Heimskringla - 01.08.1923, Blaðsíða 1
VerðlauB
ROYAk CROWN gefím fyrir Coupons
| SOAP
BendfS efttr vertSllsta tll Royel Crovrn Soap L<t*t. 664 Mala St., Wlnnlpeg. og
umbúðir
Verðlaun gefía
fyrir CROWN
Coupons SOAP
Og Sandlri eftlr verSllstn ttl lioyal Crown Soap Ltd. umbúðir 654 Maln st” wlnn,P««
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN l.ÁGÚST, 1923.
NÚMER 44
Canada.
ManitobaþingiS.
’Þingið
■Jiann 25.
lögleiða
stóð yíir
Bruni í Wynyard.
I S.l. miðvikudag, kl. 7.20 e. h. brauzt
I út eldur í ibænum Wynyard, Sask.,
| og brunnu þar á tæpum tveim
klukkustundum sjö verzlunarbygg-
ingar, og leit um tím'a út fy>rir, að
við ekkert yrði ráðið og að eldurinn
myndi eyðileggja alt verzlunar-
hverfið, en þó tókst að afstýrá því.
Sumar byggingamar brunnu alveg
íil kaldra koia, en aðrar skemdust
meira og minna. Skeðinn af' þessu
er metinn $125,000. Fle«t af því sem
brann, mun hafa verið nð einhverju
leyti vátrygt, en samt sem áður
vcrða eigendurnir fyrir mikluui
skaða. Um upptök eldsiris vi+a
menn ekki annað en það, að hann
kom upp í verzlunarbúð A. Beig-
- Þegar eldurinn var scrn
í Manitoba kom saman
s.l. mánaðar, til þess að
stjórnarvínsöliuna. Það
í þrjá daga. Frumvarpið
var samþykt að mestu eða öllu ieyti
breytingaiaust. Séu gallar ein-
hverjir á því, eru þeir þvf ekki
stjórninni að kenna. Reynist fyrir-
tækið illa, eiga kjósendur um það
við^sjálfa sig. Nálega eina málið,
sem fyrir þinginu lá, var þetta vín-
sölufrumvarp. Þetta aukaþing
mætti því kallast brennivínsþing-
ið. Ekki er enn kunnugt um það,
hverjir umsjón vínsölunnar hafi
með höndum. En þráttað var tals- manns.
vert um kaup aðal-umsjónarmanns-1 rncíJtur, mátti sjá hann kringum 20
ins. Konservatívar þóttust hafa ri úur að.
um. .Alt hefir þvf verið með ráði út, svo að skipa hefir orðið sérstaka
gert. Enda varð svo að vera til j iögreglu til að vernda áila matvæla-
þess að færast þetta í famg um há-1 flutninga. — Yfir höfuð er útlitið
hjartan dag á fjölförnu stræti borg- j hið ískyggilegasta.
arinnar. Studábaker-bíllinn, sem I
frétt, að laun hans ættu að vera
12,000 fil 15,000 daltr á ári. Ákveðið
er ekkert um kaup þessa manns.
En eitt er víst. Staða hans er ein
sú ábyrgðarmesta. Tnntektir af vín-
sölunni eru metnar $10,000,000. Sá
maður, sem fyrirtæki stjórnar, sem
•er eins umfangsmikið og stórt og j
þetta, vinnur ekki fyrir minna
kaupi fyrto nokkurt prívat-félag. |
Svo hvort sem kaupið verður þetta i
eða ekki, er ekki sanngjarnt að |
bera .stjórninni ]>að á brýn, að hún nf5^U^1. ,^a,f °5
sé að gæða nokkrum vini sírium
með þessu. Hve margar og hvar
Uppskeruhorfur í Suður-Manitoba.
Eftir þvi sem blöðin skýra frá, er
upp“keruútl!tið í Suður-Manitob.'i
ekki sem bezt. Fyrir hitana, sern
undanfarið hafa gengið, var útlitið
svo igott, að menn bjuggust við að
þar mundi verða uppskera meirí og
betri en nokkru sinni áður tiér í
Manitoba. En síðan hefir útiitið
versnað bæði vegna þurkanna og
sem
víða virðist ætla að e.yðaleggja upp-
skeruna.
ræningjarnir þustu burt á, er hald-
ið að farið liafi í vestnrátt, áleiðis
til Hamilton Highway, en síðan
hafa þeir ekki sést. Fé er lagt til
höfuðs ]>eim af bönkunum svo neín-
ur $10,000. Þetta þykir ein sú djarf-
asta fjárránsferð, sem sögur fara
hér af.
Hættir vinnu.
VatnsleiðvSlan að British Ernpire
Steel plöntunni í Nova Seotia, var
stöðvuð s.l. mánudag með því að
sundra henni með sprengingu við
upptök hennar við Sidney-ána. Várð
að liætta vinnu á stálverkstæðun-
um og óvíst að þau taki í bráðina
Vinnumenn frá Englandi.
Um 1000 manns er gert ráð í'yrii
að komi frá Englandi til þess að i “jjpjfia”
vinna hér við uppskeru í haust.
Samið hefir verið við skipa- og
járnbrautafélögin um niðursett far
báðar leiðir.
Þrælahald í SuSvestur-Afríku.
í skýrslu, er yfirmenn Breta í
Suðvestur-Afríku hafa sent brezku
sijórninni, er skýrt frá því, að
þrælahald eigi sér stað í nokkrum
héröðum, sem þeir tóku við af
Ak. 22. júní. *
17 júní var minst með hátíðahaldi
uppi á leikvelli U. M. F. A. Héldu
þar ræður Sigurður Guðmundsson
skólameistari fyrir rninni Jóns Síg-
urðssonar, Ingimar - Eydal fyrir
minni fslands og Þorsteinn M. Jóns-
son alþm. fyrir rninni fánans.
á horn og “Geysir” söng
nokkur lög. Stormur og moldrok
spiltu gleði manna um daginn. Á-
góðlnn af hátíðarhaldinu og veit-
ingasölu gengur í heilsuhælissjóð
Norðurlands.
19. júní var hátíðlegur haldinn af
konum bæjarins. Skemtisamkoma
var um kvöldið í Samkomuhúsinu
og veitingar í barnaskólanum mest-
an hluta dagsins. Aðalliður skemti
skrárinnar var sjónleikur, “óska-
Þjóðverjum. ^ j stundin”, eftir Kristínu skáldkonu
í héraði því er Okavnaog lieitir, Sigfúsdóttur, leikinn af helztu lelk-
aftur til starfa. VerkfalTið er því j kveður mjög mikið að ]>esisu. Og urum bæjarins- Agóðinn af degin-
okki enn útséð um Að sprengiefni ' svo er fáfræðin mikil, að fólkið þar um ^engur í landsspitalasjóðinn. -
Þess skal getið lesendum Hkr. ti'l
upplýsingar, að 19. júní er kven-
frelsisdagurinn heima.
vínbúðurnar verða, er enn óákveð- j
ið. Þingmönnum v’oru goldnir $100
í kaup fyrir þetta aukastarf sitt, og
varð það annaðhvort að vera það
eða ekkert.
íhaldsmenn vinna frægan sigur
Prince Edwards Island.
var þarna notað, setur geig í stjórn- er ramtrúað á galdra.
endur plöntunnar, og þeir taka því; Þar sem fólkið stendur á lægstu
sem bendingu um, að aldi-ei sé of menningarstigi, segir í skýrslunni
varlega farið.
Winnipegfélag leggur járnbraut í
Kína.
að 50 prósent af því séu þrælar.
Ailir yfirmenn og rfkismenn eiga eða
halda rneira og minna af þræhira.
Að taka þá af lífi er ekki leyft,
Smjörlíkisverksmiðja Akureyrar
hefir fengið norskan smjörlíkis-
gerðarmann í þjónustu sína. Heitir
hann Jóhann Grip og er alþektur
Vínsalan.
Konservatívar unnu mikinn sigur
í fylkiskosningunum á Prince' Ed- j
j wards Island ~2f>. þ. m., náðu 24 sæt-
| um af 30, en núverandi liberalstjórn, I
“En hvað er um verðið?” Það er | Bell-stjórnin. fékk aðeins 4. Það!
spurnmg, sem fvrir mörgum liefir ! verst5 við ómgurinn er þó það, að
vakað -síðustu dagana, eða síðan að 1 allir ™«herrarnir biðu ósigur. Má
þingið gekk frá vínsölulöggjöfinni.1 se«a að betta sé mikkl *rrl ósig-
Svarið er, að vínið sé dýrt. Og þeir
sern iétu sig dreyma um það, að
vínið myndi ekki kosta meira en
það gerði fyrir stríðið, mega nú j
Northern Construction félagið í
Winnipeg, hefir samið við stjórnina
í Kína, að leggja járnb'raut milli |
þeirra staða, er Canton og Chengtu l
heita, um 1200 mílur. Brautin kost-1
ar um 20,000,000 dollara. Verk þetta !
náði félagið í fyrir miliigöngu
manns þess, er stjórnar Vancouver-
deild þess, en hann heitir Cummings
og hefir elgi alls fyrir löngu verið í
Kína. Á verki þessu verður strax
byrjað.
ur en sá, sem bændastjórnin i Ont-
! ario beið. — Foringi Konservatíva
i heitir .T. D. Stewart, K. C„ og er
hann sjálfsagður að mynda hina
Önnur lönd
Sleppa út af vitfirringaspítala.
Nýlega sluppu 41 rnaður út af vit-
firringaspítala glæpamanna f rík-
inu Tllinois í Bandaríkjunum. Flest-
láta sig hætta að dreyrna um slfkt. j nýju stjórn. — Þetta fylki hafði i þ náðust strax aftur, en sjö voru
En borið saman við núverandi verð j fram að árinu 1919 nær þvf cinhuga ófundnlr,
á vfrii, verður það ei eins dýrt talið. fylgt Konservatívum að málum, en skrifuð.
Hér fer verðskrá á eftir eins og hún \ við kosningarnar, sem þá fóru fram, j
unnu liberaiar algerlega, svo að
þeim loknum áttu þeir 24 fulitrúa
birtist í dagblöðunum:
Bjór í kössum ....... :.... $3.50
Scotch, potturinn ........... 3.50
Ale, 12 pint-flöskur ........ 4.25
Vtout ....................... 2.75
Gin, potturinn .............. 2.’0
Brandy, potturinn............ 4.50
Trish W'hiskey, pt........... 3.00
Bandaríkja Whiskey, pt....... 4.00
Champagne, pt............... 6.00
Port, pt................... 1.00
Rum, pt.......’.. ........... 3.00
Benedictine.......*........... 6.00
Claret, pt................... 1.00
Þetta er verðið á ódýrari, verri
tegundunum. Á hinum betri er það
hærra. T. d. Begg’s Gold Cap Scotch
$7.00 og Johnny Walker $5.25. Godet
$8.00 o. s. frv.
Ætlast er til að allar þessar vín-
tegundir séu búnar til f víngerðar-
húsum og mátulega staðnar eða
gamlar til að neyta þeirra.
‘Ekki sem verst,” sögðu sumir.
“En — en? Vertu rólegur. Um
30 daga — eða rúmlega það.”
Harding forseti í Vancouver.
S.l. föstudag var Harding forseti
Bandaríkjanna staddur í Vancou-
ver. Um 40,000 manns safnaðist þar
saman til að sjá og hlýða á forset-
ann. Viðtökurnar sagði hann að
þegar þessi frétt er
Læknir myrtur.
á þingi, Konservatfvar 5, og 1 var
óháður. En þessar síðustu kosn-
ingar sýna glögglega, að kjósendur
í fylkinu hafa iðrast synda sinna og
snúið aftur heim til föðurhúsanna.
— Gleði mikil ríkir nú í hentmðum
Konsarvatíva, yfir hinum stórkost-
legu sigrum, sem þeir hafa unnið !
I
undanfarið, fyrst í Ontario og síð- j
an á P. E. I., og er það eðlilegt, því j
að ef þessu heldur áfram, er ekki i
annað sýnna en að við næstu sam-'
bandskosningar verði konservatfva
stjárn sett til valda.
Bankaþjónar rændir.
Á ]vriðjudaginn f vikunni sem
leið voru bankaþjónar á ferðinni
milli bankanna og miðstöðvar-
bankans (clearing hpuse) með full- j
ar hendur fjár, eins og vanalega er,
í borginni Toronto. Það var um
klukkan 40 að morgni. Fólk var f
hundraða tali á ferli á hverju
stræti borgarinnar. Alt í einu brjót-
ast nokkrir menn áfram, vaða að
bankaþjónunum, skjóta á þá og
taka það, sem þeir eru með í hönd-
unum, og hafa burtu með sér. En
Dr. W. Sam Shipp, læknir f Battle
Creek, Mich., var skotinn til bana
s.l. miðvikudagskvöld á skrifstofu
sinni. Morðinginn, Morris Warrin
að nafni, henti sér út um glugga á
f.iórða lofti eftir að hafa skotið
la>kninn, og beið bana af.
Tveir lögregluþjónar skotnir til
bana.
iS_l. föstudagskvöld voru tveir
lögregluþjónar skotnir til bana á
götunum í New York. Höfðu ver-
ið að taka fasta leigubifreið, 'en sá
sem í heni var skaut þá báða til
dauðs og skipaði svo ökumanninum
að halda áfram ferðinni, miðaði á
liann skambyssunni um leið o-g hann
sagði: “Haltu áfrarn, eða þú færð
sömu útreið”. Og bifreiðin hvarf
út f myrtarið.
Hurigur í Þýzkalandi.
Altaf versnar ástandið í Þýzka-
landi. Matvælaskortur er nú orð-
tnn þar svo mikill, a ðenskir frétta-
ritarar segja, að ástandið þar sé
verra nú heldur en þegar verst var
En lamdir eru þeir svipum, ef þeir , f Norður-Noregi^yrjr starf sitt við
sýna ekki yfirboðrirum sínum og slíkar veksmiðjur. Árin 1912—16
eigendum hiýðni. Böm þrælanna var hann á Póllandi og Finnlandi
eru þrælar og verða alla æfi. Og og veitti þar smjöriíkisverksmiðj-
eins og lög gera ráð fyrir, ganga um forstöðu, en síðan hefir hann
þeir kaupum og sölu og er einatt unnið í Noregi við samskonar störf.
skift á þeim og skepnum, nautpen- Er því hér mjög hæfur maður, sem
ingi, hestum og ösnum. Smjörlíkisgerð Akureyrar hefir ráð-
Þrælarnir gera alla erfiðustu og ið til sín
verstu vininu á heimilunum; ]>eir
hirða skepnur og gera aila akur-
vinnu.
Einstöku þrælum eru leigðai- jarð-
ir til að búa á, og gjaida ]>eir )>á
jarðeiganda ákveðinn hluta af upp-
skerunni. En þetta er ]>ó fremur
undantekning en að það sé al-
gengt.
Ef ]>ræll á eitthvað til, ganga
eignir hans að honum látnum til
húsbónda hans.
Brezku stjórnendunum þarna
syðra hefir verið sagt ]>að, að undir
brezkri stjórn verði þrælahaid
þetta ekki liðið og hafa menn ver-
ið sendir suður til þess að koma því
í verk, að það sé afnuprið. Fáist það
ekki með góðu af hálfu þrælaeig-
endanna, verður til annara ráða
gripið
Látinn er nýlega Kristján Jóel«-
son óðalsbóndi á Mógili á Svalbarðs
strönd úr krabbameini, 73 ára gam-
all. Atorku- og myndarmaður.
Aflabrögð. — Rýr afli hefir til
þessáorðlð á Fiskiskipiri hcðan. Eru
sum þeirra komin inn með þetta
20-40 skippund af fremur smáum
þórski. Afli á mótorbáta hefir ver-
ið dágóður fyrir utan fjarðarmynn-
ið. Síld og sjnáfiskur veiðist hér á
Pollinum öðruhverju.
Island.
Ak. 1 júní.
Landsímastöðin. — Nú er hún að
flytja búferlum í hin nýju heim-
kynni sín í Hafnarstræti 86. Er þeg-
ar búið að koma landsímaafgreiðsl-
unni þar fyrir, en flutningi bæjar-
sfmans mun ekki lokið fyr en um :
aðra helgi.
Dánarfregn. — Þann 19. f. m. and-
aðist á Húsavík Sigurborg Krist-
bjarnardóttir, kona Jóns G. Isfjörðs
skósnriðs hér í bæ. Yar hún í
kynnisför hjá syni þeirra hjóna, er
hún lézt. Sigurborg heitin var
dugnaðarkona hin mesta og vel
kýnt.
Ak. 29. júní.
Borgarnésslæknishérað hefir ver-
ið veitt Ingólfi Gíslasyni lækni á
Vopnafirði. Flu-t.ti hann með fjöl-
skyldu sína suður á Goðafossi.
Smaladrengurinn, sjónleikur i 5
þáttum eftir Freymóð Jónsson mál-
ara, er nýlega kominn á bókamark-
aðinn.
Aðalfundur Ræktunarfélags Norð
urlands var haldinn í húsi félagsins
í Gróðrarstöðinni dagana 22. og 23.
bessa mánaðar.
(Isl.)
-xx-
Tengdafaðir minn.
Eftir Mark Twain.
(Þýtt.)
Taugaveiki hefir gert vart við sig
hór í bænum, en aðeins eitt tilfelTi,
| sem betur fer. Er það karlmaður, j
ísem veikina hefir og liggur hann
nú á sjúkrahúsinu. Maðurinn var
Þegar eg var 32 ára, frarndi eg
flónsku — í raun réttri hvorki ]>á
fyrstu né siðustu á æfi minni — en
það var flónska. sem fékk góðan
enda.
Eg varð ástfangirin, og það svo,
að eg hugsaði um að gifta mig, en
i þegar við gerum það, þá verðum
við auðvitað að hugsa okkur fyrir
heimili. En þar sem mér fanst það
á stríðstímunum, eða um stríðslok-
það voru 125 þúsundir dollara. Bóf-jin og þegar stjórnarbyltingin varð, | l£l1 | hversdagslegt, fékk eg tengda
ernir þeysitu svo í burtu með þýf- J og er alt útlit fyrir að borgarastríð n>'lega kominn frá \ estinananeyj-: föður niinn til að útvega okkur
ið og hefir ekki spurst til þeirra eða ibylting verði nú eins og ]>á. Þó um- 1 húsnæði í Buffalo.
væru langt fram yfir ]>að, sem hann j sfðan Bankaþjónarnir voru þrír, j segist stjórnin f Berlín vora viðbú-
■■ Gagnfræöaskólanum var sagt upp
hefðl gert sér hugmynd um. Og svo 1 er {yrir skotum urðu. Eru þeir á in að bæla alt slíkt niður. — Hópar ^ miðvikudaginn 4-’ nemendur
> Uiiítmh,',ai an.inn hættuloga ’ hungraðra aumingja fylla götur |
hlýjum orðum fór forsetinn um1 sjúkrahúsi og enginn
Canada, og canadisku þjóðina, að
menn undruðust það einlægtnis
bræðraþel frá útlendum manpi.
Hann óskaði að þessi tvö frjálsu
lönd, Canada og Bandaríkin, mætfcu
að eilífu búa saman í friði, eins og
þau hefðu gert til þessa.
særður. Einn bófanna særðist, að
haldið er, af skotum bankaþjón-
anna, sem byssur höfðu auðvitað
einnig með sér. Eiinn maður stóð
álengdar rneðan ræningjarnir fóru
sínu fram og sagði fyrir verkum.
luku gagnfræðaprófi.
borganna. Peningarnir eru verð- j
lausiir, svo að þó merui komi með j Brúin á Eyjafjarðará. — Geir Zo-
handfylli sína af seðlum, þá vill j ega vegamálastjóri er nýlega kom-
enginn kaupmaður selja þeim neitt: inn hingað til þessað hafa umsjón
fyrir það, jafnvel ekki svolítinn | með brúargerðinni á Eyjafjarðará.
brauðbita. Bændur neita að selja . Yinna byrjuð fyrir nokkrum dögum
Ekki vita menn hve , margir þeir j vörur sínar vegna verðleysis pening- j sfðan. '
voru alls. en 3—4 vora í stórræðun- anna. Rán og gripdeildir breriðast j ------------
Hann vár fús til þess og fáum
dögum síðar tilkynti hann mér, að
ekki stæði á því, og vildi að eg
kæmi með sér til að skoða það.
“Það er þýðingarlaust,” sagði eg;
“hafir þú skoðað fbúðina og álítir
hana fullnægjandi, þá nægir það.”
Svo kom brúðkaupsdagurinn og
leið að kvöldi. Stóð eg þá upp frá
borðinu og spurði: “Heyrðu,
tegndapabbi, h\-ar er nú tilvonandi
heimili okkar?”
“Þið skuluð strax fá að sjá það,
börnin mín, við getum farið þang-
að undireins.”
Vinir okkar, sem tóku þátt í
brúðkaupinu, kölluðu einum rómi:
“Við verðum allir samferða!”
“Þá það,” sagði eg, “og komumst
nú af stað.”
Eg hjálpaði konu minni í yfir-
höfnina, lyfti henni upp á tröppun-
um og bar út að vögnunum; hinir
komu á eftir hlæjandi og spaugandi.
Eg, kona mín, tetigdapabbi og
Bob Thomson, settumst f annan
vagninn, en gestirnir í hinn.
Við ókum og ókum, en eg hugsaði
aðeins um konu mína og ekki um
annað. Loks fanst mér ]>ó vegur-
inn vera orðinn nokkuð langur.
‘Tengdapabbi,” sagði eg. “erum
við ekki komnir álengdar?”
“Strax, vinur minn, strax,” svar-
aði hann og brosti einkennilega.
En þetta “strax” fanst mér engan
endi eiga.
“Tengdapabbi,” sagði eg að lok-
um, “mig granaði alls ekki, að þú
mundir leigja hús handa mér úti á
landi. Það hljóta að fást brúkleg
herbergi í Bufíalo.”
OHann hló aðoins. j
‘Nú erum við bráðum komin á
staðinn,” sagði hann, stakk höfðinu
út um gluggann og sagði eitthvað
við ökumanninn.
Við fórum ofan úr vagninum, ^
Eigandi hússins, frú Johnson, tók
I á móti okkur, og sýndi okkur bú-
staðinn. Eg leit í kringum mig og
varð alveg hissa.
“Heyrðu nú, tengdapabbi,” sagði
j eg og vék honum afsíðis, “ertu ai-
1 veg orðinn brjálaður að leigja slík-
; an bústað hanria mér?”
“Við hvað á tu, drengur minn?”
! sagði hann ofur einfeldnislega.
“Nú, liann er auðvitað afar dýr
og eg liefi enga peninga, eða að
I minsta kosti ekki nóga peninga.
; Geturðu hjálpað mér til að borga
i leiguna fyrsta misserið?”
“Eg hefi séð um leiguna,”
j “Þá þakka eg kærlega.”
*
Eg tók í handlegg konu minnar
og leiddi hana frá einu hcrbergi til
j annars, til þess að sýna henni fagra
bústaðinn, sem eg hafði leigt handa
okkur.
“En ]>að er altof skrautlegt,"
sagði hún, hrifin af aliri fegurð-
inni, sem hún sá.
Eg svaraði drembilegur: “Fyrir
]>ig, góða mín, er ekkert of skraut-
legt.”
Vinir nrinir, sem falið höfðu sig
bak við hurðir og gluggablæjur,
komu nii í ljós og létu sem þeir
vildu halda áfram hátíðarhaldinu,
en eg sagði þeim alvarlega og vin-
gjarnlega. að nú væri l>að á enda,
og fylgdi þeim einum eftir annan
til dyranna og seinast tengda-
pabba.
Ofsaglaður greip eg konu mína og
hélt henni á lofti, en slepti henni
brátt aftur, því á litlu boíði sá eg
stórt skjal, sem liafði legið þar sfð-
an eg kom þangað.
Það var gjafabréf frá tengda-
pabba fyrir húsinu með öllu sem í
því var.
Eg hefi hlotið að líta bjálfalega
út, því konan mfn hló svo mikið,
að hún tárfeldi.
Svo leiddiJiún mig að glugganum.
“Líttu þangað,” sagði hún og
benti yfir götuna.
í húsinu beint á móti húsi okkar
bjó tengdafaðir minn, og til þess
að komast að hinu nýja heimili okk-
ar, höfðum við ekið liverja hring-
ferðina á fætur annari í 2 til 3
klukkustundir. Já — verði maður
ekki fyndinn og gamansamur með
slíkum tegndapabba, þá verður
maður það aldrei.