Heimskringla - 26.01.1927, Blaðsíða 1
XLI. ÁRGANGrUR.
'NIPEG, MAN, MIÐVIKUDAGINN, 26. JANÚAR 1927.
NÚMtíll 17
Stephan G- Stephansson veikur.
A síSastliðnu sumri kom skáldið
Stephan G. Stephansson hingað til
Lejar, til þess að ráöafæra sig hér
'ið lækna uni sjúkleika, er hann hefir
borið um langa tíS. Hann var hér
"ndir læknahendi í rúma tvo mánuSi.
GerSu þeir það sem þeir gátu, en þó
lllun bann aldrei hafa fundiS sig,
þenna tima, aðkenningarlausan. —
Oftast var hann hress og ferSaðist
dálitiö um> __ fór til Nýja IsJand^
-«°? NorSur Daktoa, aS hitta frændur
°g forna vini. En öllu fremur en
batinn, nntn hið mikla hugarjafnvægi
hans og andans þrek hafa stutt hann
1,1 ferSalaganna, er jafnan hefir ver_
’ð óbilandi, svo aS hann hefir ekkert
1 átiö á sér festa, hversu þjáSur, sem
bann hefir veriS. I>ó virtist honum
hann verSa æinhvers bata aSnjótandi,
°g læknarnir gáfu honum vonir um
^rest . stvnkti það hvorttveggja vini.
lans ' Þeirri von, aS til nokkurrar!
heiEu myndi hann komast aftur.
Eftir aS heim kom, í ágústmánuði,'
virtist vera framhald að þata. Hon-
Um var GnnnaS aS leggja á sig vinnu,
o.g getur hann þess í bréfi, að þe ssu *
hafi hann hlýtt, gefkk ekki á akur j
? a aP annari þyngslavinnu, en sett—
t aS skiiftum og gegndi smásnún—
'nguni.
Þa« var ekki vinna !
íeS heilsu hans fór hinu satna
'am 1 llaust °g framan af í vetur,
Og tveim dögum siSar þetta:
Markerville, Alta.,
Jan. 12ti 1927.
“----------Eg er hvorki góður né
beztur, en betri en eg var. Rósa
min skrifar, en eg “dictera” í rúm- stófj . erfiljósij er e!nn af bvg*ar.
harmaður mjög af ástvinum snum
og saknað af öllum er til ’nans
þekktu. •
“En það af láti þínu sést,
að því er hættast, sem er bezt.”
►<o
9
Til Mr. og Mrs. B. G.
Thorvaldson.
Stefán.”
I>ann 15. janúar skrifar hann sjálf_
ur fyrsta bréfið ,í 5 vikur. Sömu á—
'hugaefnin og verið hafa, íslenzk tnál
og íslenzk framtíð. Um sjálfan sig
segir hann:
Markerville, Alta.,
Jan. 15. ’27,
“--------Eg ligg á bakið í bælinu
og klóra sjálfur mitt fyrsta bréf 1
5
2
gert betra letur, færi betur utn mig,
en göngulagið vrði víst á fjórum
fótum — eða tólf!-----------—’’
Stefán G.
j búum, Guðmundur Stefársson, oru
eftir hann. — JarSarförin fór fram |
laugardaginn 15. janúar, við tniikiö 9
fiölmenni, þótt frost væri hart og
snjóþyngsli töluverð. Séra FriSrik
A. Friðriksson aðstoðaði.
* * *
Eimtudaginn 13. janúar siðastlið-jj
inn, andaðist úr lungnabólgu, ekkj- j I
an Kristín Bjarnadóttir Þorleifs- I
son, aS heimili sínu Mozart, Sask. I !
Hún fæddist árið 1874 i Hnifsdal ; j
í
,eigI var hann lakari, að því einu
aö
, .wiaii, ao pvt einu
. .anS ' fu' eftir því setn kona hans
,?T 'ner írá- »ð hann hefir verið
tij vtsan, en hann hefir átt vanda
befsu SV° Vai.^ . SnÖgg hreyting á
. ... UU1 ni'ðjan deseml>er. AS
hins lb- tf)1< bann niáttieysi
V° nul<'ð, aS styðja varð hann til
/cngur. ffefir hann svo legið rúm—
astijr siSan og enga Itjörg sér get-
a veitt. Hafa þær kona hftns og
dóttir hjúkrað Konum eftir tnegni,
lætknir ’írá Iinnisfail — dr. Wag—
ner — vitjaö hans nokkrum sinnum.
Handanna hefir hann( litið getað
ne>tt og ekkert skrifað. Máli hefir
ðann haldiS. aS mestu og alóskertri
si°n og sinnu, svo hann hefir lesið
bað, sem honum hefir borist af blöð-
nm bókutn og timaritum.
K°na hans hefir verið svo góð, aS
enda mér nolkkrar línur vikulega,
bess að lofa mér að vita af líðan
ans. Set eg hér útdrátt af því, sem
un segir, j þvi trausti> ag bfln
mis—
1 bað ekki. Eg veit að vinum
hans fi»,. „
jær og nÆr er annt um ag f^
X Sem réttastar og óbland—
s°guburÖi manna á millum. —
Frá veikindum hans skýrir hún á
þessa leiö:
Markerville. Alta.,
Des. 18, 1926.
“Eg sendi þessar linur aðeins til
að láta þig vita. að Stephan er býsna
lasinn núna. I fyrrakvöld, þegar
hann ætlaði að fara aS þvo sér, eins
og vant var, varö hann allt í einu
svo máttlaus, að við urSum að stySja j
■hann og bera hann inn i rúnt. Alla :
rænu hefir Jhann og getur talað. ViS I
kölluSum Wagner lækni í gær. ÞaS;
er þessi “High blood pressure”, senti
orsakar þetta. OnnuV hliðin er nokk_ j
uð máttlaus, en ekki samt algerlega.
— — — Eg vona að skaparinn gefi
aS hotnum batni. Hann hefir verið
bærilega friskur, eftir vonum, fyrir—
farandi.”-------— ,
Des. 31.
“._ — — ASeins fáar linur til
þess að láta þig vita um líöan Steph-
ans. Hann er ögn aS kotna til, hægt
auSvitaö. sem náttúrlegt er, getur
betur brúkaS hendina, hefir ItorSaS
meS henni i gær og í dag, auSvitað
meS skeið. Hann bað mig um papp
ír og blýant í dag, sagbist ætla að
reyna aS vita, hvort hann gæti noklk-
uS skrifað. Býsna er skriftin óli'k,
en varla von á henni betri. — —”
Blaðið leggur hún svo innan í
bréfið og er þetta á því:
!
“Skriftin getur-. s:tgt til sín,
S.vona er orðin höndin mín.
Að lesa úr þvi er leiða þauf,
Hvort letrið sé eftir horn eða klauf.”
Stefán (skárri).
31sta des, 1926.
Stefán í bælinu!”
StafagerSin er hin sama, en næsta
óstyrk-og ólik sjálfri sér. Gefur hún
og visan betri hugmynd um hinn ó—
viðjafnanlega andans þrótt, sem hann
á yfir að ráöa, þrátt fyrir líkamlega
vanheilsu, en tneð orSunt verði lýst.
Tæpum hálfum mánuSi síSar, send—
ir hann pessar línur, — meö hendi
Rósu dóttur sinnar:
Markerville, Alta.,
Jan. lOdi 1927.
“'Eg er betri, en hvorki er eg
iklæddur né kominn á ról, né orðinn
skrifandi enn.
við IsafjarSardjúp, vngsta dóttir hjón j =
vikur! Hefi nýlega dregið mig anna Bjarna Halldórssonar og Onnu j
' 3 fet með rúmstokknum. Gæti Petrinu Halldórsdóttur. MeS móður ?
sinni fluttist Kristin til Vesturheims.
og settust þær fyrst að í grend við
Yorkton. Mörg ár bjó Kristín ein
slns liös í Winnipeg, ttnz hún áriS
1911 gifitist JC'ements Þdrleífssyni,
og þau byrjuðu búskap í Mozart—
bygS. Leið þeim þar vel og eign—
uSust þau tvo sonu, sem báöir lifa
en eru ungir ennþá. Sent stendur eru
þeir i umsjá móSursystur sinnar,
Mrs. J. Janusson, Foam Lake, Sask.
Mann sinn missti Kristin árið 1918,
og var aldrei við sömu lifsgleöi eftir
það, og mun hafa tekið hvíldinni
feginslega Hún var í alla staði sér_
lega vönduö og væn kona. Jarðar—
förin fór fram að viðstöddu fjöl—
tþenni sunnudaginn 16. jan. Séra.
Friörik A. Friðriksson aðstoSaði.
Höndin sjáanlega styrkari. og þvi
rétt sem hann segir, “hvorki góður
né beztur, en betri”.
Kona hans skrifar degi siðar, þann
16. s. m., og eru þaS síöustu fréttirn.
ar, sem okkttr hafa borist. Hún
segir:
Markerville, Alta.,
16. jan. 1927
“— — — Eg sendi nú miða til
vkkar, að láta ykkur vita um liðan
mannsins niins. Hann. er á batavegi,
er þrantalaus, hefir aldrei haft rnikl—
ar þrautir en máttleysi.---------”
Vonandi er aS franthald verði á
þessum bata. Treysti eg því, eigi
sizt sökum þess, aö eg veit. aö Steph.
an er meiri skáldinu gamla á Strúgi,
er kvað af sér líkþrána hálfum.
AS eg hefi ekki getiö um veik—
indi hans fyr, kenutr til af því, að
mér fannst þau myndu vera full við-
kvæmt efni ættingjum hans og vinum
til þess, að því væri fleygt fram sem
hverri annari blaðafrétt, meðan að
ekki fyndist vottur fyrir þvi, hversy
heilsu hans myndi fara að. En meS
því að nú er liðinn rúmur mánuSut
frá jþvi, aö hainn varð rúmfastur,
geri eg ekki ráö fyrir að fregninni
verSi lengur haldið til baka úr blöð.
unum, og vil eg þvi eins vel verða
fyrstur til þess að segja harmsögu.
Um veikindi hans hefi eg getiö í
bréfi til fárra manna, meðal annara
Þorbjarnar Bjarnarsonar i Pembina
(Þoskabíts). Nokkrum dögum seinna
sendir hann mer línur þessar og
visur:
“Þegar eg las hina ömurlegu frétt,
að Stephan okkar væri svona kom—
inn, hripaði eg niður þessar vlsur:
“Islendingum frostköld flyzt
fregn. er snertir alla:
hlug hefir allt i einu misst
Örninn Klettaf jalla.
Við skulum þrá og vona’ og spá,
vængjum á flugmynda:
Að hann sjáum senn oss hjá
svifa um hávits tinda.”
Rögnz'. Pétursson.
± Salmagundi.
Dýrt að deyjd.
Bændafélög í Saskatchewan, og þá
sérstaklegá kvenfélagadeiidir þeirra,
eru nú að beina athygli sinni að hin
urn háa útfararkostnaöi, í því augna-
rniSi, að vernda hinn ‘‘sefaklökkva
syrgjanda” á harmstundinni, frá
þeim, sem gert liafa þaö aö atvinnu
sinni, og mynduSu iirii hana samtök
að þrífast á syrgjendunum. Tilgát-
an er, — og viröist hafa vi'S nokkr—
ar líkur að styðjast, — að ýtfarar-
stjórar geri ráS fyrir þvi, að faðir-
inn, sem misst hafi konu eöa barn,
eða ekkjan, sem nýlega hefir séð
eftir manni sinum, séu ekki i skapi
til þess að þjarka um verðið á flingr.
inu eða vinnunni við útförina, held—
ur borgi næstum hvað sem nefnt er,
sé það aöeins til. Þessar aöstoöar-
deildic kvenna staöhæfa, að útfarar-
stjórinn blóðsjúgi eklkjurnar, svo að
óbærilegt sé orðið, og skorði verð.ið
við gjaldþolið, miSað við vátrvgg—
Silfurbrúðhjón! Aldarfjóröungs ást
Er enn þá skír sem fagur morgunroði.
Sá kærleiksylur, aldrei sem að brást,
Þó árum fjölgit hann er sigurboði.
í gögnum mannlífs glaum með friði og ró
þið genguð, hrjúfar frumherjanna brautir.
En veganestið var ei annað þó
En von og trú, að sigra lífsins þrautir.
Þið hafið sigrað; þolað heitt og kalt,
Og þungri byrði lyft við framsókn djarfa,
Og giftusamlegt orðið hefir allt,
sem ykkar hendur réttu fram til þarfa.
Og enn er tími; óuppfylltar þrár,
Með eljuhug að stefna fram til bóta. —
Svo lifið heil um aldarfjórðungs ár,
Svo aftur megtð brúðkaupsgleði njóta!
S. J. Magnússon.
*
OH
Silverbrúðkaup í Piney.
Þann 15. þ. m. kom saman hópur
nágranna og vina þeirra hjóna Björns
G. Thorvaldsonar og Kristrúnar Jóns
dóttur, að heimili þeirra við Piney,
til þess að árna þeim til hamingju
viS þaS tækifæri, aS þau voru þá
búin að vera i hjónabandi í rúm 25
ár. Þau Mr. og Mrs. Thorvaldson
voru gefin samjm í Winnipeg á
annan dag jóla veturinn 1901, af
séra Bjarna Þórarinssyni, er þá var
prestur við TjaldbúSarsöfnuS. AS
hjónaviígslunni afstaðinni, settust
þau að viö Piney, þar sem Mr. Thor_
valdson hafði fest sér land þá nokkru
áður. og hafa biiiS þar síðan.
Mr. Thorvaldson hefir í öll þessi
ár, komið við öll framfara— og vel—
ferðarmál bygöarinnar. Auk þess
sem hann hefir stundað búskap, hefir
hann oftast setiö i sveitarráðinu, ým—
ist sem sveitarráösmaöur eða sveit—
aroddviti. ( Þá stundaði hantj og
verzlun um allmörg ár.
Þau hjón eru sitt úr hvorum lands-
fjórðungi. Mrs. Thorvaldson er
fædd og upp alin sunnanlands og
fluttist til Ameríku aldamótaáriö, en
Mr. Thorvaldson er fæddur i Hólm-
inum í SkagafirSi, ólst þar upp og
á Laxárdalnum, unz hann fluttist
með móður sinni til Norður.Dakota
nú fyrir rúmum 40 árum.
Samsætinu stýröi hr. Olafur Pét—
ursson frá Winnipeg, en bróðir hans
séra Rögnv. Pétursson, ávarpaði silf
ingu og aðrar eignir; að nú sé þar
kotniö, aö ekki sé lengur í þagnar- urbrúðhjónin fyrir hönd gestanna, en
■hr. Einar E. Einarsson, oddviti sveit-
arinnar, afhenti silfurbrúShjónunum
kistil meö silfurborÖbúnaÖi i, gjöf
Gleðilegt ár.
Stefán.”
Dánarfregnir.
ÞriSjudaginn, síSastliðinn 11. jan-
uai, andaðist ungur efnismaöur.
FriSrik Helgi Helgason, aS heimili
sinu í Ilólarbygð, suðaustur af Elf—
ros, Sask. V ar banameinið lungna—
bólga eða afleiðingar af benni. —
Fi iðrik var sonur Stefáns bónda
Helgasonar og konu hans Margrétar
Jónsdóttur. Hún dó áriS 1911 frá
mörgum börnum. Var Friðtik, sem
elztur var bræðranna, upp frá því
öflugasta heimilisstoð föður sins, og
þotti drengur góður og dugandi í
hvívetna. Var hann aðeins tvítugur
aS aldri, er kalliS íkom. Er hann
gildi þolandi.
Mér er nær að halda aö þessar
staðhæfingar séu á einhverju byggö.
ar. Maður, sem fékkst unt tima
við afgreiðslu i harðvöru— og utfar—
arbúð í smábæ, sagði mér nýlega,
.aS í þessari búð heföi veriS til siðs
að bæta núlli viS heildsöluverð á lík
kistunum, sem seldar voru hinum
sártsvrgjandi ekkjum. Aðrar nauð—
synjar og vinna við útfarir var eft-
ir þessu. Um það leyti setn fram.
færslumaöur fjölskyldunnar var sæmi
lega moldsettur, var mest af þúsund
dala vátryggingunni farið sjónhend—
ing í buskann ogbláinn. og væri ekkj
unni ekki annáð eftir skilið, voru
mestar líkur fyrir þvi, að hún yröi
aS ganga að þvottastampinum áður
en annar mánuðurinn af ekkjustand.
inu væri liöinn.
Um daginn gafst mér færi á að
rannsaka með gætni og stillingu,
vanalega líkkistu, er hrafnasparkið
á verSmiSanum mat til $135.00 í
kónglegri mynt., Eg sá að kistan
sjálf var úr 1” greniborSum, fóSruð
I mjúku, hvitu efni o,g klædd svörtum
frá gestunum. Ymsir tóku til máls
íleiri, en milli ræðanna var skemt
tneS söng, undir stjórn Magnúsar
Magnússonar. Meöal þeirra, er ti!
máls tóku, má nefna þessa: Stefán
Árnason, S. S. Anderson, James
McQuade, Mrs. H. Goodman, Jón
Jónsson, Magnús Magnússon o. fl.
KvæSi orti SigurSur J. Mágnússon
til brúöhjónanna, og er þaö prentaö
hér á öðrum stað. AS loknum ræS-
um, þökkuöu brúðhjónin gjöfina og
vinarþelið, er nágrannar þeirra sýndu
meö heimsókninni. Voru þá bornar
fram veitingar og sleit samsætinu
ekki fyr en eftir miSnætti.
Eftirfylgjandi tóku þátt í samsæt—
inu og vortt flestir vi&staddir:
Mr. Jóhann Stephansson.
Mrs. Elín Björnsson.
Mrs. GuSbjörg Björnsson
Mr. og Mrs. Jón Jónsson
Mr. og Mrs. E. E. Einarsson
Mr. Jón Arnórsson
Mr. og Mrs. O. Hansson
Mr. John Hvanndal
Mr. og Mrs. E. J. Jónsson
Mr. Magnús Magnússon
Mr. og Mrs. J. McQuade
Mr. og Mrs. H. K. Hvanndal
Mr. og Mrs, G. H. Goodtnan
Mr. P. S. Peterson
Mr. og Mrs. O. Pétursson
Mr. og Mrs. S. S. Anderson
Mr. og Mrs. Rögnv, Pétursson
Mr. og Mrs. S. V. Eyford
Mr. B. Hvanndal
Mr. og Mrs. Jón Stephansson.
Mt. og Mrs. M. Goodtnan
álr. og Mrs. S. Arnason
Mr. Guðni Ölafsson
Mr. og Mrs. S. Lawson
Mr. og Mrs. W. T. Ilolden
Mt. og Mrs. G. F. Osborne
Mr. og Mrs. L. Reider
Mr. Jóhannes Jóhannsson
Mr. og Mrs. E. Simpson
Mr. og Mrs. B, Stephansson
Mr. og Mrs. L. S. Freeman
Mr. Sig. J. Magnússon
dúki, er liktist atlaski. Handföngin
voru gyllt. Eg er enginn verSfræð-
ittgur, en eg myndi gizka á að allt
efniö, sem til kistunnar fór, fæti
ekki fratn úr $10,00. Hvort sölu-
verðið, $135.00, fór fram úr hæfi—
legu hlutfalli, finnst mér eg ekki fær
að ræöa um tneð nokkttrri vissu.
Margar aðrar “nauðsynjar” og
snúninga verður að taka tneS í reikn
itiginn við útfarir, allt frá líkvagn-
inutn, til laukanria handa þurgrát-
andi skyldmennttm. Við öllu skal
gjald greiða, enda gjald ríikulegt. —
Það verður snotur upphæð, er allt
ketnur saman, þ. e. a. s, fyrir þá, sem
hafa af litlu að lóga.
Hvar bóta skuli leita, eða hvort
bætur alls þessa muni að fá, er utan-
veltu viS þessa grein. En vér get-
unt sanngjarnlega óskað alls hins
bezta félögutn þeim, er tekið hafa
þetta tnál til athugunar.
-L. F,
Fjær og nœr
Mrs. Th. Bjarnason, Connaught
Hotel hér i bæ, fór snemma i þess—
um mánuði suöur til Hollywood í
Californiu, ásamt vngstu dóttur
þeirra hjóna. Verður hún þar nokk
urn tíma, sennilega fram undir vor-
ið.