Heimskringla - 23.04.1924, Síða 7

WINNIPEG, 23. APRÍL.
HEIMSKRINGLA
7. BLAÐSIÐA
Til skýringar.
Bróf þau er hér 'birtast, skýra sifir
sjálf. Þau cru hér birt í þeim tii-
gangi, að þeir, sem tilheyra Pjóo-
rækrusfélag-inu, eða eru ]>ví velvilj-
aðir, geita séð hvernig etendur á
I>eirri óánægju, sem flestir munu
hafa heyrt, að œtti sér stað innan
félagsins.
Til forseta og stjórnairnefndar
Pjóðrækn i sfélags Jslehdinga í
Yesturheiini.
Háttvirtu herrar:
JEins og yður mun kunnugt, var
JÞjóðrœknisfélag Vest u r-í slend i nga
stofnsett á grundveílli sam>úðar og
samvinnu allra fliokka, um þá Jijóð-
rækni, sem oáb t>er skylda til að
inna af hendi, bæði sem Canada
menn og ísiendingar. En því mið-
ur, eins og yður mun einnig kunn-
ugt^ bar ekki síðasta ár, og ekki
heklur nýafstaðið þing félagsins,
mjeð sér þann velvilja og hlýhug og
þá greiðu samvinnu, sem er óhjá-
kvæmile/gt skilyrði fyrir velferð fé-
lagisina En skerið, sem samvinnan
hefir aðallega strandað á, er Tfaia-
rit félagsins, undir stjórn séra
Rlögnvaldar Péturssonar. Það er
yður kunnugt, að ritstjórn hans
hefir orsakað ágreining og ó-
ánægju. En á hinn hóginn, þótt
hann vissj um þetta ástand, hefir
hann sótt það með all-miklu kappi,
að halda ritstjórninni áfram. Skui-
um vér nú tilgreina, hvað í því
starfi, oss finnst ibrjóta bág við
upphafilegan tilgang félagsins. .
il. Ritgerðin um “Þjóðræknissam-
tök”, eftir ritátjórann, sem birtst
hdfir í ritinu, er ekki óhlutdræg.
2 Efnið í ritinu, ©ftir Vestur-ís-
lendinga, er tilfinnanlega einhliða,
að því leyti, að það er að m'estu
fengið frá flokksmönnum ritstjór-
ans, ,en lítið verið reynt að fá rit-
gerðir frá öðrum.
3. Ritgerð sú í IV. árg., sem meifnd
er “Móðir í austri”, hefir valdið af-
ar mikilli óámægju, vegna þess, að
fjöldi manna telur hana beina árás
á þá, sem ritstjóranum er í nöp við.
4. Það ofurkapp, sem ritstjórinn, á
síðasta þingi, /lagði á það að fá sig
endurkosinn, virðist benda á það,
að hann liafi með því verið að nota
félagið til að styrkja sig í þeim
deilum, er hann nú stendur í.
Vér teljum þessa hlutdrægni ó-
hæfu, og lýsum þ\ní y-fir, að við
þetta getum vér ekki unað. En
vér tökum það fram um leið, að
fram, að séra Rögnvaldur Péturs-
son og stjómarnefndin, ber ábyrgð
á því, ef slík samvinna ekki tekst
og félagið nú klofnar og líður undir
lok.
iWinnipeg, 31. marz, 1924.
Gunnl. Jóhannsson, A. P. Jóhanns-
son, Guðjón Hjaltalín, Th. Jónas-
son, J. W. Jóhannsson, G. L. Jóh-
annsson, K, W. Jóhannsson, S. Joh-
annsson, C. J. Vopnfjörð, B. Mag-
nússon, S. Pétursson, Thordur H.
Johnson, G. Jónsson, Narrovs, H.
S. Bárdal, S. Sigurjónsson, Jóhannes
EÍTíksson, R. Marteinsson, J. J.
Bíldifell, J. Jóhannesison, Pinnur
Johnson, Þórarinn Jónsson, ólafur
S. Thorgeirsson, Barney Finnson.
T
svo að ormarnir, seip áttu að kom ijós vonarinnar. Eg fann þá, og lít.t færan eftir hið langvarandi
stinga hann til dauðs, sofnuðu allir 1 að eg gat yfirbugað þessa myrkra- sjúkdómstilfelli mitt, og þetta alt
Winnipeg, Man., 1. Apríl 1924.
Til hr. Gunnlaugs Jóhannssonar,
og hinma tuttugu og tveggja!
1 tilefni af skjaii því er borist hef-
ur í hendur íramkvæmdarnefndar
Þjóðnækniisfélagsins í dag, undir-
skrifað af yður tuttugu og þrem
mönnum, og sem fjaliar um rit
stjórn sérá Rögnvaldar Pétursson-
ar við Tímarit Þjóðræknisfélagsins,
leyfir nefndin sér að taka það
fram:
1 fyrsta iagi, að nefndin telur sig
hafa verið kosna á síðasta þjóðrækn
isþingi, meðal annars með þeirn
skýlausum vilja þingsins, að hún
réði séra Rögnvaid Pétursson, sem
ritstjóra fyrir yfirstandandi ár, og
telur hiin sig því engan rétt haía
til, að fara J bága við þann ský-
lausa vilja þingsins.
í öðm iagi vill nefndin taka það
fram, út af sfðustu grein í fyr-
nefndu iskjali, að hún neitar alger-
lega, að bera nokkra ábyrgð á gerð-
um þeirra, er undir áminst skjal
hafa ritað, eða nokkru því, er af
þeim gjörðum kann að fljóta, í
þessu sambamdi.
í umboði nefndarinnar.
A. E. Kristjánsson,
forseti.
Sigfús Halldórs frá Höfnum,
ritari.
Slíáldið.
Líður út um ioftið blá
ljóðið.'skáldsins vörum frá.
Áfram siglir Suðrafley,
samt um eiilífð strandar ei.
Mælskan snertir mannsins sál
muna kveiikir heilagt bál.
Mælir tungan eilíft orð,
láldrei sem að deyr á storð.
eamvinna um þjóðræknismái, í ná- Gunnar hagur hörpu slær;
kvæmu samiræmj við grundvallar-
löig félagsins, orð þeirra og anda, er
oss ljúf, og vér ©rum fúsir till að
taka höndium saman við alla þá
Vestur-íslendinga, sem í þessum
anda vilja vinna að þjóðrækni.
Til þesS því að reyna, að komia í
veg fyrir, að Þjóðræknisfélagið, sem
myndað var til að efla og auka
Þjóðræknistilfinningu íslendinga
hér í álfu, líði algert skiplbrot, skor-1 pugsun greypt í steininn fær.
Dauður vaknar, mælir mál
hæðstu tónum Bragi nær;
hrifning snortnir helgri’ i senn
ihlusta guðir, englar menn.
Dregur línur ‘iistin nett,
Jitum sönnum mynd er sett.
Nú það undur næsta sker
ináttúran sig í spegli sér.
ÍHöndin skálds þeiin hagleik nær
iftn vér alvarlega á yðiur:
1. Að þér látið ribstjórn VI. árg.
Tfmaritsins okki í hendur séra
Rögnvaldar Péturssonar, en að þér
veljið í hans stað tvo aðra menn1, er
treystandi sé til þess, að leysa verk-
ið af hendi hlutdirægnislaust, svó
Tímiaritið geti orðið til þess, að
glæða þjóðræknis tilfinninguna
meðal fóiks vors og auka vinsældir
og viðgang félagisins, í stað þess að
vekja óánægju og sundrung.
2. Að þér gerið alvarl-ega tilraun
til þess nú þegar, að koma starf-
semi félagsins aftur á sinn uppruna
lega grundvöll, svö félagið sé ekki
nptað til þesis, að efla neinn sér-
stakan mann eða sérstakan flokk,
«n allir félagsmenn, geti í einlægni
og bróðerni, unnið að hinum upp-
haflega tiigangi þess, og hvað
skiftum skoðunum, um önnur mál
Mður, þá séum vér í þjóðræknis-
míálinu ailir eitt.
Vér sendum yður áskorun þessa
■''iegna þess, að oss er þjóðræknis-
málið kært, ög vér viljum gera ait,
seip í voru valdi stendur, til þess
að vinna því gagn. Vér erum enn
fúsir til samvinnu, þrátt fyrir það
B°m fram hefir komið, ef vér getum
tfengig nokkra ábyggilega von um,
að mega vænta samvinnu í fram-
tíðinni, á þeim grundvelli, er fé-
lagið var stofnað á
Að síðustu viljum vér taka það
marmiarinn, — fær líf og sól.
Ristir saga rún á spjaJd,
rekur tímans áfmmhald.
Ryk þó villi rúnir þær,
ráðið Kostbera samt fær.
Ljós frá heimi listin snjöll.
Lista skáldverk hún ej öll.
Alt í gegnum aldakíf
eilíft ihefir gildi og líf.
nema naðran — öfundin — sem
stakk hann til dauðs.
Kostibera, drotning Högna, réð
riinirnar frá Guðrúnu Gjúkadóttur
til bræðra sinna, þeirn til viðvör-
u.riar að sækja ekki boð Atla hiins
illa, þó Atli eða sendiimenn ‘hans,
hefðu vilt um ]>ær.
Eg geri þessar skýringar, ef ske
kymni, að sumir ungir íslendinigar
hér vestan hafs, og annars lesa
“Heimskringlu”, en ekki eru Völs-
ungu kunnngir, læsu það meist-
araverk, sem naumast á sinn Mka í
öllum bókmientum heimisiins. Og
vildi eg ráða þeim, er annars
hugsa sér til, að rita skáldsögur
um iíf íslendinga, bæði hér og anin-
arstaðar, að ráðast ekki í það, fyr
en þeir hafa kynt sér fomsögurnar
og íslendingasögur. Hefði höfund-
urinh að “Viking Heart” lagt ti'l
grundvallar myndirnar af Víkings-
hjartanu, sem lifir í þeim bók-
memtumi, muindu feilin, sem S. J. J.
bendir á hjá höfundi þeirrar skáld-
sögu ekki hafa átt sér stað.
Höf.
miakt. Nú finn eg að eg skal sigra. af þeim1 bróðurkærleik, sem lét
Þessi orð skrifa eg sem verðandi ekkert ósparað til að láta mér líða
sögu öðruim til leiðbeiningar. það sem best, hvert það kostaði harm
veitir mér fró í baráttu minni. j fyrirhöfn eða fjárm|uni — og það
Eg heid vonarljósinu og er laus J er ekki ofsagt, að eg eigi honum og
við örvæntinguna. Hatrið er eg Því góðu fóiki, sem var á þessaii
smátt og smátt að yfirbuga og stofnum, sem hafði alt til að bera
kærleika er eg að fá í hjarta mitr. þekking, ástundun og kærleika, líf blóðinu frá sér, og ætlaði að stansa,
Leiðin er löng og strönig, en mér!mitt að þakka, því eg er viss um • i>á höfðu þeir rafurmagnsvél til að
finnst ,eg hafa hjálp einhversstað- það, að hvergi annarsstaðar hefði halda uppf hióðrásinni og örva
ar að, annars væii hun ómöguleg. eg lifað Jietta af, í því ástandi, sem \ hjartað, og þar að auki vann þetta
Aragrúi þyripist í kring um mig, en eg var> og búinn að missa yfir 00 fólk við mig aílla nóttina. Já, hvar
hefur engin áhrif. Nú trúi eg þeim! pund af minni vana vigt. Eg vil ætli maður fái svona hjúití
arkonan hjá mér, og var að þurka
af mér svitann; hún spurði mig
strax, hvernig mér liði. “Vel”,
sagði eg. “Það er gott”, sagði húu,
"þú varst lasinn i nótt”.
Svo vax mór sagt ait nokkrum
dögum seinna; hitinn var 104
hjartasláttur 165 og þá var hjartað
svo máttfarið, að það kom ekki
iHöfuðskláld .er skaparinn,
skáldverk stærsta heimurinn.
Alheim|s(bók hans elzta rit,
efnið: kraftur, fegurð, vit.
George Peterson.
Skýring:—Eg hefi heyrt, að
þeir eru til, sem ekki ski'klu hvað
eg átti við, með “Páfnir” i vísu
minni um “Teapot Dome”. Þeim
sömu til skilningsauka, vil eg benda
á, að mjyndin sú, og eins hér um
“Gunnar, í þriðju vísu, og “Kost>
heru” í sjöttu visu, eru teknar xir
“Völsungu”. Páfnir var bróðirinn,
sem stal “öllum arfinum og iagðist
á og varð að ormi, og varði með
eitri, alveg eins og auðvaldið í heim-
inum nú dregur undir sig allan
auðinn, bræðra arfinn, liggur á hon-
um og ver með rangindum.
IGunnar, bundinn á báðum hönd-
um, lék með tánam á hörpu sína,
Ein lítil saga.
Rann gerðist vinur minn, og
eg festi traust mitt við hans vin-
áttu, en nú er eg þessj auma só!,
kvalin í myrkranna dýki, alt fyrir
hans fölsku vináttu. Alt hefi eg
gert hér til að gera kvalir hans
sem mestar, en við hverja atrennu
hafa mínar eigin aukist um helm-
ing, því hatrið hefur vaxið.
Og þvl skildi eg ekki hata þenna
mann? Var það ekki hann, sem
kom inn í líf mitt, sem minn besti
vinur, er eg var barn, og vildi fræða
mig. Jú. og eg tók orð hans í ein-
lægni, sem sannleika, en hefi sfður
fundið, að þau voru helmingur
svæsnasta lýgi, og þvf svartari sem
sem hún var meira blandin sann-
ieikanum, það iiggur í hlutarins
eðii. — Já, var það ekki hann, sem
fiæmdi mig burt frá heimili mlr.u
og kendi mér þá list að fremja
]>jófnað undir verndarvæng lag-
anna, og um leið eiðfesti mig svo,
að hann gat, er eg var orðinn rík-
ur maður, kollvarpað Mfi mfnu og
troðið mig ofan í sarpið. Jú, því
skildi eg ekki hata þann rnann
Láið þér mér það, að eg skyldi
grípa tækifærið er, eg hitti hann
einann á atskektum1 stað. Hönd
mín læstist utan um hniífshjöltun
innan kiæða minna. Eg gekk til
hans, sem ekkert væri, og fór að
tala við hann. Rjáðlagðj honum
að ná til bæjar óður en regnið
skylli á. Við það leit hann.upp, og
fór að rannsaka skýin. Þá blasti
við mér þéssi ógeðslegi, hvíti háls.
Hatrið iblossaði upp í mér; eg rikti
út hnífnum, og skar. Hólsinn var
ekki lengur hvitur, heldur unaðs-
lega rauður. • Hnífurinn hafði dug-
að ágætlega. Hann dugði enn til
þess, að tálga þetta hræ. Hann
dugði iíka til að enda mitt auma
lif.
Eg veit ekki því eg er að skrifa
þetta, það veitir mér enga £ró. Ör-
væntingin er óbærileg. Eg fleygi
þessu frá mér.
ekki oims og eg gerði, þegar eg var
barn.
óvinur minn ásæjkir mig og hatr-
ið 'blossar þá upp, en eg fæ meiri
og meiri kraft til að yíirþuga það.
Eg afber alt spott sem á mig er
lagt. Er jafnvel farinn að gera
einstökti góðverk. Eg finn, að eg
er að nálgast takmarkið, góðverlc
mín eru að fjölga en nú kemur ó
vinur minn, han stendur fyrir fram-
an mig og iftur upp, og þessi hryiii-
legi mjalJahvíti háls, blasir við mér.
Það er hnífur í hendi minni. Eg
titra af bræði, og reisi hnífinn til
atlögu, en hömd mín stöðvast í
miðju iofti, því hjá mér stendur
mjallahvít vera; það er móðir mín.
'Hún segir: “Guð hjálpi þér barn”
Eg horfi á hana agndofa — get
loks sagt: “Guð Ihjálpi mér”.
Við orð þessi finn eg sigurinr,
streyma inn í hjarta mitt. Nú get
eg fyrirgefið. Nú hefi ©g fengið
frið. Móðir miín tekur hönd mína,
og við erum borin á öldum ljóssins
inn í heimkynni okkar. Nú er það
mitt sjálfkosið starf að hjálpa öðr-
um til að feta sam|a veg.
En þenna miða skrifa eg ykkur,'
sem á jörðunni ’búið: Bræður, rann-
sakið tungur vina ykkar, því enn
búa meðal ykkar úlfar í sauðagæi
um.
0
T. K
bara færa eitt dáemi að sýna það:
Þriðju nóttina, eftir að eg var
skorinn upp, og þessi eiturkirtill
tekinn, sem orsakaði allan sjúkdórn
minn, þá um kveldið fann eg, að
eg fór í svitabað, og mér fanst að
hjartað vera að sansa. Svo sofn-
aði eig; um nóttina vaknaði eg við
það, að það var verið að núa ís um
höfuðið á mér, og eg sé, að það eru
tvær hjúkrunarkonur við rúmið
öðrumegin, en hinumegin eru tveir
ilæknar. Svo sofnaði eg aftur, og
vaknaði ekki fyr en að fyyrstu geisl
ár blessaðrar pölairinnar fóru að
skína, og það skein blessuð náðar-
sól og þakkarandvarp í brjóti
mínu til almáttugs Guðs, fyrir að
hafa sparað líf mitt, því nú fann eg
að hjartað var farið að slá regln-
lega, og nýr lífskraftur að bærast
um mjg állan. Það stóð hjúkrun-
ætli maður fái svona hjukrun, og
alt var það eftir þessu. Já, góði
vinur minn, Mr. Pétursson, stríðið
er yfir; sigurinn er fenginn, og eg
fer að trúa því, sem iaiknirinn
sagði mér síðast, þegar eg kvaddi
hann, að eg myndi verða nýr mað-
ur og hetri en sá gamíli, þvií eg
finn nýja lífskrafta færast í mág á
hverjum degi og vigt mín vex um
hálft pund á dag.
Eg bið Guð að launa þér, og gcfa
að sá bróðurkærleiki, sem þú sýnd-
ir mér, me,gi umbunast þér, þegar
þér liggur mest á, enda er það trú
mín, “að það sem þér sáið, munið
þér og uppskera”.
Svo að endingu, þakka eg öllum
þeim vinum mínum, nær og fjær,
sem hafa sent mér og sýnt mér Mut-
tekningu í gegnum þessar erfiðustu
stundir lífs míns.
Björn G. Thorvaldsson.
Þakkarávarp.
Eg bið “Heimskringlu að gera
svo vel og flytja eftirfarandi þakk-
arorð til vinar míns, herra ólafs
Pétur&sonar 123 Rome St„ Winni-
peg.
Pyrst og freinst, að gera sér ferð
hingað til Piney að taka mjg með
sér til hinnar heimisfrægii læknis-
stofnunar (Battle Creek, Sanator-
ium Battle Creek, Mich), lasburða
FREE
Onlen
Nú or eg breyttur. — Mikil var ör-
vænting mín, er eg kiom í þenna
stað, og hún óx í sífellu, því ör
vænting getur þyngst að eilííu um
leið og hiún hnýtir sálirnar til svo
mikillar herkju, að engin er tii við-
reJsnarvon. En vonargeislinn hefur
náð til mlín, og nú skal eg sigra, því
héðan af geta engar flaðrandi tung
ur haft óhrif á mig.
(Hjálpin kom til mín í gegnum at
vik:
Pyrir skömmu kom hér maður, og
har sig mjög illa, en hin heimslega
örvænting hans vakti hjá mér
kuldahlátur. Þá spratt hann upp,
Iivesti ó mig heiftar augu og hló
móti mér. Þenna mann hafði eg
féflett. Augnaráð hans læsti sig
inn f mitt forherta hjarta, eins og
rafurmagn&sfcraumur. Hugsunar
laust sagði eg “fyrirgefðu”. Þá
greip mig þetta voða magn, iðrun
in með öllu sínu beljarafli. Það
var fyrir mína skuld, að sál þessi
var Wing’að komin\ Iðrunin *var
þúsundfalt meira kveljandi en
nokkur örvænting, «n' m|eð henni
HEIMSINS BEZTA
MUNNTOBAK
COPENHAGEN
Hefir góðan
keim
Munntóbak sem
endist vel
Hjá öllum
tóbakssölum.
ABYGGILEG
LJOS OG AFLGJAFI
*-
xu) tnoney
Hll you are
Satisfied-
Engin skuldbinding.
Ritit5 nafn yöar á miðann og send-
i?5 hann met5 þeim upplýsingum, sem
vit5 bit5jum um. t>á vel eg og mun
senda yt5ur ein af mínum sérstöku
TRUE VISION lestrar gleraugum, hin
nýustu, fyrsta flokks gleraugu, af
fullri stært5 og gefa fullkomna sjón,
ekta TORIC fægt gler og I samsvar-
andi ramma, og eru eins gót5 og gler-
augu, sem sérfræt5ingar selja yt5ar á
$14.00 et5a meira, at5 frádregnum
kostnatSi vit5 at5 skot5a augun.
Mitt vert5, met5 hulstri—þegar þér
erut5 ortinlr ánægt5ir—er at5eins $6.00.
Sendit5 mitJann nú þegar—lofit5 mér
at5 gera yt5ur mögulegt at5 lesa hit5
smæt5sta letur.
Sendlt5 mér elnnlfc
IIROTIN GLERAUGU
E. DAVIDSON,
Tíg: srerl vlt5 ]mn.
SASKATOON, SASK.
C O U P O N
E. DavldNon, RearlMtered Optomentrlmt
AiijBrnnlteknlr ok nérfrætllnirur^
R07 Grnln llullding, Snnkatoon,
Sank.
Gerit5 svo vel at5 s'enda mér met5
pósti, og borgat5 burt5agjald, ein
lestrar gleraugu til 10 daga reynslu.
Þiessl gleraugu eru þín eign þangat5
til eg borga þé vert5it5—$6.00. Ef þau
eiga ekki vit5 mín augu, þá má eg
senda þau til baka innan 10 daga og
þarf eg þá ekkert at5 borga.
Nafn ..........._...............
Aldur....Hvat5 lengi hafitS þér not-
at5 gleraugu? .............
Hvort heldur ljósa et5a áökka
VER ÁBYRGJUMST YÐUR VARAN-
LEGA OG ÓSLITNA
ÞJONUSTU
Vér æskjum virðingarfylst viðskifta, jafnt
fyrir VERKSMIÐJUR sem HEIMILI. Tals.
N 4670 CONTRACT DEPT. Umboðsmað-
ur vor er reiðubúinn að finna yður að máli
Winnipeg Electric Railway Co.
A. W. McLimont, Gen’l Manager.
rarn rn a ....
Pósthús ___....
Fylki
KOL! - - KOL!
HREINASTA og BESTA TEGUND K0U.
bæíi tU HEIMANOTKUNAR og fyrir STÓRHÝSI.
AHur flutningur me5 BIFREIÐ.
Síwi
Empire Coal Co. Limited
N 6357—6358. 603 Electric Ry. Bldg.
^ýjar vörubirgðir
Tunbur, Fjalvíður af elium
tegundum, geúrettur og aQs-
konar aSrir strikaðir tiglar, hurðir og gluggar.
Komið og sjáið vörur. Vér erum ictfS fúsir að sýua,
þé ekkert cé keypt
The Empire Sash & Door Co.
L i m i t e d
HENRT AVE. EAJ5T
WfNNIPEG