Heimskringla - 24.11.1926, Blaðsíða 2

/
2. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 24. NÓV. 1926.
Frá Blaine Wash-
Fréttapistlar gamlir og nýir.
Gamlir
25. nóvember 1925 giftist ungfrú
Ölöf Emilía, dóttir hjónanna Stef.
áns og Kristjönu Arnason, Law-
rence Bautswes, norskum manni. —
Ungu hjónin búa skamt frá Custer,
smábæ um 6—7 ttiílur írá Blaine.
Móöir brúðurinnar, er systir Mrs.
Stefán Christie i Argyle, og dóttir
Halldórs Magnússonar, sem lengi
bjó í sömu bygð. Nú er Halldór
blindur orðinn, og er hér vesturfrá
hjá Kristjönu og .Stefáni •— dóttur
og tengdasyni sínum.
Nýjar fréttir.
Giftingar. — Magnús kaupmaður
Thordarson gifti sig 20. ágúst s. 1.
Mariu Thorleifsdóttur. I’au ferðuð.
ust austur, til Kemp Lake, Sask., til
tengdabróður og systur brúðurinnar,
Mr. Guðmundar Guðmundssonar og
Guðbjargar Thorleifsdóttur, sem þar
hafa búið nokkur undanfarin. ar. Þau
Thordarsons ,hjón komu aftu,r 28.
sama mánaðar.
Lestrarfélagið Harpa tók hús á
þeim að kvöldi hins 31. s. m. og
færði þeim vandaðan legubekk i bú-
ið. Um 80 manns tóku þátt í þess.
ari heimsókn, og skemtu sér við
mjöð — nei, kaffi og mungát, ræð.
ur og söng, og siðast en ekki sízt,
kveðskap langt fram á nótt.
Adolph Valdason og Katrín Magn.
ússon, dóttir J. O. Magnússonar
klæðsala og konu hans, voru gefin
saman í Meþódistakirkjunni af
presti sömu kirkjudeildar, i október
síðastliðnum.
Hlífar Johnson, sonur Guðjóns
kaupmanns Johnson og konu hans,
brá sér til Bellingham einn góðan
veðurdag og kom heim sama' dag
með unga og fallega konu. — Svo
margar mismunandi aðferðir, sem
allar ná sama marki.
Alt þetta fólk hefir lengi lifað í
í Blaine — yngra fólkið alið þar
upp — og hefir nú óskiftar ham-
ingjuóskir allra, sem til þeirra
þekkja — og þeir eru margir.
Slys og dauðsföll. — Halldór bóndi
Sæmundsson varð fyrir bíl skamt frá
heimili sínu — gekk yfir þjóðveginn
sem er eggslétt steinsteypa, til þess
að ná bréfum úr póstkassa rétt hinu
megin. Bíllinn ók á hann fram, fest
ist í axlaböndum Halldórs og dró
hann allangan spöl. Halldór meidd.
ist nokkuð, en brotnaði hvergi. Lá
í rúminu um tíma, en er nú kominn
á flakk. A^ axlaböndin festust í
bílnum framanverðum, eða hann
(bíllinn) í þeim, bjargaði án efa lifi
hans.
Florence Teitsson, 11 ára gömul,
varð fyrir bíl siðastliðið sumar og
beið bana af. Þetta voða tilfelli
kom eins og þruma úr heiðskíru lofti.
Barnið hleypur eða ætlar að hlaupa
yfir brautina — það er steinsteyptur
þjóðvegur og því afarmikil umferð
þar á öllum tímum — eins og fíún
hafði svo oft gert áður. En í þetta
sinn dettur það. Það skiftir engum
togum, einn af, þessuvn hraðskreiðu
bílum er svo nærri, að hann^getur
ekki stanzað og fer þegar yfir litlu
stúlkuna, þar sem hún' liggur. Eng-
um er um kent. Slysið lá /því að
hún skyldi detta einmitt þarna. —
Aumingja foreldrarnir bera heim —
eða þeim er. fært heim einkabarnið
þeirra, sem fyrir augnabliki síðan
hljóp frá þeim fult af fjöri- og æsku-
gleði — nú liðið lík.
Samhygð, samhrygð, er,það eina,
sem maður getur látið syrgjendunum
1 té, við svona tækifæri, og það að-
eins með þögninni. Sorgarstaðurinn
— sorgarheimilið er ‘‘helgur staður”,
og þangað voga fáir fótum að stíga.
Tíminn ef sá eini, sem vogar að
koma við, um leið og hann fer fram
hjá, og hann fer mildum, græðandi
höndum um hjartasárin.
/ Benedikt Sigvaldason, getið í sið.
asta fréttabréfi mínu, sem sjúklings
er lengi hefði verið veikur, lézt að
heimili sínu 4. ágúst s!.. Hans var
nýlega getið í Lögbergi.
Sveinn Kristinn Sigfússon, piltur
um tvítugt, vurð bráðkvaddur norð-
ur i Alaska 26. september s!.. Líkið
var flutt til Blaine og jarðað þar.
Þar hvílir móðir hans og afi. Sveinn
sál. var fæddur í Blaine, misti ungur
móður sína; fluttist með föður sín.
um og stjúpmóður til Bellingham,
Wash., og þar hefir verið heimili
hans.
Sveinn var sonur Freemans K.
Sigfússonar og fyrri konu hans
Kristínar, dóttur Kristjáns Casper,
sem nú er í Blaine.
Sigurlaug Hjálmsson er og nýlát.
in. Hún var tengdamóðir Askells
bónda Brandssonar. Veit eg að henn
ar. verður nákvæmlogar getið af
öðrum, og læt eg því þetta nægjá
hér.
Nýir innflytjendur. — öldungur-
inn Magnús Jónsson og kona hans
Margrét — fyrmeir frá Fjalli —
komu hingað frá New Westminster,
B. C., s. 1. sumar og búast við að
dvelja hér framvegis. Magnús er,
eins og flestum er kunnugt, blindur
en furðu hress. Margréti er mjög
farið aftur, sem von er. Bæði eru
þau háöldruð. Hve ntargir skyldu nú
minnast þeirra, af gömlum kunningj
um, sem svo oft hafa notið gestrisni
þeirra, i andlegum og líkamlegum
skilningi. — Hve margir? —
Herra Sigurður A. Andersorr fra
Hallson, N. D., kom hingað vestur
í maí síðastliðnum, og er nú seztur
að 5 einu af húsum stnum hér í bæ.
Sigurður hefir tekið sér ráðskonu,
Soffíu að nafni. Hún kom og það-
an að austan haustið 1925, í október,
með þeim hjónum Dartíel Johnson
og konu hans. Þessa láðist mér að
geta í síjasta fréttabréfi minu héð-
an. Þau Sigurður og Soffía láta
nú bæði vel yfir lxðan sinni, og hafa
sýnilega yngst um 20 ár í veðurblíð.
unni hér vestra. Sigurður er bjarg-
ráður allra bjargleysingja, dittar að
húsum og hjöllum þeirra, sem ekki
kunna að gera það sjálfir — og ger.
ir það bæði fljótt og vel. Hann er
enn afburða starfsmaður, þrátt fyrir
árin, sent halda áfram að hlaðast að
baki honum. Af öllu þessu vr hann
góft viðbót við gamalmennahópinn
hér, og öllum kærkominn.
Lotp's Wulffe, ásamt fjölskyldt^
sinni, er nýkomin naustan frá Hall
son,
Sir Oliver Lodge talar
um dauðann.
Hinn heimsfrægi Sir Oliver Lod.
ge, er hverju barni kunnur á Eng-
landi. Hann flytur. ræður sínar, ým.
ist á ræðupöllum eða i fjölsóttustu
kirkjurjt Englands, en fólkið þyrpist
að hlusta á hann, og eins og drekk-
ur hugmyndirnar af vörum hans. Ett
jafnótt og hann er búinn að flytja
ræðuna, kemur hún út pre'ntuð í
fleiri eða færri blöðum.
Hann flutti nýlega ræðu i Krists
kirkjunni í London i Greyfriars St.,
og talaði þar um dauðann.
Sag^i hann, að dauðinn væri eins.
konar æfintýri. Það væri bæði sorg
og söknuður, að þurfa að skilja við
vini sína, en þetta væri líka blandað
gleði. Lífið sjálft, þessi hluti manns
ins, sem réði pg stjórnaði öllutn 'gerð
um og öllum æfiferli mannsins, not-
aði fyrst og fremst starfsþrek hans
og vilja, og s’týrði og leiðbeindi hon.
um á öllum hans vegum. Lífið" not-
aði efni og hjálpaði því til að lifa,
en var þó að öllu öðru leyti fráskilið
við það, átti ekkert skylt við efnið.
Fyrir áhrif lífsins voru allir hlut.
ir og verur framleiddar, frá skeljum
á sjávarströndu til hinna skrautlegu
halla auðmannanna, og hinna 'tigu-
legu dómkirkna. Lífið sjálft neytti
aldrei afls, en það var orsök til þess
að aflinu var beitt og hlutirnir voru
hreyfðir.
Þá er enn annað: Lífið vonar og
elskar, og til þess að lífið gæti haft
áhrif á efnið, eða umhverfið, þá var
það útbúið með líkama, rétt eins og
söngmaðurinn og píanóleikarinn verð
ur að hafa verkfærið og raddfærin
til þess að spila á og syngja riféð.
Eru^nú nokkur líkindi til þess, að
sálarefni það, sem hugsaði, vonaði,
elskaði og útbjó í yztu æsar eitt eður
annað, að það hafi verið takmarkað
í framkvæmdum sínum? Sú hug.
mynd er óhugsandi og yitfirring ein.
Nú sem stendur þekkjum vér aðeins
eina tegund af likama, þenna eða
N. D. Sendi konu sina með I Þessa !arSnesku ,íkami’ a,,a fíerSa úr
tveim börnum nteð járnbraut vestur,
en kom sjálfur með tveim sonum
sínttm alla leið að austan i Fordbi’.
Laglega af sér vikið, þegar þess er
gætt að komið er fram í október og
vegir mjög farnir að spillast. Wulffe
gerir ráð fyrir að setjast hér að
Hann er tengdasonur hjónanna Dan.
iels og Kristinar, sem hingað fluttu.
einrjig frá Hallson, N. D., í október
1925.
Guðntundur Guðmundsson frá
Kemp Lake, Sask., er og nýfluttur
hingað ásamt konu sinni og börnum,
og gerir ráð fyrir að setjast hér að.
Hann er ntágur konu Magnýsar
kaupmanns Thordarsonar.
Ferðafólk. — Frú Líndal, kona J.
Lindals i Blaine, brá sér austur til
Pembina N. D„ til að sjá foreldra
sína og systkini, sem hún heíir ekki
séð í kringum 20 ár. Hún fór í júní
og kom aftur um mánaðamótin júlí
og ágúst. I þeirri ferð kom hún til
Winnipeg og hitti þar nokkra forn-
kunningja.
Frú Sigriðut Pálsson fór og aus"t.
ur síðastliðið sumar. Sat á Lúterska
kirkjuþinginu fyrir hönd Blaine-
safnaðar. Þá fór hún út i Alfta.
vatnsbygð og hitti þar ýmsa forn-
vini og siðan til Norður.Dakota. að
hitta þar systur sína, konu Svein«
Norfield. sem margir kannast við.
efni, mennina, dýrin, jörðina og alla^
hluti á henni. En. vissulega voru
fleiri hlutir til í hinum likamlega
heiml. En það er líka til "ether”
í heiminunt. Sem stendur er “ether
rúmsins” ósýnilegur, en eg býst við
þvi'sem liklegu, þó að það sem stend-
ur sé hugmyndasmíð (speculation),
að vér, áður en langt líður, getum
búið okkur til verkfæri úr öðru en
þessu sýnilega og áþreifanlega efni
(matter).
Dauðinn var og er aðskilnaður sál-
ar og likama, aðskilnaður sálarefnis.
ins og hins líkamlega, áþreifanlega
efnis. iEn það er sitt hvað dauði lík-
.amans og dauði sálarinnar. .Það hef
ir engin ngetað sýnt eða sannað, að
sálin hafi dáið. Það eina, sem vér
getum sagt, er að hún hafi horfið
sjónum vorum, ettda sáttm vér hana
aldrei. Einnig fór sálin, andinn
aldrei i gröfina. Þess vegna er það,
að vér hljótum að segja, að hinir
dauðu vinir vorir séu lifandi, og
sálin væri skilin við líkama þeirra,
þegar vér lögðum hann í gröfina.
Vér megum ekki hugsa um grafir
vina vorra með sorgfullum tilfinn.
ingum. Hugsuni sent allra minst um
grafir þeirra; sú hugsun hefir ein-
lægt verið hjátrú og hindurvitnum
bundin. Eg hefi aldrei farið. að sjá
gröf drengsins* mtns, Raymonds, á
Frakklandi. Hann hefir beðið mig
Sigríður hafði góða ferð og ánægju- j gera það ekki. Hann segir við
lega. Þótti gott að heimasækja fólk | mi?> ÞeSar eg sé hann látinn: Mét
og forn^r stöðvar.
Hér er stödd frú Asta Arnason
frá Pembina. í kynnisför til vina
sinna frá fyrri timum, þar i Pem.
bina. Hygst hún að dvelja hér )
vetur.
Andrnv Daníelsson, hintt dugíegi
og framgjarni landi vor, náði kosn-
ingu í þriðja sínni, sem þingmaður á
rikisþingið i Olympia, Wash. Bend.
ir það á traust fólks á honum. Enda
var hann kosinn með miklum meiri.
hluta yfir gagnsækjanda sinn, og að
kalla hávaðalaust.
Líðan fólks vors hér er yfirleitt
góð. Atvinna hefir verið með mesta
nióti og tíðarfar hið ákjósanlegasta.
M. J. B.
er ekkert ant um gröfina /mína á
Frakklandi. Eg lagðist aldrei í neina
gröf á æfi minni. Og ef menn vildu
reyna að losna við öll þessi grafar.
vandræði, við þessa miðalda hjátrú
og hindurvitni, að þeir þyrftu endi-
lega að liggja i gröfinni og bíða þar
eftir upprisunni, kannske miljónir
ára, þá myndu þeir nú þegar geta
farið að skoða dauðapn sem æfintýri,
sem náttúrlegan viðburð, sem ' þeir
ættu að bjóða velkominn, í stað þess
að hræðast hann og óttast alt lífið
í gegn, sem þeir gera nú.
Hvað hið komandi líf snertir, þá
segir Lodge oss: “Þeir segja oss;
að þeir hafi Irkami, ekki úr þessu
jarðneska efni, heldur úr einhverju
öðru efni, og það er þétt, verulegt
efni. áþreifanlegt, og stórum betra
en hið jarðneská efni líkama þeirra.
Og þeim þykir vænt um það, og
þeir segjast ekki myndu vilja koma
aftur, hvað sem í boði væri. En
hvað rúniið snertir, þá get eg lítið
sagt um' það. Þeir segjast vera alt
í kringum oss. Þeim virðist alheim.
urinn vera óbreyttur eftir að þeir
dóu, eða skildu við þetta jarðneska
líf. Meðan þeir lifðu, þektu þeir
aðeins þenna jarðneska heim og þetta
jarðneska líf. En eftir á kyntust
þeir alt öðru lífi.
F.n hvernig getum vér vitað þetta,
að þessir vinir vorir lifi í öðrum
heimi glaðir og ánægðir, kátir og
fjörugir. Eg get ekki efast um það,
því að eg tala svo oft við þá. Þú
getur ekki efast um tilveru þeirra
manna, sem þú talar við í gegnunt
telefóninn, eða með þráðlausum
skeytum í gegnum loftið. Eg full-
yrði það við yður, að þeir lifa. —
Kærleikurinn brúar gjána, sem er á
milli vor og þeirra. Kærleikurinn
hleypur yfir dauðans gjá. Og ef að
vér lítum á það með hinu kalda
auga vísindanna,'þá hlýt eg að segja
yður, að það er ekki hægt að neita
þessu, en það er hins vegar margt,
sem styður það og styrkir. Eftir þvi
sem eg veit bezt, sejn vísindamaður,
þá er það satt og, tétt sem eg segi:
lífið heldur áfram. Og það er undir
því komið , hyort vér verðum sælli
þar en hér; það er undir því komið,
segi eg, hvernig vér breytum^í þessu
lífi, hvernig vér notuðum tækifærin,
sem vér fengum; en áfram til ann.
ars lífs hlutum vér að fara. En þar,
nefnilega í öðru lífi, geta menn farið
bæði upp og niður.
En óttist ekki.
Vér erum orðnir svo vanir við að
skoða hlutina og alt sem fyrir oás
kenutr, frá vissu, sérstöku sjónar-
miði, að vér eigum erfit með að líta
á bá á nokkurn annan hátt, vér get.
um tæplega hugsað oss það mögulegt.
En þegar eðlisfræðingar fóru að
eiea við svo niargt, sem dularfult var
og skilningarvitin gátu ekki gripið,
þó að þetta væri alveg eins verulegt
og satt,. eins og svo margt annað,
sem vér gátum þreifað á og skoðað í
krók og kring, þá gat Sir Oliver
Lodge séð það og skilið, þegar
hann fór að skoða þetta á vísindaleg-
an hátt. Éðli og náttúra efnisins
breytist gersamlega, þegar þetta verð
ur skoðað frá sjónarmiði 'visindanna.
Mannkynið var alt ein familía og
þjóðirnar fóru að vingast hver við
aðra. Það var undir sjálfum oss
komið, hver útkoman yrði á öllu
þessu.
Sir Oliver lauk svo ræðu sinni
með þessurn orðunt: Eg hlýt að
segja yður það, vinir mínir, að heipi-
urinn í kringum oss er fegurri bg
stórkostlegri en vér getutrt ímyndað
oss. Vér getum aldrei ímyndað oss
hlutina betri en. þeir eru. Og bví
peira sem vér skygnumst inn í leynd-
ardóma náttúrunnar, því átakanlegri
verðttt hjá oss undrunin yfir þessu
öllu saman og lofgerðin og þakklæt.
ið til skaparáns, fyrir þetta alt sam-
an. Þessi vera vor á jörðitini er eig-
inlega ekkert annað en æfintýri.
stuttur undirbúningsskóli, sem bendir
til æðri og frekari æfintýra. Og ótt-
ist ekki, því að óttinn! er kveljandi.
En fullkominn kærleiktir hrekur burtu
allan ótta. Og það er min síðasta
kveðja til yðar allra.
M. J. Sk. þýddi lauslega.
er stór hindrun fyrir framkvæmdun-
um, og það mætti telja upp ótal önn.
ur dænti þessu lík, ef þess gerðist
þörf.
í nánu sambandi við framleiðsluna
er afurðasalan, og er sama að segja
um hana, nema fremur sé. Lag get-
j ur ekki komist á hana nenia hið opin
] bera taki hana í sínar hendur, sum.
part til þess, að afurðirnar verði ekki
bókstaflega að engu, eins og komið
hefir fyrir með síldina, en sumpart
sjá um, að fyrirtækið gangi sem
bezt, bæði vegna heiðursins og til
þess að halda stöðunni.
Þegar farið er að gá betur að,
kenntr í ljós, að flestar tegundir
framleiðslu eru þjóðnýttar í ein.
hverju landi, þó það sé eitt fyrir-
tækið í eintt landintt, annað i hinu.
Hér á Islandi hefir verið einkasala
á matvöru, steinolíu, tóbaki og fleiru
og farið ágætlega úr hendi. Hér er
þjóðnýting á síma, sem víða erlendis
til þess að gera útflutninginn jafnari j er einkafyrirtæki, og ríkisrekstur á
og eðlilegri. En þó einkum til þess
að útvega nýja markaði, sem tví-
mælalaust er framkvæmanlegt, en
kostar í fyrstu stórfé, sem óhugsandi
er að fáist lagt fram, meðan einstak-
ir menn verzla nteð afurðirnar, hver
út af fyrir sig. ^
Þá er að athuga hina orsökina til
þess, að þjóðnýtingin er ekki þeg-
ar frantkvæmd, sent er mótstaða
póstmálum. A stúdentafundi, senx
haldinn var í Reykjavik um jafnað.
arstefnuna, hélt eir.n ræðuntaður þvi
fram, að það væri minni vandi að
stjórna póstmálum og símanum en
almennum framleiðslutækjum. En
hvað mun póstmeistari segja um þá
skoðun, að staða hans sé vandaminnt
en stjórna síldarverksmiðju, eða
hvað mun símastjórinn segja um
auðvaldsins — mótstaða þeirra, sem j þa$, að það þurfi minni hæfileika
eiga framleiðslutækin. Sú mótstaða I og kunnáttu til þess að vera lands-
er í alla staði eðlileg, því mönnum er símastjóri en til þess að standa fyrir
eðlilegt að vera vantrúaðir á, að það togaraútgerð ?
sé til almennings heilla, sem skaðar' Þeir, sem tala um, að rekstur at.
þá sjálfa. Enda eru jafnvel margir vinnufyrirtækjanna mttni farnast ver,
svo gerðir, að þeir meta að engu ■ ef ekki væri eiginhagsnutna að gæta,
almenningshagsmunina, nema það sé' gá ekki að, hve hörmulega þ'essi
jafnfratnt þeirra eigin hagsmunir.
Það er því ekki að furða, þó auð.
valdsstéttir allra landa berjist með sv° fvá:
hnúutn og hnefum gegn jafnaðar-
stefnunni — móti því að fram.
leiðslutæhin, sem nú gefa þeim svo
mikinn gróða, verði þjóðnýtt. —
Auðvaldið heldur úti með miklum
kostnaði dýrum dagblöðum, til þess
að halda uppi núverandi þjóðskipu-
lagi, en auk þess eru víða bæði kirkj
ur og skólar notaðir i sama tilgangi,
og þeir kallaðir þar æsinagmenn,
glæpantenn, eða annað vcrra, sent
vilja afnema það þjóðfélagsskipulag,
þar sem það viðgengst, að allir fái
ekki nóg að borða, ekki einu sinni
börnin.
Auðva/dið á sér góðan liðsstyrk,
þar sem íhaldslundin er, sem álítur
alt gott,.já, meira að segja alt óhæft,
öðruvísi en það er á líðandi stund.
Þessarar íhaldslundar verða
menn
alstaðar varir í dýraríkinu og því
meir, því neðar sent dregur i það.
rekstur gengur oft nú.
I Ægi segir Sveinbjörn Egilssoti
“28. maí 1908 kom eg að Gufu-^
nesi; þá lágu þar 2 kútterar í
fjörunni við Gufunesvíkina, “PaL
men” og “Sjöstjarnan”. Sig-
urður bóndi á Gufunesi sagði mér
að þessi skip hefðu legið þar lengi
og að “Palmen’’ hefði verið á
landi í 3 ár. Ut á þetta er ekkert
að setja, en það, sem mér þótti
þá undarlegt, var, að ekki var far
ið að hirða seglin, þau voru öll
nieð tölu og lágu t druslum á þil.
farinu, nema stórseglið, það hékk
utan á skipshliðinni, en þó ekkt
farið að leysa það frá siglunni, en
svo var það orðið fúið, að eigi
varð tekið í það án þess það rifn-
aði.”
Ötal dæmi þesu lík upp á það.
hvernig sjávarútvegurinn er rekinn,
En í mannkyninu er mikið af þessari mætti tilfæra. T. d. vortt skipin
ihaldslund; það er arfur frá dýra. j Matthildur ’ og “Guðrún”, hvort.
sálinni. | tveggja góð og sterk skip, látin liggja'
á Eiðsvík. þar til þau rak á land, en
siðan látin liggja á landi þar til þau
voru orðin gerónýt. “Velocity”, af-
bragðsskip, með- bezta útbúnaði, var
Þar sem auðvaldið er nógu öfl
ugt, ber það niður ja”tnaðarstefn. I
una með harðri hendi, en nú er svo1
komið í flestum löndum, að það
látið liggja á Eiðsvík, þar til það
treystir sér ekki til þess að beita svo ^ sökk meg rá reiea( af þvi
auðsæjum ójöfnuði. En enginn, sem þafi yar a]drej punlpafj,
þekkir veraldarsöguna, mun láta ser
detta t hug, að auðvaldið grípi ekki
Togarinn “Ingólfur Arnarson”
sigkli i heiðskíru veðri á land á
Jafnaðarstefnan.
Niðurl.
En það er ógerningur að koma
þessari haust- og vetrarvinnu þann.
ig fyrir að það geti verið einstakra
manna gróðavegur. Þess vegna er
þetta heldur ekki framkvæmt; því
fjármagnið í landinu og þar með
framleiðslutækin eru í einstakra
manna höndum, ert ekki eign sjálfs
þjóðfélagsins. Hér er ágætt dæmi
þess, hvernig einstaklingseign fram.
leiðslutækjanna hindrar framleiðsl-
una. En það sem hér hefir verið
sagt um húsagerð, á að miklu leyti
einrtig við um gerð Jýmissa opin.
berra mannvirkja. svo sem skólahúsa,
bókasafna, brúa, vega, hafnargarða,
og líka að miklu leyti um ræktun
landsins, þar með talin ræktun nýrra
skóga.
Það ber að sama brunni með þetta
alt, að eignarréttur einstaklinga yfir
framleiðslutækjum og fjármagninu
til hvaða ráða, sem það álítur bezt 0ddevrinnj> kostaði þag eitt
duga, þegar þvi verður að skifta, mannslif að ná honutn út aftur> af
hvort yfirráðin yfir fjármagninu o? því aR þag var farið viölika honduíT
framleiðslutækjunum eigi að ganga ^ afi n- honum út_ eins og a5
úr^ höndum þess, eða ekki. I koma honum þarna 4 ]and. Togar.
Við jafnaðarmenn erum stundum inn “Marz'” braut svo ferlega land-
spurðir að, hvort við viljunt láti helgislöginn, að han nstrandaði við
þjóðnýta völf framleiðslutæki. Svar-1 Qerfiahó1n)a meg' botnvörpuna út.
ið er: Við viljum þjóðnýta a1la byrðis, en máske sttntir vilji nú freni
framleiðslu, sem er þannig háttað,' ur te]ja þa« “slys” en óhönduglega
að hagkvæmara er að reka fyrirtæk. I rekna botnvörpuveiði.
in í stórúm stíl en smáuni. Og þar | Tölttverður hluti af sjávarútveg-
sem þjóðnýting verður ekki fram- inum bvggist á veiðarfærum
sem
kvæmd, af því hún af þessum orsök- heitt eru sild ega ÖSru agni
um á ekki við, viljum við, að komið |ihur engin. vertíð þannig i neinni
verði á öflugum samvinnufélagsskap veiðistöð á landintt. aö einhverjir
meðal smáframleiðenda og þeim séu ekki heituiausir ]engri eSa
trygt fult verð fyrir afurðir sínar, skemmri tima, þd afi allir viti) ag góð
með ríkiseinkasölu á þeim. íshús eru óyggjandi ráð til þess að
Það heyrist stundum fra mótstóðu. gCyma heitu. Það er ennþá óútreikn
mönnum jafnaðarstefnunnar, að fyr- as, hvað sjávarútvegurinn tapar ' ár.
irtækjum muni ekki verða eins vel ]ega a beituleysinu, en víst er, að
stjórnað, ef rnenn sétt ekki að vinna þah er ekki undir 7 miljón króna að
fyrir sjálfa sig. Þessi viðbára er svo meðaltali á ári. Það er ekki lengi að
barnaleg, að hun er tæplega svara. draga sig saman, t. d. á Austfjörðum,
verð, því hún er bygð á þeim ntikla hegar það kentur fyrir, að meirihlut-
misskilningi, að það séu aðeins for- inn af ölkmt vélbátum, að ótöldum
stjorarnir, sem vinni. Það eru hjúin, róðrarbátafjöldanum) eru beitulausir,
sem gera garðinn frægan, og það er þegar vorhlaifpið kenuir, sem aldrei
verkalýðurinn, setn vinn.ur við fyrir. stendur nema stutt.
tækin, undirverkstjórar, yfirverk- /\ð sjávarútvegurinn er ekki bet.
stjórar, umsjqnarmenn o. s. frv., er ur rekinn nú en Sveinbjörn Egilsson
ekkert eiga í fyrirtækjunum, sem vel. ]ýsir honuni, má sjá a'f hinum mörgtt
gengni fyrirtækjanna er komin undir, mótorbátum, sem hafa grotnað nið-
engu siðqr en æðsta forstjóranum. ur hér á Reykjavíkurhöfn, síðustu
Og það dettur víst engum í hug að arin.
álíta, að fólki þessu, sem upp var ,T>egar farið er að rannsaka allan
talið, muni kærara að vinna fyrir rekstv,r framleiðslttnnar, eins og nú
hagsmuni einhverra auðborgara en er, kemur fram svo mikið stjórnleysi
hagsmttni almennings og þar með og hringl, að furðu sætir. T. d. þeg.
hagsmuni síns sjálfs, ar athugað er, hvaða mótorar eru
Flest iðnaðarfyrirtæki heimsins notaðir i báta hér, kemur í lj ós, að
eru rekin af hlutafélögum, en for- anar þær vélategundir, sem nefndar
stjórar þeirra hafa ekki annara hags en, hér á eftir, eru í bátum hér:
muna að gæta fvrir sjálfa sig, en Hansa, Tuxham, Bergsund, Alfa,
þeirra, sem þeir lika hefðu að gæta Hera, Brunvoll, Vesta, Skandia, Gi-
fyrir þjóðnýttu fyrirtæki, það er áð deon, Dan, Bolinder, Populær, Avart.