Heimskringla - 04.07.1923, Blaðsíða 5

WINNIPEG 4. JÚLI, 1923.
HEIMSKRINGLA
5. BLAÐS©A.
Jarðasölu
bréf.
Bændur ættu ekki að loka augun-
um fyrir því, hve hagkvæmt það
er fyrir þá að láta bankana geyma
öll sölubréf, er þeir kunna að hafa
og láta þá innkalla verð þeirra,
þegar þau falla í gjalddaga.
Yér bjóðum bændum að gera
þetta fyrir þá.
IMPERJAL BANK.
Riverton útbúið
OF C.VNA.OA
H. M. Sampson, ráðsm.
....Útbú frá því á Gimli. (446)
»OðSOOCe09SOS66ðOððOSQOSð9SðOSðOSGSOSð09SOðSOOSOSðe»
Ráðið.
Séra Adam Þorgrímsson gefur mér
þá vinsamlegu bendingu
tölublaöi Lögbergs, aö Iþaö muni eiga
einstaklega vel viö fyrir mig að eg út-
vegi mér stóran kvarnarstein, hengi
hann um háls mér og sökkvi mér á-
samt honum í sjávardjúp. Eg hygg
ekki aö mér muni vera alment láð það,
þó eg fari ekki eftir þessu ráöi. Eg
hefi engu meiri tilhneigingu til þess,
þó sr. A. Þ. telji sig gefa mér þetta
ráö i umboði Jesú Krists, þar eð orð
hans um kvarnarsteininn og þá er
hneykslunum valdi eigi meðal annars
við menn eins og mig. Eg haföi heyrt
sagt, að sr. A. Þ. væri töluvert vel að
sér í íslenzku máli, auk þess á' hann
að hafa fengið guðfræðilega mentun.
Honum ætti því ekki að véra ókunn-
ugt um, hvað orðið að “hneyksla”
merkir í nýja testamentinu. Það
merkir ekki það, sem hann virðist
vilja láta menn ímynda sér: að segja
eða gera eitthvað, sem meiði tilfinn-
lærisveinum sínum, og sífeld áminn-
ing um, að sama hugarfar og bræðra-
þel, sem Jesú hafði borið til lær:-
sveina sinna, skyldi ávalt ríkja í hin-
síðasta; um kristna félagsskap.” Þessi merk-
ing var að hverfa úr athöfninni, þeg-
ar Páll ritar bréf sitt, og hann telur
aðfarir manna lýsa fyrirlitning á
söfnuði guðs, í stað þess að ibera vott
um trú manna eða skilning á boðskap
Krists. Þá gat eg þess, að vorir tím-
ar hefðu litla freistingu til að láta sér
verða hið sama á í sambandi við
kvöldmáltíðina, sem Páll var að finna
að. Það stafaði af því meðal ann-
ars, að það væri ekkert orðið eftir af
hinum fagra sið, að háir og lágir, rik-
ir og fátækir kæmu satnan til þess að
treysta bræðrabönd sín. Það sem
komið hefði í staðinn, væri miklulf
forneskjulegri hugsun, — hin gam'.a
og hráa fórnfæringarhugsun. Eg
hélt því fram, að sú ihugsun væri orð-
in vorum tímum svo óeðlileg, að vér
gætum vart gripið hana, og “hættan,
sem stafar því nú í sambandi við
þenúa sið, er ekki sú, að vér hegðum
oss ósæmilega á sama hátt og Kor-
ingar annara, heldur að verða þess
valdandi, að menn hrasi, falli eða intumenn gerðu, heldur sveiflast hún
syndgi. Mér er ekki Ijóst aö það sé tnilli þessara tveggja öfga, annaö
sjálfsagt að áhrif ræðu þeirrar, er eg tveggja að með henni séu menn að
birti í Heimskringlu fyrir nokkuru og leggja nafn guðs við hégóma, vegna
sr. A. Þ. gerir að umtalsefni, verði á þess að þeir meini ekkert með þessu,
þá leið. A meðan eg ekki sannfærist! eða að ala upp í sér hindurvitnatrú,
um það, finst mér eg ekki hafa til-
hneigingu til þess að fara að leita til
sjávar með kvarnarsteininn. En sök-
um þess að ráðið um að eg flýti mér
að drekkja mér, er vitanlega af góð-
um hug gefið, þá tel eg sjálfsagt að
reyna að skýra málið lítið eitt fra
mínu sjónarmiði.
Eg birti ræðu þessa vegna þess, að
mér hafði verið bent á, að líklegt væn
að menn kynnu að misskilja hana og
sá rangi skilningur að berast almenn-
ingi, ef menn hefðu ekki ummæli mín
fyrir sér á letruðu málL Það er al-
kunnugt, að menn taka misjafnlega
vel eftir því, sem þeir hlusta á, enda
ávalt ýmsir, sem ekki gera sér far um
að taka rétt eftir, en þykir hins vegar
gaman að færa náunganum fréttir af
því, scm að ^inhverju leyti er talið
sögulegt Hitt gat mér aldrei hug-
kvæmst, að fullþroskaðir menn gætu
ekki tekið nokkurnveginn rétt eftir
því, sem þeir hefðu prentað fyri--
framan sig, ekki myrkari i máli en eg
er vanur að vera. Og eg sé rétt i
þessti, að séra Björn B. Jónsson skrif-
ar í Sameininguna (úr ræðu, flutt 3.
júní þ. á.), að eftir því sem hatin
frekast viti, þá sé það í fyrsta sinni
í mannkynssögunni, sem slík ummæli
hafi heyrst úr prédiikunarstól um
kvöldmáltíðina, er eg hafi viðhaft.
Það var mjög heppilegt að séra B. B.
J. skyldi lofa þessum orðum, “eftir
því sem eg frekast veit”, að fylgjast
með, því til allrar hamingju er niann-
sem gripin er algerlega úr lausu lofti.”
Það eru þessi orð, sem eiga að gera
mig óalandi, óferjandi og óráðandi
öllum bjargráðum, nema þeim, að
birtda kvarnarstein um hálsinn á mér
og drekkja mér. En eg gat þe:ss, að'
til'væri millivegur milli þessara öfga.
Þann veg færu þeir, sem héldu það
heppilegt og holt að hafa einhverja
vtri athöfn, til þess að minna á hið
ástúðlega samband milli Jesú og læri-
sveina hans, ðg það hugarfar, sem
hann ætlaðist til að ríkti meðal allr i
manna. En jafnframt gat eg þess, að
þeim mönnum færi fækkandi, sem'
teldu kvöldmáltíðina lengur heppilegt
meðal til þes sað vekja þá hugsun.
Sr. Björn B. Jónsson telur ræðu
mína eins dæmi í veraldarsögunni, og
sr. Adam Þorgrímsson telur hana
“óheiðarlega” og þykir sennilegt, að
dómur “hinna beztu manna” muni
vera sá, aJS eg sé bæði verri maður
og óeinlægari en þeir, er til altaris
ganga. Eg hefi ekki neina tilhneig-
ingu til þes9 að fara í neinn manna-
jöfnuð um sjálfan mig. Eg hef»
aldrei álitið mig neinn dýrling, og eg
•býst við að altarisgestir séu svona upp
og niður eins og gerist og gengur. En
eg get ekki varist að láta mér finnast
mikið til um það sýnishorn af fyrir-
myndar “einlægni”, sem í ljós kemur
i grein sr. A. Þ. Hann tekur sér fyr-
ir hendur að skýra fyrir mönnum,
hvað átt sé við í orþodox lúterskri
kirkju meö altarissakramentinu. Sú
kynssagan töluvert víðtækari, heldur . skýring hlýtur að vera fyrirboði mik-
en þekking hans virðist ná yfir. Eg
er ekki alveg eins frumlegur og hann
ímyndar sér.
Hver voru ummæli mín ?
Eg vona að þeir lesendur Heims-
kringlu, sem lesiðhafa ræðu mína, af-
saki þó eg rifji upp t örstuttu máli
orð mín, sem nú eru talin drekkingar-
sök.
Eg gat þess að Páll postuli hafi ver-
ið að reyna að benda söfnuðinum í
Korintuborg á, hvað þeim færi iHa úr
hendi meðferðin öll á hinni sameigin-
legu safnaðarmáltið — kærleiksmál-
tíðinni. “Hinn upphaflegi tilgangur
kærleiksmáltíðar frumkristninnar var
í eins miklu samræmi við anda höf-
undar kristninnar, sem frekast varð
ákosið. Menn komu á ákveðnum
fresti saman, hver bár á hið sameig-
iinlega borð eftir því, sem hann hafði
getu til, og skyldi borðhald þetta vera
til minningar um, eða eins og berg-
illa tíðinda innan lúterska! kirkjufé-
lagsins. Það félag er, eins og kunn-
ugt er, frægt fyrir að reka tafarlaust
burtu alla þá, sem á einhvern hátt láta
í Ijós annan skilning á kristindóms-
málum heldur en viðurkent er í játn-
ingarritum félagsins. Það var illa
farið að sr. A. Þ. skyldi ekki birta
grein. sína á meðan stóð á hinu ný-
afstaðna kirkjuþingi, því að þá hefði
verið hægt að reka hann undireins.
En vafalaust verður það ekki dregið
lengi, ef félagið ætlar að vera sögu
sinni samkvæmt og halda uppi fornum
hætti, því að skýring séra A. Þ. er
beinlínis afneitun á og i mótsögn við
allan skilning orþodoxrar lúterskrar
kirkju á sakramentinu frá upphafi
þeirrar kirkjudeildar og til þessa
dags. Séra Björn B. Jónsson, sem er
svo vel að sér í mannkynssögunni,
hlýtur að geta frætt hann um það.
Raunar ætti hann ekki að þurfa
mál af hinni síðustu máltið Jesú með neinnar leiðbeiningar um það efni.
Hverjum lúterskum guðfræðingi ætti
að vera kunnugt um, að einmitt mis-
munandi skilningur á altarissakra-
mentinu varð ein aðalorsökin til þess
að ekki náðist samkomulag milli allra
siðibótarmannanna. Og sr. A. Þ. hlýt-
ur að vera kunnugt um, að skilning-
ur sá, sem hann setur ,fram í grein
sinni, um að kvöldmáltíðin sé minn-
ingarhátíð og að brauðið og vinið sé
aðeins sýnileg tákn til endurminning-
ar og stj’rktar fullvissunni um "elsku
og fyrirgefning, »og hvatning til líf-
ernisbetrunar, vegna kærleika og
hreinleika Jesú”, er blátt áfram villu-
trú eftir orþodox lúterskum skilningi.
Otskýring séra A. Þ. er einmitt ná-
skyld því, sem eg tók fram í ræðu
minni að mér fyndist skynsamleg, og
eg hefi ekki minstu tilhneígingu t:l
þess aö óvirða. En við getum hvorug-
ur blekt okkur með því að telja okkur
trú um, að þetta sé rétttrúuð lúterska.
Þetta er skynsamleg lúterska, og þar
af leiðandi ekki kirkjufélags lúterska.
A mælikvarða hins síðarnefnda erum
við báðir, séra Adam og eg, villutrú-
armenn. Þessu til sonnunar og stað-
festingar ætla eg að benda á þrjú at-
riði.
A samtalsfundinum i Mariborg, þar
sem þeir áttu tal saman, Lúter og
Melanchton, Zwingli og Okolampa-
díus, voru allir þessir menn á mis-
munandi skoðun am altarissakrament
ið. Jón Helgason biskup gerir svo
grein fyrir ágreiningi þeirra (Almenii
kirkjusaga III, bls. 271) : “Lúter áleit
að menn neyttu með .tönnunum lík-
ama Krists og blóðs; Melanchton, aö
menn neyttu Krists líkama og blóðí, ,
en ekki á svo líkamlegan hátt; Oko-[
lampadíus, að brauöið og vínið væri j
tákn, er hefðu kraít í sér fólginn, og !
Zwingli, að hér væri um.tóm tákn að
ræða (endurminningarmáltíð).”
I Agsborgarjátningunni er svo að
orði komist: “Um kveldmáltið drott-
ins kennum vér, að líkami og blóð
Krists séu í sannleika nálæg og út-,
hlutuð þeim, sein ganga til borðs
drottins, og vér lýsum vanþóknun
vorri á þeim, sem flytja aðrar kenn-
ingar.”
I Kveri Helga Hálídanarsonar
segir svo: "I kvöldmáltíðinni, sem!
öðru nafni heitir altariSsakramenti,
veitir Jesús Kristur oss á hulinn og j
yfirnáttúrlegan hátt sinn heilaga lik- !
ama og blóð í og m?ð brauöi og víni.”
“Það að líkami JCrists og blóð er
veitt oss í kvöldmáltiðinni, er eigi svo
að skilja, að brauð og vin brcytist og :
missi eöli sitt, og eigi heldur svo, að
það sé aðeins tákn eða minni á lík- |
ama Krists og blóð, heldur er líkami
Krists og blóð sannlega nálægt ásamt j
brauði og víni, og er veitt öllum sem
neyta, bæði trúuðum og vantrúuðum,
þótt það verði aðeins hinum trúuðu
til blessunar.”
Agsborgarjátningin er eitt af játn-
ingarritum kirkjufélagsins, og félag-
ið hefir lýst yfir þeim skilningi, jjð
enginn félagsmaður hafi leyfi til að
víkja í einu eða öðru frá útskýring-
um játningarritanna. Kver Helga
Hálfdanarsonar hefir verið talin ágæí
og nákvæm útlistun á kenninguro
orþodox lúterskrar kirkju. Sr. Adam
Þorgrímsson er kominn í andstöðu
við hvorttveggja. Mér þykir það
góð fregn. Það ber vott um, að jafn-
vel þeir, sem mest gera sér far um
það, geta ekki látið sér nægja hugs-
anir 16. og 17. aldar manna. En mað- j
ur fer að halda, að þetta sé fyrirboði |
annara og meiri fíðinda. Báðir þeir .
menn, sem tekið hafa opinberlega til |
máls um ræðu mína, hafa litið svo ‘
á sem eg hafi verið að stefna máli
mínu til altarisgestanna i Fyrstu lút.
kirkju á dögunum. Grein sr. A. Þ.
er þá líka sérstaklega vörn fyrir þá,
eða greinargerð fyrir þeirra skoðun-
um. (Það er ekkert nema ímyndun,
að útskýring sr. A. Þ. sé sú, er ávait
hafi verið viðurkend í kristninni á
öllum öldum, eins og hann lætur í
veðri vaka í grein sinni.) En er þá
svo að skilja, sem þessir 200 gestir,
eða hvað þeir voru margir, séu allir
gengnir af hinni hreinu orþodoxu
lútersku trú? Þetta fer að vera al-
varlegt rannsóknarefni fyrir kirkju-
félagið. Verður séra Adam Þor-
grímsson rekinn, verða þessir tvö
hundruð telchir, eða meinar hvorki
Adam, kirkjufélagið né þeir tvö
hundruð neitt með þessu?
Séra Björn B. J^nsson tekur sér
mjög nærri þær ógnir og skelfingar,
sem hann og sóknarbörn hans hafi
orðiö fyrir Hann finnur að hann og
þau eru í ætt við pislarvottana og hin-
ar ódauðlegu hetjur frumkristninnar.
En hann huggar sig og þau með orð-
unum: “Sælir eruð þér, er menn at-
yrða yður og ofsækja og taþi Ijúgandi
alt ilt um yður.” Það veitir ekki af
að taka á öllu sínu hugrekki. Birtist
ekki óvætturinn með ægilegu báli og
brandi, brennandi, eyðandi og kross-
festandi hin mildu og auðmjúku sókn-
arbörn, sem eru að bera sannleikanum
vitni, — í líki séra Ragnars Kvarans
á Banningstræti í Winnipeg? Getur
hjá því farið að allir góðir Islending-
ar finni sárt til mpð hinum ofsóttu
smælingjum? •
Ragnar E. Kvaran.
-------------x-------------
Jóhann á Bólstað.
Austan slagviðrið æsta um daginn
ýtti með sér þeim harmafregnum,
að skuggi hyldi Bólstaðsibæinn,
hvar ibölið stingur hjörtun gegnum,
því frægur er til foldar hniginn
frömuður aldinn sinnar bygðar,
sem aldrei verður yfirstiginn
undir nafni ráðs og dygðar.
Kæri, forni,' aldni virktavinur,
sem veikist aldrei rnínum hugarsjón-
um, \
þú stóðst á fold sem íagur, sígrænn
hlynur
og fölnaðir ekki í mannlífs krapa-
snjónum.
Þú áttir meira af manndómi í sjóði
en miljónirnar auðkýfingsins stóra.
Þú áttir meira af nýtu norðanblóði
en nú fær runnið gegnum suma fjóra.
Þin ganga var einn gæðaferill langur
og göfugmenskan þandi út alla vasa;
þú komst til liðs við alt, sem nefnist
angur,
ef einhvern sástu á lífskis brautu rasa.
Hver sem þér kyntist, verður víst aö
játa
hvað varstu honum, þegar skórinn
krepti;
hver sem þér kyntist, gengur út að
gráta
við gröfina, sem hjálpsemina tepti.
Konan, sem við hlið þér háði
hildarleikinn þrauta-stranga,
studd af drottins sterku ráði'
stráisl iblómum /hennar ganga;
og nær sem iýkur elliárum
og allur dvínar holdsins kraftur,
þá til guðs á blíðum bárum
berist hún í faðm þinn aftur.
Sofðu nú, Jóhann,\gætt og vært í friði, j
sameinaður úrvals föllnu liði.
Haföu þökk fyrir góðverkin öllu
gjörðu
og göfugheit, er sýndir hér á jörðu.
Jón Stefánfson.
Eggert Stefánson
syngur í síðasta skifti meðal
Vestur Islendinga í Winnipeg
Mánudaginn 9. júlí
kl. 8.30 '
í Goodtemplarhúsina
, við Sargent Ave.
Aðgöngumiðar fást í Melody
Shop Frank Fredericksons og
hjá Finni Jóhnson bóksala og
við innganginn og kosta $1.
Mrs. B. ísfeld aðstoðar.

■\

Upp'ýsingar hjá
Union-bankanum.
Ri
• / •
omi
Gömui og áreiðanleg
Viðskiftastofnun
Sendið oss hann.
Hæsta verð.
Mat vörunnar éftir reglu- . _
gerð stjórnarinnar. li30TlS
--------- Efnisprófun ráðvönd.
Skjót borgun.
* Könnum skilað strax aftur
Dominion Creameries
Winnipeg
ASHERN
DAUPHIN
NARCISSE
INWOOD
Þarft fyrirtæki.
Við Grettisgötu 50 hér í bænunt er
verið að stofna til nýs iðnaðar, sem
hér hefir lengi verið tilfinnanleg
þörf fyrir, en það er nýtízku niður-
suða og reyking á fiskmeti og ýmsum
öðrum matvælum. Þó að þetta sé
enn eigi nema litil byrjun í þá átt sem
nú var sagt, er þó þann veg til þessa
fyrirtækis stofnað, að það er vel þess
vert, aö því sé gaumur gefinn og að
það fái þann stuðning, sem haldkvæm
astur er, þ. e. að vörur þess séu
keyptar. Eftir sýnishornum af fram-
leiðsluvörum þessa fyrirtækis, sem sá
hefir séð og reynt, er þetta ritar, eru
það úrvals vörur að gæðum, enda eru J
forstöðumennirnir æfðir og reyndir í j
þessari iðn. Það hefir oft borið við I
hér áður, að þótt eitthvað hafi verið
reynt í þessa átt, þá hefir þó fram- :
leiðslan mishepnast af vankunnáttu
þeirra, sem við það hafa fengist, en !
hér virðist ekki þurfa að óttast neitt |
þvílíkt
N. Fjeldberg og Hjalti Lýðsson ^
heita forstöðumenn þessa fyrirtækis.
Fjeldberg er Austmaður og æfður og
þektur hiðursuðumaður þar í landi,
en Hjalti Lýðsson er innlendur, æt*-
aður af Rangárvöilutn. Hann hefir
dvalið í Noregi liðugt ár og lært ný-
tízku aðferðir við reykingar og nið-
ursuðu. Er^það eigi auðsótt mál við
þá Norðmennina, sem verjast eftir
föngum, að útlendir menn og væntan-
legir keppinautar, nái að nema af
þeim aðferðir þeirra. En Norðmenn
hafa orð á sér fyrir góða niðursuðu
á fiski, síld o. fl. Kvað Hjalti svo
að, að hann mundi hvergi hafa feng-
ið þar næ.rri að koma, ef hann hefði
eigi notið þar að núverandi félaga
síns, hr. Fjeldbergs, en heita urðu þe:r
því, að stofna eigi til samkepni þar í
nágrenni, og helzt eigi innan Noregs.
Komu þeii’ félagar út hinjjaö
snemnia í aprilmánuÖi s.l. og hafa
þegar látið reisa lítinn steinskúr á
þeim stað, sem áður var nefndur.
Suðu þeir fvrst niður talsvert af síld,
bæði reyktri í oliú og kryddsaltaðri,
anshovis gaffalbita, þ. e. niðurskorna
kryddsaltaða sild o. fl. Hafa þeir
þegar sent sýnishorn af vörum þessum
utan, bæði til Danmerkur og Eng-
lands og fengið lof fyrir vörugæði
og mega því vænta þar góðs markaðs
fyrir þessar \örur, ef þeim verður
kleift að framleiða svo nokkru nemi
til útflutnings.
Þar sem húsrúm þeirya er ennþá
takmarkað mjög og þeir eigi vildu
færast mikið í fang strax, breyttu
þeir til og hættu i bili við niðursuð-
una\ og starfa nú eingöngu við reyk-
ingar á fiski, allskonar síld o. fl.
Hafa þeir 2 reykingakofa, og reykia
bæði við heitan og kaldan reyk, eftir
því sem bezt hentar hverri vöruteg-
und. Geta þeir tekið við alt að 500
stk. af stórsíld til reykingar annan-
hvern dag. En síldin er fullreykt eft-
ir einn dag. Auk þess reykja þeir
ýsu og ýmsan annan fisk, þegar hann
fæst, og hafa þessar vörur þeirra selzt
svo vel, að þeir hafa vart getið full-
nægt eftirspurninni. Þegar líður á
sumarið, ætla þeir aðallega að reykja
lax, sem þeir þegar hafa reynslu um
að má fá mjög góðan markað fyrir
erlendis, einkum á Bretlandi. Hingað
til hefir mestallur sá lax, sem hfðan
hefir verið fluttur út, verið saltaðuf,
en reyktur ytra og síðan seldur ærnu
verði og þannig farið stórfé út úr
landinu, auk þess verður varan aldrei
eins góð á þenna hátt, eins og ef lax-
inn er reyktur strax nýveiddur. Ef
vonandi að fyrirtæki þetta hepnist
vel og verði upphaf til framleiðslu i
stærri stíl.
Þeir félagar eiga þarna allstóra lóð
og ætla að byggja þar stærri og full-
komnari verksmiðju síðar, ef þessi
tilraun þeirra 'hepnast vel, sem von-
andi er að verði. Hafa þeir í hyggju
þegar í sumar að færa svo út kvíarn-
ar, að niðursuða komist einnig þegar
upp, áður en langt um líður.
Viljum vér hvetja borgarbúa til aö
kaupa þessar reyktu matvörur þeirra
félaga, sem eru miklu betri en alt það
er menn hér hafa áður átt að venjast
í þeirri grein.
(Vísir.)
WEVEL CAFE
Ff þú ert humgraður, þá komdu
inn á Wevel Café og fáðu þér að
borða. MáJtíðir seldar á öllum
timum dags. Gott felenztot katfi
ávalt á boðistólnm- Svaladrytotoir,
vindlar, tóbak og allstoonar sœt-
indi.
Mrs. F. JACOBS.
-----RJOMI------------
Heiðvirt nafn er bezta ábyrgðin
yðar fyrir heiðaflegum viðskift-
.um, — það er ástæðan til þess,
að þér megið búast við öllum
mögulegum ágóða af rjómasend-
ingum yðar — og með óbrigð-
ulli stundvísi frá
CITY DAIRY, Ltd.
WINNIPEG.
James M. Carruthers
forseti ,og ráðsmaður.
James W. Hillhouse
fjármálaritari.
SPYRJIÐ MANNINN SEM SENDIR OSS.