Heimskringla - 08.08.1923, Síða 3

WINNIPEG, 8. ÁGO'ST, 1923.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSffiA
Nýja-íslands og Minningarrit ís-
lenzkra hermanna. Þið og börn
ykkar gætuð ekki eftir það vefið
annað en borgarar þessa lands. Þið
hafið keyj.'t borgara-réttindi ykkar
hjá þesaari ungu þjóð með fórnfýsi
ykkar og börn ykkar hafa lagt lífið
í söluna fyrir ,þau. Meira getur
enginn í sölur lagt.
Og nú hefi eg ekki miklu við
þetta að hæta. Eg hefi vyið að
reyna að benda á hvað ])ið, land-
nemarnir hafið gefið Canada. Hvað
hafið þið gefið okkur, afkomend-
um ykkar? Yið erum hér saman
komin í dag í því skyni, að sýna
að við heiðrum og þökkum ykkur
fyrir fórnfý.si þá er þið hafið sýnt
okkar vegna. í dag er það ósk
okkar yngri mannanna, sem hér
erum fæddir, að sýna hinum hug-
djörfu frumherjum, sem komu hing-
að frá íslandi, til þess að ryðja
brautina fyrir okkur, verðskuldaða
virðingu og þakklæti. Hvað haf-
ið þið gert fyrij- okkur?
Þið hafið gefið okkur sögu ykk-
ar og arfinn ómetanlega. Auk þess
að vera Canadamenn erum við einn-
ig íslenzkir í anda. Þjóðerni vort er
tvenskonar. Ef tii vill kemur Cana-
da fyrst til greina hjá flestum okk-
ar yngri manna. Það er mjög eðli-
legt. Yið erum fæddir hér og þetta
er okkar föðurland. ísland þekkj-
um við aðeins af sögum feðra okkar
og mæðra. En við getum aldrei
gleymt og viljum heidur ekki
gleyma, að við eigum ætt að rekja
tii þeirra, er á eyjunni litlu búa í
norðurhöfum. Arfi okkar þaðan
gleymum við heldur ekki, né 1000
ára stríði þeirrar þjóðar né bók-
mentum hennar. Hugrekkið sem
þið hafið sýnt og sem aldrei lætur
bugast, er ómögulegt að gleyma.
Þið hinir eldri eruð ekki eins ríkir
og við. Rætur okkar liggja dýpra
í jarðvegi þessa lands en ykkar,
vegna iþess, að við erum hér fædd-
ir. Og við höfum einnig eins mik-
ið frá Islandi og þið hafið. Yið
höfum einnig minninguna um
hetjuskap ykkar og fórnfýsi til þess
að örfa oss og hvetja til manndáð-
ar. Við byrjum þar sem þið skiljið
við. Og þið hafið lagt okkur tæki-
færin í hendur til efnalegrar vel-
ferðar. Hvað myndum við nú vera
að gera ef feður okkar hefði skort
hugrekki og framsýni til þess að
yfirgefa ættland sitt og ryðja braut
ina fyrir okkur í þessu nægta landi
Stríðið ykkar hefir gert okkur
mögulegt að komast áfram. Tak-
ist okkur það ekki, er það ekki
ykkar skuld. Þið hafið gefið okk-
ur tækifæri að keppa að öilu jöfnu
hér við hvern sem er. Þið voruð
að byggja fyrir okkur og undir-
staðan sem þið lögðuð var ósvikin
og traust.
En stærsta gjöfin af öilum gjöf-
unum sein þið hafið okkur í té lát-
ið, er ekki hluttaka okkar í eana-
disku þjóðlífi né tækifærin til efna-
legrar velmegunav, heldur karakter-
inn. Eg hefi oft spurt menn að
því, hver þeir skoðuðu hin helztu
einkenni fslendinga hér; sérstak-
lega hefi eg spurt nemendur ú há-
skólanum að þessu. Voru það
öuggáfur? íivarið við því hefir
vanalega verið nei. Námsmenn
okkar hafa góða hæfileika, það er
satt. En þá hafa fleiri námsmenn.
Eg held að nær sé óhætt að segja af-
dráttarlaust og án nokkuís hróss,
að við höfum frá ykkur þegið það,
sem er flug-gáfum miklu dýrmæt-
ara, en það er stefnufesta og þraut-
segja og viiji til að vinna. An þessa,
eru flug-gáfur litils verðar, ef ekki
hættulegar.
Og þá lýk eg máli mínu. Við
yngri mennirnir finnum til þess,
að við stöndum í þeirri skuld við
ykkur landnemana, sein við fáum
aldrei goldið. Ykkar starfi er senn
lokið, og við byrjum á því start'i
]iar sem þið farið frá því. Megi
okkur lánast að gera skyldur okkar
og leysa það starf á eins göfugan
iiátt af hendi og ykkur.
Og mi, hr. forseti, um leið og eg
nem staðar, finn eg mér skylt, að
þakka l>ér fyrir þann heiður, sem
þú hefir sýnt mér með því að biðja
mig að mæla fyrir minni landnem-
anna. Einnig þakka eg ykkur
heiðruðu tllheyrendum fyrir þá á-
gætu áheyrn er þið hafið veitt þess-
um athugasemduin mfnum.
------------x-----------
Sendingar.
(Að heiinan.)
ii r.
Margt íieira mætti segja um þetta
mál alt, og einstök ati'iði þess, ])ótt
ekki sé gert í þetta sinn. Þannig
væri ekki ástæðulaust að minn-
ast nokkuö gjörr á efni og einkenni
íslenzkra biaða og tímarita, því
margt má þar um segja bæði gott
og ilt. En samt skal það látið bfða
annars sambands og betra.
Einnig væri ekki úr vegi að víkja
'nokkuð að bréfaskiíturo og bóka-
-endingum milli þjóðarhlutanna,
en l>að verður að bíða betri tfma.
Meiri útbreiðslu íslenzkra blaða og
tímarita ög bóka, er ekki aðeins
æskileg, heldur að ýmsu leyti nauð-
•ynjamál. Eins og sakir standa, er
það óhjákvæmi'leg ieið til meiri
viðkynningar, Islendinganna aust-
an hafs og vestan.
Meiri blaða- og bókaskifti geta
miklu áorkað til þjóðernisverndun-
ar (vestan hafs) og vináttu-við-
halds. Og það væri áreiðanlega
mikils’virði, að það tækist vel. — Sú
reynd mundi verða giftudrjúg.-----
Þetta er fyrst og fremst skrifað
til að reyna að vekja áhuga á at-
hyglisverðu málefni. Af ráðnum
huga kýs eg heldur að það birtist í
blaði vestan hafs en austan, og
munu þeir lesandar sem skilja mái
mitt rétt, renna grun í, af hverju
eg kýs það heldur.
Eg álít það einskonar mæli-
kvarða á því, hverju önnur íslenzk
blöð láta sig mál þetta skifta, hvort
]>au birta tvo fyrstu hlutana þess-
ara sendingár, eða ekki, en heim-
ildin til -endurbirtingar er hér með
gefin.
Koinist lvetta mál á ]>ann rekspöl
sem eg vænti, mun ekki standa á
/
mér til frekari íhlutunar.
IV.
Eitt af mörgu sem sýnir áhuga-
leysið um sérmál og sammál íslend-
ingsins austgn hafs og vestan,
er sjaldgæfnin á að. aðrirhvorir
riti í l>löð eða tímarit hinumegin
hafsins. Það virðist vera einskon-
ar þegjandi samkomulag um hlut-
ieysi, þótt það geti verið báðum
jafn skaðlegt. Aðeins einstakar
undantekningar eiga sér stað, svo
sem ritgerðir eftir íslendinga f
Tfmariti Þjóðræknisfélagsihs, og
örfáar greinar í hérlendum blöð-
um eftir Vestur-fslendinga. Þær
greinar, sem eg man eftir af þeim
uppruna, eru flestar rétt lesandi
og sumar all-góðar, og verðskulda
meiri athygli en hiotið hafa. Yelt-
ur á nokkru, að slíkar greinar séu
•
einhvers virði, en ekki vitleysa, eða
annað verra, eins og grein er birt-
ist í 26. blaði Heimskringlu, 28.
mars s. 1. — eftir Þ. á G. og nefnist
“Á jörðu hér”. Ef svara ætti öll-
um vitleysum, sem finna má í þeirri
grein, væri það lengra mál en
greinin sjálf, og lengra en jafn-
ómerkilegur samsetningur verð-
skuldaði. Þess vegna er nægilegt
að taka þetta fram:
Greinin á að vera einskonar lýs-
ing á andlegu ástandi íslenzku
þjóðarinnar. Alt sem höf. segir
þar um, er annað tveggja alrangt
eða litað við ijósreik rangsýnnar
miðaldaástar. Kyrstaða og þraung-:
«ýni virðist vera aðal uppistöður
greinarinnar og allar ályktanir höf-
undar, af þeim toga spunnar.
Að þetta-sé ekki ofmælt, mun
hver meðalgreindur máður sjá og
viðurkenna — nema höfundurinn.
iSem betur fór, tók Heimskringla
ekki, greinina athugasemdalaust
heldur bætti því við sem nauðsyn-
^egt var, ókunnugum lesendum til
skilningsauka.
Litlu betur tek.st “Þ. á G.” að
koma ‘“hugleiðingum” sínum í
bundið mál en óbundið, eins og
“Syndafal 1 s”-i]eirburður lians í 28.
tbl. Hkr. ber órækast vitni um. En
í þessu sambandi er ekki ástæða til
að fjöiyrða um 'það.
Aðeins má gefa höf. það heilræði,
sem ritstjórar hér á landi munu áð-
ur hafa ráðlegt honum, að halda
hugleiðingum sínum “um lifið og
fárið og undur” sem rnest innan
húsa á Grund, og segja aðeins sjálf-
um sér söguna af því “er formið
stóð óhlutaö sundur” (Sic!)
Svo nenni eg ekki að eyða fleiri
orðum um þessiar ritsmíðar Þ. á
Grund, og má hann virða þessa
urnsögn mína einfs og hann hefir
vit tii.
G. Þ.
Islenzkar hjúkrunar-
konur.
Sérstök varasemi sýnist á því
höfð, að fréttir frá Wynyard birtist
ekki í íslenzku blöðunum að jafif-
aði, svo mikinn urmul er þau liafa
þó meðferðis af “Fréttabréfum” úr
öðrum ísl. bygðarlögum. Verður
tæpast undan því kvartað að í
VYynyard sé málgefið fólk. Þagn-
ar-reglan verður ]>ó ekki brotin í
þetta sinn, en eg get ekki stilt mig
um, að geta þess heiðurs, er tvær ís-
lenzkar stúlkur — og systur— frá
0
VVynyard, unnu sér, og um leið ís-
lendingum yfir höfuð við hjúkrun-
arpróf, er fram fór við Aimenna
Sjúkrahúsið í Regina á síðastl. vori.
Stúlkurnar voru Aldís og Sophia,
dætur Sigurjóns Sveinssonar í
Wynyard.
Ails útskrifuðust i l>etta sinn 17
hjúkrunarkonur, ]>ær Sveinsons
systur, svensk stúlka: Naina Gust-
afson og hinar 14 af hérlendum
ættum. Þrenn heiðurs — eða verð-
leika — viðurkenningar voru gefn-
ar við þetta próf, er féllu íslenzka
systrunum og svensku stúlkunni i
skaut.
Sophia hlaut gull medalíu fyrir
framúrskarandi þekkingu í al-
mennri hjúkrunarfræði og Aldís
systir hennar gullúr, fyrir yfirl>urðs
þekkingu á meðal sængurkvenna
— "Obstetrics”.
Prófskírteinin afhenti dómsuiála-
ráðherra fylkisins, Mr. Cross, að við-
stöddu miklu fjölmenm í borgar-
ráðs byggingunni, þar sem einnig
fóru fram ræðuhöld, söngur og
hljóðfærasláttur.
Þess er getið í blaði er eg hefi
séð frá Regina, að hjúkrunarkon-
urnar hafi verið svo hlaðnar blóm-
vöndum, frá vinutn og skildfólki,
að þær gátu naumast losað hönd-
ina til að rétta þeim er vildu heilsa.
en maður héðan frá VVynyard er
vlðstaddur var athöfnina sagði mér,
að þær Sveinsons systur hefðu að-
eins borið smáa blómvendi. En
þess meiri heiður báru þær frá
borði: — Höfðu fléttað sjálfum sér
blómsveiga úr þögulll trúmensku í
þjónustu kærleikans.
A. I. B.
Aðsent.
Dr. Kr. Austmann
848 Somerset Block.
Sími A 2737
Viðtalstími 7—8 e. h.
Heimili 469 Simeoe St.
Sími B 7288
í Lögbergi frá 26. júlí, er getið un<
bók, sem nýkomin er út á Englandi
eftir aðmirál Consett, og er fastlega
haldið fram í bók þessari, að stríð-
ið mikla hefði ekki getað enst nema
I
fáa mánuði, ef Englendingar hefðu
ekki stöðugt selt Þjóðverjum í
gegnum hlutlausu löndin. vistir,
bæði efni og skotfæri og eins kol,
vitanlega í gróðraskyni, og verzlun
þessi hefði verið vernduð af sjó-
hernum lirezka. Þetta er svo árétt-
að með útdrætti lir grein, tekinni
úr "Nation Review", þar sem sagt
er að bók þessi sé bygð á verzlun-
ar skýrslum, sem ekki verða lirakt-
ar.
Lögberg á þakkir skilið fyrir að
birta þetta, því þó það sé ekki nýtt
til þeirra sem ekki týndu því niður
að luigsa á stríðsárunum, og skoð-
uðu l>að sem gerðist í stríðsmál-
unum í sínu rétta ljósi, þá voru
hinir svo margir, og fyrir þá getur
bók þessi orðið þörf hugvekja. Og
gleðilegt er að sjá hvað ritstjóran-
um hefur farið fram í víðsýni og
réttum skilningi á stríðsmálunum,
síðan hann skrifaði ritdóminn nafn-
fræga um “Vígslóða” Stephans G.
Þá var nú annað hljóð í strokkn-
um, þá vildi hann helst gjöra St. G.
: landrækan fyrir þau kvæði; þó sér-
staklega fyrir vísuna: “Evrópa er
' sláturhús o. s. frv. “Gaman er að
1 börnunum þegar þau fara að sjá”,
DR. C- H. VROMAN
,m Tannlæknir
Tennur ySar dregnar eSa lag-
aSar án allra kvala.
TaJwmi A 4171 '
50S Boyd Bldg. Winnipeg
I
Dr. A. Blöndal
818 SOMERSET BLDG.
Talsími N 6410
Stundar sérataklega kvensjúk-
dóma og barna-sjúkdóma. A5
hitta kl. 10—12 f.lh. og 3—5 e.h.
Heimili: 806 Victor St
Sími A 8180.............
sagði karlinn.
Þór.

Abyggileg ljós og
A flgjafi.
Vér ábyrgjumst yður varaníega og óslitna
ÞJONUSTU.
ér æskjum virSingarfvl.r viSskifta jafnt fyrir VERK.-
SMIÐJUR sem HEIMILl' Tals. Mein 9580 CONTRACI
DEPT. UmboSsmaíur vor er reiSubuinn a8 Knna y8ur
iS máli og gefa y5ur kostnaðaráaetlun.
Winnipeg Electric Railway Co.
A. W. McLimont, Gen'l Manager.
Talsímar: N 6215 og A 7127
Bonnar, Hollands & Philp,
lögfræðingar.
503-4 Electric Railway Chambers
WINNIPEG
ViSgerðin á skóm yöar
þarf að vera falleg
um leið og hún er va.ra.nleg og
tneð sanngjörnu verði.
Þetta fáið þér með því að koma
m'eö skó yðar til ^.
N. W. EVANS
Boot and Shoe Repair
Á horni Arlington og Sargent
t-----------------------------N
Phones:
Office: N 6225. Heim.: A 79%
Halldór Sigurðsson
General Contractor.
808 Great West Permanent Loan
Bldg., 356 Main St.
Augnlæloiar.
204 ENDERTON BUILDING
Portage and Hargrave. — A 6645
Kemur til Selkirk hvern laugardag
Lundar einu sinni á mánuði.
KOL ! - - KOL!
HREINASTA og BESTA TEGUND KOLA.
bæði til HEIMANOTKUNAR og fýrir STÓRHÝSI.
Allur flutningur með BIFREIÐ.
Empire Coal Co. Limited
Simi: N 6357—6358. 603 Electric Ry. Bldg.
W. J. Lindal J. H. Líndal
B. Stefánsson
Islenzkir lögfræSingar
? Home Investment Building,
(468 Main St.)
Talaími A4963
Þeir hafa einnig skrifstofur að
Lundar, Riverton, Gimli og Piney og
eru þar að hitta á eftiffylgjandi
tímum:
Lundar: Annanhvern miðvikudag.
Riverton: Fyrsta fimtudag í hverj-
um mámiði.
Gimli: Fyrsta MiSvikudag hvers
mánaöar.
Piney: Þriðja föstudag í mánuði
hverjum.
Nýjar vörubirgðir
Timbur, Fjalviíur af ölium
tegundum, geirettur og aiU-
konar aðrir strikaSir tiglat, hurSir og gluggar.
Komið og sjáið vörur. Vér erum ætíð fúsir að sýna.
þó ekkert »é keypL
The Empire Sash & Door Co.
L 1 m i t o d
HENRY AVE EAST
WINNIPEG
ARNI G. EGGERTSON
íslenzkur lögfræSiingUT.
hefir heimild til þess a8 flytja
máJ bæði í Manitoba og S**k-
atchevran,
• Skrifstofa: Wynyard, Sask.
R ALP H A. C O O P ER
Registcred Optometrist & Optician
762 Mulvey Ave., Ft Rouge.
WINNIPEG
Talsími Ft R. 3876.
övanalega nákvæm augnaskoðun,
og gleraugu fyrir minna vertJ en
vanalegn gerisL
Arnl Andrrnon E. P. Gnrltsid GARLAND & ANDERSON lögfræðiivgar Plione: A-lilRT 801 Blectrlc Hnlluny Chaaben A Arborg 1. 0g 3. þriöjudag h. m.

H. J. Palmason. Chartered Accountant 307 Confederation Life Bldg. Plione: A 1173. Audits, Accounting and Income Tax Service.
Dr. IV/. b. Ha/fdorson 401 Boyd Bldg. Skrlfstofusímt: A 3674, Stundar sérstaklega lungnasjúk- , dóma. Er a5 flnna á skrtfstofu kl. 11—lj t h. o* 2—6 e. h. HeimlII: 46 Alloway Ave. Talsími: Sh. 3168.

—~S
Talatmli A88«S Dr. y, G. Snidal TA»nwt,œKJíIR 614 Someraet Bloek Portajt Ave. WINNIPBrt
Dr. J. Stefánsson 216 MEDICAI, ARTS BLDG. Hornl Kennedy o* Graham. Stundar elneöngru auann-, erraa-. nef- og kverka-ajfikdöma. A» httta frft kl. 11 tU 12 f fc. or kl. 3 tl 5 e' k. Talafml A 3521. Helmll 373 Rtver Ave. le. J**|
■ Taísími: A 3521 Dr. J. Olson Tannlæknir - 216 Medicol Arts Bldg. Cor. Graham & Kennedy St Í'.s,ij. h r:> ! Winnipeg *

Daintry's DrugStore Meðala sérfræíingur. “Vörugæði og fljót afgreiðsla” eru einkunnaorrð vor. Horni Sargent og Lipton. Phone: Sherb. 1166.
MRS. SWAINSON
627 Sargent Ave.
hefir ávalt fyrirliggjandi úrval*-
birgSir af nýtízku kvenhittum.
Hún er eina íslenzka konan sem
slíka verzlun rekur í Winnlpeg.
Islendingar, látiS Mrs. Swain-
son njóta viSskifta yðar.
Heimasimi: B. 3075.
r
TH. JOHNSON,
Úrmakari og Gullsmiðui
Selur giftingaleyfisbrél.
Berstakt athyffll
♦o* vitjgrjöroum
264 Main St.
veltt pöntunum
útan af lanö'
Phone A 4637

J. J. SWANSON & CO.
Talsími A 6340.
808 Paris Building, Witinipeg.
EldsábyrgSarumboðsmenr
Selja og annast fasteignir, út-
vega peningalán o. s. írv.
UNÍQUE SHOE REPAIRING
HfS óviðjafnanlegasta, bezta og
ódýrasta skóviðgerðarverkstæ'ði i
borginni.
A. JOHNSON
660 Notre Dame eigandi
KING GEORGE HOTEL
(Á horní King og Alexandra).
Eina íslenzka hóteliS í bænum.
RáfSsmaBur
Th. BjarnasoD \