Heimskringla - 21.01.1925, Page 4

4. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG, 21. JANOAR 1925.
ffdmskrmgla:
(StofnnV 1886)
Kemur flt fi hverjum ml^vlkndefL
EIGENDUHi
VIKING PRESS, LTD.
853 og 855 SARGENT AVE., WINNIPEO,
TalMlmf: N-6537
Ver5 bla5sins er $3.00 árgangurinn borgr-
lst fyrirfram. Allar borgranir sendist
THE VIKING PREfSS LTD.
SIGPÚS HALLDÓRS frá Höfnum
Ritstjórl.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
UtunfiMkrlft tll MnftnlnN:
THE VIKING PRESS, Ltd., Box S105
UtanfiMkrlft tll rltMtjfiranm:
EDITOR HEIMSKRINGLA, Box 3105
WINNIPEG, MAN.
“Heimskrlngla Is pnbllshed by
The V'iklntr Preaa Ltd.
and printed by
CITT PRINTING Ar PUBLISHING CO.
853-855 Sargrent Ave., Wlnnlpeif, Man.
Telephone: N 6537
WINNIPEG, MANITOBA 21. JAN. 1925
Týnda landið?
Frh.
v
Sumarið eftir, eða árið 1000, fór Leif-
ur til baka til Grænlands. En stefnu gat
hann þá« ekki haldið vegna óhagstæðs
veðurs, og hann lenti nokkru sunnar, en
til var ætlast. En af því leiddi, að hann
lenti við strendur Ameríku. Var það svo
sunnarlega, að hann las vínber af trján-
um. Og því kallaði hann landið Vín-
land. En landið hafði hann þá ekki tök
á að kanna, því áliðið var sumars; hann
óttaðist ísrek, ef hann tefði og hélt því
til Grænlands. Áður en hann fór úr Nor-
egi, hafði hann heitið Ólafi konungi því,
að vinna að útbreiðslu kristninnar á
Grænlandi og sendi konungur prest með
honum til þess að greiða fyrir því starfi.
1 ferð þessari bjargaði Leifur báti, sem á
sjóhrakningi hafði lent. — Fyrir honum
var Þórir, norrænn maður, kallaður eig-
inmaður Guðríðar Þorbjarnardóttur.
Fyrir þetta hlaut Leifur viðurnefnið,
hinn hepni. Eiríki föður hans þótti ferð
Leifs hin farsælasta, en sagði þó, að á-
stæðist kostnaður og ábati þar sem hann
hefði einnig flutt “hræsnara” til Græn-
lands, og átti með því við prestinn.
Eftir að Leifur fann landið, og kann-
aði að líkindum árið eftir, hófust ferðir
þangað, og má auk hans sjálfs nefna
fyrstan Þorvald Eiríksson bróður Leifs.
Hann kom til Vínlands árið 1002. Fann
hann Leifsbúðir og hafðist við í þeim um
veturinn. Er sagt að Þorvaldur og hans
menn hafi farið talsvert um landið, það
er að segja, ekki aðeins um Massachus-
setts-ríkið, þar sem Leifsbúðir voru, held-
ur einnig suður til Connecticut og jafn-
vel Maryland-ríkis. Ásetningur þeirra var
auðsæilega sá, að setjast hér að, og er það
fyrsta tilraun hvítra manna að byggja
landið. En það fórst fyrir af þeirri á-
stæðu að foringi fararinnar, Þorvaldur,
var skotinn til bana af Indíánum. Segir
sagan, að örin er hann varð fyrir, hafi
verið eitruð. Hann er því fyrsti hvíti
maðurinn sem lætur lífið, og er hér graf-
inn. Félagar hans héldu aftur til Græn-
lands eftir tveggja ára dvöl í Vínlandi.
Þá gerir Þorfinnur Þórðarson tilraun
til að byggja landið. Fór kona hans,
Guðrún, ekkjan eftir Þorstein Eiríksson
bróður Leifs, með honum. Er hún fyrsta
hvíta konan er til Ameríku kemur. Bú-
slóð höfðu þau með sér og margt manna.
Þeim hjónum fæðist sonur, er Snorri var
nefndur. Er hann fyrsta hvíta bamið,
sem hér fæðist. Til þessa Snorra hafa
ættfróðir menn rakið ættir þeirra Björn-
stjerne Björnssons skáldjöfursins norska
og Alberts Thorvaldsins myndhöggvara.
Eftir 3 vetur urðu nýbyggjarar þessir að
hverfa héðan, vegna árása er Indíánar
gerðu á þá. Fóru þeir til Grænlands og
segir lítið í íslendingasögunum af Vín-
landi eða tilraunum íslendinga á Græn-
landi að byggja það eftir þetta. En ugg-
laust er ekki taliö að svo geti þó verið,
því heimildir eru fyrir því í íslenzkum
annálum, að ferðum hingað hafi verið
haldið uppi lengi eftir þetta. Ennfremur
er mikið gert úr því í greinum Svíanna,
sem áður hefir verið minst á, að skírteini
af ferðum prestanna til Vínlands, beri
þess órækan vott að hér hafi verið hópur
af norrænum mönnum alt fram undir þann
tíma er Kolumbus finnur Ameríku. Og
ef ferðir prestanna hafa verið eins marg-
ar og dr. A. Fredenhólm heldur frltm, er
það vissulega sönnun þess, að hér hafi
verið bygð norrænna mattma löngu eftir
ferðirnar sem getur um í Eiríkssögu
rauða, því Indíánum hafa prestanir ekki
verið að boða trú. Þeir hefðu fyrst orð-
ið að ganga á hólm við þá með vopnum.
En það er jafn ótrúlegt að þeir hafi gert
og hitt, að þeir hafi verið að boða öðrum
trú hér en norrænum mönnum.
Árið 1056 fer Jón nokkur biskup hing-
ferðir þangað eftir þetta, er óhugsanlegt.
Og hvað er sennilegra en að Kolumbus
hafi fræðst um Vínland af sögusögn ís-
lendinga. Ef erindi hans til íslands var
annað en það, að afla sér fregna og
fræðslu um Vínland, væri gaman að
heyra hvert það var.
Árið 1073 reit Adam frá Brinum bók,
er eftirtektaverð er í sambandi við þetta
mál. Adam var einhver mesti menta-
frömuður þeirra tíma, og var viðurkend-
ur um alla Evrópu, sem glöggskygn og
áreiðanlegur fræðimaður. í sögu var
hann einkar fróður og aflaði sér þekk-
.ingar á málunum frá fyrstu hendi, ef þess
að til þess að annast um andlega velférð var kostur. Bók hans sú er hér er átt
Vínlandsbúa. Að vísu tekst svo til að
hann er drepinn eftir nokkra dvöl hér.
En þá er sendur hingað Eiríkur Gnúpa-
son, sem verið hafði biskup á Grænlandi.
Og hann gegnir prestverkum hér eitthvað
fram yfir árið 1121, því þá er hann gerð-
ur að biskupi yfir Vínlandi af sjálfum
erkibiskupnum í Lundi í Svíþjóð. Og til
kváðu vera gömul skjöl er sýni, að frá
árinu 1150 til 1408, hafi að minsta kosti
15 biskupar gengt prestverkum á Græn-
landi og Vínlandi. Þetta bendir til þess,
að kirkjur hafi verið reistar hér og að safn
aðarlíf hefir átt sér stað. Og hafi kirkj-
nrnar verið margar, hefir vissulega ekki
um fámenni verið hér að ræða.
Þetta safnaðar-félagslíf hér hefir að
sjá-lfsögðu staðið í nánu sambandi við
páfa kirkjuna í Róm og útibú hennar. í
Vatican-bókhlöðunni í Róm kvað vera
skjal er greinir frá tekjum er páfinn hafði
af kirkjum á Grænlandi og Vínlandi árið
1322.
í riti er Nikulás páfi V. gaf út 1448,
er fregn um það, að síðastliðin þrjátíu ár
hafi kirkjurnar á Grænlandi og Vínlandi
orðið fyrir miklu tapi vegna árása sem
Indíánar gerðu á þær. Níu sóknir stóð- I bókar.
ust þó þetta 30 á<ra stríð, en hve lengi | Brima.
þær voru eftir það við líði, hafa engin
skýrteini fundist um.
Þetta ber þess nokkuð ljósan vott, að
klerkastéttinni í Róm og annarstaðar
hefir verið vel ljóst um landið í vestri. Og
úr því, að þeir vissu um Vínland rétt áð-
ur en Kolumbus fann Ameríku, hvað er
þá á móti því að halda, að aðrir menta-
menn Evrópu hafi einnig vitað um það,
og þar á meðal Kolumbus sjálfur?
Þá eru pílagrímsferðir þessara manna
sem vestan megin Atlanzhafsins höfðu
dvalið, nægileg ástæða fyrir því, að páf-
ans mönnum í Róm væri kunnugt um
Vínland. Guðríður kona Þorfinns karls-
efnis, sem tvö ár eða meira hafði búið í
Vínlandi, og þar ól Snorra, fór til Róm og
dvaldi þar sumarlangt. Var hún þá orðin
ekkja og efnuð vel. Hún var talin gáfuð
kona og skörungur hinn mesti. Henni
var vel tekið í Róm af klerkunum, eins og
hún átti skilið sökum mannkosta sinna.
við, var um kristnistarfið á Norðurlönd-
um. Landabréf fylgdi henni. Hann byrj-
ar á kristnisögu Danmerkur, þá Svíþjóð-
ar, Noregs, íslands og Grænlands. Og
svo bætir hann við: “Auk þessa, er land
eitt, sem margir hafa heimsótt. Það ligg-
ur í Atlanzhafi og heitir Vínland, vegna
þess, að þar vaxa vínber, sem afbragðs
gott vín er gert úr; korn vex þar einnig
ósáð.” Þetta segir Adam að hann viti
með vissu, því hann hafi fræðst um það
hjá mönnum, sem treysta megi og tal
hafi haft af þeim, er verið hafi á Vínlandi.
En maðurinn sem fræddi Adam í þessum
efnum, var Sveinn Danakonungur Ást-
ríðarson, einn sögufróðasti maður þá;
gerði Adam sér ferð til hans, til þess að
fræðast af honum um efni það er hann
var að rita. Þessi bók Adams komst í
margra hendur, þó það væri fyrir tíma
prentlistarinnar, því prestar og prestling-
ar afskrifuðu hverja bókina á fætur ann-
ari, og má reiða sig á, að af bók Adams
hafa verið til svo mörg eintök, að fjöldi
mentamanna hefir getað eignast hana, og
hafa að minsta kosti lesið hana. Er víst
talið, að Kolumbus hafi eigi síður en aðr-
ir komist á snoðir um innihald þessarar
Það eitt er víst, að hann fór til
Og ef hann var eins mikið eftir
fræðslu í landafræði og látið er, hefir
hann ekki farið þaðan án þess að ná í
bók Adams til að lesa, því þar var hún,
og er ennþá til í elstu handritum. Auðvit-
að er hún nú prentuð. Ætla nú ýmsir, að
þaðan hafi Kolumbus fengið fyrstu hug-
myndina um Vínland. Og eftir að hafa
lesið það, sem þar es skráð um Vínland,
er ekki hægt að hugsa sér, að Kolumbus
hafi getað látið við svo búið standa.
Hann hlaut að reyna að afla sér frekari
fræðslu en hana var auðvitað hvergi auð-
veldara að öðlast en á íslandi, annaðhvort
af sögunum sem þá voru skráðar, eða af
viðtali við menn er efni þeirra voru þaul-
kunnugir. Eru líkumar svo sterkar fyrir
því, að þetta hafi verið eina erindið er
Kolumbus átti til íslands, að það er tæ!p-
lega hægt að efa það.
Er nú trúlegt að kona þessi hefi ekki
minst á dvöl sína í Vínlandi allan þann
tíma, er hún dvaldi í Róm? Er hægt að
hugsa sér, að henni hafi þótt nokkuð frá-
sagnarverðara, en það er á daga hennar
dreif í þessu ókunna fjarlæga landi? í
Róm var öllu safnað er að landfræði laut
með mikilli árvekni. Hver ný uppgötvun
í landfræði var mikilsverð fyrir víkkun og
útþenslu páfaveldisins. Og þess hefir ver-
ið getið til, að frásagnir Guðríðar hafi
hvatt páfann til að senda klerka til Vín-
lands. Ekkert gat fremur vakið athygli
á Vínlandi en að kynnast merkri
persónu sem þar hafði dvalið og séð hafði
alt með eigin augum, sem sjálf var þátt-
takandinn í því blíða og stríða er þar
hafði á dagana drifið og hafði gáfur til að
segja skýrt og sannort frá því. Skilríki
fyrir öllu þessu hljóta að vera skráð í
Róm. Og hvað var því svo til fyrirstöðu,
að Kolumbus, sem hefir að einhverju leyti
ef til vill, verið verkamaður kirkju og
handgenginn klerkunum, hafi vitað um
Vínland?
Árið 1347 hrekst skip til íslands, sem
var að sækja við til Vínlands. Mennirn-
ir á skipinu, sem voru 17 talsins voru ís-
lendingar frá Grænlandi. Þá er ekki út-
lit fyrir að Vínland væri týnt. Þessa er
getið í íslenzkum annáflum, svo það er
ekki flugufrétt. En þetta eru síðustu
fregnirnar, sem á íslenzku eru skráðar af
því, að íslendingar hafi til Vínlands kom-
ið. En með því, er alveg óþarft að gera
sér í hug, að um landið hafi þeir ekki vit-
að eftir það. Þeir gátu vel hafa farið
margar ferðir þangað frá Grænlandi eft-
ir þetta. Skip þetta kemur til íslands
130 árum áður en Kolumbus kemur
þangað. Þá er Kolumbus var þar, gátu
barnabörn þeirra manna er á skipinu
voru, hafa verið á lífi. Að hugmyndin
um Vínland hafi með öllu verið glötuð
hjá* þeim, jafnvel þp ekki sé getið um
Til þess að takast ferðina á hendur
| vestur yfir hafið, þurfti Kolumbus að fá
einhvern til að styrkja sig efnalega, því
sjálfur var hann fremur efna-lítill. Segir
sagan, að hann hafi íeitað á náðir Portú-
galskonungs, en bænir hans hafi hann
ekki heyrt. Hann leitaði víðar fyrir sér,
en varð bónleiður frá að hverfa, unz
hann sneri sér til Ferdinants og ísabellu
konungshjónanna á Spáni. Þau urðu við
fjárbón hans. Ein af þeim mörgu von-
brigðum, sem Kolumbus varð fyrir í þess-
ari fjárútvegun var á prestastefnunni í
Huelva á Spáni áríð 1484. Hinir lærðu
múnkar þar spurðu hann spjörunum úr
um fyrirætlun sína. Svörin sem Kolum-
bus gaf viðvíkjandi því, á> hverju hann
bygði staðhæfingu sína um land í vestri
vóru á þessa leið: 1) eðli hlutanna; 2) á
i'rásögnum siglingamanna; 3) á því sem
lærðir menn hafa um efnið skráð. 1
fyrsta svarinu, er átt við hnattmyndun
jarðarinnar. önnur ástæðan á við það,
er hann fræddist um landið af íslending-
um. Sú þriðja á við rit Adams frá
Brimum. Annars getur hún átt og á að
líkindum við íslendingasögurnar einnig.
En nafn Adams var þá alþekt, og fram
hjá því mun Kolumbus ekki hafa gengið.
Ennfremur gerði hann ráð fyrir að finna
land um 700 vikur sjávar (eða mílui ) í
burtu. Kolumbus veit með öðrum orð-
um vegalengdina yfir Atlanzhaf til lands-
ins er hann ætlaði að uppgötva, áður en
hann leggur af stað.
Já — en blessaður vertu, munu ein-
hverjir segja. Kolumbus var að leita Ind-
lands, en ekki Vínlands, er hann fór ferð
sína. Við því liggur það svar, að Kolum-
bus hélt að Vínland, sem íslendingarnir
fundu og bygðu fyrstir hvítra manna,
væri Indland. Menn héldu jörðina þá ein-
um f jórða minni en hún í raun og veru var
og vegalengdir styttri. Og þegar hann
finnur eyjarnar undan Ameríku, kallar
hann þær Indlands-eyjar (Vestindíur)
Bera þær það nafn ennþá, þó ekki sé það
bygt á öðru en þessari röngu hugmynd
Kolumbusar.
Þá er til frásaga ein í Róm,
skrifuð af manni er Autonius
Zeno hét, um 1392 eftirtekta-
verð, í sambandi við þetta
efn.i Nichola bróðir Autoníusar
var í förum um þessar norð-
vestlægu slóðir. Hann kom til
Grænlands. Hann var með nor-
rænum sækonungi í förum
lengi, og hlektist þeim á við
Færeyjar og dvaldi hann þar 14
árin næstu á eftir. Autoníus
kom til Færeyja 1392. Reit
hann þá sögu sína. En hún
segir frá norrænum sjóhnakn-
ingsmönnum er lentu við land
það er Estitolanda var kallað
og höfðust þeir lengi við þar.
Sagan skéður um 1360. Kon-
ungurinn yfir landinu tók þeim
hið bezta og er ætlun manna
að hann og íbúarnir hafi ver-
ið norrænir menn. Bærinn var
hinn blómlegasti, og þar voru
bækur á latínu, sem aðeins
einn maður gat lesið og þýtt
fyrir hina. Sögu þessari fylgir
landabréf. Þegar sjóvolksmenn
voru búnir að gera sér skip til
að komast á> heim aftur, lögðu
þeir af stað frá Estitolanda.
Segir Nordenskjöld sjógarpur-
inn mikli, að saga þessi hljóti að
vera sögð af manni er reynt
hefði það sem þar skeður sjálf-
ur, svo nákvæm sé hún. Er nú
ætlað að staður þessi sé hinn
sami og Norumbega, og er auð-
ráðið af því hvar hann er af því
er hér segir.
Þeir, sem fyrst komu að
austurströnd Bandaríkjanna eft
ir ferðir Kolumbusar, kváðust
hafa fundið þar bæ, miklu blóm
legri og méð meira menningar-
sniði en aðra bústaði hér i
landi, og að íbúarnir hafi verið
með öllu ólíkir Indíánum; þeir
voru bæði gervilegri á velli og
hvítir á hörund. Nafn bæjarins
var Norumbega.
Frá þessum tíma til ársins
1479, eru skýrslur og skjöl til er
sýna og sanna, að ekkert færri
en 16 siglingagarpar og landa-
leitendur hafi komið við á þess
um áminsta stað, Norumbega,
og sumir dvalið þar talsvert
lengi. Á landabréfum sínum,
segja þeir staðinn ái 43°. Thevet,
er þangað kom 1556,
segir bæinn á 42° 14", sem
er nærri þar sem Boston er nú
(40° 18"). Þegar Daniel Ingr-
am heimsótti bæinn Norumbega
árið 1569, kvað hann stærð
hans um þrjá fjórðu úr mílu og
80 íveruhús taldi hann að minsta
kosti innan ba^ár-stæðisins.
Það, sem hér hefir nú verið
tínt saman, og sem flest er úr
ritgerðum Svíanna, sem áður er
minst á í grein þessari, virðist
benda ótvírætt á það, að Vín-
land hafi aldrei týnst, og hafi
mijklu lengur eftir fund Leffs
verið bygt norrænum mönnum
en ástæða er til að ætla, eftir
því sem skrifað hefir verið um
það efni á íslenzku af flestum,
eða öllum, nema af Finni Mag-
nússyni. í sögu íslands (J. J.
A.) segir að Vínland hafi aftur
týnst; sömuleiðis í Landfræði-
sögu Th. Thoroddsens, og þar
er einnig talið vafasamt, að
Kolumbus hafi komið til ís-
lands. tslendingasögurnar gera
að vísu ekki mikla grein fyrir
öðru en því, að Leifur hafi fund
ið landið. Þó gefa annálarnir
er fregnina fluttu af skiphrakn-
ingi íslendinganna frá Græú-
landi með viðinn innanborðs frá
Vínlandi árið 1347, nokkurt til-
efni til þess að ætla, að úr því
að ferðir þangað voru ekki lagð
ar niður, þá hafi ekki verið
fjarri að einhverjir hefðu tekið
sér þar bólfestu. En þó að
ekki finnist stafur um það á ís-
lenzku, er það ekki ástæða fyr-
ir íslendinga að hrópa hærra um
það en aðrar þjóðir, að jVlín-
land hafi aftur týnst, og reynd*
að rótfesta það í hugum íslend-
inga með því, að koma því inn í
skólabækur landsins. Heimild-
irnar fyrir því, sem hér er tekið
fram um það, að bygð hafi var-
að lengur á Vínlandi en alment
er ætlað, eru, eftir því sem
greinar Svíanna skýra frá, tekn
ar eftir ritum í Vatican-safninu
í Róm, eða skýrslum siglinga-
DODD’S nýmapillur eru bezta'
nýrnameðalið. Læicna og gigt.
bakverki, hjartabilun, þvagteppu,
og önnur veikindi, sem stafa frá
nýrunum. — Dodd’s Kidney Pills
kosta 50c askjan, eða 6 öskjur
fyrir $2.50, og fást hjá öllum lyf-
sölum, eða frá ,
The Dodd’s Medicina Co., Ltd.,
Toronto, Ontarío.
heimildir er sagt, er það eitt víst
að greinarhöfundarnir hafa gert
sér far um að leitast fyrir um áb
reiðanleik þeirra, áður en þeir
birtu þær. Og reynist það svo,
að þær séu, sannar, er talsvert
langt komið með að sanna, að
Leifur Eiríksson hafi einn og
eigi einn framan af því skilið
að hafa fundið Ameríku, að
hún hafi aldrei týnst eftir hans
fund, og að aðrir hafi til íslend-
inga farið til að leita frétta um
hana, áður en þeir lögðu af
stað í leitirnar. Að vísu vantar
nokkra hlekki í þá viðburða-
keðju, er þetta sýna enn þá, en
:lit margra er nú orðið það, að
Iþeir hlekkir sem þegar hafa
fundist séu nægielga margir til
að sanna mönnum þetta. Og
með tímanum, eða ef til vill eft-
ir skamman tíma, eru margir
sannfærðir um, að allir hlekk-
irnir verði fundnir.
Ymsir kunna að spyrja hvað
Kolumbusi hafi gengið til að
dylja, að hann hafi fræðst um
það af íslendingum, að land
væri í vestri. Hafa flestir get-
ið þess til, að hann hafi gjálfur
viljað sitja að framanum af
landafundinum. En þetta er ekki
víst að sé rétt tilgáta. Hitt er
líklegra, að hann hafi dulið það
til þess, að þeir er styrktu hann,
gætu notið hagsmunanna af þvf
ef um þá væri nokkra að ræða.
Viðurkenning hans var einni&
sein að koma og hann dó í fá-
tækt. En kaþólskaveldið reyndi
samt sem áður að gera sér mat
úr starfi hans upp frá þessu,
og því lengra sem leið frá láti
hans. því hárómaðra var um
frægð hans þar. Af landafundi
hans hefir alls ekki verið mikið
látið í fyrstu, hvernig sem á þvf
stóð.
Svipað má segja um þá John
og Scbastian Cabot, er taldir
eru að hafa fundið Canada árið
1497, eða ári áður en Kolumbus
komst til meginlandsins í
Bandaríkjunum. Cabotarnir
voru útgerðarmenn frá Bristol
á Engalndi. Þeir höfðu eins og
fleiri frá Bristol stundað veið-
ar við ísland, komið þar á land
og kynst fslendingum. Sigljjig-
ar voru þá tíðar milli Bristol og
íslands, og frá Bristol kom Kol-
umbus þangað. Það er eins og
það hafi verið þjóðgata ár þeim
árum fyrir útgerðarmenn, að
sigla til íslenzku fiskimiðanna
suðvestur af landinu og hve
langt fiskjar var leitað í
suðvestur, er ekki að vita. En
alla leið til New-Foundlands
fóru Cabotarnir og stigu fæti
þar á land. Þar þótti gott til
fiskjar, og um ferð þeirra er
mest talað í samandi við
fiskveiðina, en ekki landafund-
inn. Að vísu var Kolumbus þá
óðum að koma fram í
indíur, en meginlandið ekki. Það
er engu líkara en að engin frétt
hafi þótt í því að geta landsins.
af því að norrænum mönnum
var vel ljóst um það, og ef til vill
öðrum siglingamönnum í Ev-
rópu, eða frá Bristol að minsta
kosti. En fræðslu sína hafa þeir
sem aðrir fengið um Vínland frá
íslandi, eða öðrum norrænum
mönnum.
Þetta mál, sem hér hefir ver-
ið minst á, vekur talsverða
manna og fræðimanna á Norð- eftirtekt orðið. Sannanir fyrir
urlöndum. Hvað sem um þær þyí að Vínland hafi aldrei með