu, skipsims mikla er sökt kv’æðisrétt. Stjórnarformaðurinn á gax]andi, dg er að hinu leytinu ; hofir á árinu 1922 gert betur en að
var og krafist er $22,606,000 fyrir. j tók máli þeirra vel og gaf gúðav j*ekkert hörunðssár yfir því, þó að(veriast því að skuldlrnar h®kk-
12,416 af krötunum nema aðeins1 vonir um, að eftir annað þing áhyggjur Frakka aukist. Á þing-,uðu’ neilla Bretland.
einnni dollar og má segja að1 yrðu konur á Italíu búnar að fá
sinátt sem stórt sé notað til þcss,1 atkvæðisrétt.
að krefjast eigntorhluts af fóþúfu j
þeirri, sem Þýzkaland nú er!
Poppy Day.
Erfiðir tímar.
Sjómenn í norðurhluta Noregs
itoafa átt við mikla erfiðleika að
inu í Frakklandi toefir Poincaré
verið greidd ótvíræð traustsyfir-
lýsing. Hann hofir nu beðið þing-
ið að veita 35,500,000 franka til að
Vörur skamtaðár.
Þó mikið sé til af vissum v.öru-
Itegundum í Þýzkalandi, er mikill
Svo lieitir dagur sá í Bandaríkj- stríða. Afli hefir verið mjög Iftill
unum, sem heimkomnir hermenn; í vor og fiskverzlun í ólagi. Til
haida þelgan til minnfrigar um; þess að þurfa ekki að gefast upp
fallna hermenn í strfðinu. Á þess- við að stunda þenna atvinnuveg,
um degi eru blóm seld (poppies hafa sjómennirnir sent beiðni til
*=> svefngras) til að hafa inn fé j stórþingsins um fjártoagsstyrk af
til þess, er gera skal í minningu
hermannanna. Þann 26. maí s.l.
opinberu fé.
mæta kostnaðinum af Ruhr-dvöl- j skortur á öðrum. Þannig er því
inni yfir júnímánuð. Er nú metið varið með sykur, svo að eitt pund
að alls hafi innrás Frakka i Ruhi ej. æt]að manni & mánuði. Brauð-
kostað landið 267,000,000 franka.
é \
En það sem verra er nú en þetta
fyrir Frakkland er það, að Belgía
virðist helzt vilja draga sig út úr
þessu áhættuspili. Hefir Belgfu-
stjórnin látið það í ljós, að henni
blandist ekki hugur urn, að skaða-
og mjólkurkaup eru einnig skömt-
uð, sv’O að minnir á stríðsskamt-
ana. Verð á þessum vörum er þ«5
tiltölulega lágt, sykur t. d. 1000
mörk, eða setn næst 3 eent pund-
ið.