Heimskringla - 30.04.1924, Síða 1

•>•
VERÐLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBÚÐIR
SenditS eftlr verölista til Roynl
Crown Sonp Litfl.* 654 Main St.
Winnipeg-
VERÐLAUN GEFIN FYRIR
COUPONS OG UMBÚÐIR
ROYAt,
CROWN
eftir verílista
Soap Ltd., 654
Winnipeg:.
XXXVIII. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MANITOBA, MIÐVIKUDAGINN 30. APRÍL, 1924.
4ÚMER 31.
Jóhannes kaupm. Sigurðsson
lézt í Rochestei1 á aðfaranótt laugardags í vikunni sem
leið, eftir langvarandi og þungan sjúkdóm.
Jóhannes heitinn var Þingeyingur að ætt, skyldur
þeim Gautlendingum, og fæddur að Klömbrum í Aðal-
Reykjadal árið 1869, en fluttist hingað vestur 6 ára gam-
all, með foreldrum sínum. llans veröur nánar minst hér
í blaðinu síðar.
Húskveðju hélt sr. Rögnvaldur Pétursson að heimili
hins látna hér í bæ, 492 Domjnion Str., í gærdag kl. 2,
en í dag jarðsyngur sr. Rögnvaldur hinn framliðna, kl.
2, frá Hnausum í Nýja íslandi.
0)4
1
Smalabyrgið.
i.
Hér, mitt á auðum ásnum, áður fyr það stóð
Og áveðra, það byrgi, er smalinn forðum hlóð —
Nú getur enginn rakið þá stakra-steina slóð
Sem strjálast útum melinn, né grunnflatarins lóð. x
Því vetrarfrost og vorleysing þeim veggjum hefir steypt,
Og veðurhæð og flæði-regn þeim o’ní sandinn hleypt —
Af unglingshönd og vankunnáttu grjót var saman greypt
Nein gjaldlaus hjálp varð tilskipuð, né var að öðrum keypt.
Það stóð því naunnast óhaggað einn stuttan tug úr öld.
Öll starfsemin að vansmíðinu hlaut sín makleg gjöld.
En efnin voru hvorki þjál né þjóðhaglega völd
í þveitinu, sem var ei nema skriðuurðin köld.
II.
Og stæðið var ei valið fyrir skjól,
En víðsýni og lengstu birtu af sól
Og þaðan, sem sig fæst í leyni fól
Af fé né refum, umhorfs, varömanns ból.

Og smalinn þfmgað þunga steina bar,
Og þrem;ur veggjum saman hallað var
Unz efstu lögin féllu í sama far.
Úr flötum( hellum mæni-þekjurnar.
Óinnbyrgð varð útsýnin, sem fyr,
' Við opinn glugga: liurðarlausar dyr —
Þar dreymdu hafs og himna eilífðir,
Og hver einn vindblær þaut með söngraddir.
En lítil-tækt var tómið innan ranns,
Og tóftar-gólfið varla lengdin hans.
En svo var það ei mikill muúa fans
Sem með sér flutti sonur hirðingjans.
III.
Og þannig var þá skýlið yfir höfði hans,
í hjásetunni: byrgið smalamanns,
Er síðar þýddi rúnamálið lýðhuga og lands
Með ljóðunum og sögunum, er vara um
aldur manns.
Því jarðarsæng og jötu steina frá,
Hann jötunheim og goðheim vaxa sá,
Og upphaf miðgarðs — alt sem þar má sjá
Og örlög þau, sem framtíðin mun ljá.
IV.
Hér gafst ei snilli gríska meistarans
Að gofga hlutföll hversdags snauðleikans.
Úr marmara hann bygði blóthofgarða lands,
En bjálka-kofinn yar þó sniðið hans.
Og þú ert feiminn fyrir byrgin þín,
Hjá forntign þeirri er út í löndum skín,
Þar rúst og hamrar liilla upp brotin sín
Af höllum^ eða kastölum, við Efrat eða Rín.
Þú öfundar, hve lengi að leirspjaldið sig ver,
Þú lofar það sem niðurhrunið er —
Úr eilífðunum andinn bygði hér,
Sér æðra hof, í byrginn hjá þér!
Og hærra seilast súlna-göngin há
Um, Sonatorrek, Lilju og Völuspá —
Ef hallar-rústir frægar ftiættir fá
Þau fyrir keyptar: Viltu skifti á?
20.-4. ’24.
Stephan G.
Kv eðj usamsæti
að Foam Lake

(
_____ \
Fyrverandi kaupmaður hr. Jón
Vfum í Foam Lake flutti alíarinn
með konu, son og tengdaföður vest-
ur á Kyrrahafsströnd á fiirttudag-
I inni var (sum.ardaginn fyi-sta).
Eftir tuttugu ára <jvöl þar f bygð og
bæ. Til Foam Lak-e bygðar flutti
hann vorið 1904 frá Akra f N. Dak.,
nam land norðaustan við Kristnes
bjó þar um nokkur ár, og rak þar
verzlulni jafnframlt búskapnum. Er
járnbraut bygðist til Foam Lake
gekk hann í verzlunarfólag við Ólaf
Pétursson, reistu þeir verzlun í
bænum og nefndist verzluiniarfélag-
ið Pétuksson & Víum. Seldu þeir
allskonar matvöru, klæðnað, járn-
vöru Og akuryrkjuvélar. Var verzl-
un þeirra um langt skeið aðal verzl-
anin f bænum. Árið 1912 slitu þeir
félaginu, flutti ólafur Pétumson ]iá
inn til Wpeg. Tók Jón þá við jám-
vöruverzlaninni og hélt henni einn
um tíma, unz að gekk í féla.g við
hann Narfi G. Narfasón frá Krist-
nesi og keypti hana til helminga.
Verzluðu þeir þá í félagi n)m hríð,
unz Narfi keypti verzlanina alTOgr-
Þið flytjið burt úr frænda sveit
Á fríða strönd við bláann mar.
í blómum skrýddann rósareit
Með röðulkystar bjarkimar.
Og gæfan ykkar lýsi leið
• Um löndin slétt og kletta rið,
Unz Kyrrahafs við brjóstin breið,
Þið berisf fram í sólskinið.
En árs og friðar færj boð,
öll fra.intíðin með sældarhag,
Og ánægjan sé örugg stoð
í ykkar húsi nótt og dag.
Walter Paúlson.
-----------x-----------
Tengdamamma.
var leikin fyrir fullu húsj á rnánu-
dágskveldið, og ólíklegt er að nokk-
úr hefir séð eftir þeirri kveídstund,
ur hafi séð eftir þeirrj kveldstund,
Leikurinn er án vafa sá á'hrifa-
mesti sem fslendingár hafa tekist Á
hendur að leika hér vestra, o,g á
leikfólkið og leikendur þakkir skil-
ið fyrir framkomu sfna.
Leikurinn fjallar um það mál sem
allar þjóðir láta sig miklu1 varða,
nefnilega baráttuna á milli þess
gamla og nýja. Innanum þessi að-
“Island fææ lán í E.nglandi”, er yf-
irskrift á smágrein í daniska blað-
inu “Politiken” 7. febr. síðastl, og
se.gir þar svo: “Sendiherra íslands
tilkynnir: Landsbanki íslands hef-
ir hinn 2. þ. m. fullgert samning
við ILambros banka í Lundúnum
um 200,000 sterlingspunda lán til 20
ára með 614% gegn ábyrgð íslenzku
stjómarinnar.
Látinn er nýlega Jóhannes Þor-
steinsson bóndi á Uppsölum í
Skagafirði eftir langvarandi sjúk-
dóm, Jóhannes var ágætlega gefinn
maður, og mjög vel látinn. Hann
var kvæntur Ingibjörgu Jóhannes-
dóttur frá Lýtíngsstöðum. Nýlát-
inn er á heimili sínu hér í bænum
Friðrik FriSriksson frá Hánefsstöð-
um í Svarfaðardal. — (Dagur.)
alatriði hefur höfundurinn, sem er
Snor; Jón sér þá að búskap keypti í alþýðukonai ofið hina dýpstu, eigin.
land rétt við bæinn, reisti þar
mýndarhús og hefir búið þar til
þessa. Vorið 1916 var Jón útnefnd-
leika sálarinnar og lætur svo ást-
ina og kærleikann sigra hvern erf-
iðlteika og
^ir »em þingmannsefni Conservativa 1 jjeiiiUrinn
til fylkisþings, en tapaði í þeim
kosningum um sumarið.
Þann 12. þ. m. bauð Jón alla bú-
slóð sína við opinbert uppboð, og
misskilning að lokum.
er tilfinningaríkur í
meira lagi en bregðuf þó við víða
fyrir björtum geislum er koma
áhorfendum til að hilæja.
iEg held að ðngum hafj dulist, að
var hann þá búinn að selja ábúð-;|.Jp|kendur leystu h]utv,erk sín
árjörð sína. Fór því næst að týgj-j prýðisw] af hendi> og m- þó eink.
ast til ferðar. Sunnudaginn þann ^ um taka tj] Miss Hall cr ]ék
20. þ. m (páskadaginn) héldu bygð- Tengdamömmu og Bj,örn Hallson c,r
arbúar þeim hjónum allfjölment
samsæti að skilnaði. Margir gest-
anna ávörpuðu þau, og létu í Ijósi
söknuð yfir að missa þau úr bygð-
Akureyri 20. marz
Nýlega eru látnir: Árni Jónsson,
bóndi á Þveré í Svarfaðardal, Jak-
ob V. Jónsson verkamaður hér i
bænum, úr blóðeitrun og Svan-
laugur ísleifsson bóndj í Samtúni
í Kræklingahlíð úr lungnabólgu.
Bæjarstjóri var kosinn í Vestmanna
eyjum Kristinn ólafsson bæjarfyil-
trúi í Ríeykjavík,
Sigui'ðuir
Waage,
Eggerz og Jens B.
Tvö lík og -hluta úr skipi hefir rek-
ið í Grindavík. Lfklega af færeysku
skipi. . V
Bankascjórar
landsbanka frá
eru skipaðir í ts-
1. þess<a mánaðari tungu.
Ge-rt er ráð fyrir, að skóll Þing-
eyinga' verði reistur á Grenjaðar-
stað. Sumir vilja láta reisa hann
að Litlulaugum í Reykjadal, til
þess að fá hitann beint úr skauti
jarðarinnar. Ymislegt mælir með
og móti báðum stöðum. Á Grenj-
aðarstað er náttúrufegurð mik-
il. Mjög væri skólinn þar vel í sveit
settur á ýmsan hátt, Náttúrufeg-
urðarinnar nýtur að vísu sfður á
vctivrna. Litlulaugar hafa einn að-
alkost, laugarnar til upphitunar
skólahúsinu og annara nytja. Líð-
an námsfólks í íslenzkum sveitaskól-
u-m verður alt af mjög misjöfn. Næg
ujpphitun í okkar eldsneytisrýra
landi verður alt af afardýr. Afgjald-
ið af jörðum eins og Hvanneyri og
Hvítárbakka hrekkur ekki fyrir
upphitun húsanna. Laugaihituh verð
ur líklega á margan hátt verulegt
lffisskilyrði hverri þeirri stofnun
siem getuT notið hennar. Þó verður
heilsiíverndun nám-sfólks framtfðar-
innar alls mikilvægast. Borgfirðing-
ar eru nú að byggja sér læknisliús
og skólahús við hverinn i Deildar-
*
MO
inni. Fyrir samsætinu stóðu, þeir
Jón Jónasson og Narfi kaupmaður
Narfason. Stýrði Mr. Jónasson siam-
komúnni. Afih-enti hann þeim hjón-
um örlitla vinargjöf frá svVitung-
ym þeirfá, og bað þeim árnaðar á
hinum nýju stöðvum er þau flyttu
til. Kallaði Ihann svo ýmisa frain
meðal gestanna að segja nokkur
orð. Þessir tóku til máls: Yaldi-
már Pálsson frá Wpeg, Narfi G.
Narfason, Jón Einarsson, Kristján
Ólafsson, séra Rögnv. Pótursson frá
Wpeg, Sveinn Eiríksson, Bjarni
Þórðarson of fl. Að lokum þakk-
aði M!r. Víum fyrir hönd sína og
konu sinnar, fyrir þann vinahúg er
þeim hefði verið vottaður með sam-
sætinu. Sleit samsætinu eigi fyrr en
undir kvöld. Jón er fæddur á
Yalshamri f Geirdal f Baiðastrand-
arsýslu, er hann sonar-sonur Guð-
rúnar helt. skéldkrnu Þórðardóft
ur frá Valshamri. Er liann hinn
bezti drengur, og eiga strandarþú-
ar þar góðan gesti að fagna, þa:-
sem hann er. Hefðu miargir hér
eystrn ihelzt kosið, að liahn hefði
hvergi farið, og ekki sótt til strand-
arinnar aftuT úr því -að hann eitt
sirxn yfirgaf Barðaströpd. En eng-
inn kann öðnim örlög kjósa, og
fylgja þeim heilir hugir vina
þeirra og vandamanna, allra hír
um slóðir.
TIL MR. OG MRS. JÓN VlUM.
Á eyðiflákum fjarlægðar
Oss finst oft vera kalt og hljótt
Að njóta vina nálægðar
E,r nauðsynlegt fyrir lífsins þrótt.
Að vi-lja fjötra vinar fót
Og vegum ráða fyrir hann.
lEr eigingimi ill og Ijót,
Sem engri blessun stýra kann.
Þó komi.skörð í skjalda röð,
Ei skexast sundur vinabönd,
Þvf langann veg um tímans tröð
Er trygðin fús að réttá hönd.
lék Jón gamla. Mrs. Kristjánsson
skilur vel sitt hlutverk og er bezt,
þar sem erfiðast er, nefnilega þar,
sem Á4ta missir vald á tilfinningum
símiiin, Hlutverk Sveins vinnú-
manns 'er erfitt, en Jakob Krist-
jánsson guir þvf góð sk'l einr. g
or Miss Sigurðsson ágæt, sem Þnra,
þó liún sé nokkuð fasmikil m ið
kö‘!un. ísigfús Halldórs, sem Ari
kemur lram mjög cölilega oj; ó-
þvingað en færi bicir víða, nu
hann legði meiri áherzlú á, í tali
sínu. Rósu leikur Miss Hermanns-
son vel, eins og henn-ar er vani
Guðmiund prest og Signýju
leika Friðrik Sveinsson og Miss
Gíslason og gera vel, enda eru það
smá hlutverk. Sérstaklega má geta
þess að sjaldan hafa íslendingar
loikið vandasöm ástarstykki. eins
náttúrlega og óhikað eins og í þetta
sinn. Tvent mættj benda leikend-
um á, Oig það er: fyrst, að betur færi
að þar sem eitthvað broslegt er
sagt, og áhorfendur hlæja, að gefa
þeim tækifæri að jafna sig aftur,
svo ekkj tapist neitt af samtalinji,
Og annað, að sumstaðar virðist
heldur mikill hraði á leikendutm.
Búningur og allur frágangur á
leiksviði var óaðfinnanlegur, og eg
held það sé ekki of mikið sagt, þó
maðuir segi að þötta sé stærsta spor-
ið, sem Vestur-íslendingar hafa
tekið í leiklistinni, og- á leikfélag
Sambandssafnaðar stórar þakkir
skilið fyrir að gefa íslendingum
tækifæri að sjá þennan leik.
Bréfkafli frá Mexico,
(Eftirfarandi kafli er útdráttur úr
bi'éfi frá ungum manni dönskum,
Peter Thorsen að nafni, er hefir
dregist á að*s enda blaðinu' við og
við fréttapistla þaðan sunnanað.
Ritstj.
Þá má ekki láta þetta tækifæri
hjá líða, án þess að benda áhorfend-
um á, að þeir verða líka að hjálpa j
til að leikurinn fari veil. Kemur oft j
oft hjá íslendingum og einniff í í
, i pm
þetta skifti, að sumir hlæja eða taia i I.
v , , _ . , irhershofðmgjar
eða gera annan hávaða, þegar mestu 1
sorgaratriði eru leikin. Annað-
hvort er það skilningsleysi á leikn-
úm, eða vöntun , á slðprýði sem
getur bakað leikendum stórkost-
leg óþægindi. Áhorfiendur verða
að gera sitt til að leikendur geti
sem best sett sig inn í hlutverk sín
þegar mest þarf við.
B. E. J.
--------------0---------------
.. .. 'Já, það sendur yfir dálítil
stjórnarbylting hjá okkur ennþá.
Stærsta borgin hér í nágrenninu
Zimapan, er ýmist á valdl uppreist-
armanna, eða stjórnaViunar., Á
sunmidaiginn var sátu upjireistar-
mienn að völdum og þykj mér þá
sennilegast að stjórnarherinn setj-
ist þar að í næstu viku. Ekki verð-
ur annað sagt, en að þeim komi vel
saman um að sskifta hvalnum.
Uppreisarmenn spáséra með still-
ingu og gætni út úr borginnií hvert
sinn er stjórnarherinn álgast. Her-
ópið er hjá báðúm: “Give the other
eha]» a ehance”!! .. ..
>. .. Þessi uppreisn er svona á
borð við faraldsýki. Við og við er
er ráðist á járnbrautarlest o.g hún
rænd, og einstöku sinnum slasast
l maður af því að hleypt er af
skammbyssu, — þeir eru ekki altaf
i nógj) varkárir með byssurnar, bless-
; úð börnin!
.. .. Sjálfur tek eg ekki þátt í
•leiknum, eg er ])ó þegar orðinn
i góðkunningi. ýmsra “yfirhershöfð-
i ingja” — meðal annars eru miklir
I kunnjeikar milli mín og þess, er
Flores heitir, og er hann á friðar-
| tímium veitingarmaðufr og kaup-
maður hér í bænum:
Hann á sér góða vinstúlku, en
hún er á 'hálfgerðuin’ faraldsfæti,
nda leikur' mér grunur á#að “yf-
stjórnarliðsins,
sumir hverjir, séu á þeirri skoðun,
að það sé nú eiginlega meiri slæg-
ur í henni, en í Flores sjálfum (Flor-
es er uppreistarmaður!)
Hér um daginn kom hún hér nið-
ur að tjöldúm til okkar — við erum
fjögra tfma reið frá Zimapan — og
leltaði undir okkar vemdarvæng.
Nú, meður' því, að við verðuhi að
vera alve.g hlutlausir, þá gátum
við ekki betur gert,#en' lána henni
hellisskúta og nokkrar ábreiður, til
þess að halda hita, og svo náttúr^
lega fáeina matarbita. Drag ])á
hér af þann lærdóm sála mín, að ]>að .
er bæði gagn og gaman fyrir gaml-
ann og sköllóttann “yfirhershöfð-
igja”, að eiga sér únga sfcúlkú, en
])að er ekki nærri eins skemtilegt
fyrir unga stúlku, að eiga sér gam!-
an og sköllóttann “yflrhershöfð-
ingja.”
—N---------x------------
Stephan G. Síephansson
sjötugur.
Dftgur flytur að - þessu sinni
kveðju skáldkonunnar Húldu, er
hún sendir ‘um haf” til skáldjöfurs
Veistur-íslendinga við Klettafjöll, á
sjötugs almiæli hans.
Líklega á Stephan enga óvíldar né
öfu)ndarmenn austanmegin liafs.
Þar mun hver maðui' unna honum
fullrar, verðskuldaðrar sæmdar og
þakkarlauna. Sást þetta greini-
lega, þegar honutm var iboðið heim.
Viðbragð manna var ákveðið og
hrifningin látlaus.'þar til boðið var
\
]>egið og heimlsóknin um garð geng
in. Þessi ástúð fslendinga á Steph-
ani er aðeins eúdurskin af ættjarð-
arkærleika hans og ást til þjóðar-
inn&r. Þær djúpu kendir ihafa gert
liann sterkan og tráuetan í útlegð-
inni og sVo hlýjam í iveimisókn, að
nálega var, sem hver maður hitti
þar langþijáðan bróður sinn. Er
það votti\r afburðaiúí«ii.siku hmips,
að kunna svo vel að meta land
sitt og þjóð og rót þá er ihann var
vaxinn af. Hefir nú þessi andans
kynstofn skotið greinum langt inn
í framtíðina, þar sem eru kvæði
hans, en þau verða því rneira mtetin
sem þjóðinnj vaxa gáfur og mlenn-
ing.
iSæm'di íslands og heill í framtíð
er að þekkja og meta í nýtíð sína
beztu menn. Yfir þeim hlýhug, sem
streymir, “u|m haf’ til Steplíans, ])eg-
ar á hann er minst, vakir vonar-
bjarmi um andlegan vöxt og við-
nám íslenzkrar ættar.
/