Heimskringla - 30.04.1924, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
HEÍMSKRINGLA
WINNIPEG, 30. APRÍL, 1924.

André Courmont.
Haustið 1911 sendi stjórn Frakk-
lands kornungan málfræðing, rúm-
lega tvltugann, til að keana frönsku
hér við háskólann. I>essi maður hét
André Oourmont. Eftir það hefir
htinn dvalið langdvölum hér á
landi, þangað til fyrir rúmum mán-
uði, að hann fór alfarinn heim til
Erakklands 7n nú í vikunni harst
landstjórninni skeyti um, að hann
hefði andast í París 11. þ. m.
iVera Ooirrmont9 á íslandj var að
mörgu ieyti alveg einstæð í sinni
röð Hann var frá framandi þjóð,
«sem jafnan hefir haft hér lítil skifti
Páir útlendingar, sem eiga annara
kosta voi, setjast hér að, og nálega
ongir af þeim erlendu mönnum, sem
ílendast hér, leggja nokkra veru-
lega stund á að nema málið, skilja
bókmentimar cða sögu og lundar
far Islendinga. Courmont fór öðru
vísi. Hann lærði íslenzku betur en
nokkur annara útlendingur, nema
of vera skyldi Itask. Hann gerþekti
ibókmentir okkar og sögu. En
dýpstu(i- var þó skilningur hans á
náttúru landsins. Hann l>ekti svo
að segja hvern hól, hæð eða stíg á
hálfu landinu. En bessi bPkking
var ekki diauður ok kaldur hók(-
stafur. f huga hans lifði íslenzk
náttúra með öllm sínum óendan-
lega breytilegu blæbrigðum. Allir
þessir strengir, máiið, bókm'entirn-
ar, fegurð landsins og vissir bættir
í eðli bjóðarinnar bundu Oour-
mont föstum tengslum við ísland.
Pað var annað fósturland hans, jafn
vel enn kærara en Erakkland sjálft.
Súmarið 1911 hafði Coúrmont ný-
lokið meistaraprófi í ensku. Hann
kyntist bá Islendingi, sem af tilvilj-
un dvaldi f París, og byrjaði að
nfflna íslenzku, bví bá hafði hann
afráðið íslandsför um haiþd.ið_ I
augum ókunnugra var betta kynleg
ráðabreytni. Frakkar eru ekki yfir-
leitt útleitnir. Þeir elska sitt fagra
land og sína glæsilegu höfuðborg,
Isem boir [stundum nefna “hjanta
heimsins”. I>að er jafnvel okki
laust við, að margir Frakkar, bæði
mentaðir og ómentaðir, líti á aðrar
bjóðir, eins og Forn-Grikkir á út-
leaidinga, baqliarana, er beir nefndu
svo. Oourmont hafði sérstaklega á-
stæðu til að vera heimelskur. Hann
átti efnáða foreldra. Þaui áttu
iheimili í undurfögru smáþorpi við
ána Marne, skamt frá París. Þar
hafðj Oourmont vaxið upp, synt og
róið eftir áinni, en jafnan verið með
annan fótinn i París. Þar hafði
faðir hans skrifstofu sína. Þar
gekk hann f skóla. Allar bær menta
lindir, sem “hjarta heimsins” hin
glæsilegasta 'borg í heimi', hafði að
bjóða, stóðu opnar fyrir bráðgáf-
uiðum einkasyni efnamannáins.
Oourmont var bráðbroska_ Hann
var orðinn stúdent á fermingar-
aldri. Þá fór hann til Cambridge,
Og nam l>ar enska bókmentasögu
og málfræði. Þar lærði hann eng-
ilsaxnesku; bá vaknaði hjá honum,
eins og Rask forðum, löngunin til
að komast að hinni lifandi upp-
sprottu norrænnnar málfræði, fs-
lenzkunni. IIm tvítugt gerði hann
bók á ensku um germanska mál-
fræði, sem bótti bera vott um mjk-
inn skarpleik. Litlu síðar var sam-
kepni heima í Frakklandi um 13
stöður fyrir enska raálfræðinga.
Fleiri mönnum burfti ekki að
bæta við í bað sinn til kenslu f
ensku við mantaskóla og háskóla í
öilu Frakklandi. Keppendur voru
yfir tvö hutndruð. Einjr 13 gátu
unnið í bað sinn, beir skörbustu.
Courmomit varð hlutskarpastur
beirra allra. Sigurinn var mikill.
Margar stöðitr stóðu honum opnar
eftir bessa raun_ En útbráin dró
hann burt í annað sinn. Hann vildj
út tii fslands, og kom, bá um haustið
að hinum nýstofnaða háskóla fs-
lands í Reykjavík, hinum minsta í
heimi. Foreldrum hans var sár við-
skilnaðifrimn, Þau skiidu ekki, að
að bessj langa lykkja út að fshaf-
inu byrfti að leggjast á leið hans
til frama og vísíndafrægðar í
Frakklandi.
Courmont kendi við háskólann
tvo vetur og hafði margt læri-
.sveima Yaknaði mikill áhugf fyrir
frönskunámi, sem ekki hefir til
fulls kulnað út sfðan. 1 jólaleyt-
inu fyrri veturinn var hann hálfs-
mánaðartíma á góðum sveitabæ
skamt frá Reykjavfk. Þar lærði
hann á örstuttum tíma að tala fs-
lenzku og hafa mætur á íslenzkum
hestum. Eftir l>að talaði Oour-
mont jafnan íslenzku við hvern Is-
lending. HOnum var ákaflega létt
um að læra rrjál, enda las hann ná-
lega hvert mál í Evrópu_ Hann var
baullærður hljóðfræðingur, og kom
bað vitanlega að miklu gagni. Hann
talaði síni brjú “móðurmál”,
frönsku, ensku og íslenzku, ákaf-
lega hreint og blátt áfram, eins og
inn-fæddur getur best gert, en án
beirra blælýta, sem oft spilla míáli
fæðingjanna. Coi^rmont hafði ó-
trúlega gott vald yfir íslenzku.
Hann gerði nálega aldrei ibeyging-
arvillur, vantaði aldrel orð til að
setja fram í hugsanir sínar. Og
hann, sem kunni fleirj mál og betur
en nokkur annar maður í Reykja-
vík, varaðist >eins og heitan eld að
sletta nokkujrntíma úitlendu orði,
er hann talaði íslonzku. Eg hefi
engan maiin bekt, nema sr. Magnús
Helgason, sem talaði jafn hrelnt og
látlaust ísleozkt mál eins og hann.
'Sumarið milli vetra beirra, sem
Courmont kendi við háskólann,
ferðaðist hann um Borgarfjörð, yf-
ir Árnessýslu ofanverða, norður
Sprengisand, að Mývatni, Detti-
fossi, Ásbyrgi, yfir Þingeyjar-
sýslu, Eyjafjörð og baðan póstleið-
ina suður til Reykjavfkur. Frá
Akureyri fór hann aleinn með tvo
hesta, eins og íslenzkur ferðamað-
ur. Á bessarj leið kyntist ’hann
sveitafólkinu og sveitalífinu í beirrj
mynd, sem bað var honum hug-
bekkast. Næsta vor ferðaðist hann
um Snæfellsnes og fór síðan að ]>ví
er hann sjálfur hugði, alfarinn héð-
an af landi vorið 1923. Var homutm
]>á haldið mikið kveðjugildi af hin-
>um mörgu lærisveinum og góðvin-
um Einn af ræðumönnum bað
hann vera kjörinn riddari íslands
úti í hinrbn stóra heimi. Annar bað
hann flytja með sér í endurminn-
ingunni hinn gylta Ijóma af vogum
og víkum hjá Reykjavík, eins »g
bær glitra á björtum, kyrrum júní-
kvöldum.
Heirna fyrir beið CoUrmonts hin
skyldubujndna kvöð, tveggja ára
herbjónusta. >En áður en beim
tíiua var lokið, skall á heimsstyrj-
öldim mikla. Courmönt var fyrstu
mánu|ðj stríðsins f setuliðinu í hinu
ramgerða virki Belfort. En brátt
lenti hann eldlínunhi, varð undir-
foringi og tók þátt^í mörgum or-
ustum. Sumarið 1915 særðist hann
stórkostlega í áhlaufpi. Sprengi-
kúla tættist sumdur skamt frá hon-
um Smábrotin særðu hann mikið
öðru megin á höfðinu_ Hann varð
blindur á öðruf auga af loftbrýst-
ingnum; kúluibrot fór gegnum aðra
höndina. Hann féll í ómegin á víg-
vellinuim og vaknaði ekki til með-
vitundar fyr en mörgum vikum
síðar, á sjúkrahúsi langt að baki
herlfnunni. Foreldrar hans og systir
hans vissu ekki ihvort hann var lífs
eða liðinn allan bemna tíma. Eft-
ir marga mánaða legu var hann
fær til andlegra starfa, em ekki til
herþjónustu StÓrnin sejtiti' hamn
l>á í herstjórnarráðið, yfir nokkurn
hlufta af fréttadeild besis. Hafði
Courmont bar um 40 aðstoðarmenn
Þangað bárust biöð á öllum tungu-
málum veraldar. HeLsta efninu var
steypt saman í eitt dagblað, serni
®ngir fengu að sjá nema háttsettir
foringjar í hemum og æðstu em-
bætiismíemn. Blað betta var eins og
skuggsjá, bar sem valdamenn Frakk
lands femgu daglega að sjá, hvað
leiðandi menn í öllt^m löndum sögðu
um menn og málefni styrjöldinmi
viðkomandi. Courmont stýrði bess-
arl fréttadeild og hafði yfirrit-
stjóm blaðsins á hendi. Em svo var
ihann enn miáttfarinn, að hann gekk
lítt um borgina, en ók í bifreið milli
skrifstofunnar og heimilis síns. Yið
betta starf kom Courmont vel mála-
bekking sín, ien áreynslan hefir
vafalíust seinkað batanúm. Skyndi-
leg fær hann skipun um að fara til
tslands /og vera 'jbar ræðiiismaður
Frakka. Allar líkur eru til, að
frönsku stjórninni hafi bótt nokkm
skifta að hafa hér á bví tímabili
vel hæfan og kunnugan mann, og
var bá vitanlega engimn til starf-
ans færari í öllu landinu heldur en
Courmont.
Á útmánuðum 1917 korni Oour-
mornt til Reykjavíkur rnieð ensku
herskipi. Hann vap sjálfur Yiokkuð
breyttur rnaður og kom að breyttu
lamdi_ Ógnir skotgrafanna skildu
eftir bögular menjar í sálum beirra
sem lifðu með í beim hörmungum,
sem mennimir gota skapað beisk-
astar. Eins og nálega allir hermenn
vi(r Coilrmofrit fám|áll um istríðið
Sá Ijómi, sem fram yfir daga Rapó-
leons hvíldj yfir styrjöldunum, er
nú með öllu horfinn, ekkert eftir
nema raunirnir og ömurleikatil-
finningin.
Fyrstu missirin var mikið að gera
fyrir ræðismann Frakka hér á
landi. iCourmont stóð fyrir kauip-
um tíu togara, sem seldir voru
Frakkastjórn. Bandam/einn fengu
nálega alla matvælaframleiðislu
landsins, og gekk töluvert af beirri
verzlun gegn um skrifstofur ræðis-
mannanna. Fyrstu mánuðina, sem
Oourmont gegndi be-ssu starfi, var
hann lítt fær til líkamlegrar á-
reynslu. Hann heilsaði með vinstri
hendinini, bví að sú hægri var enn
u(m stund máttlítil, en bó viðkvæm
effir sárin frá 1915. En smátt og
smátt hresitist hann. Hreina, tæra
fjallaloftið var honum lífdrykkur_
Einn af góðvinum hans lét hann
fá hest til að fara á út úr bænum.
Fyrstu dagana fór hann fót fyrir
fót, eins og örvasa gamalmenni. En
hestarnir íslenzku u(rðu annar
læknir hans. Heilsan fór dagbatn-
andi. Eftir nokkur missiri fékk
han.n aftur sjónina á hægra auga og
hægri hönd náði fullum styrkleik.
Courmont sagði, að ísland hefði
gefið vsér lífið að nýju.
Nú byrjaði nýtt líf. “Frönsku-
prófessorinn”, eins og hann hafði
oft verið kalIaðuT, hafði bekt að-
all'ega andlega hlið Islendinga.
Ræði'smaðurinn komlst meirí kynni
við fjármálahlið mannanna. Og fyr.
ir ffngerða menn og skarpvitra er
hún hvergi nærri eins glæsileg_
Courmíont varð í bessu efni fyrir
einhverjum vonbrigðum, Þótist
ekkj bekkja aftur sama svipinn á
bjóðinni. eins og fyr. En landið
sjálft var óbreytt, og bar hnýtti
Coúrmont aftur hina slitnu bræði.
Hann eignaðist marga hesta og
góða og notaði bá töluvert, bæði
sumar og vetur. Hann ferðaðist
líka mikið í bíl, bað sem akfært
var frá Reykjavík. .Sumar ef.'r
suinar varði hann öllum, sínum tóro-
stundum t’l að auka ekinaðargjöf-
ina: Gull endúrminninganna frá ís-
lenzku útsýni. Hann kom brásinn-
is á alla fallegustu blettina á
Reykjanesskaga, í Reykjanesfjall-
garði, Borgarfirði og Suðurláglend-
inu. Þegar skammdegið kom, var
langferðrpum liokið. En bá átti
hann annann heiim, sem myrkrið og
vetrarkuldinn náði ekki til. Eng-
in-n annar miaður átti jafnmikið og
og gott safn Af dýrindis málverk-
uffl eftir Ásgrím Jónsson: Sólar-
í iHomafirði, fossa, jökla, sknúð-
græn engi, skóga, brattar fjalla-
hlfðar og bergvötn bláfreyðandi á
flúðum, Þar var dýrð ísler.zkrar
náttúru hafin í æðra veldi, hafin
yfir myrkur og veðrabrigði, flutt
inoj í hús og gerð að daglegu augna-
yndi
Foreldrum Courmonts, einkum
föður hans var hin mesta raun að
bráisetu hans, á bessu afskekta út-
skeri. Faðirinn var auðugur, stór-
huga, djarfur og noikkuð harðlynd-
ur. Móðirin blíðlynd og innibyrgð.
Hún vildi helzt aldrei búa inni í
París. Sveitadýrðin var henni lff og
yndi. Sonurinn var sambland úr
bessum andstæðum. Faðirinn vissi
utru yfirburðahæfileika sonar síns.
hann vildi eins og góður borgari
láta bá skína heima í ættlandiinu.
En sonurinn átti annað ættland.
Um mörg ár var betta deiluefni,
hvort af ættlöndum yngra Cour-
m(onts ætti að meta meira, óútkljáð
sársaukamlál milli beirra feðga.
Faðirinn skildi aldrei, hvað bað
var, sem dró ison hans frá auðnum,
bægindunum og framavonunum út
á ystu takmörk hins byggilega
heims. Einstöku m'enn villast á öll-
um öldu^n á bann hátt út af hinni
troðnu braut, leita gæfunnar í hinu
einfalda, óbrotna lífi. Rousseau
hafði endu)r fyrir löngu prédikað
bessa hugsun. Tolstoy og Ruskin
og fleirí,minna bektir menn hafa
fylgt benni í verki. Courmönt var
einn af beim. Aðstaða hans öll,
ætt, fjárráð, uppeldi í París og
Oam(bridge beindu honum einhuíga
að hinu fágaða lífj yfirstéttanna í
höfuðsetrum menningarinnar. En
hin innri brá bar hann í gagnstæða
átt til bess lands í Norðurálfu, sem
minist skín á rnetaskálum heiniis-
frægðarinnar, bar sem mannshönd-
in hefir minst skapað af ytri bæg-
indum, bar sem náttúran nýtur sín
enn að miklu leyti, óbeygð af valdi
mannsina Fjallanáttúra Islands
fullnægði hugsjón hans, tæra loftið,
skygnið, hin óteljandi litbrigði
landsins, hestarnir islenzku, sem
eru samgrónir náttúru landsins. Og
bjóðin, 'eða bó öllu heldur sveita,
fólkið, eins og hann kyntist bví á
ferðum sínum fyrir stríðið, var hon-
u)m hugstætt. bes®i bjóð, sem hafði
lifað aí erfiðleika búsimd ára ein-
angrunar, augliti til auglitis við
og bessa voldugu ótömdu náttúru:
Bæjar/nennimg landsins var honum
aldrei kær. Sá sem hafði snúið bak-
inu við hinum fáguðustú myndum
borgalífsins, gat ekki verið lírifinn
af fátækustu eftirmyndunum. Ein
landið og isveitalífið heillaði hufea
hans. Eg ihefi engan Islending bekt,
bó að beir séu sjálfsagt til, sem
lét >sér eins ant um hestana sfna
eins og hann, stilti í hóf um á-
reynslu, bryntj beim, gaf beim
brauð og sykur, breiddi yfir l>á, ef
kalt var, hugsaði u)m að beir væru
vel og heppilega járnaðir. Stór-
bokkum og yfirlætismönnum bótti
kurteisi hans nokkuð bur og köld.
En 1 sveitinnj 'Steypti hann af sér
Glæsivallabrynjunni. Hann bekti
fjölda basnda vfðsvegar um land og
átti marga að vinum fré ferðalög-
um sínum. 1 sumar sem leið gisiti
hann hjá einyrkja í Borgarfirði.
Þurkur kom skyndilega. Hestar
bónda höfðu hlaupist burtu og náð
ust ekki til að binda á beim heyið
heim. Þá bauð Courmont bónda að
vera b»r um daginn og lét 'hann
hafa alla sfna reiðhesta undir hey-
Iiandið. Bjargaði bóndi banmik
miklu af heyfeng sínufm frá hrakn-
ingi og skemdum. Slfk atvik bregða
Ijósi yfir eðlj Courmonts, ást han® á
fslandi og langdvalir hér, mióti bvf,
sem kalla mátti rétt rök og frænda
og vandam'annaMð.
■ Undir eins og Courmont kom
hingað úr strfðinu, bóttist hann
kenna andlegrar breytingar í bjóð-
inni. Honum hafði ekkj yfirsést
bar. Stríðsgróðinn hafði dregið
bjóðina, eða mikinn hlu/ta hennar,
inn í skugga gróðavalds og aura-
hyggju. Hann talaði oft um
“gamla” fsland, sem væri Iiorfið að
mestu og hið “nýja”, sem var kom-
ið í bess stað. Einfaldleiki og hug-
arhroinleiki náttúrubamanna hafðj
að hans dómi druknað í peninga-
dýrkun strfðsáranna. Þessj tilhugs-
un byrgði í huga hans nokkuð af
feguírð landsms, og skygði á nokk-
uð mikið af gullbránni á vogum
hins andlega og félagslega iíis á
íslandi.
Að lokum ákvað hann að flytja
heim og gera föður og móður b&
áijægju) að vera í nánd við bau hin
síðustú ár beirra. Stjómin haifði
haft orð á bvf við hann að flytja
hann suður í lönd, til meira starfs-
og hærra valds. Laust fyrir miðj-
an október fór hainn alfarinn héð-
an heim. Bókasafn hans, eitt hið
stærsta sem einstakur maður átti
hér á landi, og hin dýru málverk Ás-
grím'S, voru komin á undan honum
til Frakklands. Faðir hans hafði
ætlað honum fyrir bá hluti mikil
húsaikynni f stórhýsi á æsku|stöðv-
unum við Mame. En dvölfn heima
ihjá foreldrum og systur hefir varla
verið nema hálfur mánuður. Heim-
komni isonufrinn hafði eignast tvö
fósturlönd, en verið af hálfu leyti
gestur og framandi í báðum. En
nú hefir sterkara vald en stjórn
Frakklands gefið honum hið briðja
föðurland.
. J. J.
(‘Tíminn”).
-----------0------------
Jóhannes Vigfússon
PR’ENTARJ.
1840—'923.
Þetta er marzmánuður og í dag
er sá tuttugasti og briðji, svo á
bessari stuttidu má rétt ár heita lið-
ið Bíðan Jóhannes Vigfússon var
lagður í gröf sfna.
Hanni var miaðurinn, sem ekki
fannist forðum daga, begar til hans
áttj að taka, að bera vitni mótl
Skúla Thoroddsen í ísfirsku málun-
um. Ekki hæfir að leggja hér neinn
dóm á dómsúrslit bessara ísfirsku
mála. Bæði bað og annað, sem
Skúlj átti að mæta fyr og síðar á
sinni lífsleið, hlýtur að hafa sinn
dóm með sér í sögu fslands begar
fram líða stundir. Hitt má hér full-.
yrða, að Jóhann Vigfússon hafði
sjálfur verið saklaus eins og barn í
beim málum, en Skúla var hann
einis trúr eins og bezti bróðir, og
starf hans hafði um stund verið
möndullinn, sem bau málaferli sner-
ust uim. Með Ameríkujför Jóhan-
nesar, hvarf hians nafn úr beirri
söigu, en eftir stóðu ógleyind fyrir
almenningsaugum hin stærri nöfn-
in: Hannes, Láras og Skúli.
Til dauðadags gleym(di Jóhannes
bví víst aldrei, að bæði Jón Sig-
urðsson og Skúli höfðu umboð sitt
f bjóðmálabaráttunni frá sama
kjördæminu, og allujr hans hugsun-
arháttur í íslenzkum málum kvað
til æfiloka við bann tón, sem hon-
um fannst, að til beirra manna
mætj rekja. Eg minnist bess lengst,
hve vel honum leið við að setja litla
kvæðið: rtOg hvað er betra að
höggva í skóg sinn rjóður, ef höllin
bygð á annars land er sett?” eftir
Stephan G. Stephansson, enda mun
honum bar hafa bótt kenna rétta
tónsins. Upp úr bví litla kvæði
árið 1908, kváðu sömu strengirnir
víðar við. Þá skeði sá óvanalegi
atburðujr, að öll vestur-íslenzku
blöðin urðu á sama bandi. Það
var í afskiftum sínim af íslenzku
kosningunujm, sem l>á fóru fram.
Fylgi Vestur-íslendinga við mál-
stað Skúla, varð bá svo eindregið, j
að einir fjórir menn héma megin
hafsins urðu að bví ktunnir, að
vera bá andstæðingar bess mál-
staðar. í öllum beim umbrotum,
sem bessi allsherjar áhugi vestur-
fslenzkra manna var valdur að átti
verklega framikvæmdin upphaflega
rót sín'a að rekja til hinnar órjúf-
andi trygðfestu Jóhannesar Vig-
fússonar í garð fornvinar síns, i
Skúla Tboroddsens.
Að slíkt gat borið' sig, stafaði af
bví hve efnkennilega dulkennd á-
hrif Jóhannes hafði á þá, sem nána
umgengni höfðu við hann, næstum
því án þoss ]>ejr yissu sjálfir af því.
Menn festu ósjálfrátt traust á skoð-
unuin ihans og ráðumi, þegar þau
var að fá, því skipuleikin.n á öllum
hugsunufrn, athöfnum og áhöldum
vaf á svo háu stigi, að ekki verður
sanngjarnlega við neitt jafnað ann-
að en klukkuna. Þetta er svo bók-
staflega rótt, að fólk í húsum, þar
sam hann fór um farinn veg, setti
klukkuna sína eftir því, hvenær
hann gekk að eða frá verki. Hvað I
eina, sem hann hafði um að fjalla,
gat hann jafnt fundið á nóttu sem
degi á sínum stað. Alt stóð eins og
stafur á bók. Og það var við hœfi
Hann var prentart
Prentun er margra manna iðja.
Nokkrum þeirra verðuT það prent-
list. Um þá íþrótt má sarna segja og
mierkur tónfræðingur sagði um
hljóðfærasláttinn:
“Maður spilar ekki með fingrun
um”. Auðvltað bendir sú staðhæf-
ing til sálarlffsins, sem bak við
höndina liggur Og þannig var
prentun Jóhannes Vigfússonar var-
ið. Það er alkunnugt, að engin iðn-
aðarmannastétt er, upp til hópa,
jafn-sannmentuð eins og j>rentara-
stéttin. Hún hefir á hendi íerju-
mennsku a’.ira bókfærðra hugsuna
frá einni r-ál til annarar. Að vísu
siníðar hún ekki bátana sjálf. er>
h-nni ber að gæta þess, að þeii'
laskist hvergi. Á því verður prent-
arinn sérfræðingur f einni eða ann-
ari grein, og í Menzku nútfðar-
máli m|átti Jóhannes áreiðanlega
teljast það. Hann virtist lifandi
persónugjörvingur staf-fræðinnar,
og gat sýtit öllum hennar blæbreyt-
ingum jafnan sóma, hlið við hlið.
Að hafa ekki til flýtisauka, num-
Ið af honum þá bekkingu, mteðan
tími vap til, er sú yfirsjón, sem
mér er ,nú hin mesta eftirsjón.
Það mlætti af þessari frásögu
virðast svo, sem Jóhannes prentari
hefði ekkert verið nema vaninn, en
sú ályktun færi þó harla mjög vill-
Ur vegar. Óhíekkjaðra sálarlíf, en
hans, á öllum alm'ennum hugsana-
svæðum, væri ekki vandalaust verk
að finna. Uppi á hinu háa fót-
stykkf tamdrar háttsemi, var þeim
mun betra svigrúm og útsýni fyrir
síviðhúinn og æðrulausan anda.
RICH IN VITAMINES
MAKE PERFECT BREAD
Hverri nýjung, sem að höndum bar,
varð mætt með ró og gætni. Ekk-
ert þurfti að fara í fumj og handa-
pati. Honum lá alla jafina í augum
uppi, hverju næst bar að sinna, og
það eins og sagði sig sjálft, hvern-
ig ibezt væri að sinna þv. Ekkert
var að óttast, ár og síð og alla tíð
var um ekkert að ræða, nema sama
jafnaðargeðið af sama toga spunn-
ið.
Innan um alla þe'ssa kyrð, var þó
eftirtektin líkust bví, að maðurinn
væri allur saman augu. Það var
ekki mikið varlegra, að fara á bak
við hann með það, sem fela skyldi
heldu'r en að ganga hreint til verks,
lað framan við hann. Ekkj þurfti }>ó ,
vinum hans að standa nednn beigur
af því, hvað hann kynni að vita, on
öðrum gwt af og til hlotist af því
eitthvert ónotalegt gamanyrði. Með
allri hægðin.ni, átti hann tals-
vert af glettni í fórum sínumi, en.
aldrei mátti spaugið þó ná svo
langt, að neinn skyldi meiðast. Það
var í samræmi við arinað. Alt
skyldj stilla við hóf.
Jóhannes Vigfússon var fæddur í
Bítarnesi í Kolbeinsstaðaihreppi í
Hnappadalssýslu, 10. dag desembeir-
mánaðara 1840. Að ættemi, þegar
miðað er við 'eftirlifandi menn hér
veistra, var hann í aðra ættina þre-
menningur við Berþór Þórðarson,
fyrverandi bæjarstjóra á Gimli, og
í/hina ættina þremenningur við
Gujðmund Fjeldsted, fyrverandi
þingmann Gimli-kjördælmis, en ein-
um lið ennþá nánari, nefnilega að
öðrum og þriðja, var skyldleiki-
hans við Soffíu, konu Jóns ritstjóra
Bíldfelis, og við Þorbel Sveinsson
kaupmann í Selkirk, og alsystkin
hans.
Vigfús, (faðiir Jó'hánnesar, vann
við verzlun í Búðakaúpistað, og dó
ungur. Faðir Vigfúsar var Guð-
mundur Sígurðsson, bóndi í KoÞ.
beinsstaða hreppi; en. móðir hans
var íjigríðu'r systir Bergþórs á
Ánabrekku í MýrasýsJu.
■Guðrún, móðÍT Jóhannesar, var
dóttir Vernhards Þorkellssonar í
Reynholti og Ragniheiðar Einars-
dóttur, sem var systir Eyjólfs í
Svefneyjum, Magnúsar í Skáleyj-
um, Katrínar í Mtrum og Þogbjarg
ar, konu Andrésar Fjeldsteðs hins
eldra, á Hvítárvöllum. Systir Guð-
r;nar var Ástríður, amma Soffíu
Bíldfell; en bróðir Guðrúnar var
Þorkell, faðir Jóhanns dómkirkju-
piests og Veróníku, sem var seinni
kona Sveins Kristjánsisonar, bónda
á Framnesi í Víðineshygð í Nýja
íslandi. Allur þeasi afsprengur s£ra
Vemharðs, er af sama bergi brotinn
semi Jón skáld Þorlákason, kominn
af Vídalínsætt og frá Jóni biskup
Arasyni, eni sú ætt verður aftur rak-
in til Ragnars loðbrókar.
Árið lí^83 kvongaðist Jóhanncs
Kona hans varð ólöf Guðmunds-
dórtir, Viigfú.ssonar frá Bíldhóli á
Skógarströnd. Hún lifir rnann sinn
og er til heimilis í Álftavatnsbygð-
inn. Börn þeirra eru. Ragnheiður,
kona Haraldar Davíð'ssonar í Win-
nipeg, og Guðmundur, sem einnig er
þar til heimilis.
Prentlistina nam Jóhannes í
Kaupmannahöfn á tfnga aldri, og
gaf sig meira og min-na við henni
fram undir sextíu ár. Fyrst ’■
Reykjavík og á ísafirði, þangað til
bæði “Þjóðviljinn.” og “Þjóðviljinn
Ungi”” voru fallnir í valinn; og sú'5'
an hér veistan hafs, um lengri eða
skemri tfma við allar íslenzku prent
smiðjurnar í Manitoba.
Jóhannes Vigfússon varð rúmra
82 ára gamall. Andlát hans bar að
höndutm á heimili dóttur hans í