Heimskringla - 08.08.1923, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 8. ÁGL'ST, 1923.
HEIMSKRINGI.A
7. BLAÐSIÐÆ
/—--------------------------'
The Dominion
Bank
BORM KOTRE DAHB AVB. OO
IHEKBROOKE ST.
HöfuSstóll, uppb...$ 6,000 000
Varasjó'Sur .......$ 7,700,000
AUar eignir, yfir .$120,000,000
Sórstakt athygll veitt viðskltt-
ura kaupmanna og veraiunaríé-
aga.
Sparisjóðsdeildin.
Vextir aí innstæðufé greiddir
Jafn háir og annarsstaðax við-
gengst
PHOIHB A D20S.
P. B. TUCKER, Ráðsmaður
------------------------------
Dánarfregn.
Þriðjudaginn, 3. júií, andaðist að
heimili Mrs. Helgu Davidson, 518
Sherbrooke stræti hér í borginni,
móðir hennar, 93 ára gömul, Björg,
dóttir Kristjóns Arngrímssonar og
Helgu Skúladóttur, er lengi bjuggu
með rau.sn og sóma að Sigríðar-
etöðum í Ljósavatnsskarði 1
I'njóskadal í Mngeyjarsýsiu. 3>ar
fæddist hún 11. maí 1830, þar ólst
hún upp, og þar giftist hún Stef-
áni Jónssyni frá Emarsstöðum í
Reykjadal í sömu sýslu, árið 1851.
l>au reistu bú að Hólum í Reykja-
dal og bjuggu þar biómabúi í 13
ár. í>á seldu þau búið til að fara
til Brazilíu. Af þeirri för varð þó
ekki, en í þess stað fluttu þau í
Elatey í Skjálfandaflóa og bjuggu
þar í mörg ár. Frá Garði í Aðal-
Reykjadal fóru þau til Ameríku ár-
ið 1877 og settust að Mikley, dvöldu
sunnanvert á eyjunni .nokkúr ár,
svo ein tvö ár f Austur-tSelkirk. Þá
keyptu þau Jónsne«f sem er sér-
staklega fagur staður í norður-
hluta íslenzku bygðarinnar í Mikl-
ey. Þar var heimili þeirra mörg |
ár, ieið Jieim þar vel og nutu þau
vinsælda allra sem þeim kýntust.
Þar var á síðari árum f sambýli við
þau, sonur þeirra, Kjartan skip-
stjóri Stefánsson og kona hans,
Vilhjálmína dóttir séra Odds heit-
ins Gíslasonar. Þegar Kjartan var
burtkallaður, í bióma lífsins, urðu
þau öil að fara frá Jónsnesi. Þau
Björg og Stefán fengu sér húsnæði
annarsstaðar á Mikley þangað tii
hann var kallaður heim, ekki mörg-
lim árum seinna. Þá fór Björg til
Helgu dóttur sinnar hér í Winni-
peg, og hjá henni var hún það sem
eftir var æíinnar, 13 ár, og naut Jiar
ástríkis og umönnunar til síðustu
stundar.
Aðeins ein dóttir, auk Mrs. David-
son, Mrs. Þurfður Sigurlaug Ed-
minister í Grand Forks, N. Dakota,
lifir móður sína, en auk sonarins,
sem getið var höfðu Stefán og hún
mist tvær dætur, báðar uppkomnar
og giftar.
Björg sáluga hafði þegið að gjöf
frá iskaparanum fr-ábæra heilsu.
Ellin, fremur en nokkur sérstakur
sjúkdómur vann bug á henni.
Kraftamir dvínuðu smátt og smátt
þangað til jarðneska ljósið hvarf
með öllu.
Séra Björn B. Jónsson, D. D.
stýrði kveðju athöfn á heimilinu
en svo fór dóttir hennar, Mre.
Davidsson, með líkið norður í
Mikley, þar sem maðurinn hennar
sálugi og sonur voru jarðaðir, á
þeim stöðvum sem henni voru kær-
astir allra í Amerfku. Dtfara-at-
höfnina 11ar framkvæmdi sóknar-
presturinn, séra Sigurður Ólafsson
að viðstöddum langflestum Mikl-
eyingum.
Betri manneskju en Björg sáluga
var væri óefað erfitt að finna. Yf-
irlætislaus var hún í allri fram-
komu, en ósjálfrátt held eg að liver
einasti maður, sem kyntist henni,
hafi fundið hvað gæðin henar voru
hrein og góð. Hún var sannkrist-
in kona. Kristinni trú hélt hún
með festu og samvizkusemi, en trú-
in var ifka sálu hennar nautn, og
hún lifði trúna, svo líf hennar var
einnig og samræmi bygt á Jesú
Kristi. ósérhlífin, atorkusöm og
geðprúð var hún í hvívetna. Ást-
rík eiginkona og móðir var hún
sínum nánustn, og öllum undan-
tekningarlaust vildi hún vel til
gjöra. ‘lEE
“Far þú í friði,
friður Guðs þig
hafðu þökk fyrir alt og alt,
Gekst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi;
hans dýrðarhnoss þú hljóta
skalt.”
Vinur„
------------x------------
Innrásin í Ruhrhéraðið.
f tímaritinu “Det nye Nord”
hafa lengi undanfarið staðið mjög
merkilegar greinar um mannfræði:
útkynjun, kynblöndun' og mann-
kynbætur. Mun mega telja þessa.
fræðigrein tiltölulega unga, en það
er víst, að rannsóknir þeirra vís-
indamanna sem fást við Jiessi fræði
munu liafa geysilega mikil álirif
um heim alian. Enda fullyrða þess-
ir menn, að um fátt varði þjóðirnar
meira en þetta: að halda kyninu
hraustu og heilbrigðu, andlega og
ifkamlega. Hafa rannsóknirnar
Jregar leitt f ijós merkilegar stað-
reyndir.
1 maíhefti þessa tímarits eru enn
greinar um þessi efni. .Jafnframt
er þar vikið að afieiðingunum af
framferði Frakka í Ruhrhéraðinu.
Flestir þeir, sem um þetta skrifa
eru vísindamenn frá hiutlausum
löndum.
Fara hér á eftir nokkrar glefsur
úr greinum þessum.
r.
Þjóðflutningar fyrri aida fóru
fram á iöngum tímabilum. Þjóða-
flutningar þeir, sem nú hafa átt
sér stað á fáum árum, munu vera
meiri en nokkru sinni hafa átt sér
stað áður. Það er talið .vfst, að yf-
ir 600 þús. manns hafi síðustu þrjú
árin fiust að austan til Míð-Evrópu.
f Benlín einni munu nú vera um
400 þús. Rússar, Galisíumenn og
Grikkir. Þeir bera einkenni kyn-
blendinganna: auðsveipir, fullir
þrælsótta en grimmir undir niðri.
Síðustu þrjú árin hefir 1 'k miij.
manna flust til New York: Lang-
flestir koma frá Galisíu, Grikklandi,
Armeníu, Póllandi og Rússlandi. Á
Norðuriöndum og Þýskalandi eru
menn farnir að fá augun opin fyrir
hættunni sem stafar af kynblönd-
uninni sem er samfará þessum inn-
flutningi. f Sviss hafa komið fram
róttækar tilllögur um að verjast
innflutningum. Og sumir merk-
ustu vísindamenn Bandaríkjanna
hafa ritað eftirtektarverðar grein-
ar um Jietta efni.
En á landamærum tveggja merk-
ustu mentajjjóða Norðurálfunnar
gerast nú atburðir, sem eru enn
ískyggilegri. Franskur lier sveim-
ar um Rínarlöndin og Ruhrhéraðið
og svo lítur út sem sá innflutning-
nr eigi að standa lengi. í þeim
her er fjöldi svertingja frá Afríku.
Afleiðingarnar verða ekki einung-
is alvarlegar fyrir Þýskaland, held-
ur og fyrir alla Norðurálfuna.
Þegar Englendingar fluttu svert-
ingjana til Bandaríkjanna, gerðu
þeir þá að þrælum hvíta kyn-
flokksins. En svertingjarnir sem
Frakkar flytja til Þýskalands eru
yfirmenn og settirjtil höfuðs hinum
hvítu mönnum óg konum sem þar
búa. Þetta hefir aldrei borið við
fyr í sögu Norðurálfunnar. Aliar
niðurstöður kynfræðinganna benda
hikiaust í þá átt að afleiðingarn-
ar af þessu tiitæki muni verða mjög
alvariegar.
'II.
Meðal svertingjanna í Afrfku hafa
kynsjúkdómarnir náð geysimikilli
útbreiðslu og orðið mjög illkynjað-
ir. Það ef talið að 9 sjúkdómar af
10 í AbyssinJu stafi beinlínis eða ó-
beiniínis af sýfílis,. Nálega hver
einasti inníborinn maður í Túnis
hefir haft sýfílis. Sýfílis er iangtíð-
asti sjúkdómurinn í Marokkó og
það er taiin fullkomin\undantekn-
ing að nokkur kvenmaður þar í
landi hafi ekki haft einhvern kyn-
sjúkdóm. Það er áætiað að helm-
ingur íbúanna á Madagaskar hafi
haft sýfflis. í Mið-iAfríku hafa
kynsjúkdómarnir reynst svo skæð-
ir, að sumir kynþættir ea'u hartnær
útdauðir.
f haust voru um það bil 25 þús-
und Afríkumenn í franska hernum
á ÞýiskaJandi samkvæmt opiníber-
um skýrslum. Þeim hefir fjöigað
mikið sfðan, því að nálega daglega
berast fréttir um það, að slíkir her-
menn hafi verið sendir til einhverr-
ar þýzkrar borgar.
Það var árin 1918—1919 sem þess-
ir Afríkumenn voru fyrst fluttir
til Þýskalands. Fara nú hér á eftir
nokkrar tölur sem sýna afleiðing-
arnar f þeim héruðum sem þessir
hermenn dveljast f.
Fyrst eru tölur frá sjúkrahúsunum
í Pfals. Svo margar konur komu á
þau með kynsjúkdóma: Árið 1912
119: 1914 339, 1916 302; 1918 290; 1919
825; 1920 758.
í Aaehen eru tölurnar Jiessar
(líka konur): 1917 258; 1918 408; 1919
846; 1920 720. f Wiesbaden: 1917 1557;
1918 1647; 1919 2399; 1920 2137. I
Koblens: 1917 155; 1918,. 108; 1919
1054.
Allsherjaryfirlit um kynsjúkdóm-
ana í hinum hernumdu héruðum er
ekki til, en tölurnar frá hinum ein-
stöku borgum benda allar i sömu
átt.
f borginni Mains, sem Frakkar '
hafa tekið, er tala lieirra sem hafa
kynsjúkdóma Jirefalt hærri en f
jafnstórum borgum þýskum sem
ekki hafa verið hernumdar. í mörg-
um borgum eru orðin mestu vand-
ræði með að koma sjújdingunum
fyrir. í sjúkrahúsinu í LudWigs-
hafen varð að rýma burt öllum
berkiaveikissjúkdóma til Jiess að
geta tekið á móti stúlkum með
kynsjúkdóma. í Kaisersiautern hef-
ir tala þessara sjúkiinga aukist um
75% sfðan innrásin hófst, í Neu-
stadt a. H. hefir hún Jirefaldast. I
sjúkrahúsi borgarinnar Landau
voru árlega 15 slíkir sjúkiingar fyr-
ir strlðið, 27 árlega á strfðsárunum
en nú 152.
Það er engum vaía undirorpið
að J)að eru aðallega Afríkuher-
mennirnir, sem valda þessum ó-
sköpum. Það sézt einnig af opin-
berum gögnum um þá siðferðis-
glæpi, sem framdir hafa verið. Það
eru Afrfkuhermennirnir ?em fremja
þá langflesta.
Hið auma ástand sem fólkið býr
við nú, f þessum héruðum, eykur
smitunarhættuna stórkostlega.
III. 1
Fáir utan Þýskalands vita um þá ;
hættu sem vofir yfir Jrýsku þjóð-1
inni vegna innrásar franska hers-1
ins. í kjölfar innrásarhersins koma |
hverskonar ofbeldisverk: nauðgun |
á konum og ungum stúlkum og
hin svfvirðlflegustu ofbeldisverk eru
framin á karlmönnum og drengjum. i
Það er ekki nóg með það, að þetta i
særir biygðunartilfinningu almenn-1
ings, kynsjúkdómahættan vex stór-1
kostlega, framtíð hinnar luinguðu |
konu er gjörspilt og þá er Jiað ofan
á, að afkvæmið verður kynblend-
fngur.
Innanríkisráðherra Jiýska rfkis-
ins hefir lagt fyrir þýska þingið
nákvæma skýrslu um 65 morð, 65
ofbeldisverk og 170 siðferðisglæpi,
sem innrásarherinn hefir framið á
Þýskalandi. Meginið af þessari
skýrslu var þvfnæst birt í einu
heista læknatfmaritinu.
Siðferðisglæpirnir voru framdir
á 45 konum, 111 ungum stúlkum,
5 karlmönnum og 11 drengjum. Það
voru alis 315 menn sem frömdu
þessa glæpi og fengu oft til þess
aðstoð félaga sinna — jafnvel á
fjölförnustu götum. Flestir þessara
manna’-voru frá Afrfku. Tveir
drengjanna voru 7 ára gamlir, tveir-
11 ára o. s. frv. Oft frömdu margir
ódæðisverkið hver á fætur öðrum.
Frakkland fær lítinn heiður af
því að iáta ])essa nýlcnduhermenn
dveijast meðal hinnar þýsku menn
ingarþjóðar. Enginn veit hversu
lengi þar muni standa þessi ósköp.
Saarhéraðinu ætla þeir að halda í
15 ár. Hversu margt getur borið
við á þvf tímabili.
Þýska þjóðin kallar allan heiminn
til vitnis um svívirðinguna sem hún
verður að þola.
IV.
Clemeneeau hefir einu sinni sagt
opinberlega að Þjóðverjar væru
10—20 miljónum fleiri hér á jörðu
en þeir ættu að vera.
Mundi ]>að vera tilætlunin að
gera eitt af tvennu, að fækka þeim,
eða sumpart gjöra kynið franskt,
sumpart spilla þvl með svertingja-
kynblöndun?
Misjafnt siðf'erði sigurvegaranna
er jafngamalt mannkyninu. Og sek-
ir eru lijóðverjar sjálfir um það að
hafa misbeitt vifldi sínu er þeir
voru sigurvegarar. En sið.ferði hinna
frönsku sigurvegara nú, gagnvart
þýsku þjóðinni er einsdæmi. Þetta
að eyða smátt og smátt Jijóðar-
mergnuin sjálfum, hinnar sigiuðu
þjóðar, síðasta dýrmætasta erfða-
fé hennar.
Það er gert með því að reka úr
landi cða varpa í fangelsi bestu
mönnunum, J>eim sem ékki viflja
beygja hné fyrir byssustingjunum.
Minnir ]>að á stjórnarfar Karls 5.
og Filippusar 2. á Spáni á miðöldun-
um, ])á er ]>eir og eftirkomendur
þeirra létu hinn katólíka rannsókn-
arrétt flæma bestu mennina úr
landi áratugum eða öldum saman.
Það er gjört með því að sveita
þjóðina og einangra. — Heilbrigðis-
málastjórinn í borginni Essen hefir
t. d. gefið út opinbera skýrslu um |
ástandið þar. Vegna innrásarinn-
ar er borgin orðin nálega mjólkur-
laus. 150—160 þús. iítrar af mjólk
konm daglega til borgarinnar áður,
en nú "8—15 þús. lítrar. Þetta verð-
ur að nægja handa 487 þús. fbúum
borgarinnar. Þar af eru 216000 böm
undir tveggja ára aldri, 5460 þung-
aðar konur, 10140 sjúklingar alvar-
lega veikir og alls 63836 persónur,
sem endiflega ])yrftu að fá mjólk.
Afleiðingin er sú að fyrstu átta vik-
urnar eftir að in.irásin hófst dóu
272 börn á fyrsta ári og tala berkla-
veikra óx þessar fáu vikur rúmiega
uni 23%. ,
Þetta er loks gert með kynblönd-
un hinnar göfugu germönsku kyn-
kvíslar og lágtstandandi svertingja
kynþáttum. Því að það eru ekki
einungis Afríkumennirnir frá Al-
gier, Tuni'S, Marokko, Madagaskai',
Senegafl og Kongó, sem teljast mega
miður gott kyn. Hermennirnir frá
Suður-Frakklandi eru einnig svo
hlandaðir blökkumannakynþátt-
um, að þá verðu að telja i líkum
flokki.
V.
Þesasr giefsur eru einungis mjög
ófuilkomið sýnishorn af þvi sem nú
er ritað um öll hlutlaus Iönd um
innrásina í Ruhr.
Frá Bandaríkjunum mun komin
setningin sem nú er á vörum mjög
margra: Við fórum í stríðið til
þess að binda enda á allar styrjald-
ir. Við höfum samið frið sem alveg
bindur enda á friðinn.
vSagan segir það alveg ótvírætt að
slíkt framferði sem nú á sér stað f
heiminum, hlýtur að hafa í för með
sér nýja styrjöld. Og næsta styrj-
öldin, segja margir, verður tortím-
ing hinna hvítu manna.
Það virðist alveg fyrirsjáanlegt
að Frakkar og Þjóðverjar geta ekki
jafnað þetta mál sín á milli. Hvor-
ugir munu teflja sig geta horfið frá
þeirrl stefnu sem þeir hafa tekið
Eina vonin er sú að önnur ríki
skerist í lcikinn og þá hugsa menn
lieflzt til Englands og Bandaríkj-
anna. Tfminn.
SÖGUBÆKUR.
Eftirfarandi sögubækur fást keyptar á skrifstofu Heims
kringlu, 853 Sargent Ave„ Box 3171:
Jón og Lára....................................50c
Viltur vegar.................................. 75c
Skuggar og skin............................ $1.00
Pólskt Blóð........................-.........75c
Myrtle.....................................$1 -00
Bónorð gkipstjórans ......................... 40c
Ættareinkennið ............................... 40c
Til kaupenda
Heimskringlu.
Hér á eftir fer skrá yfir nöfn þeirra, sem góðfúslega hafa lofað
Heimskringlu að vera umiboðsmenn hennar, í hinum ýmsu bygðum
íslendinga.. Þegar skrá sú hefir verið birt undanfarið, hefir fjöldi
íif vinum blaðsins brugðist við að borga þeim áskriftar^jöK sín, og
er blaðið þeim velunnurum sínum mjög þakklátt fyrir það.1 Ef að
þeir, sem nú skulda blaðinu, héldu uppi þeim góða, gamla vana, og
lyndu umboðsmann blaðsins í sinni bygð að máli, um leið og þeir sjá
hver hann er, væri það sá mesti greiði, sem þeir gætu gert blaðinu.
Sumarmánuðurnir eru fjárhagslega erfiðir fyrir blöðin, og vér erum
sannfærðir um, að ef kaupendurnir þektu alla þá erfiðleika, mundu
þeir ekki draga blaðið á andvirði sínu.
Innköllunarmenn Heimskringlu:
1 Canada:
Árborg .... ............ .... .... .... .... .... G. 0. Emarsson
Árnes ............................ F. Finnbogason.
Antler................,......... a..... Magnús Tait
BaJdur —..........................Sigtr. Sigvaldason
Beckville ......................Björn Þórðarson
Bifröst......................... Eiríkur Jdhannsson
Bredenbury.................... Hjálmar 0. Loftsson
Brown........................Thorsteinn J. Gíslason
Churchbridge.................... Magnús Hinriksson
Cypress River .........'.............Páll Anderson
Elfros........................ J. H. Goodmundson
Framnes ..........................Guðm. Magnússon
Foam Láke................................................. John Janusson
GimJi........................ ... ..... B. B. Olson
Glenboro ........................n. .... G. J. Oleson
Geysir ......................... Eiríkur Jóihannsson
Hecla ........................... Jóihannes JohnSon
Hnausa ............................ F. Finnbogason
Howardville..................Thorv. Thorarinsson
Húsavík..............................J.ohn Kernestéd[, "
Icelandic River ...............Sveinn Thorvaldson
og Thorvaldur ThpraJjinsÖþ
Isafold ............■................. Ámi Jónsson T
Innisfail ........*............. Jónas J. Húnfjörð
Kandahar ............................. A. Helgason
Kristnes .... ......................... J. Janusson
Leslie ................................ J. Janusson;
Langruth ..................... Ólafur Thorleifsson
Lillesve ........................... Philip Johnson
Lonfey Lake.........................Ingim. Ólafsson
Lundar ................................ Dan. Lindal
Mary Hill .................... Eiríkur Guðmundsson
Mozart...............................A. A. Jöhnson
Markerville ..................... Jónas J. Húnfjörð
Nes ................................. Páll E. ísfeld
Oa!k View .... ...................Sigurður Sigfússon
Otto ............................. Philip Johnson
Piney ............................. S. S. Anderson
Red Deer......................... Jónas J. Húnfjörð
Reykjavík.......................... Ingim. Ólafsson
Swan River......................... Halldór Egilsson
Stony.HilI........................ Philip Johnson
Selkirk......,.....B. Thorsteinsson og Jón Elíasson
Siglunes............................ Guðm. Jónsson
Steep Rock ............................ Fred Snidal
Thornnill ................ ..... Thorst.' J. Gíslason
Víðir .................... .... Jón Sigurðsson
Winnipegosis .................. .... August Johnson
Winnipeg Beach .................... John Kernested
Wynyard ..................... .... Guðl. Kristjánsson
Vogar ............................... Guðm. Jónsson
Vancouver ................Mrs. Valgerður Josephson
jBfiROl
Sfi
nneil
,5Íáöe
:ev
1 Bandaríkjunum. *
Blaine ■
Bantry Sigurður Jónsson
.iy Edinburg
Garðar i
Grafton Elis Austmann
Hálfson
Ivanhoe G. A. Dalmann
Los Angeles .... .... G. J. Goodmundson
Milton Gunnar Kristjánsson
Mountain
Minneota G. A. Dalmann •s
Minneapolis
Pembina Þorbjörn Björnsson : "I
Point Roberts ... Sigurður Thordarson
Spanish Fork .... 1
Seattle Mrs. Jakobína Johnson )
Svold Björn Sveinsson
Upham Sigurður Jónssön
Heimskringla News & Publishing Co.
Winnipeg, Manitoba.
P. 0. Bor. 3171 853 Sargent Ati.