Heimskringla - 22.12.1926, Side 4
8. BLAÐSÍÐA
HEIMSKRIN GLA
WINNIPEG, 22. DES. 1926.
H«intskrin0la
(Stofnní 1886)
Krnar ðt á hverjam ml«vlkade«i.
BIGBXDCHl
VIKING PRESS, LTD.
853 og 855 SARGEXT AVE., WINNIPKQ.
Tnlilml: N-6537
VerlS blaíslns er $3.00 árgangurlnn bor«-
lst fyrirfram. Allar borpanir sendist
THE VIKING PREBS I/TD.
SIGEÚS HALLDÓRS trá Höfnum
Ritstjóri.
JAKOB F. KRISTJÁNSSON,
Ráðsmaður.
LTtanAnkrlft tll blaKnlnRi
HB VIKIIVG PRES9, Ltd., Roz 8105
(tanAHkrlft tll rltst.f ftra n*:
EDITOIl HEIH9KRINGLA, Box 8105
WINNIPEG, MAN.
“Helmskrlngla ls publlshed by
The Vlklnj? Press Ltd.
and printed by
nTY PRINTIIVG & PIIBLISHING CO.
K53-H55 Sargrent Ave., Wlnnlpe*, Maa.
Telephonet .86 53 7
WINNIPEG, MAN. 22. DESEMBER, 1926
Gleðileg jól!
Heimskringla óskar öllum lesendum,
af alhug, gleðilegra jóla, og reyndar öll-
um mönnum, sem til þekkja, þeim sem
hyggjast vera “trúlausir”, jafnt og þeim
sem hyggjast vera trúaðir. Og hún sakn
ar þess, að hafa ekki frá eigin brjósti þau
orð á hraðþergi, sem henni þykja viðeig-
andi um þessa miklu ljóshátíð hvítra
manna. En úr því hafa vinir hennar
bætt, færari menn en hún sjálf hefir á
að skipa. Það er ekki í fyrsta sinn. En
að þessu sinni flytur Heimskringla einn-
ig jólahugleiðingar eftir tvo leikmenn, að
vísu báða góðkunningja blaðsins. Vonar
Heimskringla, að lesendur kunni því ný-
mæli vel, og því fremur, sem alkunna er.
að báðir mennirnir standa tvímælalaust
í fremstu röð ritfærra íslendinga vestan
hafs. Að annar þeirra skrifar á ensku
máli að þessu sinni, vonumst vér til að
veki ekki óánægju. — Að vísu var
heimild til að þýða, en mál L. F. er svo
sérkennilega byggt og kjarnað, að erfitt
og raunar ómögulegt er -að gera því full
skil í þýðingu. Er þá og ekki litið til
þess, að ver» mætti að einhverjir af yngri
kynslóðinni, sem tamari eru ensku máli,
mættu eiga sér eina grein sérstaklega í
jólablaðinu.
Og þá vill Heimskringla þakka öllum
vínum sínum. konum sem körlum, er lagt
hafa skerf til þessa jólablaðs; nýjum á-
gætum vinum, sem gömlum, ágætum
vinum. Einnig þeim, er vel hafa viljað,
en annir hafa tafið. Það eitt skyggir á
fulla gleði, að sökum ófyrirsjáanlegrar
hendingar, varð að hafa jólablaðið minna
að þessu sinni, en til var ætlast. og ^ani
hefir verið, svo að liér kemst ekki alt, er
beðið var um. Það gengur til þess að
prýða innihald nýársblaðsins, sem verður
þá þeim mun auðugra.
En á þakklæti vort skyggir ekkert.
HJARTANS ÞÖKK!
og.
GLEÐILEG JÓL!
Jólagleði.
kvað Þorsteinn skáld á Hvarfi, eitt and-
ríkasta og trúareinlægasta sálmaskáldið,
sem íslenzka þjóðin hefir eignast. Hér er
guð sólin, og englar hans geislar hennar.
Öll einlæg trú, sem ljóssins leitar, er ó-
beinlínis dýrkun sólarinnar, hverju nafni
sem alfaðirinn er nefndur, synir hans,
spámenn og sendiboðar.
Maríubarnið, guðssonurinn Jesú, er
ímypd aukinnar birtu í heiminum, vax-
andi ljóss, hækkandi sólar. Syndin, sem
hann berst við fulltíða maður, er myrkr-
ið -— skammdegi hugar og hjarta. Dimm-
an er dauðinn eilífi — heljarnóttin dag-
lausa, eða hin yztu myrkur, eins og
“Helgakverið” nefndi það. Lífið er ljós.
Eilíft líf er ævarandi birta. Jesú er son-
ur Ijóssins, eða faðir þess, rétt eftir því
hvern skilning menn leggja í táknmynd-
ina, faðir og sonur.
Sagan um fæðing Jesú, er ljóssins saga,
og hann sjálfur ljóssins barn. Hvort sem
hann er fæddur í júní eða desember, og
þótt hann hafi aldrei fæðst né lifað á
En kirkjan, eins og hún er nú, er ekki
þessa eðlis, þótt hún ætti máske að vera
það. Þótt reynt væri að gleyma öllum
glæpum hennar, en minnast aðeins þess,
er hún hefir gott gert, þá verða það ekki
nema sérstakir meðhaldsmenn hennar,
sem trúa henni í framtíðinni fyrir Jesú-
hugmyndinni, syni himinsins, Ijósþránni,
vortrúnni. Til þess hefir hún of trúlega
gengið í fótspor Gyðinganna, á liðnum
og yfirstandandi tímum, og krossfest
Jesú daglega.
Niðuiíæging kirkjunnar stafar af því,
að hún batt lifandi anda meistarans mikla
í dauðan bókstaf og svæfandi form, sem
hundruð deilda hennar naggast og bítast
og berjast um, enn þann dag í dag, með
sverðið og veldissprotann að merki. Nú
er andi hennar orðinn það, sem Stephan
kemst að orði, um Biblíurímurnar forðum.
En þess vegna er minnst svo dapur-
lega á kirkjuna hér, að hún virðist hafa,
viljandi eða óviljandi, gert samband við
verzlunaranda vors vestræna heims, til
að draga úr andlegri hrifningu og háleit-
Gyðingalandi, þá er jólahátíðin eins sönn | um fjálgleik Ijósshátíðarinnar miklu, fæð
fyrir það í hugsjón sinni, og sál Jesú eins
raunveruleg í ljósleit mannanna, von
þeirra og trúarþörf. Allra fegurstu sögurn
ar, sem sagðar hafa verið á jarðríki, eru
hjúpaðar dýrðlegum hugsjónum braut-
ryðjenda mannanna, skáldanna og spá-
mannanna, sem hófu þjóðirnar úr búrs-
og eldhúsleit munns og maga. upp á
sigurhæðir loflegra lista, hskstu hugsjóna
og hins altsigrandi kærleika. Sönn og
lifandi trú innibindur þetta alt. Hún er
þörf sálarinnar, að lifa í fullu samræmi
við hið æðsta, bezta og hæsta.
Sannleikurinn mikli er sá, að Jesú
hefir fæðst í öllum löndum. sem ljóssækn
ar þjóðir hafa bygt. Þess vegna er jóla-
háríðin sannsöguteg. Þess ve^na geta
allir tekið þátt í henni og glaðst. Heið-
inginn alveg eins vel og sá kristni. Vís-
indamaðurinn eins og biskupinn. Trúneit-
arinn eins og strangtrúarmaðurinn.
Hverja trú, sem vér játum, og þótt vér
játum engri sérstakri trúarskoðun, þá
erum vér samt allir játendur ljóssins. Um
alla jörð, eru næstum sömu lífsörlögin
öllum skráð, sem fæðast, lifa og deyja.
Sami líkama skapnaður, sami blóðhiti,
sama fæðubörfin. Og allir þráum vér
hækkandi sól, birtu og yl, fögnuð og
sælu. Allir þráum vér að verið sé gott
við okkur, og okkur líði vel.
Vér þráum jól.
Séra Magnús Einarsson, “Svanurinn á
Tjörn”, forfaðir Þorsteins á Hvarfi Þor-
kelssonar, segir í þeim eina sálmi, sem
Sálmabókin núgildandi, flytur eftir
hann:
Ó, minn Jesú, elskan blíða,
ofan komst þú himnum frá,
helvítis við her að stríða
hingað syndalandið á,
svo oss þungum sviftir kvíða,
sem á vorum herðum lá.
ingu Jesú, með hinum mikla kaupþys,
prangaralátum og skrumskellum, sem
algerlega hafa gleypt alla jólahelgina, og
látið menn gleyma ljósi því, er leita bar
— stjörnunnar björtu, ástinni til alls sem
lifir, jöfnuðinum og kærleikanum, sem
Kristur kenndi, og frumhugsjónum fylgj.
enda hans, sem létu eitt yfir alla ganga
skiftu brauði sínu hver með öðrum, og
elskuðu hver annan sem sjálfa sig.
Til hvers er oss að syngja: —
Nú gleðifregn oss flutt er ný — og
Sjá, morgunstjarnan blikar blíð — og
Velkominn vertu — og
Upp gleðjist allir ■— og
Nú eru byrjuð blessuð jól — og
Syng guði dýrð — og
Hin fegursta rósin er ftindin — og
Dýrð sé guði í hæstum hæðum! — og
í dag er glatt í döprum hjörtum — og
alla, alla jólasálmana, meðan hugur vor
og hjarta eru barmafull af myrkri og
dauðalofti sérdrægninnar og síngirninn-
ar, haturs og hefnda, öfundar og illsku,
yfirdrepsskapar /og yfirmennskulöngun-
ar — í einu orði sagt: öllu þrí, er Kristuv
kom í heiminn til að frelsa mennina frá?
Er ekki kominn tími til að kasta hism-
inu og leita kjarnans?
i
Eg er svo mikill jólamaður, birtumað-
| ur, vortrúarmaður, þrátt fyrir grýtt og
hrjóstrugt umhverfið, að eg trúi því, aö
jólahugsjóninni, í sinni fegurstu mynd, tak
ist að lokum að gera lífið langtum far-
sælla, og miklu sólríkara, en skammdegi
þess er nú. Þetta er himnaríkið mitt,
sem eg horfi upp til, hérna neðan úr
rökkrinu. Og það er svo hátt og breitt
og langt, að í því rúmast allir himnar
allra man,na, að fornu og nýju. — Þetta
er jólagleðin mín.
Daginn tekur að lengja.
Gleðileg jól!
Þ. Þ. Þ.
Sólin er móðir lífsins á jörðinni, við-
hald þess og verndareng:ill. Hún er Gimli
fornaldarmanna og himnaríki forfeðr-
anna.
Sólarleysi er myrkur og Hel.
Skammdegið er sú árstíðin, sem skyld-
ust er því síðarnefnda. Þá þrá allir
hækkandi sól, hversu heitt sem hún hefir
á þá skinið síðasta sumar. Þá þrá allir
ljósið, mæddir myrkrinu, eins og skáldið
segir í þessari alkunnu þjóðvísu:
í myrkrinu eg mæðist hér
meður þanka snauðum.
Ljósið blessað lýsi mér
lifandi og dauðum.
Þegar dimmast er í heiminum, kalla
menn oftast á drottinn sinn. Lífið ótt-
ast myrkrið og biður um ljós.
Ásýnd byrgir sólin sína,
sortinn myrkra heldur vörð.
Ó, guð, lát þú engla þína
oss í kringum halda vörð,
Mér þykir vænt um þetta vers. Ein-
lægni þess er svo auðsæ. Nú gerast þeir
fáir, einlægu trúmennirnir í þröngu merk
ingunni. Kirkjan sýndi bezt, hvaða
Kristshetjum hún hafði á að skipa í
heimsstyrjöldinni síðustu. Friðarmerkið
var fótum troðið. Bróðurkærleikinn sví-
virtur. Helgidómurinn ræningjabæli.
Kristskirkjan er svæfð svefnþorni okrar-
anna. Hún er ambátt auðkýfinga og
harðstjórnar annars vegar, og tindiltá
jazzins og farfapúðans hins vegar. Kirkj-
an, veltandi undan brekkunni, á nútíðar-
vélhjólunum, með Jahva og Mammon og
Krist og Mars fyrir altarinu, á lítið orðið
skylt við “Jesú, minnar sálar sól”, því
hér eru öfl helvítis, myrkrið, sett í hásæt-
ið með Ijósinu. Jólafögnuðurinn breytt-
ur í glysmangarahátíð.
Það er því auðséð, að kirkjan og Jesú
eru orðin sitt hvað. Jesú, er elskan blíða,
eins og Magnús prestur á Tjörn kemst að
orði, sem kemur frá himnum til að stríða
móti valdi syndarinnar á jörðinni, svo i
kvíðinn hyrfi úr sál vorri. Enn þá sama 1
hugmyndin: sólin að hrekja burt myrkrin,
svo oss líði vel. Vorir fornu ljósguðir
herjuðu líka á jötna myrkursins. Alstað-
ar býr þessi saiha frumtrú. Þrá manns- ;
ins til ljóssins. Brennandi löngun anda
og holds að frelsast frá myrkrinu.
Öbugaður.
i. jl
(Invictus).
Eftir Wm. Henley.
Þótt mynduð væri í myrkra geim,
Er mannheim lykur, eins og skál,
Eg vildi þakka verund þeim,
sem vakti mína styrku sál.
Þótt örlögin mér gyldu grátt,
Þeim gerði eg líka nokkur skil.
Og ennþá ber eg höfuð hátt,
Þótt hafi blóðgast af og til.
Eftir heimsins arg og tár
Mér ógnar bið í skuggans val;
En fyrir handan öld og ár
Mig enginn hræddan finna skal.
Og þótt mér hótist hverskyns fár,
Og hörð sé leið um tímans ál.
Eigin skapa herra hár,
Eg hlýt að stjórna minni sál.
Salmagundi.
P. B.
An old man, of rather a seedy
appearance, applied for lodging for
• the night at the Saskatoon city jail
recently. His plea was that he could
find no work that he could do, and
was destitute. His request was
readily granted, and he was given
a cell to sleep in. During the night
he blew out his brains.
In the morning the necessary
machinery appropriate to investigate
a “case" of this nature was set in
motion. The rnan’s past was probed,
his circumstances investigated, his
relatives notified and his carcass exa
mined. Two surgeoti.s gave consider—
able tiqte to\yards ascertaining the
man's physical condition, and their
findings were that he had cheated
life out of only a few months, there
being evidence of a cancerous growth
in the stomach, and the appendix
diseased. The jury then sat on it,
bringing in the verdict that death was
brought about bv a revolver in the
hands of the deceased ,the act being
probablv ^ommitted in a fit of des-
pondency due to ill health and desti—
tution. The remains were laid away
with appropriate sanctimotiousness,
and the incident of the man’s death
closed, except for’the necessary ent—
ries in the city’s expense account.
In a Saskatchewan village a wo—
man, in her late fifties, lay in bed,
a peaked little girl of eleven buzzing
about the stove and trying to do the
■'housework’’ there was to do. The
shack in which they dwelt was pity—
fully linadequate ; the furnishings were
such as one might expect to find
in the first home of a single home-
steader. The larder had very little
sustaining fare.
It was plain that the woman was
in the late stages of pulmonary con--
sumption. It was equally plain that
the little girl, the youngest of the
woman’s 14 offspring and now left to
fend for them as best she could, was
in the earlier stages of the same dis-
ease. Of the two other surviving
children one boy had come under the
eye of a benevolent association and
was in a sanatorium. (He has since
died.) The husband and father was
away somewhere, presumably work—
ing, but failing to provide. For
months the woman and her daughter
had been cared for, after a fashion,
by kind-ihearted neigihbouJrs, some
of whom had not a great deal to
spare. But such help as they provided
sufficed nierely to stand off for the
moments absolute want, and miti—
gating in but small measure the
misery of life on such terms.
Authorities were appealed to. They
could do nothing. As individuals
they would be glad to donate some—
thing towfards the support of the
needy. But there was no public
machinery that could be put in mo-
tion to su^plant the natural pro—
vider of the family. The man. was
a sot and a ne’er-do-well. It was an
unfortunate affair; but there was
nothing to be done.
¥ ¥ ¥
I don’t know whether there is a
moral to be found in either of the
cases cited above. But the point at
issue in the first is while the old man,
ill an destitute, is still with us in
the flesh there is nothing to be done
for him beyond giving him lodging
for the night in thecity’s “lock-up”.
As soon as he is decently — or at
least thoroughly — dead, there is the
jiecessary machinery to investigate
his life and examine his “innards”
f°r whatever was the matter with
him.
The woman will eventually he in—
terred, and decently interred, I have
no douht, at the public expense. The
girl may come around, and live to
have fourteen offsprings and die of
old age; but luck will have to favo;
her. In any event she will have been
done out of her childhood and the
education and opportunities nor—
mally due her. She has her father
to thank> but somehow that doesrít
seem to mend matters very much. The
stubborn fact is that circumstances
over which she has not the least
control are bearing down upon her
an.d crushing her.
¥ ¥ ¥
DODD’S nýrnapillur eru bezta
nýrnameðalið. Lækna og gigt,
bakverki, hjartabilun, þvag-
teppu, og önnur veikindi, sem
stafa frá nýrunum. — Dodd’s
Kidney Pills kosta 50c askjan,
eða 6 öskjur fyrir $2.50, og fást
hjá öllum lyfsögum, eða frá
The Dodds Medicine Co., Ltd.
Toronto, Ontario.
As Christmas approaches it is
difficult to keep the mind from
straying to the class which this
little girl typifies. There is some1
comfort in the thought that their
case is not so thoroughly bad as it
might be — they are assured of de—
cent burial when they shuffle off.
But while on the roster of the living
there is very little that can be done.
It may he pointed out that no end
of benevolent sooieties, religious and
lay, are applying themselves and
their means towards helping in ex—
treme cases of misery. For which
sniall mercy, great thanks. But it
can be, at best, but feeble gestures of
sympathy, because these societies are
not attacking the disease of want
and misery, but merely its outward
effects. To provide at Christmas
a hamper of tasty food and warm
clothing for a numerous family liv—
in,g in a one—rooni shack on the
outskirts, is a fine act of sympathy.
It will fill the bellies and make glad
the hearts of the recipients. Whether
it will help to raise the standard of
living of the family to the plane of
which. by verv reason of their exis—
tence thev are entitled, is another
matter.
¥
¥
¥
It is, I am told, a difficult pro—
blem. The point is conceded. Wheth
er it is quite as difficult as it is
made out to he, is open to doubt*
There are many whose opinions are
deeplv entrénched in the excellence
of our present social and economic
systtnis, and these are to be conjured
with. They are satisfied with it;
they are doing exceeding well under
it. Why desire a change? It is this
very body of opirtion which has most
to say about an.y changes in the sys-
tem; therein lies the chief difficultv.
It would not, for instance, he tre—
mendously difficult to put the matter
of public health on such a basis that
anyone in need of niedical or sur—
gical attention could he assured of
skillful and timely help whether or
not his purse was adequate to the
occasion. As it is ,one in ten of
people over forty die from cancer in
this country; and cancer, I read, is
fairly easily diagnosed and overcome
in the early stages. Is if, then, that
people do not submit themselves to
examination often enough if the
initiative is left with thenf?. Would
not a thorough and systematic semi—
annual examination of people over
forty tend to the d\3Covery of can—
cerous growths in time to stav their
further progress? Would it he án-
fringing too much on the liberty of
the individual to rnake it obligatorv
for him to submit himself for exa—
mination every six months at the
public expense, for his own good and
for his preservation as an economic
asset to the state? I ask in all
htimility.
The child is entitled to a fair
start in life, wherever and under
whatever conditions he enters upon
it. He is entitled to a fair edu—
cation and a good fund of health at
the expiration of his public school—
ing. I do not hear the statement
challenged, so assume that it is con—
ceded. The state that does not pro—
vide for the child and the youth in
this measure is derelict in its duty.