Heimskringla - 23.02.1927, Blaðsíða 2

2. BLAÐSIÐA
TIEIMSKRIN GLA
WINNIPEG 23. FEBRÚAR 1927
Ávarp og erindi.
flutt á 25 ára afmæli ‘‘Helga magra”
í Winnipeg, þriðjudaginn
15. febrúar 1927.
Til "Helga magra”
á 25 ár^ afmæli félagsins, þann
fimtánda dag íebrúarmánaöar
1927.
I anda, — sit eg með vkkur aö
sunibli í kvöld á fjórðungsaldar af—
mæli Helga magra.
Eg sé þar standa blótstall glæstan
gullaldarminning og á hlautbolla úr
fránu gulli föðurlandsástar. Er sá
barmafullur af tryggð við forna
frændur og þeirra fögru siði.
Stígur þá fram hof^oðinn — ímynd
elsku vorrar á óðali voru — Eyja—
firði, — og heldur hann á silfurskír—
um hlautteinum, unnuni úr ást vorri
til arfsins góða og mikla. Roðar
hann nú líkneskin og stallana, og
stökkvir yfir mannfjöldann, sem að
blótinu er, styrkleika endurminning-
anna og stöðugri þrá til stórverka.
Setjumst síðan að blótveizlunni og
gerum oss gott af sl#trinu, látum
einnig dryikkjarhornin ganga mann
frá manni. Skal goðinn signa hvort.
tveggja, fullið og blótniatinn.
Göngum þá að fulli. Drekkum
I þá fyrst full ættjarðarinnar, þá
Helga ens magra, þá Eyjafjarðar,
þá hetju- og bragafull, þá minni
frænda Og vina. lifenda og látinna,
r' svo og hvert af öðru.
Að endingu skal óska langt ltf og
lifandi verka “Helga magra’*; hon-
i um þakka heiður og drengskap höld-
urn sýndan, svo og gestrisni og góð-
í' an beina.
. LENGI LIFI “HELGI MAGRI”.
Jóh. Jásefsson.
* * *
Kveðja.
A. C. Johnson, Esq.,
Winnipeg, Man.
Kæri vinur !
Beztu þökk til þín og klúbssins
‘‘Helga magra’’ fyrir veizluboðsbréf-
ið til okkar hjónanna, sem við, því
miður, getum aðeins þakkað en ekki
þegið, af því að eg er, um þessar
mundir, rígbundinn hér.
Vænt þótti niér um að þið %kylduð
muna eftir mér, hér úti á hala ver.
aldar, hinnar íslenzku.
Gaman hefði mér þótt, hefði eg
getað sezt niður við kvöldskattinn
með ykkur þann fimtánda. skemt mér
þar með ykkur, glaðst með ykkur og
fundið til með ykkur. Því að þetta
kvöld hjá ykkur þar, veit eg “að
beztu blómin gróa í brjóstum, sem að
geta fundið til”
Eg þakka ykkur félftgiim fyrir
dugnaðinn, tryggðina og þrautseigj-
una, við að halda uppi íslenzka fán—
anum öll þessi mörgu ár. Fyrir all-
an “islenzka blæinn”.
A þessu tuttugu og fimm ára afmæli
félags ykkar, sendi eg þá einlægu
ósk, að þið eigið “mikla framtíð
enn’*. og samúð og gleði í ríkum
mæli á hátiðinni, sem nú fer í hönd.
Þinn og ykkar gamall vinur og
félagi,
W- H. Paulson.
^ ^ ¥
Avarp forseta-
Eins og kvæðið. sem nú var les-
ið, getur um, þá eruð þið hingað
komin i kvöld til að sitja hér fjórð-
ungsaldarafmæli hins litla félags —
klúbbsins "Helga magra”.
Afmælisboð hafa niargt til síns á-
gætis. En eg hygg, að aðallega sé
það tvennt, sem sérstaklega er til—
gangur þeirra. Fyrst, að minnast
þess viðburðar, er persóna eða fé—
lagsskapur hefir átt svo og svo langa
tilveru. Annað, að endurnýja vin—
skap og bræðralag þeirra, sem þau
sitja.
Þetta afmælisboð er gert, eingöngu
með það síðarneínda í huga. Eng—
inn annar tilgangur en sá, að ændur.
nýja vinskap ykkar. bæði hvers til
annars og svo til þessa litla félags,
sem tók sér fvrir merki hin fögru
orð; “Islendingar viljuin vér allir
vera’’ — alla tíð, bæti eg við.
Reyndar er þetta aímælisboð ofur—
litið á annan veg, en vanalegt er.
Þið færið okkur t. d. engar gjafir
sem sjáanlegar séu. Þið verðið að
greiða visst gjald fyrir þær góðgerð-
ir, serri þið þiggið. Það er nú reynd-
ar engin nýjung. fyrir ykkur, þvi hér
þiggur maður fátt án endurgjalds
— það er að segja, það sem gæði
megi kalla. En það vil eg vona, að
ekkert verði hér framreitt, sem ann-
að verði kallað.
Við, hin eldri, sem hér erum, mun.
ura öll eftir afmælisboðunum heima.
Það var ekki smáræðisfögnuður á
ferðinni, þegar manni var boðið i
afmæli Ieikbróður síns eða systur.
Dagarnir á undan hátíðinni, voru
allir sæludagar, þrungnir af tilhlökk-
un og undirbúningi, á -allan hátt. —
Forvitinn var maður einnig um það,
Þóruim hyr'n-a.
I íslenzku sögunum fornu er ekki
langt mál um Þórunni hyrnu. Um
hana - veit maður af sögunum litið
amtað en það, að hún var eiginkona
Helga magra og húsfreyjan á Krist-
nesi. Kunnugt er það einnig, að hún
var kona stórættuð, dóttir Ketils
flatnefs, sem var hersir og göfugur
höfðingi í Noregi, einn þeirra stór—
lyndu Noregshöfðingja, er ekki vildu
beygja sig undir ok Haraldar kon—
ungs hins hárfagra. Að Þórunn hafi
, ...... , ..... þegið i arf göfgi og stórlvndi ættar
hverjir boðmr væru og hverjir ekki. í K s B , ",
„ , v , v- sinnar, ma af þvi marka, að hun læt-
Svo þegar maður mættist, þa spurði . r
ur ekki fyrir brjosti brenna að segja
skilið við óðal sitt og ættland, og
sigla með bónda sínumjá opnum báti
maður í hátíðlegum róni; “Er þér
boðið? JEt\i að EIlu eða Frissa sé
boðið? Hvað ætlarðu að gefa henni
út á ægilegt haf og leita í nýfundið
eða honuni’?” Og svo var komiS að i
, . _ . . i i ■ í og nær^obvggt land norður undir
deginum. Þann daginn var ekki & •. „ , . , .
.... , - , ,, . ! heimskauti, að griðastað fyrir hina
sporuð grænsapan. Eyru og hals og I
, , v v . , . , | storu, frjalsu norrænu lund.
hofuð, með margra daga gronu a,'l
var skúrað svo nærri lá við blóð— i Við getum og gert okkur í hug—
rennsli undan hreinsuninn.i. öllum arlfind, hversu mikið hafi verið
beztu flíkunum var þá tjaldað. — spunnið í þessa fornu ættmóður Ey—
Mestu oflátungarnir settu þá jafn—
vel upp gútnrnuflibba og þar við eig—
andi silkiknýti. Bryddu sauðskinns-
spariskórnir voru þá teknir til al—
varlegrar íhugunar. Eltiskinnsbrydd
ingarnar á þeirn skafnar og nuddað.
ar, svo þær urðu snjóhvítar, og svo
var ef tjl vill blanksvertu nuddað á
börðin. Eftir allan þenna undirbún-;
ing var svo lagt af stað með hátíðlgik i
firðinga og annara Islendinga, er
við gerum okkur grein fyrir starfi
hennar og verkahring á landnámsár-
unum.
Eins og kunnugt er, varð heimili
þeirra hjóna, Helga og Þórunnar,
höfuðból og miðstöð Iandnámsins
norðanlands. I kjöífari þeirra komu
margir hópar landnema til Islands.
Og flestir þeir, er að landinu komu
og tilhlökkun, og allur glannaskapur-! v , . v v ..
. . v ’ fv ‘v , , ,v. | norðanvert. leituðu heim að Krist-
mn lagður til siðu. Með ser hafði
maður í vasanum ofurlitla afmælis—
gjöf, og.var hún eftir pví glæsileg
hvað efnin voru rífleg. A stufldúm
ofurlítið tvinnaspjald eða þá vasa—
k’ útur eða þá ilepppr, e?a sirtz-
pjatla í svuntu. Og þá var ekki valið
af verri endanum, ef aurarnir vófu
nógit márglr í buddunni. "Ög hvað
maðiir geymdi þessar gersemar vand.
lega, rétt, sem þær væru dýrindis—
demantar eða óskasteinar. Og hvað
maður var ttiontinn. Ef maður á.
leiðinni mætti einhverjum, sem ekki
nesi. Ollum var þar vel fagrvað. —
Sjóhrakið fólkið, hungrað og alls—
laust nlargt, fékk jafnan skýli, hvíld
og hressingu á Kristnesi. Vetursetu
hafði oft fjöldi mannS á Kriítnesi.
Þaðan fóru menn svo landkönnunar-
ferðir að ávísun Helga, og reistu bú
sín með tilstyrk hjónanna á Krist—
nesi. Ekki þarf nú sterkt ímyndun-
arafl til þess að niaður geti farið
nærri um það, hvilíkur sköritngur og
kvenval húsfrevjan á Kristnesi hefir
verið. Fyrst og fremst fæddi Þór-
unn hyrna þau mörgu börn, er svo
var boðið, gekk maðiir regingslega ^ voru mannkostum búin, að þau urðu
fram.hjá þeim og yrti ekki á þá. j feður og mæðttr niargra mestu höfð-
| ingjaættanna á Tslandi. En. jafn—
Og svo var maður konunn i veizl. s , . , , ,. ... ...
a . framt stýrir hun hinu raikla bui með
ttna. Allir Itoðsgestirmr pjmðtr og , . . , . , . v
V*. ! þeirri ransn og fyrirhyggju, að garð
siðsannr og lýtalausir fra hvirfli til
ilja. Menn sátu með hendurnar á
knjám sér og krosslagðar fætur, með
ofurlítinn óstyrk inn.vortis, því að
bæði var maður ofurlítið feiminn —
helzt til mikið stássaður — og svo
var óþreyjan út af kræsingununt. En
— svo kontu þær. Þegar sent allra
mest var i borið, kont fyrst hnaus—
þykkt súkkulaði, með lummum, sáld-
uðum púðttrsykri með, ef til vildi,
einni eða tvetmur rúsírium innan i,
ttr sá varð nieð þeint allra frægustu
j i sögu þjóðarinnar. En. fegurst þykir
1 mér þó sú Vnyndin, sem hugur minn
j hefir tekið af Þórunni, þar sem hún
1 stendur í bæjardyrum sinum og breið
j ir artuana á móti konuntttn sjóhröktu
í og börnunttm hungruðu og hlúir að
hverjm ntanni, sent að garöi bef. —
Aldrei svo ntannmargt á Kristnesi,
að þar ntegi ekki fleiri hýsa; aldrei
svo þröngt i búi, að ekki sé séð fyrir
I þörfttm allra. Og er nýir bæir rísa,
og svo kleinttr eða þá ástabollur, og j Qg byggðin breieist frá Kristnesi út
svo molakaffi á eft.r, ef maðttr v.ldi. | um „„ þau héru8) þá er þaS hún
En bragðið að þessu! Þv. er j 1>órunn á Kristnesi, sem hvar-
ekki hægt að lýsa, það yf.rgengttr all j vetna , t ítök ; hjörtum f6iksins.
an þann skilmng, sem maður á nú j ^ hún> sem buið hafSi þaS ut
völ á. A eftir kræsingunttm komu , meg vistir Qg ,agt þeim rás.. ÞaS
svo spil og leikir; Httndur og langa. | vaf hún S£m sendi mat og klæSi frá
vitleysa, Svartipétur og Lauma. Kristnesi> þegar þröngt varS i búi.
Hanrey og Gosi o. s. frv. # En sú ! ■ „ , , ,.. ,
, „ v *. Það var httn, sgm sott var, þegar
kátina, þegar maðtir varð gost — og j
,. v . • . v , „ i mikið reið á. Það var hun, seiti
netið a ntanni var svert nteð brunn- _
ttm korktappa Hlátrar og sköll. Eða , varð áítrik móðir allra Eyfirðinga.
þá leikiritir: Felttleikur, Blindinga-
leikur, Að leysa kóngsdóttur úr á—
lögum og Fara út að telja stjörnurn-
ar. Um þann Ieik þótti mér lang—
vænst. Eg er viss um að hann er
ykktir einnig minnisstæður. Þið
Og nú förtim viH öll að kannast
við hana Þórunni hyrnu. Hún er
meira en ættmóðir Eyfirðinga. Hún
er ímynd kveneðlisins islenzka. Hún
er kvenlundin íslenzka að verki.
Konan, þessi höfðinglynda, hrausta,
munið að mismunurinn á stjörnu- hjartag6Sai þaS ef móðir okkar ís-
.fjöldanum úti og inni var tekinn út ]enzku sa]ar.
í kossuni. Og ef ntaður var í
heppinn, að kossarnir kontu frá þeirri
eða þeim, sem manni þótti allra
allra vænst um. Þvilik sælá og fögn- |
ttður! Já, þi
reynt það.
Og hún Þórunn hyrna er ekki fall-
in frá. Hún býr enn á Kristnesi Is-
lendinga. Og hún eldist ekki, og
ið hafið nátátúriéga'öll i ekkert fer henni aftuf. Eg þekki
hana Þórunni, þið þekkið hana Þór-
j ttnni hyrhu. Hún kom frá Islandi
Allur þessi gleðskapur fór frant j hingaS vestur __ b6f hér landnánt,
með hjartanlegri gleði og prúð-j sem i Eyjafirði forðunt — nú fvrir
mennsku, og maður b.ió að honunt 50 árunl. ÞaS var sama konan. F.in-
i niarga, marga daga á eftir. Hann hver fyrsta myndin, sem brenndi sig
var, og er, þeini sem hann geyma, á barnssál’ nlina. var ntynd af Þór-
eins og skærasti demant, verðmætari j unni hyrnu. Við vorum að 'koraa
en aleiga manns. Og hann er og var tij Kýja Islands. Faði
sú taug, sem enn bindur mann ljúf—
ast og fastast við hugtakið: hcim-
Ef við i hinum daglegu störfum
okkar, værttm eins og í afntælisboð—
ttm heinta. þá yrðu allir dagar sælu-
dagar, þrungnir af kærleika og dreng
skap hvers til annars. Og því vil eg
óska og vona, að þetta æfiniælisboð
likist í þeim skilningi, boðunum
heima. Heima ræður vist gátuna þá,
að þau voru indæl, þótt kræsingarnar
væru aðeins lummur.
* * *
Htlum bát
vondtt
veðri
áleiðis til Gimli.
ir nunn reri
með fjölskyldu sina i
norður með ströndinni
Þreytan og vös—
búðin réðu þvi, að lagt var að landi
til að hvilast stutta stund i fjörunni.
Ejtt barnið var dáið, en við hin vor-
um sjúk, hungruð og þyrst. En það
hafði sést til bátsins, og að vörinu
spori sást til ferða skörtilegrar kontt,
er kom úr kofa þar allnærri. Hún
stefndi til okkar. I annari hendinni
bar hún mjólkurfötu, en ttndir hiilnt
brattð. Þar var komin Þórunn
hyrna. Þar stóð islenzk kvenlund í
fjörunni ‘og blessaði bjckar fiyrstu
landgöngu í nýbyggðinni. / Allar
byggðir Islendinga hefir Þórunn
hyrna blessað.
Eg man það vel, er eg kynntist
Þórunni hyrnu allra fyrst. Hún var
þá fátæk kona, með hendur, sem
harðnað höfðu við ntikið erfiði. Eg
var barn. Hún bar mig á örmum
sinum, og við kné hennar^ lærði eg
allt það bezta, sem eg kann. — Þór-
unn hyrna, það var móðir min.
Eg man það líka, að þegar eg
komst á legg, þá lékum við okktir
saman. Við sögðum hvort öðru alla
okkar stundardrauma. Hún var mér
ávalt ráöholl og góð. Og þegar við
skildum, þá gleyntdi hún mér ekki.
— Þórunn hyrna, það var systir mín.
Þegar eg varð fúlltíða maður, kom
hún og varð mér samfprða með
blessun sinni. Og það litið gott, sem
min óstyrka hönd hefir unnið, er
henni mest að þakka. -r- Þórunn
hyrna, það var konan min.
Qg að svo miklu leyti sem anda
ntinn dreymir fyrir áfratuhaldi sjálfs
sín og eiginleika sinna í lífsins
mikla straumi, þá veldur Þórunn
hyrna þeim draumi. — Þórunn
hyrna, það er dóttir mín.
"Min”, segi eg. Nei, ekki frentur
min en þín. Þín og mín — okkar
allra — ntóðir, systir, eiginkona,
dóttir — það er Þórunn hyrna. Is-
lenzka kvensálin, hrausta og hr'eina,
frjálsa og friða, — það er Þórunn
hyrna.
Blessi hana drottinn alla heimsi.ts
daga!
B. B. J.
* *
Minni Lcifs og Þorfinns.
Enginn einn atburður hefir breytt
svo þróun mannkynsins, sem fundur
og landnátn Anteriku., Aður voru
Miöjarðarhafslöndin miðdepill allr—
ar veraldar, og voru menn bundnir
við Miðjarðarhafið. Jerúsalem var
álitin vera miðpunktur veraldar, og
jörðin flöt eins og pönnukaka. —
Uinheimur manna var þröngur og
andlegur sjóndéildarhringur þeirra
smár. E11 fundur og bygging Ame-
ríku ntarkar algerða breytingu. Af
þvi leiðir að ntenn . sigla kringum
jöröina; finna sjóleiðina til Indlands.
Iðnaður, siglingar og verzlun fengu
nýtt líf. Allir verzlunarstraumar
breytast. Valdið á verzlun og við_*
skiftum hverfur til annara þjóða.
Þjóðir, er litt létu til sín taka áður,
verða heimsveldf Þekking nranna
og viðsýni margfaldast. Það var eins
og að opna glugga á loftillu húsi, og
hleypa inn hreinu morgunloftinu. —
Garnli heimurinn fékk nýtt lif, og
nýi heimurinn byggðist og blómgað-
ist undir hönduni og hugviti siðaðri
Evrópumanna. Menning Evrópu fékk
ný viðfangsefni; nýja útsjón á til—
vertina, og ótal mörg gæöi frá nýja
jheiminum. Auður streymdi frá nýju
löndunum, og lifnaðarhættir allra
stétta risu á hærra stig smám saman.
Ný riki risu upp i þessum nýju
löndum. Og þær þjóðir iirðu fyrst.
ar til að brjóta af sér hlekki og þrælk
un konunga og aðalsvalds, og að
nokkru leyti kirkju. Og margskonar
stórvægileg sa(nnindi, hugsjónir og
fleira, hefir heimi bæzt frá þessum
nýju löndum.
I svona stuttu máli hefi eg ekki
jtima til. að benda nema lauslega á
I það. En það er svo margt og mik-
. ið. að aldrei verður of mikið úr því
gert.
Það hefir fallið í minn hlut að
mæla fyri minni mannanna, er voru
I frumkvöðlar þessara afskapa menn.
ingarbfeytingar, Leifs Eirikssonar
og Þorfinns ikarlsefnis, er1 fyrstir
I hvitra manna fundu og gerðu tilraun
til þess að nema Arner'ku. Þeir
j bentu Columbusi leiðina fimm hundr
, uð árum seinna. Þeir báru ekki gæfu
sjálfir til að nema landið og njóta
þess, en það er sannað mál, að Col.
j umbus sigldi til Islands, og sannfærð
ist um, að með þvi að sigla í vest—
j nr, kæmist maður að ókunnu landi.
[ Hanrt hélt að það væri Asía, er
[ Leiftir og Þorfinnur hefðu siglt til,
en ékki ný heimsálfa. Sigling hans
^til Ameriku varð kunn tim alla ver-
öld, og nafn hans hefir maklega
verið i heiðri haft og dáð, en án
j vissttnnar, um að Leifur og Þorfinn-
I ur hefðu komið þangað, mundi hann.
aldrei hafa hingað farið. Þeir fundu
landið. Columbus hagnýtti sér frá.
sögnina um ferðir þeirra, en heiðttr
Leifs og Þorfinns ætti að vera jafn
þrátt fyrir það. Gleynutm því aldrei
að Leifur Eiríkssori og Þorfinnur
karlsefni, og mennirnir er með þeim
voru, hrundu af stað menningar—
byltingu, sem enginn getur séð hvar
endar.
Columbus kannast allir menntaðir
menn við. En Leif og Þorfinn fáir.
Fór þar se*l oftar að forvigismenn.
irnir fá litlar þakkir hjá fjöldanum.
Starf þeirra er unnið yfirlætislaust,
án hagnaðarútreiknings. Njótendur
verka þeirra gleyma þeim. Þó mun
erfitt fyrir nútíðarmenn að gera sér
í htlgárlund, hvílika dirfsku það tók,
að yfirvinna erfiðleika þá, er þeir
höfðu við að stríða.
Columbus sigldi blásandi byr yfir
sólríkt og blikandi haf, en Leifur og
Þorfinnur börðust áttavitalausir við
hafis, storm, þokur og kulda; tryll-
ing Noröur—Atlantshafsins i opnum
bátum, sem ýmist var siglt eða róið.
Þegar til kom að niæta villimönnum
Ameriku, þá höfðu þeir aðeins sverð
sin og spjót, en Columbus fallbyss—
ur. Að sigla yfir hafið var stór—
hætta, en ekki nóg með það; skræl—
ingjarnir sóttu að þessu fámenna,
illa vopnaða hóp, í þúsunda tali, svo
að þeir fengu ekki við haldist í land-
inu.
Þótt þeir biðu ósigttr fyrir Skræl-
ingjum, og fengu ekki til leiðar kom-
ið að Ameríka yrði norrænt heims—
veldi, og norræn tunga veraldarmál,
eins og vel hefði mátt verða, hefðu
norrænir menn náð fótfestu á niegin.
landi Ameríku; þá er veröldin i
meiri þakklætisskuld við þá, en
nokkra aðra norræna menn. En ef
til vill var það óhamingja veraldar—
innar, að norrænir rnenn þeirra tima
eyddu krafti sinum í innanlandsstríð-
ttm, i stað þess að fylgja i fótspor
Leifs og Þorfinns. Hefðu þeir gert
það, þá hefði íslenzkan nú verið móð
urmál allra er hér byggja.
Hve hljótum vér ekki að dá þenna
fámenna, dáðrika hóp norrænna
nianna, er lögðu lif sitt i hættu á
þessttm fornu ferðunt. Með fádæma
kjarki sigldu þeir ókunnar leiðir, að
kanna ókunna stigu, reknir áfrant af
eldmóði æskunnar, ungir, sterkir og
hraustir menn, að vitja ókunns og
ónumins lands, sem ungt var pg ó—
snortið, eins og þeir sjálfir. Þeir
komu þangað með sólaruppkomunni,
sveipaðir eldi morgunroðans. Fund.
ur Ameriku var morgunn nýrrar og
betri menningar. Og við vonum öll,
að sá morgunn megi verða að björt-
um degi, er lýsi, blessi og bæti allt
og alla, er lifa og starfa á þessum
hnetti.
Hvilikar tilfinningar hafi ekki hlot
ið að ólga i b'rjóstum þessara manna;
hvílikar vonir munu þeir ekki hafa
gert sér um nýja landið. Allir eiga
i huga sinum eitthvert horn, þar sem
þeir geyma vonir sinar og dreymir
um sitt óskaland. En hugsið ykkur.
í raun og veru að vera að sigla að
þessu óskalandi. Gegnuni allar hætt-
ur og yfir allar efasemdir 1>ar von-
in þessa menn. Þeir vissu, eins og
skáldið, að “hver sem hræðist fjall.
ið og einlægt aftur snýr, fær aldrei
leyst þá gátu, er hinumegin Ibýr;
en þeim sem eina lífið er bjarta
brúðarmyndin, þeir brjótast upp á
fjallið og upp á hæsta tindinn.”
Hver á fegri minningu en Leifur
Eiríksson. er hann stýrir skipi sinu
yfir kolbláar og æstar öldur At—
lantshafsins; þessi norræni víkings-
son, með hjartað fuHt af þrá og-
fögnuði og eftirvæntingu, sem aldrei
slokknaði, hversu sem á móti blés.
R. H. R,f
Jarðeign og fátœkt
Laust fyrir 1880 kom út bók ’?
Vesturheimi: “Framfarir og fátækt’*
eftir Henry George. Höf. var þá mið
aldra maður og lítt þekktur. Síðan
er nafn hans orðið viðfrægt, og kenn
ingar hans hafa unnið fylgjendúr í
öllum menningarlöndum.
Bók þessi vakti þegar afarmikli
eftirtekt. Má jafnvel segja, að hún
réði straumhvörfum i hugsunarhætti
manna um þjóðfélagsmál. Orsökin
var sú, að hér var úríausnarefnið:
fátækt, athugað og rökrætt frá sjón-
armiöum, er þá voru ný og ókunn.
Fram að þeim tíma höfðu menn
litið svo á, að fátækt einsiakling—
anna væri ekkert annað en sjálf—
skaparvíti. Hún stafaði eingöngu af
þvi, að þessir menn væru öðfum ó—
nýtari að hafa sig áfrani. Það, að
sumir ættu við þröng kjör og fá—
tækt að búa, kæmi bara af þeirra eig
in dugleysi og leti. Borð náttúrunn-
ar væri vanhaldið af vistum og hver
yrði að krafsa til sín eftir mætti.
Aðeins þeir duglegustu gætu fengið*
ið nægju sina, og einhverjir yrðu á—
valt að verða útundan. Að sumir
væru rikir, en aðrir snauðir, væri þvi
ekkert annað en. einfalt náttúrulög—
mál, sem engin breyting gæti á orðið,
nema með því einu móti að auka frarrí
leiðsluna svo mikið, að nóg yrðt
handa öllum, ef það væri þá unt.
Hér kemur Henry George og set—
tir frani staðhæfingar, sem fóru al—
gerlega i bága við fvrri tima skoð—
anir. Að minnsta kosti höfðu þær
aldrei fyrr verið sagðar jafnskýrt.
og það, sem rneira var, undirbyggð-
ar með óhrekjandi rökum. Það sýnig
sig, heldur George frant, og hefir sýnt
sig á ölhtm timum, að þvi nieira serrf
framleiðslan eykst, því stórstigari
sem framfarirnar verða, þvi svart—
afi verður og örbirgðin og eymdin.
Það er samhengi á milll framfara og
fátæktar gegnum alla söguna. Með
aukinni fantleiðslu og vaxandi auð—
legð, fylgir örbirgðin og nevðin, eins
og skugginn sólinni.
Er nú þetta forsjón guðs eða nátt—
úrulögmál, sem ekki er hægt að
hrevfa við, Eða er það mönnunurrí
sjálfum að kenna?
Þessari .síðustu spurntngu sviarar
Henry George hiklaust játandi. —
Mennirnir hafa einmitt rofið lögmál
náttúrunnar, og með þvi skapað þa‘ð
ástand, er þeir eiga við að búa.
Forsjónin gaf þeim sólina, loftið.
hafið og jörðina til sameiginlegra
afnota. Sólin skin yfir r^ttláta og
rangláta, loftinu öndum við öll að
okkúr ókeypis, og hafið er öllum
frjálst.'sem út á það vilja fara. En
hvernig er því farið með jörðina?
Jú; á hana hafa einstakir menn. kast-
að eign sinni . Hún gengur kaupum
og sölum. Einn maður getur meinað
öðrurn að njóta ávaxta hennar. Þar
liggur hundurinn grafinn.
Jörðin er allsstaðar og á öllum tím_
um aðalframleiðslulindin, auðsupp—
sprettan. Samkvæmt lögum náttúr.
unnar tilheyrir hún öllum, á sama
hátt og loftið, hafið og sólin. Ert
þesflari náttúrugjöf hafa mennirntr
stolið og rænt. Þeir hafa rænt henni
Yilt þú komast áfrajn
Velgengni er einungis þeirra, sem eru reiðubúnir að
grípa tækifærið, þegar það gefst. Eruð þér? Eða eruð
þér ánægð að fljóta úr einni lágt launaðri stöðu í aðra?
Nútíðar verzlun krefst þekkingar og kunnáttu. Hún
bíður ekki eftir að óreyndir byrjendur læri einhvern
graut í starfi sínu. Látið ekki vankunnáttu standa yður
fyrir þrifum. Byrjið kaupsýslustarfið rétt.
Elmwood Business Co/lege
veitir fullkomna kenslu í öllum kaupsýslufögum. Sér-
stakar greinir kendar ef æskt er. Ágætlega lærðir og
hæfir kennarar, sem hafa haft virkilega starfsreynslu,
tryggja gagnkvæma kenslu.
Sífeld eftirspurn eftir ELMWOOD LÆRLINCUM.
Námsgreinir
Bookkeeping, Typewriting,
Shorthand, Spelling,
Composition, Grammar
Filing, Commercial Law
Verð:
x Á máúuðl
Dagkensla........$12.00
Kvöldkensla.......5.00
Morgunkensla .. .. 9.00
Business Etiquette
High School Subjects,
Burrough’s Cal-culator.
Skrifið eftir fullum upplýsingum til skólastjórans.
210 HESPLER AVE., ELMWOOD.
Talsími: 52 777 Heimili: 52 642
l