Heimskringla - 08.12.1926, Blaðsíða 1

XLI. ÁRGANGUR.
WINNIPEG, MAN, MIÐVIKUDAGINN, S. DSEMBER 1926
NÚMER 10

j CAN
S mm-ommm-ommm-omm^ommm-oim
Eftir sæmilega áreiöanlegum frétt—
um frá Ottawa, er þaö bersýnilegt aö
framsóknárfloikkur Albirtinga (h'efir
ekki meiri trú en svo á þeim fram -
sóknarmannaleifum úr hinum fylkj —
unum, sem enn kallast þvi nafni, aö
þeir ætla aö mynda sinn eigin flokk,
og er talað aö oddamaður flokksins
muni verða Henry E. Spencer.
Ennfremur er sagt aö Saskatche—
wan framsóknarmenn ætli ekki i
stjórnarliöiö. Eru þeir fjórir: A. M.
Carmichael, M. N. Campbell. W. A.
Fansher og John Evans. Þá er og,
hermt, aö af “framsóknarmönnum’’
Manitoba ætli 5 ekki aö satneinast
liberölum, nefnilega: T. W. Bird,
W. J. Ward, L. P. Bancroft, W. J.
Lovie og James Steedsman. — Um
Bird var aldrei neinn vafi, og máske
ekki um Ward og Lovie. Hinir
veröa enn aö teljast vafafé, sérstak—
Jega Bancroft vinur vor. Þá má og
virðast einkennilegt, að Milne geng-
ur í liberal flokkinn. Hann bauð sig
þó frarn sem eindreginn framsókn—
armaöur í haust. Þá eru engin lík—
indi talin á því, aö Miss Agnes Mc—
Phail, B. W. Fansher og John King,
frá Ontario, gangi undir merki Mr.
MacKenzie King. Sé þetta rétt, þá
verða, meö verkamannaþingmönnun—
um, 26 stjórnarandstæðingar á þingi, I
auk conservatíva.
________
Fylkiskosningarnar í Ontario fóru1
Jtannig, að þær urðu fullur sigur fyr
ir Mr. Fergusson og conservatíva—
stjórnina. Hlaut hún 74 þingsæti af
112. Liberalar fengu 14, framsókn—
armenn 14, óháöjr libeÆls 4, liberal—1
prógressív 5 og verkamananflokkur—
inn 1. Er þannig fyrirsjáanlegt, að
hræsnisbanninu veröur létt af Ont—
ario, og sennilegt aö fylkiö taki aö
sér vínsöluna, en vonandi þá um
leið aiíi henni verði skynsamlegar
fyrirkomið en hér.
Tíðin hefir verið afskaplega slæm
það sem af er vetrinum, svo aö menn
muna varla annaö eins; einlægar
stórhríðar og hörkufrost með köfl—
■xim. Er nú fallinn meiri snjór en
féll í allan fyrravetur. Á stórvötn—
tmum eru samkværht síðustu fréttum
nni 100 gufuskip föst í íshroöa, og
sum rekin í strand af ísnum.
Eftirlitið með vínsölulögunum, eða
bannlögunum, sem sumir nefna svo,
hér í Winnipeg, hefir víst frá því
fyrsta verið fullkomið hneyksli, og
hefir að minsta kosti verið það um
langan tíma. Hefir gengið svo hér, eins
og víöar, að hver visar sökinni af
sér. En vitanlega dylst engum, að
sökin liggur fyrst og fremst hjá
dómsmálaráðherra fylkisins. Heims—
kringla hefir getið um þaö áður, að
Mr. Craig reyndi að fá Winnipeglög-
regluna til þess aö taka að sér alla
ábyrgðina á eftirlitinu fyrir litla
borgun. Neitaði lögreglan þeim
heiöri, sem vonlegt var.
En nú á þessum síöustu og verstu
tímum, er taliö um afskiftaleysi dóms
málaráðherrans orðið svo hávært, aö
hann h'efir fundið til þess að hann
þvrfti að bera blak af sér. Hefir hann
AD A |
og reynt það, og vill Kenna Winni—
peglö'gregiunn.i. Bregðaít yfiltmenn
hennar illa við, sem vonlegt er, og er
nú orðjnn, töh.Verður kurr út af
þessu, sérstaklega síðan að Stubbs
dómari vítti opinberlega hirðuleysi
dómsmálaráðherrans. Er jdómarinn
nú kominn aftur út á vígvöllinn af
því að hann. telur sakargiftir dóms—
málaráðherrans á hendur Winnipeg—
lögreglunni koma sér við, en hann
er meðlimur Winnipeg Police Com—
mission.
Stubbs dómari segir skýlausum
orðum í Free Press í gær, að eigi
þýði að vera nteð nokkur látalæti um
það, hverjir eigi að gæta bannlag-
anna.
Sannar hann, með því að skírskota
til laganna, að umsjón með þeim hvíli
á skrifstofu dómsmálaráðherra. Megi
dómsmálaráðherrann þess vegna láta
hverja skoðun í ljós er honum sýn-
ist, að hann geti þó aldrei komist
fram hjá fyrirmælutn laganna. Og stí
staðhæfing hans, að skilrílki bæjarins
sýni, að eftirlitið hér sé fullkomlega
í höndum Winnipegborgar sjálfrar,
sé alveg þveröfug við sannleikann, þar
sé enginn stafur fyrir slíku. Eftir—
litið með bæjarsölu, og reyndar hvar
sem er i fylkinu, sé í höndum fylkis—
stjórnarinnar fyrst og fremst. Anrtað
mál sé það, að bærinn sé reiðubúinn
að aðstoða stjórnina, en fjarstæða sé
að ætla lögreglu bæjarins að hafa
eftirlitiö á hendi; sé hún alt of fá-
liðuö og því engin afsökun fyrir dóms
málaráðherrann að fækka lögreglu-
liði fylkisins, eins og hann hefði gert,
i þeirri von að bærinn gæti farið inn
á þess starfssvið. — Þykir Mr. Craig
hafa orðið iTla úti fyrir dómaranum.
Fyrsti bæjarstjórnarfundurinn hé
eftir kosningarnar, varð býsna sögu
legur. Simpkin bæjarráÖsmaður be
fram mjög alvarlega vottfasta ákær
á hendur fylgifiska og kosningasmal
Webbs borgarstjóra. Höfðu þei
kosningadaginn verið að pukra me
skjal, þar sem skráð voru ýms fyrir
mæli um það, hvernig kjörstjóra
þeir, er fylgdu Webb, skyldu haga sé
Var þar meðal annars þessi klausa:
“Standi svo á, er kjörstað skal lok
að þar sé inni hópur manna, sem vilj
greiða atkvæði og búnir'eru til þes
þá ætti að leyfa þeim, en. þó þvi að
eins, aö þér .... séuð .... sannfærðr
um, að meirihluti þeirra muni kjós
frambjóðanda vorn. Sé meirihlutin
mótfallinn frambjóðanda vorum, þ
ættuð þer að krefjast þess að kjör
staðnum sé lokað á fyrirskipuðui
tíma.”
Ýmislegt fleira var fundið a
kosningunni, en þetta óþrifalegas
Reyndi borgarstjóri að velta þess
yfir á andstæðinga sina, en tók
ekki. Að minsta kosti ekki 'beti
en svo, að bæði Free Press og Tri
bune hafa farið mjög hörðum orðu
um þetta tiltæki, og án þess að bei
nokkrar brigöur á staðhæfingar M
Simpkin s. F.n. þaö situr sjálfsaj
við hörðu orðin. Kjosendur gleyn
fljótt: sérstaklega svona smábrellu:
— -jafnvel þótt ógeöslegri séu.
Erlendar fréttir.
Bretland.
Eins og skýrt var frá í síðasta
blaði, er óhætt að telja kolaverkbann
ið, eða verkfallið, á enda og það meö
algerðum ósigri nániumanna, að kalla
má. Að vísu höfnuðu 461,000 af
þeim 774,000 námumönnum er at—
kvæðí greiddu, friðarskilmálunum,
en fulltrúarnir afréðu samt að gefast
upp, þar eö víst var orðið, að
400,000 manns væru komnir aö vei
og dagiega bættust fleifi í þann h
auk þess sem skortur og hungur ■
farið aö sverfa svo að velsku
skozku kolanemunum, sem örugga!
stóðu, að likamlegt mótstöðuafl þei
var víðast algerlega að þroturn ko
ið. Ekki gengu þó fulltrúar kolane
að neinum samningum fyrir þei
hönd; vildu ekki binda þá forn—
spurða, heldur láta hvert hérað fyrir
sig um það, aö hvaða samningum það
getur eða vill komast. Verður þann
ig fvrst um sinn að minsta kosti,
ekkert samræmi um kaupgjald eða
vinnutíma, og má ganga að því vísu,
að hvorttveggja verði lakara en áður
var. Þó á að koma á samningafundi.
og vita menn það eitt, að námueigend
ur heimta samninga til þriggja ára,
en kolanemar vilja ekki bindast samn
ingum nema til eins árs.
Afarmikla ^ftirtekt hefir það vak—
ið, að Lieut. Coinmander i sjóliðinu
og arfgengur lávarður, Hon. Joseph
M. Kenworthy, einhver allra dug—
mesti og gáfaðasti þingmaður liberal
flokksins, hinna yngri manna, hefir
sagt sig úr þeim flokki og gengið í
flokk verkamanna. Sagði hann af
sér þingmennsku um leið, en bauð sig
auðvitað fram í kjördætni sínu við
aukakosninguna. Fór svo að kjósend
ur aðhyltust stefnubreytingu hans og
endurkusu hann nieð miklum meiri—
hluta. Fékk hann 16,145 atkv., I,.
E. Gaunt, conservativ 11,466, en Col.
C. J. Kerr, liberal, aðeins 2885 at-
kvæöi. Eru verkamenn meira en á-
nægðir, eins og nærri má geta, þvi
Kenworthy er ttalinn einn af allra
glæsilegustu og skörulegust.u þing-
mönnum, er nú eiga sæti í neðri mál—
stofunni.
Kína.
Þar vinna sunnanmenn (frá Can-
ton) hvern sigurinn á fætur öðrum.
A fimtudaginn var náðu þeir borg-
innf Fuchow á sitt vald og gekk það
alt rneð friði og spekt, er inn var
komið. Fuchow er ei naf mestu verzl
unarborgum Kínaveldis, og ein af
þeim höfnum, þar sem Norðurálfu—
ríkin hafa tollgæzlu á hendi. Liggur
nú austurströndin opin fyrir sunnan—
mönnum norður undir Shanghai. —
Chang Tso^-Lin, sem telja má skjól—
stæðing Japana, er nú sagt aö sé að
reyna að safna liði í norðurhluti
landsins á móti ‘sunnanmönnum, eti
talið óvíst hve vel honum niuni ganga
Stjórnin í Peking, ef stjórn skyldi
kalla, er alveg magnlaus, en sunnan—
menn eru nú að koma ttpp hjá sér
miðstjórn fyrir Kinaveldi í miljóna—
borginni Hankow, á bökkum Yang-
tse fljótsins. Undravert er það, hve
sunnanmenn hafa gætt lífs og lima
Norðttrálfumanna í þeirn héruöum,
sem þeir hafa náð á sitt vald. Er
nú sagj; að Bretar og Ameríkumenn.
rnuni hafa í hyggju aö flytja fall-
byssubáta sina frá Hankow og niöttr
eftir fljótinu, jafnvel alla leið til
Shanghai. Er liklegt aö þeim sé
fariö að skiljast, að seinlegt geti orð
ið að bita úr nálinni við Kinverja,
séu þeir espaðir til ófriðar, sérstak-
Iega ef s\ro skyldi fara, sem miklar
horfur eru á, að sunnanmönnum tak
ist aö sameina alt Kínaveldi aftur í
eitt, meö sæmilega sterkri miðstjórn
í Hankow.
Þj óðmálaskúmar Norður- og Vest
urálfu, tönnlast sífelt á hinum
“rauðtt” sunnanmönnum, “Bolshe—
vikttnum” frá Canton. Ekkert er
nteiri fjarstæða. Kínverjar eru ekki
rattðari en Canada og Bandaríkin.
Cantonhreyfingin er sterk þjóðernis—
hreyfing, og stefnir fyrst og fremst
að því marki, að koma Kínverjum
undan þrælaoki Norðurálfumanna og
Japana, prangaranna, er hafa notað
sér véltækni sína til þess að sölsa sem
mest undir sig af auðæfum og fríð—
endum hins æfagamla ntenningar-
ríkis. Frumkvöðull þessarar vakning
ar var dr. Sun Yat Sjen, sem Iátinn
er ekki alls fyrir löngu, og helztu for
kólfar hennar nú eru ungir og stór—
httga mentamenn kínverskir, er sótt
hafa mentun sína til háskóla Norðttr
álfunnar eða Bandaríkjanna.
---------x----------
Stígur Thorvaldson
látinn.
_____ «
Simskeyti kom hingað næstliðinn
mánudag, til Dr. Ö. Björnssonar/að
látist hefði í gær (sunnudaginn 5. þ.
m.), að heimili sinu i Los Angeles
Cal., merkisbóndinn Stígur Thor—
waldson, sem um margra ára skeið
bjó rausnarbúi að Akra, N. D., og
hafði þar á hendi verzlun og póst—
afgreiðslu, er hann hvorttveggja
hafði sjálfur stofnað.
Stígur Thorwaldson var fæddttr i
Keldtiskógum við Berufjörð í Suð-
ttr—Múlasýslu. 20. desember 1853.
og vantaði því aðeins fáa daga '
73. árið, er hann andaðist. Vanheilan
hafði hann kent sig um nokkuð lang
an ttndanfarinn tíma, og mun það að
nokkru hafa orsakað það, að hann
flutti á burt úr bygðinni, sem hafði
notið hans dugnaðar og miklu atorku
um nærfelt hálfa öld. og sem hann
unni húgástum.
Til Vesturheims kom Stígur árið
1881, og keypti land það, sent Akra-
pósthús er nú sett. og er það austan—
vert í íslenzktt Dakotanýlendunni, um
fimm rnilur vestur frá járnbrautar—
stöðvunum Cavalier. Þetta sama ár
kvongaðist hann heitmey sinni, Þór—
unni Björnsdóttur Péturssonar, fyrr—
um alþingismanns og stofnanda Unít
arahreyfingarinnar vestan hafs. Fyrri
kona Björns og móðir Þórunnar var
Ölavia Ölafsdóttir, alsystir skáldsins
Páls Ölafssonar, en hálfsystir Jóns
ritstjóra Ölafssonar.
Þau Stigur og Þórunn eignuðust 10
börn. Af þeint dóu tvö á unga aldri
en einn sonur, Wilmar Pétur, upp—
kominn, fyrir tveimur árum síð—
an. Þau, sem á lifi eru, eru:
Aleph Sigríður, gift B. O. Björnssyni
lyfsala í Seattle, Wash. Björn bif-
reiðasali í Caválier, N. D. Þorvald-
ur, bifreiðasali í Walhalla, N. D.
Ölavía Pálína, gift manni af inn-
lendum ættum, E. J. Shield, og er
hann lyfsali í Exter, Cal. Olafur
Kristinn, og Jennie Elízabet hjúkr—
unarkona í Los Angeles, Cal.
Arið 1888 setti Strgur á stofn á
heimili sín^t verzlun og póstafgreiðslu
stöðvar, sem hann nefndi Akra—
pósthús, og var verzlun hans ein af
þeirn fvrstu í íslenzktt bygðinni í N
Dakota, og blómgaðist hún ár frá
ári meðan hann stýrði henni, í nær-
felt 22 ár.
Sem hvatamaður til alira framfara
í bygðinni, stóð Stigur ætíð fremst,
og velferðarntál satnlanda sinna lét
hann sér ætíð mikils varða. Mörg
voru heilræðin, sem hann gaf ó—
kunnugum og þekkingasnauðum sam
löndum sínum, á þessa lands vísu, sem
leituðu til hans á frumbýlingsárun—
um, og ekki nnin þeir svo fáir, sem
eiga honttm að einhvlerju leyti að
þakka lífsstefnu þá er revnst hefir
happadrjúg, því spakttr að viti og
hagsýnn langt frarn vfir það vana-
Iega var hann.
Almenns trausts naut hann allra
þeirra er honum kvntust. Flestöllum
sveitarembættum mun hann hafa
gegnt meðan hans naut við í bygð-
inni, og sóttist hann þó alls ekki
eftir slíku. Að sækja um þingmensku
af hálfu Republican flokksins var
hann eitt 'sinn útnefndur til, en hann
tapaði kosningunni með 4 atkvæöa
mun, en þá voru Republicar í stórum
minnihluta vfir alt ríkið, og ekki mun
hann hafa sníkt atkvæði, þvt að slíkt
var ekki við hans skap.
Kempttlegur var Stígur á að líta,
hár og beinv-axinn, þó ekki væri fríð
ur maður. Ræðinn var hann og
skemtilegur í viðtali, og um fram alt
sannur húsfaðir.
Allttr þorri Vestur—IsÍendinga mun,
ásamt systkinum hans, ekkju og
börnum, sakna hans, og virðast skarð
fyrir skildi og esrfitt mun veröa að
fylla hiðt auða sæti, er hann eftir—
skilur í mannfélaginu.
Jarðarförin. fer frant í dag (mið-
vikudag) vestur á Kyrrahafsströnd,
og rnunu margir Islendingar hér
eystra fylgjast í anda með ekkjunni.
börnunum og syrgjendum að hviiu—
stað hans, sem hafði lagt svo ríktt—
lega til fylgdar gegnum alla frum—
býlingsharáttuna.
B- Pétursson.
----------x----------
Fjær og nær.
Það cr hver síðastur að leggja inn
pöntun fyrir 'myndum’ Einars Jónsson
ar frá Galtafelli. Pöntunin fer lieim
cins og auglýst cr 15. þ. m. — Utsölu-
men.n cru vinsamlegast bcðnir að koma
áskrifendalistum sinum til skila á skrif
stofu Lögbergs fyrir þann tíma.
Þann 4. nóvember s.l. voru gefin
saman t hjónaband í fyrstu Unítara-
kirkjunni í Los Angeles, af séra Ed-
win Burdette Bachus, þau séra Eyjólf
ur J. Melan og ungfrú Olavía John-
son. Að lokinni hjónavígslunni héldu
brúðhjónin til San Francisco, þar sem
heitnili þeirra vérðttr framvegis.
Heimskringla óskar þeim til ham-
itigju.
-----------x----------
Útsolnmenn að Mánað-
arðögum 1927.
Manitoba:
P. K. Bjarnason, Arborg.
Mrs. Guðr. Johnson, Arnes.
Carl Christianson, Baldttr.
Thorst. Gíslason, Brown.
Guðm. Magnússon, Framnes.
Timóteus Böðvarsson, Geysir.
Ingólfur Thordarson, Ginili.
G. J. Oleson, Glenboro.
Páll Jakobsson, Hekla.
Mrs. Oddfríður Johnson, Lundar.
Agúst Eyjólfsson, Langruth.
Andrés Skaftfeld, Oak Point.
Sig. Sigurðsson, Poplar Park.
Sig. J. Magnússon, Piney.
Þorv. Thórarinsson, Riverton.
Jón Ölafsson, Selkirk.
Fred Snædal, Steep Rock.
Guðm. Jónsson, Vogar.
Gísli Johnson, Wapah.
Miss Inga Isfeld, Winnipeg Beach.
Finnbogi Hjálmarsson, Winnipeg-
osis.
Saskatchewan:
Walter Paulson, Foam Lake.
S. S. Anderson, Kandahar.
Rósntundur Arnason, Leslie.
J. F. Finnsson, Mozart.
Guðl. Kristjánsson, Wynyard.
Alberta:
G. S. Grímsson, Calgary.
Jónas J. Húnfjörð, Markerville.
. British Columbia:
Mrs. G. Gíslason, Ocean Falls.
Thorl. Jónasson, Osland.
Ben. B. Bjarnason, Vancouver.
Ontario:
Sigm. Björnsson, Keewatin.
Bandaríkin:
Einar O. Abrahamsson, Akra, N.D.
Sig. Jónsson, Bantry, N. D.
Mrs. Margrét Benedictsson, Blaine
Wash.
Geo. Einarsson, Cavalier. N. D.
George F. Long, Chicago, 111.
Jónas Hall, Edinburg, N. D.
E. G. Erlendsson, Grafton, N. D.
Jón K. Einarsson, Hallson, N. D.
Björn J. Austfjörð, Hensel, N. D.
G. J. Goodmundson, Los Angeles,
Calif.
Mrs. María Arnason, Minneota,
Minn. ,
Hannes Björnsson, Mountain, N.D.
Fred. G. Vatnsdal, Milton, N. D.
Sigt^röu,r Tihordarson, Point Rjo-
berts, Wash.
Jakobína Johnson, Seattle, Wash.
---------X--------
Svar.
I Lögbergi, sem kotn út 25. nóvem-
ber, stendur greinarkorn eitt með fyrir
sögninni “Heggur sá er hlífa skyldi”.
Undir greinina skriíar einhver M. I.
— Greinin er áras á M. J. Sk.
Eg undirritaður finn það skyldu
! mtna aö svara þessum manni, því að
hann ræðst á mig persónulega fyrir
það, að eg hafi ekki gert skyldu mína.
En fyrst verð eg að minnast á inn—
skot eitt í grein hans, þar sem hann
minnist á föðttr minn, Jósep lækni
Skaptason á Hnausum. Maðurinn
getur um eina konu, setu farið hafi
sunnan úr Borgarfirði, og norður að
Hnausum, til þess að leita sér lækn—
inga. En þau ósköp!! Hver sem
nokkuð hefði þekt til á Hnausum,
hefði brosað að þessu og öðru eins.
Það var engin nýlunda, að sjá rtienn
koma áð Hnausum til þess að leita
sér lækninga. Húsakynni voru stór
og heimilið fjölment. Og æfinlega
var rúm nóg fyrir gesti og gangandi,
og eins þótt smklingar væru. En
svo ætla eg að snúa mér að aðal—
efninu.
Hvort eg hafi haft nokkra hæfi-
leika til þess að verða prestur og
segja fólkinu sannleikann), ætla eg
ekki að fara út í. Eg fer ekki að
deila um þaö við þenna M. I. — En
það er seinni hluta greinar M. I., sem
eg get ekki stilt mig um að minnast
á. Hanntelur sér til gildis, að hann
hafi kynst nokkuð mörgu fólki um
æfina, “sem hefir fengið sannan sál-
arfrið í nánara sambandi við guð
sinn og skapara fyrir að neyta áltar-
issakramentisins". Eg tel sjálfsagt
að hann hafi drukkið blóðið Krists,
og etið hold hans, krjúpandi á knján-
um við gráturnar, þegar presturinn
rétti honum holdið (oblátuna) og
blóðið (vínið), með þessum oröum,
sem fyrirskipuð voru: “Þetta er sann
arlega Jesú Krists hold”, og “þetta
l er sannarlega Jesú Krists blóð”.
\ ið skulum nú snöggvast ltla til
l forfeðra vorra, sem blótuðu Þór og
Öðinn á ári hverju, sem þá náttúr-
lega átu fórnina, drukku hlautbollana,
fulla af blóðinu, og átu holdið af dýr
unum, eða kannske mönnum og börn-
um, sem fórnað var. Hafa þar vafa-
laust stundum farið fram sóðalegir
atburðir, og hafa þeir ekki aukið á
tign og virðugleika þátttakenda; og
sama efa hefi eg um það, hvort þetta
hafi bætt hugsunarfar þeirra og gert
þá að vitrari og betri mönnum. Vitr—
ari hafa þeir ekki getað orðið, og
ekki get eg séð að þeir hafi orðið
betri.
Það er engum efa bundið, að það
getur hver einasti maður sé|B, að
nautn holds og blóðs, eða sem sumir
kalla, brauös og víns, í kvöldmáltíð—
inni, eru leifar af blótveizlunum
fornu — kom í staðinn fyrir þær. Og
þetta hefir verið siður kristinna
manna frá hinum fvrstu dögum kristn
innar.
En að hugsa sér annað eins, að
eta guð sinn og drekka blóð hans, og
finna sig verða uppbvggilegan af. —
Þetta kemur mér svo fyrir sjónir, að
það er ómögulegt að koma orðum
að því. Málið á ekki þau orð til,
að lýsa því, og manngarmurinn, sem
finnur sig hrifinn af þessum hug—
myndurn, er svo óendanlegur aum—
ingja ræfill, að það verður ekki hægt
að lýsa því. Hann hættir að verða
maður, og verður að tvífættu dýri.
Þetta er heiðni, ef nokkur heiðni er
til. En aö vísu hefir þetta gengist
við og gengst við enn þann dag t dag.
M. J. Sk.
----------X-----------