Heimskringla - 02.02.1927, Page 4

Heimskringla - 02.02.1927, Page 4
4. BLAÐSÍÐA. HEIMSKRIN GLA WINNIPEG, 2. FEBRÚAR 1927 Híítnskrin^la <Stofnn« 188«) Krnnr «t t hverjnm mlSvIkudevt. EIGENDCR: VIKING PRESS, LTD. 883 o«[ 855 SAHGENT AVB., AVINNIPKO, Tolnfml: N-0537 VerH blaUslnð er Í3.00 árgangurlnn borg- lit fyrirfram. Allar borganlr genalat THE VIKING PRES8 LTD. SIGFPS HALIJDÓRS frá Höfnum Ritstjórl. JAKOB F. KRISTJÁNSSON, Ráðsmaður. Utanánkrlfl^ tll blntflNlnat THK VIKING PRE8S, Utdn Box 8105 UtnnáNkrlTt tll rltNtjOrantít EDITOK HEIMSKRINGLA, Box 8105 WINNIPEG, MAN, “Helmskríngla ls pablished by The Vlktef? Prenn Ltd. and printed by CITY PRINTING Æ PUBUISIHING CO. SRS-S55 Sarjrent Ave., Wlnnlpe*. Man. Telepli<tne: .80 53 7 WINNIPEG, MAN., 2. FEBRÚAR 1927. Draumamaðurinn. í 36. tölublaði “Dags”, sem gefinn er út á Akureyri, birtist svohljóðandi grein eftir ritstjóra blaðsinS, hr. Jónas Dor. bergsson.: 1 “Björgvin Guðtnundsson. —■ Arið 1910 fór hópur Islendiriga til Ameríku. MeSal þessara vesturfara var unglingspiltur, að nafni Björg- vin Guðmundsson,. ættaður úr Norður.Múla- sýslu. Píltur þessi var sérkennilegur í háttum og tali. Var sem í honum brynni eldur nokkur, er g«fí honum lítil grið, eða rósemi. Hann klifaði jáfnan á því, í viðtali, að hann ætlaði sér að verða tónskáld. Eigi .vissu menn deili þes.i að pilturinn hefði notið neinnar menntunar, er gæti hafa vakið honum slíkar vonir. Var ekki laust við að menn stingju santen nefjum um það að þessir loftkastalar og stórdraumar Björg, vins myndu vera í ætt við brjálsemi. I Winni—, peg tvistruðumst við, þessi fámenni hópur um— komulítilla manna og leiðirnar greindust víða á misjöfnum vegum örlaganna. Og Björgvin hvarf, eins og hinir. — Næst vissi eg það um hann. fáum árum síðar, að á meiriháttar sam- söng Islendinga í Winnipeg var sungið helgilag, er hann hafði samið. Nefndist það: “I upp— hafi vár orðið”. Hinn djarfi draumur unglings ins í Vesturfarahópnum barst til mín í tónum helgilagsins, flutt af söngröddum 60 manna kórs. Eg varð hissa, en feginn. Nú vissi eg, að jafn- vel .fjarstu draumar geta ræzt, og skýjaborgir komist á fastan grunn. Nú færa ;vestur_íslenzku blöðin rtiér heim fullan sann um þetta. Björgvin hefir með frábærum hæfileikum sínum og dugn. aði unnið sér svo mikið álit, að Vestur—Islend— ingar eru að taka höndum saman, til þess að kosta hann á hljómlistarskóla, “The Royal Col— lege of Music’’'í Lundúnum. Einkum hefir Björgvin unnið sér frægðarorð með helgi- “kantötu”, er nefnist "Til komi þitt ríki”. A. H. Egerton, langfrægasti organleikari í Canada og djúplærður ntaðtir, hefir lokið á hana og A önnur verk Björgvins og gáfur, hans yfirleitt svo miklu lofsorði, að fágætir munu vera slíkir dómar um bvrjendur. Og Vestur—Islendingar ætla ekki að láta gáfurnar kreppast, vegna ör— birgðar. F.n hvað gera Austur—Islendingar fyr. ir þetta söng-“geniM sitt, sem flúði landið árið 1910?" * * * í vikunni sem leið hélt Mr. Gregory Mason, prófessor frá Columbia háskólan- um niikla. fjóra fyrirlestra hér við Mani. tobaháskólann, um eðli og einkenni list- arinnar í riki tónanna. Fyrsta kvöldið talaði hann mest um belgiska tónskáldið mikia, Cesar Franck. Hann var einn af þessum draumamönnum, sem samtíðar- mennirnir fyrirlíta svo innilega. Alla æfi sína var hann bláfátækur. — Hann gat ekki gert annað en yrkja, hvað sem aðrir sögðu. Hann varð alla æfina að sitja við að rekja nýja þræði og þætti og slöngva þeim í tónvefi sína. Ekki til þess að hafa ofan af fyrir sér og fjöl- skyldu sinni, því til þess nægði aldrei list hans, heldur til þess að geta lifað. Lífs. þrá hans var svo einræn og frumstæð, að hún hefði annars veslast upp og dáið. Kostir urðu henni ekki settir. Hann varð gamall maður og ódauðleg listaverk lét hann eftir sig. Þó nægðu þau ekki til þess að forða konunni hans frá dauðanum á fátækrahúsinu. honum sjálfum frá lítilsvirðingu samtíðarmann- anna. athlægi nágrannanna, óblandinni fyrirlitningu sonanna. Börnin hópuðust saman, þegar hann gekk til vinnu sinnar og frá, til þess að horfa á fuglahræðuna; fuliorðna fólkið til þess að skopast að “manninum í langa frakkanum og stuttu skálmunum": “sérfróðu” kyrpingarnir, sem voru spámenn í útjaðrameriningunni, til þess að svala sálum sínum á sýnilegu vangengi draumamannsins, sem stöðugt j stiklaði á skýjum, svo heimskulegia langt; ofan og utan við almenningstroðningana | og þeirra eigin koppagötur. Þeir báru ekki skyn á það, sem í draumamannin- um bjó, fremur en bræður Jósefs forð- um; þeir vissu ekki að undir tötrunum gekk Aladín, prinz af Lampanum og Hringnum, höfundgáfunni og trúarstyrkn um, eins og Frödingl segir. Til síðustu stundar bilaði hvorugt. — Þótt neyðin væri daglegur gestur tímun- ! um saman, og líftórunni í sér og sínum | bjargaði hann einungis með því að leika á orgdl í lítilli kirkju, þá var aldrei slakað | á kröfunum til sjálfs sín, einmitf þeim I kröfum, er bægðu frá honum fé og frama, j veraldargjengi og stundarfrægð. Gounod j bar þá við háloft á bylgjukambi tízkunn- | ar. Sætmilskan í tónsmíðum hans hafði j allt landið í læðingi. En Franck gat ekki sinnt því. Hann varð að “yrkja sér til | hugarhægðar”. Allt annað skifti engu máli. Þess vegna gat hann skapað sígild snilldarverk. Þess vegna ljómar nú frægð arsól hans glæstar ogi frá hærri braut á himni söngs og sögu en Gounods, sem fölskvuð er, frá því sem var. * * * Björgvin kemur í hugann við orð Ma- j sons. Stórdraumamaðurinn (“Gott ef hann er ekki vitlaus”) á vesturfaraskip- inu; stórdraumamaðurinn hvort sem | hann þrælar á gresjuflákunum í Sask- atchewan, eða á bikmölinni í Winnipeg; dæmdur af þeim, sem gaf honum lífið, til æfilangrar stórdraumdvistar, í þeim j álögum, að vera til alls annars ómögu- 1 legíur, þrátt fyrir siðprýði, greind og góð- ! mennsku,—af því að það er eina lífið, og geta ekki tekið fé og stundargengi við sál sinni og sannfæringu. Að vísu var lítið um Gounoda á meðal vor, til þess að skyggja á Björgvin. Þó er j sennilegt, að honum hefði veizt enn þyngri róðurinn til þess lífs, sem dauðinn hefir ekkert vald yfir, heldur en Franck, ef Vestur.íslendingár hefðu* ekki verið ; skilningsbetri, og enda meiri menn, en j Belgar og Frakkar, samtíðarmenn Francks Því bæði lifði Franck í miðstöð allrar vestrænnar hámenningar, og nam því j hljóðfæraslátt frá blautu barnsbeini, og gat því unnið fyrir mat sínum við það starf er lá hjarta hans næst. Svo var ekki með Björgvin, sem fæddist á einum út- jaðri listmenningarinnar og fluttist fyrir j örlög á annan. Nú eru aftur á móti nokkrar líkur fyrir því, að leið Björgt-/ins verði ekki annar eins þrautaferill. Og þó er það alls óvíst. Héðan af á hann ekki að sækja viðurkenningu undir högg vor \ íslendinga, heldur alls heimsins, sem að vísu er ef til vill ekki eins nauðþrælkað- ur af tízlftinni og samtíð Francks var að sumu leyti, en sízt betri að ýmsu öðru. Hvað sem umj>að er, draumamaðurinn — skáldið og hugsjónamaðurinn — verð- ur hann til æfiloka. Og snauður að ver- aldlegum fjársjóðum verður hann vafa- lítið jafnlengi. En í fyrra réðu margir Vestur.fslendingar svo til, að honum yrðu fengin þau verkfæri í hendur, að hann gæti framvegis mótað nokkurnveg’inn eft ir sinni vild, járnin rauðu, er liggja falin í aflglóð heilasmiðju hans og hugmynda- flugs. Ekki þarf að efast um að þeir ætli sér að skiljast vel við þá fyrirætlan. En tím- inn flýriur óðum. Það er búið að segja Austur-íslendingum frá fyrirætlan vorri, og spyrja hvað þeir ætli að gera. Það ætti að vera nógur tíminn að leysa úr því, þegar vér að vestan getum sýnt vængjaflug hans sumarið 1930. Ol og brermivíns- kosningar liggur við að megi faía að kalla kosning- ar til Sambandsþingsins. Ekki svo að skilja, auðvitað, að kosið sé fyrst og fremst um öl og brennivín. heldur af því, hve mikið fé hefir flóð frá þeim lindum til beggja stjórnmálaflokkanna gömlu. Heimskringla gat um það í haust, er rannsóknarnefndin fór til Vancouver, að nefndarmenn byggjust við að haía lokið starfi sfnu þar vestra fyrir hátíðar, og geta þá fært sig hingað til Winnipeg. _j Þeim hefir ekki orðið að von sinni, þeir eru enn í óðakappi að brjótast um í brennivínsdíkinu þar vestra. Grain Growers’ Guide kveður góðar og gildar ástæður til þess að ætla að brenni- vínssuðufélög, ölgerðarmenn, áfengis- , salar, leynisalar og vínsmy^lar, hafi látið að minnsta kosti um $1,000,000 af hendi rakna í kosningasjóð liberala og con- servatíva flokksins um síðustu kosningar. . Ekkert er heldur sennilegra en að þessi upphæð sé sízt of há, þegar tekiðier til- lit til þess, að í vikunni sem leið, játaði eitt brugghús í Vancouver að Uafa greitt $100,000 í kosningaSjóð gömlu flokk- anna.. Mjög jafnt hefði verið skift á milli þeirra, því um var að gera að vera beggja vinur og1 báðum trúr, þótt auð. vitað neitaði, sá er fjrrir svörum varð, harðlega þeirri lúalegu aðdróttun, að fé- lagið hefði haft nokkurn skapaðan hlut á bak við eyrað með þessum kosningatil- lögum. Það fylgdi svo sem ekki stór böggull skammrifi. Félagið var svo sem ekki að reyna að gera stjórnmálaflokk- ana sér skuldbundria á nokkurn hátt. — Manntetrið var eðlilega sárgramur yfir því að þurfa að flækjast inn í þetta fyrir hnýsni nefndarinnar, og gaf sig flugna. höfðingjanum ,upp á það, að iiann og “hans hús" skyldu nokkurntíma láta narrast af fagurgala flokksbetlaranna til þess að snara eyri í þá um kosningarnar. Hjá öðru brugghúsi í Vancouver fann nefndin fjölda kvittanamiða af leyndar- dómsfullum peningaávísunum, sem ó- mögulegt var að sjá til hvers hefðu geng. ið, af því að framkvæmdastjórinn er yfir á Englandi, rétt sem stendur, sér til heilsubótar! Það hefir nú ekkert leyndarmál verið, að brennivíns- og ölbruggarar hafa ver. ið og eru algerlega ósvífnir gagnvart lögunum. þ^ir brjóta þau þegan þeim sýnist, og eins og þeim sýnist. En hvern- ig er við öðru að búast. þegar lögreglan gerir ekkert og snatar stjórnmálaflokk- anna gömlu í raun réttri klappa þeim á bakið með annari hendinni og snýta út úr þeim tugum og hundruðum þúsunda dala með hinni um hverjar kosningar. Það er heldur engin tilviljun, að fjökli mestu stjórnmálahneyksla standa í nánu sambandi við kosningamútur stórfélaga eða einstakra manna, því annað eru svona “blæðingar” ekki. Þess kyns var Pacific. hneykslið, er þeytti Sir John Macdonald úr sæti. Eitt kosningahneykslið, sem nú er á ferðinni í Bandaríkjunum nær til Canada. Gould öldungaráðsmaður frá I Maine, er sakaður um að hann, ásamt fleiri félögum sínum, hafi fyrir 15 árum síðan gert samninga við stjórnina f New Brunswick þegar J. K. Fleming var for. sætisráðherra og gefið $100,000 í kosn- ingasjóð flokks hans. Fyrir þetta vilja nú margir víkja Gould frá öldungaráðinu. En Fleming situr nú í sambandsþlnginu í Ottawa. Kveður hann hvorttveggja, að | Gould hafi látið óbeðinn í kosningasjóð- i inn, það sem hann greiddi þangað, enda i hafi það ekki numið $100,000. En hvað ; eem um það er, neitar hann ekki að hafa | þegið stórkostlega fjárupphæð til þess að nota í kosningabeitu. Er mögulegt að búast við góðu, þar sem svona er ástatt? Er mögulegt að gera háar siðferðislegar kröfur til al- þýðu manna, þegar stjórnmálaflokkarnir fleyta sér í kosningaróðrinum, að miklu Ieyti á peningum þeirra manna, sem lifa i og þrífast á lögbrotum. Það ber brýna nauðsyn til þess að rannsaka gaumgæfilega kosninga- og mútuferil öl. og brennivínsbruggara hér í Manitoba, eftir því sem komið hefir í ljós við starf rannsóknamefndarinnar í tollhneykslismáHnu. Geti sú nefnd skilist þannig frá því máli, að rekja nákvæm. lega feril þeirra að ‘kosningaskrifstofun. um og þaðan til hærri staða. hvort sem þeir liggja upp eftir virkisbrekkú liberala eða conservatívaflokksins, þá væri mik- ið unnið. Það væri óskandi, eins og Grain Grow- ers’ Guide segir, að nefndin sýni þá rögg af sér, að kalla á sinn, fund smám saman alla stórfiska og framkvæmdastjóra brennivíns- og ölgerðarhúsanna í Canada, og sleppa þeim ekki úr greipum sér fyr en þeir væru búnir að gera grein fyrir hverri ávísun og peningaseðli, sem frá þeim hefir gengið, til stjórnmáiafiokk- anna. blaða og einstaklinga, og sem ekki er auðvelt að færa til venjulegra heiðar. legra viðskifta. Þá gæti svo farið, sem fyrnefnt blað greinir, að þær skýrslur allar færu langt með það, að g-efa mönn- um fullkomið yfiriit yfír tolihneykshð, eins og sú dræsa leggur sig. Það er meira en tími kominn til þess, að lögregla og stjórnarvöld hafist eitt- hvað að gagnvart þeim dólgum, sem bein. línis og óbeinlínis þrífast á ólöglegri vín- sölu. Hér í Manitoba, eða að minnsta kosti í Winnipeg, er ástandið blátt áfram afskaplegt. Kunnugir menn segja, að strætum saman sé svo ástatt, að launsala víns og pútnahús, séu í öðru hvoru húsi, að kalla má. Ef rétt er munað, skýra öl- gerðarhúsin hér frá. í mesta sakleysi, að um 60% af ölinu, sem þau bruggi, sé selt svona svolítið utan við einka-1 leyfi stjórnarinnar. Engum lif-| andi manni dylst lengur, að1 mikið og> mest af hessu er blátt áfram hneykslanlegu skeyting- ( arleysi lögreglu eða stjórnar, ’ eða hvorutveggja að kenna. Og reyndar getur - orðið skeyting- ingarleysi ekki átt við, heldur eitthváð annað öflugra. Hverj- ir græða á því aðrir en áfengis- salarnir, að ástandið skuli vera þetta? Það er gátá, sem lög- reglan ætti að geta svarað, án þess að nokkur Sherlock liolm- es þurfi að tala fyrir munn hennar. Og hvað er um Good- templara? Hvernig litist þeim á að reyna að gera sitt til þess að fá þeirri gátu svarað? Stökur. GESTKOMA. (áttþættingur) Gestur réri að garði hér, gríðar sver og viðmótsþver; víða fer og vendir sér, Vetrar ber hann nafn hjá mér. TfÐAVISA. (frumhenda) Fjúkið dundi, faldi ró l ferjuþróttur Bessa. Elrishuridur úti gó v alla nóttu þessa. TfÐAVÍSA. (hringhend.) Htet og snjóa haustið gaf, húmið óar skjánum; laufum hóar ofan af öllum skógartrjánum. Finnbogi Hjálmarsson. ¥ * (Aths. við frumhenduna: Bessi: bjarndý<"; ferja hans: ís; þróttur íssins: kuldi; Elris- hundur: vindurinn.) Wynyardpóstur- Haustannir• Fremur hefir veriS hljótt um tíö— indi héöan frá Wynyard og Vatna- bygð, síöan Islendingadeginum lauk. Haustannir tóku þá þegar við: urðu þær óvenju leiðar og langvinnar í þetta sinn, sakir afar óhagstæðs tið— arfars. Mun þó ástandið og útkom— an hafa verið drjúgum skárri, hér um slóðir en víðasthvar annarstaðar i sléttufylkjunum. A því nær þriggja mílna svæði i kringum Wynyardbæ— inn var kornhirðingin að miklu leyti um garð gengin áður en illviðrin dundu á. Rigndi lítið á það svæði í sumar, og uppskeran þar því snemm tæk, en rýrari en annarsstaðár í bygð inni, þar sem lægra er land og meira rigndi. Má nokkurnveginn hiklaust segja að fjárhagslega útkoman hafi í þetta sinn verið yfirleit í allgóðu meðallagi. Og menn erti að spá ná— lægum góðærum. "Mögru kýrnar” 'orðnar svo margar, finnst þeim. — Efiir fáein ár eiga skitldir —* svo al- gepgur hlutur sem þær eru nú á dögum — að vera hér með öllu ó— þekktar, — nenia þá ■ meðal sögu— fróðra manna. Má þetta þykja senni lega spáð. Fclagslíf. Félögin er^ mörg, eins og fvr, og lifa flest þeirra sæmilegu lifi. En tiltakanlega framkvæmdasöm hjfa þatt ekki verið á þessu hausti, og hafa veðráttan og þreskitafirnar átt mesta sök á þvi. Samkomur litið sem ekki haldnar, jafnvel enginu ný félög stofnuð — allt ótíðinni að kenna. — Þó má mikið vera, ef ékki má bráð— lega húast við stofnun eins meiri— háttar hatjyrðingafélags. Nú yrkir hér hvert mannsbarn. Þakka eg það er— indi tnínti um “Rim’’, sem eg hefi flutt á nokkrum stöðum hér i hvgð- j 'inni, og víðar. Þykist eg geta gert; skynsamlega grein fyrir því, að kveð. j skaparviðleitni sé á, öllum stigum DODD’S nýrnapillur eru bezta nýrnameðalið. Lækna og gigt, bakverki, hjartabilun, þvag- teppu, og önnur veikindi, sem stafa frá nýrunum. — Dodd’s Kidney Pills kosta 50c askjan, eða 6 öskjur fyrir $2.50, og fást hjá öllum lyfsögum, eða frá The Dodds Medicine Co., Ltd. Toronto, Ontario. göfgandi og vitkandi; eigi því allir að yrkja. En hvað snertir ljóða— gerðarölduna hér, þá segja sumir að hún sé úr allt annari átt runnin — jafnvel alla leið sunnan úr Dakota! Vandvitað hið rétta. — Nokkra fundi hefir þjóðræknis— deildin “Fjallkonan" haldið, og með al annars afráðið, og gengist fyrir þyi, að ráða hingað Brynjólf Þor— láksson til söngkennslu. Er hann væntanlegur með vorinu. Er byggfð in nokkurn veginn einhuga um það fyrirtælki eins og áður, og er það glöggur vottur menningar. Þá er og deildin og einstakir menn sem óð— ast að minnast skyldu sinnar i verk— inu, við vin okkar Björgvin. Vatna— bvggðin er sjáanlega hljómelsk — enda mikið til íslenzk ennþá. “Eg held það sofi söngvar i honum Þórði.” Eg held að Islendingar eigi eftir að vekja á sér eftirtekt með hljómlist. Loks ntá geta þess í sambandi við félagslíf bvggöarinnar, að hér hefir verið staddur úm hátiðirnar, séra Carl Olson, í þjónustu hins evang. lút. kirkjufélags og safnaða þess j hér. Hefir koma hans og viðdvöí án efa fegrað og betrað jól margra. sem annars hefðu haft hljótt og hægt um sig að þessu sinni. H cilsufar. Hörkur miklar gengu i desember. og allt hefir haustið verið heldur kalsasamt, þótt allgóð tíð væri urr> i hátíðarnar. Frost og stormar i jan— j úar. Heilsufar yfirleitt slæmt og i manhalát tíð. Hjónai'ígslur- En íífið heldur áfram að verja rétt sinn og ríki gegn gegn strandhöggs. feröum frosts og dauða. Hefir fólk sem óðast verið að gifta sig í sum— ar og haust. Bendir það á hetri tímay bjartar vonir og heilbrigða lífslöng'— un. Hefir undirritaður framkvæmt þessar hjónavígslur: Gefin saman 5. júní síðastliðinn: Gustavus C. Blomgren, af sænskum ættum, og Olöf Peterson, dóttir Olafs heitins Peterson og Rósu konu hans. Halda ungu hjónin til fyrst um sinn á foreldraheimili brúðurinnar, skammt suður af Wynyardbæ. Gefin saman 4. desember, að heim- ili Halldórs J. Stefánssonar kennara að Kandaharí Jóhann Johnson, ung— ur hóndi við Baldur, Man., ag Mar— 'grét Stefánsson, dóttir Mr. og Mrs. J. Stefánssoln, HólarbyggS, systir Halldórs og þeirra systkina. Búa nú ungu hjónin á eignarjörð sinrn að Baldur. Gefin saman 7. desember; Howard Hawkins og Mrs. Guðrún R. C. Bowen, bæði i Wynyard. Guðrún er dóttir Mr. og Mrs.’J. B. Johnson (Póst), Wynyard. Erú nýgiftu hjón— in þegar sezt að á eignarjörðtim sin- um hér i hvggð. Gefin saman 15. desember: Jens D. JörgensOn, af norskum ættum, og Mrs. Ila Amas, skozk að ætt. Munu þatt þegar húsett í Mozartbyggð. Gefin saman 7. janúar: Gttðmund— tir A. Johnson og Lára Nikulásson. Guðmtindur er Þingeyingur að ætt—, sonur Arna Jónssonar og Helgu, syst ur Ölafs og Jónasar Hall og þeirra systkina. Lára er austfirzk að ætt, dóttir Stefáns heitins Ni'ktdássonar og kontt hans Unu Hálfdánardótt— ur. Framtiðarheimili iingu hjónanna /

x

Heimskringla

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.