Heimskringla - 08.08.1923, Síða 1

Sendl'ö eftlr v< tll
R<*T»1 Crown || p ,
«64 Maln St.. 6--*0 A, 'w •><>.’»
úii></ St C'TT\
VerðUn gefia
ROYAU
fyrir CROWN
Coupons SOAÞ
Og 8«ndlTJ eftlr YerVUsta tll Royal Crowa So*p Ltd. umbáðir 864 Maln st ’
XXXVII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 8. ÁGÚST, 1923.
NÚMER 45
Forseti Band ríkjanna
látinn.
Aukakosning?
WARREN GAMALIEL HARDING
forseti Banflaríkj-anna lézt 2. ágúst
á gistlhúsi í San Franciseo, a£ slagi.
Hann var á heimleið iir ferð sinni
til Aiaska og Canaila. (Sjá ritstjórn*
argrein í ]>essu hlaði.i
Það er skoðun liberala í Winni-
l»eg, að ]>ar s-ein að þeirra flokks-
maður v.ann í Cape Breton í auka-
kosningunni til sarnhandsþingsins,
]>‘á sé ]>*ð áreiðanlegt. að E. J. Me-
Murray K. C., ]>inginaður fyrir
Norður Winnipeg, verði skipaður j
yfir málafærslumaður (Solicitor-1
Generali í ráðuneyti Kingsstjórn-1
arinn.ar, en ]>á verði hann að sækja
um endurkosningu í Norður Winni-
peg. Ko.sning hér sé l>ví óumflýjan-
leg.
/
Bracken fer til Ottawa.
Forsætisráðherra Bracken fór til
Ottawa fyrir helgina til viðtals og
ráðagerða við Kingstjórnina um
afhendingu náttúruauðæfa Mani-
toba í fylkisins hendur.
Hinn nýi forseti Banda
ríkjanna.
. r
Ganada.
Stjórnandi vínsölunnar.
R. D. Waugh, fyrrum borgarstjóri
í Winnipeg, sein undanfarið hefir
verið féhirðir í stjórnarnefnd Saar-
héraðsins, hefir verið skipaður að-
alumsjónarmaður stjórnarvínsölun11
ar í Manitoba. Hverjir hinir tveir
mqð«tjórnendur hans verða, er enn
ekki kunr.ugt um.
Aaron Sapiro.
A.aron Sapiro frá California er í
Saskatchewan um l>essar mundir og
talar á fundum l>eim, sem l>ar er
verið að halda um stofnun sameig-
iniegs félagss’kapar af hálfu bænda
til ]>ess að sjá um sölu á korni, Mr.
Sapiro er nákunnugur öllu, er að
samvinnufélögum lýtur og sérstak-
lega að því er sölu og markaði
snertir. Ræður hans hafa mikil á-
hrif og er mælt að þær hafi blásið
byr í segl vesturfylkjanna með að
stofna þenna félagsskap.
Lloyd George kemur til Canada.
Aðalræðuna á World Brotherhood
þinginu, sem haldið verður í Tor-
onto 14. okt. n. k., flytur Lloyd
George. Baptistar standa fyrir
þingi þessu.
í uppskeruvinnu.
Um 3000 manns komu til Winni-
peg s.l. mánudag úr sjávarfylkjun-
um í Austur-Canada, til þess að
vinna að uppskeru í Manitoba í
haufi't.
Sleppur úr fangelsi.
Jean Blair, ung kona sem dæmd
var til eins árs fangelsisvistar í
þessum bæ, fyrir þjófnað, slapp s.l.
fimtudag og hefir ekki fundist enn
sem komið er. Fangarnir voru að J
ganga um sér til hressingar í tugt-
húsígarðinum, er hún hvarf. Haldið
er að henni hafi komið hjálp utan-
að frá til að-komast y.fir vegginn,
og að ekið hafi svo verið burt með
hana í bíl.
Sidney-verkfallinu lokiö.
- Á fundi verkfallsmanna s.l. mið-
vikudag, .samþyktu 65% af öllum
viðstöddum, að hætta verkfallinu
og byrja aftur að vinna. British
Empire Steel félagið segir, að af
3500 manns, sem þar hafi unnið, séu
nú 2500 byrjaðir að vinna. Verkfall
iþetta var þannig tilkomið, að
verkamenn báðu um 20 prósent
launahækkun, en félagið neitaði að
verða við> þeirri kröfu.
Önnur lönd
Eignir Hardings.
Eignir Hardings forseta eru að
honum látnum metnar $700,000. —
'ómst hann yfir ]>ær áður en hann
varð forseti, og liggja þær mestar
í hiuta hðns í dagblaðinu Marion
Star. En svo átti hann hluti í ýnjs-
um fétögum, iánstofnunum. böríkum
og fyrirtækjum í Marion.
Kaþólskur stjórnmálaflokkur.
Á ársfundi rómversk-kaþólskra
manna í Birmingham á Englandi
nýlega, var talað úm að stofna
rómversk kaþólskan stjórnmála-
flokk. Sá er hélt því fram, heitir
Thomas Burns og benti á alþýðu-
flokkinn (The poular party) á It-
alíu og Miðflokkinn (Centre party)
á Þýzkalandi til skýringar hug-
mynd sinni um þessa flokksstofn-
un. Bourne kardináli mælti ein-
dregið \ nióti hugmyudi.’ *’
ítalía borgar skuldir sínar.
Italía fer ólíkt að og Frakkland.
Hún lofar að gera sitt ítrasta til
þess að greiða Bandaríkjunum
Skuldir sínar, hvað sem innköllun
líði á þýzku skaðabótunum. Það
er gagnstætt því sem Frakkland
gerir og eru efnahagsástæður ítalíu
þó talsvert verri en Frakklands.
Mussolini stjórnarformaður ftalfu
gerir ráð fyrir að semja við Banda-
ríkin um greiðslu á skuldunum
bráðlega og segist vænta þess, að
þau setji ítalíu ekki harðari skil-
mála en svo, að hún geti rönd við
reist.
Bretar og Frakkar.
Svarið sem Frakkar og Belgíu-
menn gáfu Bretum, við tillögum
iþeirra viðvfkjandi skaðabótum
Þjóðverja, var svo ákveðið á móti
þeim, að Bretar lialda ekki til neins
að halda samkomulagstilraunum á-
fram. Baldwin stjórnarformaður
og Curzo-n lávarður töluðu á þing-
inu um að birta öll bréf og tillögur
Breta í málinu, til þess að láta
heiminn dæma um, hvoru megin
ósanngirnin væri.
Tíu miljónir á eftirlaunum.
Talið er að um 10,000,000 manna
hafi slasast í stríðinu mik'a og séu
nú á eftirlaunúm. Nær þetta til
allra þjóðanan, er 1 stríðinu tóku
þátt. Eru 1,537,000 aí þeiin á Þýzka-
landi, 76,000 í Ástralíu, 161,000 i
Austurríki, 50,000 í Belgfu 15,000 í
Canada, ^57,000 í Bandarikjunum,
10,000 á Finnlandi, 1,500,000 a Frakk-
landi, 1,170,000 á Bretlandi, SOD.OOO á
ítalíu, 320,000 á Póllandi, 100,000 f
Rúmeníu, - 164,000 f Júgó-Slavfu,
775,000 á Rússlandi, 236,000 í Czecho-
Slóvakfu og 20,000 á Nýja Sjálatidi.
—----------xx----------
CALVIN COOLIDGE.
Við lát W. G. Hat'dings forseta, |
tók varaforseti Calvin Coolidge við
forsetaembætti Bandarfkjanna.
Calvin Coolidge var fæddur i
þorpinu Plymouth í Vermont 4. júlí i.
1872. Ætt á hann að rekja til Puri-
tananna. er námu land 1 Water-
town í Massachusietts árið 1630.
Úr föðurgarði fór hann 1891 til í
náms á Amherst College, og útskrif-
aðist þaðan með heiðri árið 1895. i
Eftir l>að fór hann til Northampton
til að nema lög og þar settist hann
að um tíma.
I
Lögfræðisstörfum gaf hann sig
lítið við, þó hann hefði*skrifstofu
f félagi með öðrum manni oftast
næf. Það bar brátt á skarpleik
hans og hann var þegar að náini
loknu farinn að reka opinber stö *
í Northampton, Mass., varð hann
fyrst bæjarráðsmaður, síðan mála-
færslumaður bæjarins, svo borgar-
stjóri, þá neðri deildais þingmaður
og seinna efri deildar þingmaður í
Massachusetts. Þá vara-ríkisstjóri
þar og síðar ríkisstjóri. /Og árið
1920 varð hann varaforseti Banda-
ríkjanna.
Sem varaforseti sýndi hann mikla
árvekni og var á öllum ráðgjafa-
fundum forsetans, sem varaforsetar
höfðu-ekki áður gert.
Árið 1905 giftist hann ungfrú
Grace Goodliue. Hún var frá Nort-
hampton ættuð og var skólakenn-
ari. Þau eiga tvo sonu.
Nýi forsetinn var ásamt konu
sinni staddur hjá föður sínum aö
Plymouth, er honum barst fregnin
um lát Hardings, en það var að
kvöldi 2. ágústs. Kl. 2.47 að morgni
hins 3. ágústs tók hann embættis-
! eið sinn í húsi föður síns og tók
faðir hans, John Coolidge, af hon-
um eiðinn, því hann er lögmaður.
Var þessi hraði á þessu hafður að
ráði dómsmálaráðherra Doherty.
j Coolidge forseti var á fimtudaginn
að vinna að heyskapnum á búgarði
föður síns og spjalla við vinnufólk-
ið sem einn af því. Að morgni
næsta dags var hann orðinn forseti
Bandaríkjanna.
Nýi forsetinn er nú kominn til
Washington og tekinn til starfa.
Var fyrsta verk hans að ráðstafa
útför hins látna forseta.
Engri sérstakri breytingu gerir
hann ráð fyrir í aðalmálum stjórn-
arinnar. En mælt er að Harding og
Coolidge hafi algerlega samið um
þau.
Varaforseti verður enginn fyr en
eftir næstu kosningar.
Þetta eru rúmar 7 miljónir til sam
ans, en skýrslur hafa ekki náðst frá
Búlgaríu, Tyrklandi, Eystrasalts-
löndunum, Portúgal, Ungverja-
landi og Japan, og er áætlað að
hart nær 3 miljónir séu þar af fötl-
uðum mönnum á eftirlaunum. Af
alþjóða skrifstofunni er mikið uui
það hugsað, hvort ekki sé hægt að
útvega einhverju af þessum mönn-
um atvinnu.
íslendingadagskvæði í Winnipeg
2. ágúst 1923.
• !*»
Minni Islands.
Svöl er foldin sögukunna,
sem oss ber að tigna’ og unna
:,: fram á fjörvakveld :,:.
Hrjóstrafold með hremmitinda
hörkujökla og geista vinda,
:,: brim og ís og eld :,:.
Svo er okkar allra móðir
Islendinga, bræður góðir,
:,: gefur veilu’ ei grið
Þorrabilið búin þanninn,
brúnasíð og þur á manninn.
:,: Á joó aðra hlið :,:,
Himinblævi heilsast lætur
hlýja daga og bjartar nætur,
:,: vor með heiði vítt :,:.
Þá er htill ljóssins vafi,
landið alt í sólskinshafi.
:,: frjálst á svip og frítt
Þá er yndi og Iíf í landi,
ljóð og söngvar óteljandi
:,: dílla í fjaili’ og dal :,:.
Glatt og bjart í sveit og sinni,
sami blær á framtíðinni,
:,: þar skín sól á sal :,:.
Svo er okkar ástrík móðir
íslendingar, bræður góðir,
:,: glæst að vori og von :,:.
Festu’ ei hug við húm og vetur, •
heiðríkjuna mundu betur,
:,: ísiands sanni son :,:.
Jakob Thorarensen.
Minni Landnemanna.
Hálfrar aldar
Eru stundir taldar
Fljúgandi skari
1 skýjafari.
V-irðist víðgeimur
Vera blíðheimur,
Leikur loftblámi
Yfir Iandnámi.
Skín af vinningum,
Skipað er minningum
Oss alt í kringum.
Heill Islendingum!
Víðsýni víkkar
Og veröld prýkkar.
Syngi söngvaldur
Þeirra sigurgaldur.
Héldu þeir velli
Fram í háa elli,
Höfðu hugrekki
En hopuðu ekki.
Er hraðan að þustu
Og með hnefum lustu
Sorgaratburðir
Á sálarhurðir.
Voru þeir að verki
Undir víkings merki,
Að nýjum sáttmála,
Alt til náttmála,
I fiskiveri
Á flæðiskeri,
Með hönd á plógi
I hrikaskógi.
Hófust flóðgarðar
Á hveli jarðar,
Ristir voru skurðir
Um rammar urðir.
— Heyrðist háreysti,
Er hljóp neisti
I viðar valkesti,
Lík vábresti.
Hafist var handa
Þar sem hallir standa
Og akrar gróa
Á grunni skóga,
Kastað grjótbnútum
Klettadyr út um
Og bein í bergi
Brotin að gullmergi.
Afrekin verjum —
— Þess eið vér sverjum —
Gegn voða hverjum.
Vel sé frumherjum!
I þeirra nafni
Er enn fyrir stafni
Lífþrungið stríð
Á landnámstíð.
Er ekki þörf
Fyrir íslenzk störf,
Þar sem Ián er ótrygt
Og land óbygt?
Völlur villilands
Væntir landnemans,
Bíður óbygð hans
Með brúðarkrans.
Lífs enginn nýtur,
Er landnám þrýtur, —
Það er hinn alauði
Eilífi dauði.
F ramk væmdaf ull
Og með frelsisguli
Verði landnámsöld
Fram á efsta kvöld
I andans heimi,
I himingeimi,
Um ægi og lönd
Að yztu strönd!
Gutt. J. Guttormsson.