Heimskringla - 31.12.1924, Side 5

WINNIPEG, 31. DES. 1924.
HEIMSKRINGLA
13. BLAÐSIÐA
Gullfoss Cafe
(fyr Rooney’s Lunch)
629 Sargent Ave.
Hreinlæti og smekkvísi ræðuir ]
matiartilbúninigi vorum. Lítið héi
inn og fáið yður að borða.
Höfuiin einnig ait-af á boðstói
um: kaffi og aiiskonar bakninga:
tóbak, vindla. sVaiadrykki og skyr
Hinn dreymdi um skóglönd og skín
andi völl og skjól fyrir öllum vind.
um. Sá unni makræðinu, kaus held-
ur friðsama forsæluhvíld í skjóli
skógarins, en að klifa bratta örðug-
ieikanna á iandi drauma sinna —
landi hugsjónanna.
" Með hverri þjóð finnast ávalt
nokkrir menn, er bera höfuð og
herðar yfir fjöldann — forystumenn,
er lyfta merkinu hátt. Verk þeirra
vitna um þá og af þeim þekkist þjóð-
in. Sumir þessara manna verja oft
löngu og erfiðu lífi til þess, að breyta
draumum sínum í reynslusannindi,
bornum og óbornum til heilla og bless
unar. Þessir rfienn eru: skáldin,
Iistamennirnir, umbótamennirnir í
andlegum og veraldlegum efnum. Þá
dreymir fagra drauma, þeir hafa
lagt til háfjalla-göngu eftir nýjuni
landvinningum, þar sem saman fer
nytsemi og fagurt útsýn. í skjóli
þess landnáms vaggar meðalmenskan
sér í erfiðishlifðinni og nýtur gróð-
ursins af starfi þeirra. Væri það
ekki fyrir framsækni og fagrar hug-
sjónir þeirra manna, er ég nefndi,
yrði líf einstaklinga og þjóða kyr-
staða — fánýtt fálm.
Skáldin, sem nefnd hafa verið spá-
menn þjóðarinnar, eiga fegri og víð-
áttumeiri draumalönd en fjöldir.n, sjá
sýnir sem öðrum eru huldar. Þau
binda í braglínur svo mikinn eld-hita,
afl, eggjan og áræði, að æfagömul
vanafesta hrekkur undan. Þau fá
vakið einstaklinga til skiinings a
þeirri orku er i þeim býr, sameinað
sundraða þjóðarkrafta og sveigt þá
til sóknar eftir hluttöku i fegra land-
námi, vakið þá til sigurvona á sum.
arlöndum mannsandans.
Við erum orðin svo vön að ferðast
meði eimlestum, bifreiðum og loft-
förum, sigla um höfin, hlusta á mal
manna úr þúsund mílna fjarlægð.
sjá líffæri manna stöguð og bætt á
skurðarborði læknanna, o. s. frv., að
mér er ekki grunlaust að ofsjaldan
sé þesis gætt, eða það þakkað sem
vera ber, að alt er ég nefndi og ó-
endardega mikið %ira af vísinda.
Segum sigurvinningum, sem manit-
kynið á nú kost á að njóta góðs af,
á rót sína að rekja til draumalanda
djúpsærra afburðamanna, er rnargii,
þrátt fyrir margskonar þjántngar og
samúðarskort samtiðarinnar, lögðu
Jíf og krafta í sölur, í trúrri þjónustu
fyrir hugsjónir sínar, — að aldtr og
óbornir fengju lifað i ltetii og bjart-
ari veröld, þar sem ársól vits og
manngöfgi raðar útsýn til allra átta.
Tilheyrendur ! Hvernig eru drauma-
löndin okkar ? Hvernig er útsýnið
þaðan ? Því miður verð ég að játa,
að draumalandið miitt er fáskruðugt
og takmarkaþröngt. Eg á ekkeit út-
sýni af hæstu tindum. — Hæðimar
inniloka draumalandið mitt. Eg vil
ekki kasta rýrð á manngildi ykkar,
þó ég segi, að mér finnist við flest
tilheyra meðalmenskunni. Við verð-
um því að treysta á leiðsögn þeirra,
er lengra sjá, þiggja a^ þeim sem
auðugri eru af hugsjónum. Að þiggja
af öðrum andans útsýni, er sjálf okk-
ur brestur skilyrði að eignast það á
annan hátt, er engum manni van.
sæmd. Hitt er varhugaverðara, að
hafna því. En um leið og vér þiggj-
um slika leiðsögn, eigum vér að nota
liana til að auðga okkar eigið drauma
land, safna saman því fegursta og
göfugasta af andans auði annara, og
gera það að rótföstum meið á okkar
eigin landi — að silaufguðum gróðri,
í Berurjóðri vors eigin draumalands.
Margir íslendingar hafa fengið
sæmdarorð fyrir formensku um djúp.
mið, fyrir ströndum íslands. Sú er
von mín, að formenskan farist þeim
ekki ver úr hendi — er stundir tíða
•— um djúpmið andans, að þeir
verði ekki síður fengsælir á fjár-
Sjóðu andlega lífsins, en fiskinn úr
sjónum. En það sem mér finst okk-
Ur Islendinga mest af öllu skorta er
mwíúd, skilyrði fyrir samvinnu. Okk-
Ur dreymir svo ólíka drauma, ekki
S'ður en mennina er skáldið kveður
um, og við göngum sinn í hvora átt-
ina, í stað þess að leitast við að stærsta og bezta, sem þjóð vor hef-
sameina hið bezta úr draumnum okk-
ar, beita sameinaðri æsku til sóknar
eftir því er leiða má til meiri andlegs
þroska. Margt gott málefni, rnargri
fagri hugsjón hefir samúðarleysið
stungið svefnþorni meðal vor á liðn-
um árum, margur andlegur gróður
kalið af næðingum sundurlyndis, mis.
skilnings, öfundar og tortryggni. —
Framtíðarstárf okkar þarf að stefna
að endurgræðslu og útgræðslu í and.
ans heimi. Við þurfum að sameina
á draumalandinu okkar hátindaútsýn
og skógaskjól, skinandi sýn vatna og
valla, fjölbreytni og víðáttu, svo
hverjum einum gefist kostur að neyta
orku sinnar, þar sem starfshæfni
hans má bezt að gagni koma, mun þá
ekki bregðast að fyr en varir höfum
vér eignast það land, þar sem hin
ýmsu áhugamál vor fá þróast lilið við
hlið, verið eitt í sókn og athöfnum,
eignast rétt til að stiga fæti inn á
blómalönd hárra hugsjóna.
Þangað á stefnan að vera.
Það er takmarkið.
— Og þá hafa Vestur-íslendingar
eignast það land, er rúmar allar
kirkjurnar þeirra, alla prestana og
alt fólkið, og þá brosum vér góð-
Iega hvor til annars, er vér litum í
kringutn okkur og sjáum allar and-
legar gaddavírsgirðingar á burtu
numdar.
íslendingar ! Fyrir fimm árum og
tíu mánuðum betur, hélt ég að Vest-
ur-lslendingar væru að eignast sam.
eiginlegt draumaland, þakið minn.
ingablómum bernskuáranna, sívafið
skrúði bræðrabands og ættjarðar.ást.
ar. Landið var hugsjón Þjóðræknis.
félagsins. Eg þarf ekki að lýsa þessu
landi fyrir ykkur. Þið hafið eins gott
útsýni yfir það og ég. Hins má
spyrja: Ætla Vestur.íslendingar að
jafna hugsjón Þjóðræknisfélagsins
við jörðu, vegna andstæðu í öðrum
málum? Ætla þeir sér að Ieggja það
i
ir eignast?
Viröingarfylst
M. G.
draumaland
sér að beita að því umbótastarfsemi
i komandi tíð ?
Tíminn leiðir það i ljós.
A.
Ur vesturátt.
Bókmentir.
Frá prófessor Halldóri Hermanns-
s'yni. við Cornell háskólann, er ný.
útkomið 15. bindið af Islandica-safn.
inu, og heitir Jón Guðmundsson and
his Natural History of Iceland. Er
þar gefin út ij fyrsta sinn ritgerð
Jóns lærða, Ein stutt undirrieftting
um Islands adskilianlegar náttúrur”,
ásamt teikningum (23 myndir á 9
spjöldum). Jón lærði er ein hin sér.
kennilegasta og undarlegasta persón.
an úr sögu andlegs lífs hér á 16. og
17. öldinni og mikill fengur fyrir ísl.
menningarsögu að hann og rit hans
séu meir en áður dregin fram og
skýrð. En eitthvert merkasta pit
hans er einmitt þetta, sem próf. H.
H. hefir nú gefið út (áður hafði
próf. P. E. Ólason gefið út Fjölmóð,
æfikvæðið, i Safni V. og litla rit-
gerð hans um ættir hafði H. Þor.
steinsson gefið út s. r. III., og dr.
Jón Þorkelsson Snjáfjallavísur hans í
Huld V., og Ólafur Davíðsson um
Spánverjadrápið 1615, Fjallkonu 1892
o. fl.. og Þ. Thoroddsen skrifaði um
hann í Landafræðissögunni). Al-
menningi hefir Jón lærði annars ver.
ið einna kunnugastur sem höfundur
Krukkspár, sem honum hefir verið
eignuð. En H. H. telur hann ekki
höfund hennar, still hennar sé annar
en stíll Jóns, enda sé það handrit
hennar (AM. 409 a, 4to.), sem þetta
hafi verið bygt á, ekki skrifað af
Jóni.
Framan við útgáfuna hefir pró.
H. H. skrifað all.Iangan og skýran
og skemtilegan formála-, um æfi Jóns
og verk og afstöðu í sögunni, og aft.
eflaust eftirtekt, því að skipulag hans ágæt i þeim öllum. Þó er hitt
bæja er nú eitt af stórmálum ver. mest um vert, að allir lærisveinar
aldar, sem mikið er hugsað og rætt hans hafa lesið og lesa allar þær
um, og vér virðumst í þessari lög- fræðigreinar, sem hann kennir með
gjöf vera brautiyðjendur að ýmsu undarlegum sameiginlegum áhuga.
tK j Það er gáta, sem er ekki auðráðin,
hvernig honum hefir tekist að vekja
eyði; eða hugsa þeir an v'® eru ýtarlegar skýringar og
virðist þetta alt unnið með vandvirkni
og fróðleik.
Er það orðið mikið verk, sem próf.
H, H. hefir nú unnið með Islandica-
safninu, en hann hefir einn skrifáð
öH bindin og þar að auki samið bóka
skrár og skrifað ýmisl. í blöð og
tímarit.
í^eir, sem áhuga hafa á þessum
fræðum, ættu að eignast safnið alt,
enda eru sum ritin ómissandi hand-
bækur í ísl. bókfræði, sem t. d. söfn
og lestrafélög ættu öll að eiga.
-0-
Herra ritstjóri!
“Þar kom að því að hann vildi
mig!” Þetta er haft eftir meykerl-
ingu, og þetta kom oss til hugar, er
vér Jásum síðasta “Lögbei'g”. N)ú
hefir “aðalritstjórinn” kveðið uppúr:
“Þetta er svipað, eins og þegar St.
G. vanvirðir Ijóðadís sína ......... ”.
Ekkert minna. “Aðalritstjórinn” set-
ur yður á bekk með Stephani. Hann
(“aðalritstjórinn”) er að hreinsast og ; anum. Ekki vonlaust, að hægt verði
Frá Islandi.
Skólinn á Laugum. — 1 sumar
hefir verið unnið að þingeyska skól-
pólerast. “Ryðið” að falla af hon.
um. Ennþá á hann þó langt í land.
Þér eigið eftir að hleypa kettinum
úr sekknum fyrir fult og alt. En hér
er ekki við lambið að leika sér —
heldur köttinn. Það er lymska og
heimska kattarsálarinnar, sem
leyfir nokkrum Vestur-Islendingi að
atyrða Stephan G. Menn, sem þera
skyn á bókmentir og skilja ísl. mál
vita, að hann ber andlega höfuð yf-
ir öll núlifandi skáld Ameríku.
Oss finst að “Lögberg”, nú upp á
síðkastið, sé á heljarþröminni. Þó
eru margir landar svo forvitnir, að
þeir eru viljugir til þess að greiða
andvirði blaðsins, til þess að sjá hvað
heimska og undirlægjuháttur Islend-
inga kemst langt, iafnvel í sólskins.
landi Vestur.Canada. S\-o eru mol-
arnir í sekknum! Þó mun koma að
!því síðar, að kötturinn Ijúki við mol-
ana. Hvað tekur þá við. En svína.
stian? “Vér staðhæfum ekki að
nokkur verði meiri og betri maður
við það að búa með svinum: en vér
álítum, að soltinn köttur, sem um
mörg ár hefir dúsað í poka, kynni að
hafa gott af því, að éta drafið með
svínunum.
Það finst oss einkennilegt, að mönn
um taki sárt til þess, þó einhver, sem
ekki skilur Islendinga, tali illa um
þá. Vér skiljum þetta ekki, þegar
þeir menn eiga í hlut, sem aldrei látá
undir höfuð leggjast að smána það
sem hæst ris hjá or,; tsiendingum, og
skulum vér þar aðeins tilgreina þá
Stephan G. og Dr. Helga.
Hvaða hrakyrði' gæti ungfrú Ost-
enso haft tim oss, sem yrði oss til
vanvirðu, eins og þvaður óhræsis.
manna vors eigin þjóðflokks, um það
að kenna í vetur eftir nýár. Mun
vera búið að leiða hveravatnið inn í
húsið. Húsið er stórt og ágætlega I
vandað. Heita vatnið nægilegt til hit-
unar og margra annara hluta. M. a.
er ekki vonlaust um, að síðar megi
nota það til rafmagnsframleiðslu fyr
ir skólann. Sumarið hefir verið eitt
hið versta, sem sögur fara af í Þing.
eyjarsýslu, og hin dularfulla sýki, löm
unarveikin, komið víða við. Eins og
eðlilegt er, hefir bæði ótíðin og veik
indin verið til stórhindrunar skóla.
byggingunni. En nú er henni ná.
lega lokið. F.instaka myrkurelskar
sálir hafa reynt meðan unt var að
spilla fyrir og tefja skólamálið. F.n
þó að hallærið og veikindin hafi gert
bandalag við þessar manneskjur, þá
hefir vit og manndáð forgöngumann
anna sigrað. Hér eftir mun stein-
höllin á Lauguni standa óbrotgjörn
sem griðastaður framtakssamra æsku-
Guðmundur Magnásson,
prófessor.
Sunnudag síðastliðinn, á nóni, varð
Guðmundur Magniússon jprófessor
bráðkvaddur á heimili sínu í Reykja-
vík.
Látinn er þar einn hinn bezt gefni
maður þessarar kynslóðar, einn hinn
dyggasti og afkastamesti starfsmaður
ættladsins.
Guðmundur Magnússon var fædd.
ur i Holti á Ásum í Húnavatnssýslu
25. september 1863. Faðir hans var
Magnús bóndi í Holti (d. 1887) Pét-
ursson, bónda á Hrafnsstöðum í Víði
dal ,en langfegðar hans, bændur og
prestar, bjuggu lengi í Blöndudalnum.
Var Guðmundur í föðurætt föður
síns ellefti maður frá þeim báðum
Jóni biskupi Arasyni og Daða i
Snoksdal, en tíundi maður frá Mar-
eini biskupi. — Móðir hans, Ingibjörg
(d. 1899), var alsystir Davíðs pró-
favtts Gu^hiundssonar á \H|dfi við
Eyjafjörð. Guðmundur faðir þeirra
(f. 1789) bjó á Vindhæli og var
merkur maður, hreppstjóri um langan
aldur og voru forfeður hans í bein-
an karllegg merkisbændur er bjuggu
á Skagaströnd margar kynslóðir, og
var Guðmundur prófessor í þá ættina
níundi maður frá Hrólfi sterka. En
langafi Guðmundar hreppstjóra á
Vindhæli, sem hann mun hafa verið
heitinn eftir, var Guðmundur hrepp-
stjóri Jónsson á Skefilsstöðum í
Skagafjarðarsýslu, sem miklar ættir
eru frá komnar og var hann sjötti
maður i beinan karllegg frá Jóni bisk.
upi Arasyni. — Kona Guðmundar
hreppstjóra á Vindhæli, móðir Ingi.
bjargar móður Guðjnundar prófes-
sors, hét og Ingibjörg, hálfsystir hins
alkunna fræðimanns, Jóns Árnason.
ar, forstöðumanrfs landbókasafnKÍms,
er safnaði þjóðsögunum islenzku.
Faðir þeirra, Árni prestur á Hofi á
Skagaströnd (d. 1825) var sonar.
dóttursonur Steins biskups á Hólum,
í beinan karllegg var hann kominn
af sira Ólafi Guðmtindssyni sálma-
skáldi á Sauðanesi, en fjórar mæður
voru ntilli hans og Björns Jónssonar
á Skarðsá hins fræga fræðimanns og
annálsritara. — Verður einhversstað.
ar staðar að nema í þessurn lestri og
skal það gert hér, en ljóst er af
þessu, að til merkra manna og ram.
íslenzkra átti Guðmundur Magnús-
son kyn sitt að rekja.
Efni munu ekki hafa verið ýkja.
ntikil á æskuheimili Guðmundar
Magnússonar, en þó rættist það á
honum, sent segir í fornum fræðum,
að “Guð er vanur að láta réttar fýst-
ir eftir ráðvöndum mönnttm”. Það
bar snentma á mikluni gáfum ltins
unga sveins og hann var sendur suð-
ttr til skolanams. M *t það og hafa
hert á að hér var til vinar að hverfa
syðra, sem var Jón Árnason bóka.
vörður, ömmttbróðir hans; þar mun
hann hafa átt athvarf skólaárin, á þvi
ágæta heimili, og þar mttn ltann hafa
kynst og bundið trvgðabönd við konu
sína. er síðar varð, sem var jafn ná-
komin Katrínu konu Jóns bókavarð.
ar.
sem hafa verið, eins og gefur að
skilja, harla ólíkir. — Þegar lækna-
nemendurnir komu fyrst í læknaskól-
ann úr latínuskólanum fanst þeim
sem þeir kæmu inn í
heim. Þar; ríkti sem
Um það getur sá talað af eigin
reynd, sem þetta skrifar. Eg get ekki
hugsað mér meira traust á lækni og
meiri elsku til læknis en mér er
kunnugt að margir báru til Guð-
ntundar Magnússonar. Á sjúkrahús.
inu var hann nálega tilbeðinn af ölL
áhttga hjá öllum lærisveinum sínum, um- óg á mörgum heimilum hér í
bæ var það áreiðanlega svo, hversu
mikil hætta sem var á ferðum, að þeg
ar “læknirinn” var kominn inn úr
r____ dyrunum, þá fyltust allir von og ör_
alveg nýjan þvi að þá var þvt fulltreyst að
alt
andi en þeir höfðu átt að venjast. G.
M. var þeim ekki aðeins kennari,
heldur sem nærgætinn samverka.
maður, eða öllu heldur sem umhyggju
samur góður vtnur. Honum var
vissulega ekki nóg að gera aðeins
skyldu sina, heldur reyndi hann æfin-
lega til þes’s, að hafa sí og æ vekj-
andi áhrif á lærisveina sína. — Það
má óhætt telja G. M. með hinum
langbéztu kennurum þessa lands og
ber margt ti! þess. Hann hefir t. d.
eitthvert kynjalag á því að komast
æfinlega að því, hvar lærisveinar
hans eru veikir á svellinu, og veita
þeim þá rækilegustu fræðslu i þeim
efnum, sem þeim er hættast við að
Ieggja minni rækt við en skyldi.”
Þessi orð niunu vera jafnsönn, sem
þau eru hlý. Fjöl.mörgttm lærisvein.
um G. M. hefi ég kynst. Um engan
kennara hefi ég heyrt jafn einróma
lof og engan kennara hefi ég heyrt
lærisveinana elska jafn samtaka. Eg
hygg efalaust, að það sé verk G. M.
meir en nokkurs annars manns, hve
læknastéttinni íslenzku liefir um
margt vaxið fiskur um hrygg, síð-
asta mannsaldurinn. —
í læknanna hóp er G. M. frægast-
ttr af kenslunni og vísindaiðkunum,
einkttm um sullaveikina, enda mun
enginn núlifandi maður í heiminum
hafa verið honum jafnlærður í þeirri
grein.
En um alt Island var hann enn
frægari af lækningum sínum —
annar ÞaS yrÖ' gert sem mannvit og mantt-
gæska gat best gert.
Eg er viss um að hjá mörgum hér
í bæ og einnig um land alt, getur
enginn læknir nokkru sinni náð svo
óbilandi trausti. Það var ekki eitt,
heldur alt í fari hans, sem því oíli.
Um slíkan mann hefði fyr á ö!d-
um myndast einhver þjóðsaga, lík
þeirri, að höndin rotnaði ekki í gröf.
inni. —
Guðmundur Magnússon var i engu
meðalmaður. Þekking hans var frá
bær á ýmsum öðrum sviðum en lækn.
isfræðinni. Eg hvgg að fáir hafi þekt
betur en hann islenzka náttúru. Og
engan hefi ég heyrt fagna vori eins
og hann. “Það má segja að hann
endurfæðist með hverju vori”, seg.
ir Þórður Sv. í áðurnefndri grein, og
éff hygg, að það hafi hjálpað til að
hann entist þó svo lengi til að vinna
'sin miklu störf, þrátt fyrir veika
heilsu oft og tíðum, að löngun hans
út í náttúruna var svo sterk, að hann
gat ekki neitað sér um það, flest
sumur, að dveljast töluverðan tíma
fjarri bænum, við veiðar, sól og sum
ar í sveitinni.
Lítið gaf hann sig að opinberum
málum, en þegar að því dró að höf-
uðorustan yrði um sjálfstæðismálin,
fyrir tæpum 20 árum, þá mun það
ekki hafa legið í láginni að G. M. var
einn þeirra, sem kröfuharðastur var
um rétt Islands. Hygg ég að það haft
átt nokkurn þátt um úrslit þeirrar
baráttu, að svo alviðurkendur gáfu.
maður og ágætismaður skipaði sér á
hvernig hann beitti hnífnum. Engi«n
læknir íslenzkur mttn hafa tinnið j þan« bekkinn.
jafnmörg og jafnmikil verk á því i Þjóðlegum fræðaiðkunum unni
sviði setn Guðmttndur Magnússon, hann mjög, enda var hann að nokkru
enda hefir e«ginn af því fengið slík.. alinn upp hjá Jóni Árnasyni. Nokkuð
Hygieniskc meddclehcr fra Island.
I. Planlægning af byer, heitir
grein, sem próf. Guðm. Hannesson
hefir skrifað í “Ntordisk tidskrift for
hygiene”, og er byrjun af fleiri grein
um, sem höf. mun ætla að rita um
heilbrigðismál vor. Bendir hann fyrst
með nokktirum orðum á sum sérein.
kenni þjóðar vorrar og inenningar,
drepttr svo á vöxt bæjanna og nauð-
synina á þvi að ltafa hönd i bagga
með skipulagi þeirra. Þá kemvtr orð
rétt þýðing á lögunttm um skipttlág
bæja, 27. júnt 1921, og loks um
byrjun þá, sem orðin er á fram-
kvæmd þeirra, og viðtökunum,
sem þau hafa fengið. Greinin er
Ijós og skemtileg eins og vartt er uni
það, sem G. H. ritar, og vekur hún
an hróður sem hann. Fjölmargir eru
þeir ttm land alt, sém nú blessa hann
látinn fyrir þau verk hans. Um langt
arabil hefir það verið svo, ef um eitt
hvert verulegt var að ræða á þvi
sviði, þá var, hva rsem var um alt Is-
land, uni það httgsað að koniast til
Guðmupdar Magnússonar. Því að
menn álitu hann vera þann “er mann
vit og minni hafði í nægsta lagi og
jafnan þótti vel til þess fallin« að
hafa ætlan og úrskurði um það, er
miklu varðaði”.
Fjölmargir IsUendingar hafa lagt
líf sitt í liendur Guðmundi Magnús.
syni og í emskis manns hendi vildu
þeir fremttr eiga það. Af lærðum og
leikum var hann talinn hvorttveggja
í senn, hinn djarfasti og varfærn.
asti. Varð þá oft að leggja skjótan
úrskurð á hvað gera ætti og hygg
ég að enn megi vitna til fornra um.
mæla: “Allir rnenn sögðtt það, þeir
er honum fylgdu í orustu og hern.
aði, að þá er hann var staddur í mikl.
urn háska og bar skjótt að höndum,
að það ráð mundi hann upp taka,
sem allir sá eftir, að vænst hafði ver.
ið að hlýða ntundi.”
Ertt það rniklir afburðamenn einir
sem slíkt álit fá og halda vaxandi
alla æfi. —
Mörg önmur læknisstörf vann Guð-
var
Þegar i skóla fór sá hróður af | mundur Magnússon. Það var fátt
Guðmundi Magnússyni, að hann væri | um lækna hér í bænttm er hann settist
gáfttmaðttr með afbrigðum. Árið her að- Hann varð þá húslæknir hjá
1883 útskrifaðist hann úr Reykjavík. mörgum fjölskyldum og langtíðast
urskóla með ágætiseinkunn og sigldi mun l)að hafa verið að sá sem eitt
þá þegar til læknisnáms í Kaupmanna smn hafði notið umönnunar hans, gat
'höfn. Fullnaðarprófi í læknisfræði s rha til þess hugsað að fá hana ann-
lauk hann þar 1890 og skorti eilítið arsstaðar.
á ágætiseinkunn.
Starf sitt heima hóf hann norður
í Skagafirði sumarið 1892, var 2 ár
héraðslæknir þar og sat á Sauðár.
króki. En 1894 var hann skipaður
kennari við læknaskólann, fluttist þá
Stiður og síðan hefir jlæknake«feilan
verið aðalstarf hans, við læknaskól-
ann til 1911, en síðan við háskólann.
Fyrir 5 árum mintust læknar og
læt'isveinar hans 25 ára kensluaf-
mælis. Ritaði Þórður læknir Sveins-
sön á Kleppi þá grein um hann. Seg-
ir þar rneðal annars um kenslu hans:
“G. M. hefir kent allar þessar
fræðigreinar (handlækningafræði,
sjúkdómsfræði og lífeðlisfræði) frá-
bæravel og rækilega, enda er þekking
vann hann að þeim málum í félögum
hér í bænum og umtal var um það,
oftar en einu sinni, að hann yrði for
seti Bókmentafélagsins, en hann var
svo störfum hlaðin á öðrum sviðum,
aö ekki mátti um of tvískifta. —
Guðntundur Magttússon var yfir.
leitt lánsmaður um æfina. Þótt fá-
tækur væri og borinn lítilli þjóð, auðn
aðist honum það, sem mörgum ís-
lenzkum afburðamanni hefir ekki
auðnast, 'að komast á rétta hyllu í
lífinu. Höfði hærri en allur lýður
varð hann í ment sinni og stétt. Virð-
ingu og ást allrar þjóðar sinnar eign-
aðist hann. Út fyrir pollinn fór hróð-
ur hans og má ættjörðin miklast af
því áliti, sem hann ávann henni.
Og enn var liann gæfumaður um
það, að hann var vel kvæntur. Kona
hans lifir hann: Katrin Skúladótt-
ir, Þorvaldssonar. Fremur flestunt
konum íslenzkum hefir hún látið ýms
opinber mál til sín taka og hvarvetna
haldið virðingu sinni. En fyrst og
fremst hefir hún verið manni sín.
um góð kona. Mun það vera sjald-
gæft að kona sé manni sínum jafn-
samhent um læknisstörf sem frú Kat.
rín var manni sínum. Eg hygg hún
hafi undantekningarlítið verið önnur
hönd hans við skurðlækningar. •—
Eitt barn eignuðust þau hjón, en ekki
varð því lengra lífs auðið, en fóst-
urbörn þeirra lifa: Jón Sívertsen
skólastjóri verzlttnarskólans og Fríða
húsfreyja á Langárfossi á Mýrum.
Stórfé gáfu þau hjón Háskóla ís.
lands, á sextugsafmæli G. M. í fyrra.
Tr. Þ.
— Tíminn.
JÓN RUNOLFSSON:
ÞÖGUL LEIFTUR.
Þessi nýútkomna kvæðabók er hin PRÝÐILEG-
ASTA JÓLAGJÖF. Bókin er nær 300 bls. og inniheld-
ur þýðingu á hinu heimsfræga kvæði Tennysons Enoch
Arden. Pappír, prentun og allur frágangur er hinn
prýðilegasti. Bókin kostar aðeins $2.00, og verður send
kaupendum fyrir það verð, burðargjaldslaust, hvert á
land sem vill. Aðalútsölumaður bókarinnar er:
SKÚLI HJÖRLEIFSSON,
Riverton, Man.