Heimskringla - 30.03.1927, Side 3

WINNIPEG 30. MARZ 1927.
HEIMSKRINGLA
3. BLAÐSÍÐA.
Bakið yðar eig-
U in brauð með
$
5
6
5
ROYAL
CAKES
Fyrirmynd að
æ cum í meir
en 50 ár.
íyrst a<S bera ljá i gras. ÞaS var
Ivar, sá sem áöur er neíndur, er
bjó í hendurnar á mér. Hólkar á orf-
um voru þá orbnir almennir i Eyja-
íirSi fyrir nokkru, en Ivar vildi eigi
taka þá upp og batt ljáinn i orfiS, er
hann smiSaSi handa mér, meS 1 já—
bandi. Þótti mér fremd i því aS
t'ylgja fornri venju þessu efni. Þeir
<eru víst fáir, sem nú lifa, sem slegiS
hafa meS ljábandi. Eg hefi ekki séS
aSra gera þaS en Ivar gamla og sjálf
an mig. Fram aS þessum tima hafSi
<eg ekki unniS önnur störf en reka
kýrnar og teynia hestana, þegar á—
burSur var fluttur á völl og þegar
hey var flutt heim. Engjarnar á
Espihóli voru niSur og út frá tún—
inu, og þegar flutt var heim af þeim,
var eg látinn vera ríSandi og lestin
hnýtt aftan i hryssuna, sem eg reiS.
Hún var nioldótt og mesta þægöar—
skepna. Eitt sinn, er eg var á ferS—
snni, bar svo viö, aS baggarnir fóru
niöur af einum hestinum og stöSvaS—
ást þá öll lestin, en eg gat ekki einu
sinni komist af baki. HlióSaSi eg
þá nijög þangaS til eg sá mann konia
til aö hjálpa mér.
Fyrir utan og ofan Espihól er hjá—
ieiga, er heitir VíöigerSi. Þar bjó
bóndi er Jón hét og búnaöist vel.
Hann átti konu er GuÖný hét. Fyrir
mitt minni var þaS, aö þegar Jón
var búinn aö kaupa i kaupstaö allar
nauSsynjar sinar, aS hann átti nokk—
uS inni, og keypti þá klukku, er hann
átti ekki áöur. En er heim kom, þótti
konu hans þaö leitt, aö hann skyldi
fara aS kaupa slikan óþarfa. Nokkru
siöar var þaS, og því man eg eftir,
aS Jón kom vondu veSri niöur aö
Espihóli til aö fá lagtækan mann til
aö reyna aö laga klukkuna, þvi aö
hún var hætt aö ganga, en GuSný
kona hans haföi þá andvökur af því
aS heyra ekki lengur til klukkunnar.
SögSu menn þá aö þaS væri af sem
áöur var, er hún vildi ekki hafa
klukkuna. Jón í V-iöigerSi var
greindarmaöur, vandaöur og vel lát—
inn. Nítián sinnum hafSi hann fariö
suöur Vatnahjallaveg og sagöi mér
ýmislegt af þeim feröuni. Tjald—
staöir hans voru: Vatnahjalli, Poll—
ar, Hveravellir, Svartárbugar, Hauka
dalur, Hofmannaflöt og Seljadalur
eöa Mosfellsbringur. Eitt sinn haföi
hann á feröum sínum yfir fjöllin skor
tS nokkuö af hvannarrótum og látiö
þær í brennivin, en er honum þótti
þæf vera hættar aö hafa mikil áhrif
á bragö brennivinsins, kastaöi hanti
þeim út á öskuhaug, en þar óx upp
af þeim mjög þétt og hávaxiö hvann—
stóö, og þótti mér mjög gaman aö
hvannarleggjum er eg fékk þar. ÞaS
var almennt á þeitn timum, aö bændur
yröu öSruhvoru ölvaöir, en þó var
þaS sjaldan nema þeir færu á feröa-
lagi. Jón í VíSigerSi fylgdi því sem
siöur var í þessu efni, en aldrei vissi
eg til hann væri svo drukkinn, aS
hann væri ekki allra feröa fær. Þeg—
ar hann var ölvaSur, var hann mjög
kátur og kvaS jafnaSarlega viS
raust: “GóS er tíöin, guSi lof, glaöir
Iýöir inni”. Yfir höfuS held eg aS
eg fari ekki vilt í því, aS almenning—
ur hefir veriö ánægöari meö lífiS á
æskuárum minum heldur en nú, þótt
fólk hafi þá orSiö aö fara á mis viS
allskonar skemtanir og góögæti, er
þaö getur veitt sér nú.
Eg feröaöist nokkuö meöan eg var
á barnsaldri. Þegar séra 'Gunnar
Gunnarsson í Laufási dó (febr. 1853)
fór eg meS foreldrum mínum til út—
fararinnar, og þegar Jóhanna fööur—
systir min giftist séra Þorsteini Páls—
syni á Hálsi haustiö 1854, var eg i
• # % #
bruökaupi þeirra. Þar man eg eftir
því aö kappræöa varö milli séra
Björns Halldórssonar í Laufási og
séra Þorláks Jónssonar á Skútu-
stööuni um þaö, hvort betra væri aS
vera blindur eöa fótlama. Tilefniö
man eg ekki, en eg fvlgdi kappræÖ-
unni meö mikilli athygli. Méöal ánn
ars sagöi séra Björn: “Þótt þú værir
blindur, þá gætiröu samt, ef þú hefS
ir báöa fætur heila, gengiö um og
betlaö. Einu sinni, þegar eg var á
7. eða 8. ári, var eg látinn fara meö
öörutn rnanni fram aS MöSrufelli,
sem er nokkrum bæjarleiöum innar
en Espihóll, og þar sá eg í hraunurS—
inni fyrir ofan bæinn reynitréð, sem
kvæöiS í Nýjum félagsritum var ort
um, og átti aS hafa vaxið upp þar
sem systkinin saklausu voru dysjuö.
Meö kvistum af því voru gróSursett
öll reynitrén í SkriSu og á Akureyri
og viöar. Tré þetta heyrSi eg sagt
aö litlu siðar heföi verið höggviS
upp og haft í klifberabogtt. Sunnan
viö Espihól er Litlihóll (Litli—Espi—
hóll) og ná túnin saman. Þar bjó
um tíma Stefán Baldvinsson prests
á Upsum. Baldviii sonur hans var
nokkru eldri en eg, en þó vorum viö
stundum aö leika okkur saman. Hann
haföi leikfang, er eg hefi ekki siSan
séð. ÞaS voru tvær flatar spitur,
hér urn bil 10 cnt. langar, festar sam—
an meö þrem mjóutn borðum, en ekki
man eg víst hvort þeir voru aílir sama
megin. Ennfremur var flatur teinn
viölíka Iangur og spýturnar úr hval-
skíði. I>eg(tir leikurinn byrjaöi lá
hann laus ofan á borðunum. Þvi
næst fór sá sem lék, að velta spýtun-
um í höndum sér og kvaö urn leiö:
“Fjölkunnugur fleinn.
farSu nú undir einn."
og þá lá hvalskiöið undir einurn
boröanum,
“viljiröu ei svo.
þá víktu þér undir tvo.’>’
og þá lá það undir tveimur þeirraí
“sting eg viö þér strá,
stökktu nú undir þrjá”.
og þá lá það undir þremur.
"leik eg viö þig löngum,
liggðu nú undir öngunt.”
og þá lá það laust ofan á.
Vilt þú komast áfram
Velgengni er einungis þeirra, sem eru reiðubúnir að
grípa tækifærið, þegar það gefst. Eruð þér? Eða eruð
þér ánægð að fljóta úr einni lágt launaðri stöðu í aðra?
Nútíðar verzlun krefst þekkingar og kunnáttu. Hún
bíður ekki eftir að öreyndir byrjendur læri einhvern
graut í starfi sínu. Látið ekki vankunnáttu standa yður
fyrir þrifum. Byrjið kaupsýslustarfið rétt.
E/mwood Business College
veitir fullkomna kenslu í öllum kaupsýslufögum. Sér-
stakar greinir kendar ef æskt er. Ágætlega lærðir og
hæfir kennarar, sem hafa haft virkilega starfsreynslu,
tryggja gagnkvæma kenslu.
Sífeld eftirspurn eftir ELMWOOD LÆRLINGUM.
Námsgreinir
Bookkeeping, Typewriting,
Shorthand, Spelling,
Composition, Grammar
VerS:
Á mánuðl
Dagkensla........$12.00
Kvöldkensla........5.00
Morgunkensla .. .. 9.00
i
Filing, Commercial Law
Business Etiquette
High School Subjects,
Burrough’s Calculator.
Skrifið eftir fullum upplýsingum til skólastjórans.
210 HESPLER AVE., ELMWOOD.
Talsími: 52 777 Heimili: 52 642
Aldrei fékk e£ aö vita, hvernig i
þessu lá, en það gætu einhverjir gef
ið upplýsingar um, er kynnu aö
þekkja leikfang þetta. Ef til vill hefir
hvaÍskíÖiS verið beygt inn undir borö
ana án þess aS eg sæi það.
A Espihóli er bæjarlækur allstór,
er kemur úr dal uppi í fjallinu er
heitir Kvarnárdalur. Lækurinn hef—
ir eflaust áður heitið Kvarná. Hann
var haföur til áveitu á tún og engi.
I læknum voru snjásilungar, og þegar
læknum var veitt á túnið, arö hann
þur, nema smápollar hlngaS og
þangað.. HafSi eg þá mikiö gaman
af aÖ ná silungum með höndunum.
AuSitað voru þeir smáir; sá stærsti,
sem eg man eítir, var 23 lóð (360
grömm).
A Espihóli voru smalapiltar: árið
1855— 56 Siguröur Halldórsson, árið
1856— 57 Friðfinnur Friðfinnsson og
áriS 1857—58 , FriSrik Jó’nannsson.
Af því aö þeir skiftust þannig á a
hverju ári. og eg yar mikiS með þeim,
þá á eg miklu hægara meS aö vita
hve gamall eg var, þegar ýms atvik
komu fyrir, en ella mundi vera. Sum
arið 1856 varð eg 10, ára, og það sum
ar sat eg hjá ánum á hverri nóttu
uppi í Kvarnárdal, ásamt Friöíinni,
fram í lok júlimánaöar, og smalaöi
meS honum allt sumariS. Þá var þaÖ
eitt sinn á áliönu sumri. að nokkrar
ær vantaöi og fórum viö Friðfinnur
að leita þeirra. Við fundum þær
fljótt hátt uppi í fjalli, þar sem heit—
ir Stóri—Stallur. Þær voru styggar
og mistum viS þær saman við féð.
Veður var hiS bezta, bjart og blítt.
Eg stakk upp á því við Friðfinn, að
við skyldum reyna aS koniast tipp a
fjallið þar sem þaS er hæst, og félzt
hann á þetta, enda mup þetta hafa
veriö á sunnudegi. Viö gengum þá
af Stóra—Stalli vestur yfir fjallið,
þangaö sem heita Lambárbotnar. Þar
var jökulbreiða töluverð með sprung—
unt nokkrum, en svo mjóurn, aö við
gátum þó komist yfir þær. Þaöan
gengum við svo suövestan frá upp á
brúnina, og eg held eg hafi aldrei
verið jafnhrifinn af neinu, sem eg
hefi séð, eins og því, sem þá blasti
viö. Til vesturs sá eg aö vísu ekk-
ert, en til austurs og suSurs var land
ið útbreitt fyrir neöan mig. Eg var
svo kunnugur uppdrætti Islands, aS
eg kannaöist viS flest, sem eg sá,
t. d. Herðubreið og Mývatn, sem eg
ekki hefi séð nema í það slnn. I
suðaustri tók Vatnajökúil fyrir út-
sýnið, en lengst í austri var nokkuö.
sem eg ekki gat greint, hvort heldur
voru fjöll eða ský, en líklega hafa
það verið Dyrfjöll á Austfjöröum.
Innan til í Eyjafirði er fjall er heií—
ir Sneis, nokkuö hátt að sjá úr
byggðinni, en þaðan sem eg nú var.
leit það út eins þaS væri aðeins hóll
niðri í dalnum. Aö eg naut svo vel
útsvnisin.s var meöfram því að þakka.
að eg sá á æskuárum mínum mjög vel
í fjarlægð.
Haustið 1857 réðist sem heimilis—
kennari til fööur niíns Davið Guð-
mundsson, er þá var nýútskrifaður
af prestaskólanum. til að kenna mér
og systkinum mínum. Hann var á—
gætur maöur og lét sér mjög annt um
aö kenna okkur sem bezt, og var einn
ig sérlega lay*inn við það. Fram að
þeim tíma hafði eg ad heita mátti
ekkert Iært annað en það, sem mér
sjálfum sýndist, en nú varö ég aö
fara aö læra eftir fastri reglu. ÞaS
kom þá fram, aö eg átti mjög létt
meö að læra sumt, t. d. sögu og landa
fræði, en tungumál átti eg erfiðara
meö. Sérstaklega var eg mikill
klaufi í Iatinskum stíl.
Davíö GuÖmundsson var hjá föö-
ur minurn frá því haustið 1857 til
vorsins 1880. Hann kenndi okkur
hvert ár fram í maí, en vann svo sem
verkamaöur vorin og sumrin.
Fyrri part vetrarins 1855—56 gekk
ákaflega skæð hundapest yfir Norð—
urland. Hún kom austan úr Múla—
sýslum. Svo var hún skæð, að eg
heyrði sagt, og mun þaö satt vera,
aö ekki hafi lifaö í þremur innstu
hreppum Eyjafjarðarsýslu, nema ein
tík á Stóra-Eyrarlandi hjá Akur-
eyri. Aö þessu urðu hin mestu vand—
ræöi og fyrirsjáanlegt var, aö þau
mundu þó veröa enn meiri með vor—
inu. Tóku nokkrir sig þá til og
fengu fjóra menn til aö fara um
veturinn suöur Eyfirðingaveg suður
í Arnes— og Rangáfvallasýslur, til
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONE: 89 405
A. S. BARDAL
selur Ukkistur og r.nnast um <H-
farir. AUur úibúnaSur sá bsitl
Bnnfremur selur hann a’.iskonai
mlnnlsvarSa og legstelna_:_:
S43 SHERBROOK® ST
Phnne: 86 607 WINNIPEO
The Hermin Art Salon
gerir ‘Hemstitching” og kvenfata-
saum eftir nýjustu tízku fyrir
lægsta verð.
Margra ára reynsla og fullkomn
asti vitnisburíur frá beztu sauma-
skólum landsins. Utanborgar pönt
unum fyrir Hemstitching sérstakur
gaumur gefinn.
V. BENJAMINSSON, eigandi.
(SðO Sargent Ave. Talsími 34 152
Dr. C. H. VROMAN
TAN N LÆKN1R
Tennur ytíar dregnar etia lagatS-
ar án allra kvala.
TALSfMI 24 171
505 IiOY'D BLDG. AVINNIPEG
J
TH. JOHNSON,
Ormakari og Gullwniftui
Selui giftingaleyflsbrái.
■ersiakt atbygli veltt pöotuuuw
og viöpjöröum útan af landl.
264 Maln St. Phone 24 637
SECURITY STORAGE &
WAREHOUSE CO., Ltd.
Flytja, fceyma, hfln nm og aenda
llflnmunl og Plano.
Hrelnsa Gólfteppl
SKRIFST. o«r VÖRUHtS
Klllee Ave., nftlæfct Sherhrooke
VÖRUHCS “B”—83 Kate St.
r= 1 MKS B. V. ISFELD Planht A Teacher
1 STlDlOi
«66 Alveratone Street. v i
l Phone : 37 020

j Dr. Kr. J. Austmann i
í !
WYNYARD
SASK.
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagnsáhöld af öllum teg-
undum.
Viögeröir á Rafmagnsáhöldum,
fljótt og vel afgreiddar.
Slml: 31 S07. Helmaslml: 27 286
Dr. M. B. Halldorson
401 Boyd Blrtac.
Skrlfstofusíml: 23 674
Slundar eúrstaklega lungnasjúk-
• dúma.
I Sr aB flnaó ú ekrltstofu kl. li—U
f h. og 2—6 e. h.
HelnUII: 46 AUoway Ave.
Talsiml: 33 158

1)K. A. BIjÖNDAI,
602 Medlcal Arts Bldg.
Talsíml. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdóma. — AtS bitta:
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h
Heimili: 806 Victor St.—Síml 28 130
HEALTH RESTORED
Læknlngar án lyfji
Dr- S. G. Simpson N.D., D-O. D.O,
Chronic Diseasea
Phone: 87 208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
DAINTRY’S DRUG
STORE
Meðala sérfrœ^ingv.
‘Vörugæði og fljót afgreiðsla*
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og Lipton,
Phone: 31 166
u
J. J. SWANSON & CO.
Llmlted
R B N T A I. S
IjrSUHANCB
R B A L. K S T A T H
MOIITGAGKS
600 Parla Bulldlng, AVinnlpeg, Sfaa.
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham and Kennedy 8t.
Phone: 21 834
ViBtalstíml: 11—12 og 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenskir lögfrœðingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main SL
Hafa einnig skrifstofur aö Lund-
Talslml: 28 889
DR. J. G. SNIDAL
rANNLiEKNlH
614 Nomeraet Bleck
Portagl Ave. WINNIPBG
Bristol Fish & Chip Shop. HIÐ GAMLA OG ÞEKTA , KING’S bezta KerS ar, Piney, Gimli, Riverton, -Mam

DR. J. STEFÁNSSON
Vér aendum helm tll yTJar. frá 11 f. h. til 12 e. h. 216 HRDICAL ARTS ILBIL Hornl Kennedy o* Gmh». eln*«n*n nnsnn-. eyrnn-, nef- o, krrrka-aJtkitM
Fiskur 10c Kartöflur 10o
540 Fllee Ave*, hornl I.anKnlde '• Mltn frfl kL 11 11] 11 L h. N
SlMIi 37 455 o«r kl. t II 9 e k TaUtmt: 21 834 HeimlII: 638 McMIIlan Ava. 42 691

Telcphone: 21 613
J. H. Stitt . G. S. Thorvaldsoní
J. Christopherson, Stitt & Thorvaldson
Islenskur lögfræðingur Lögfr. og málafærslumenn.
845 Somerset Blk. 807 Union Trust Bldg.
Winnipeg, Man. Winnipeg.
Talsimi: 24 586 ~~ -1
II16 nýja
Murphy’s
Boston Beanery Si
AfgreltSir Flsh <ft Chlpa 1 pökkum
tll helmflutnlngs. — Agœtar mál-
tlCir. — Elnnlg molakaffl cg svala-
drykklr. — Hreinlœtl einkunnar-
orö vort.
020 SARGENT AVE., SIMI 21 906
HEIMSKRINGLA
hefir til sölu námsskeið við beztu
VERZLUNARSKOLA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finna ráðsmanninn tafarlaust
J
aö fá hunda þaöan, áöur en pestiu haföir diskar né hnifapör. Borð
yrði komin þangaö. Þetta heppnaö-1 Vorit dúkuö og fyrir franian hvert
ist veh Þeir komu noröur meö 20—
30 hunda og varö þeim ekkert meint
þegar noröur kom. Faöir minn fékk
einn af þeim hundum, er var frá
Störuvöllum á Landi. Þegar þetta
gekk svo vel/vora sendir suöur aörir
12 tnenn, og komtt þeir norðitr aftur
á einmánuði, með meira en 70 hunda,
og bætti það svo úr þörfum manna,
aö vandræðalaust varö. Tíkina, sem
eg gat um að heföi lifaö á Stóra-
F.vrarlandi, átti ungur piltur. Hún
var hvolpafull, og er rnenn vissu það,
fóru menn aö bjóöa afarverö í hvolp—
ana, en faðir piltsins réöi því, aö
hver hvolpur var ekki seldur dýrara
en 6 ríkisdali. Tík þessi var af út—
lendtt kyni og var ágætur fjárhund-
ur. Eg eignaöist seinna hvolp und—
an tík þessari, er reyndist mjög vel
mér þótti næsta vænt um.
Fyrir mitt minni munu hafa verið
nokkuö almennar í Eyjafiröi veizlur
þar, er kallaðar voru brauöveizlur,
en. þótt þær væru orðnar nokku^ fá—
gætar eftir aö eg man til, þá var eg
þó í einni þeirra, er haldin var á
Espihóli. I veizlu þessari vora hvorki
sem fyrst. Ekki man eg hvort kafft
var gefiö, en eftir aö frammistöðu—
ntenn og aörir ,er eigi höföu komist
aö, voru búnir aö borða, þá var far—
i að veita púns. Ekki þótti þaö etga
viö að aðrir héldu brauöveizlur en
þeir, sem voru heldur efnalitlir; en
brúöhjón, sem voru heldur efnalitil,
voru oft gefin' santan i messunni, og
létu þá veita ntörgu eða flestu kirkju—
fólkinu sætt kaffi meö lummum eftir
messuna.
Veturinn 1858—59 var mjög harö—
ur, svo að “elztu menn mundu varla
slíkan”, Þá komust menn< yíöa á
Norðurlandi í heyþrot. Þá var víða
t Eyjafiröi slátraö hrossum og kjöt—
iö gefið kúm til að drýgja töðuna.-
Meðal annara, er komust i heyþrot,
var faðir minn. Þá voru sumarpásk—
ar. A sttmardaginn fyrsta (skírdag'
var gott veður, logn og sólskin, en
frost mikið, og væntu menn þá eftir
bata. En daginn eftir var komtn
noröanhríö mikil, og enn verra var
þó á laugardaginn . Þann dag var
sæti var settur hlaði af laufabrauðs-
kökum, að minnsta kosti 5 eða 6, og
ofan á hverjum hlaöa var í veizlu
þeirri, sem eg var í, tvær eplaskífur,
en þaö mun hafa verið gamall siöur.
Ennfremur vortt á boröin settar unTIir
skálar fullar af sýrópi, og var hver
undirskál ætluö fjórum, tveimur
hvortt megin við borðið. Eftir aö
borðsálmur var sunginn, voru menn
beönir aö taka til matar, og fóru
menn aö brjóta laufabrauöiö og
dýföu hverju broti ofan í sýrópiö.
Frammistöðumenn. gengu stööugt um
og bttöti brennivín hverjum, sem það
vildi, en þaö vakti furöu mína, hvaö
fólkið boröaöi litið af brauöinu, en af
sýrópinu kepptust menn viö aö ná
sem mestu, enda voru margar undir—
skálar tæmdar, þótt lítið sæi á laufa—
brauöshlööunum. Eftir að hætt var
aö borða, var sunginn borösálmur og
síðan staöiö upp. En þá varö það,
sem eg átti ekki von á, aö konurnar
tóku upp klúta og létu þar í allt þaö 1 tekið gamalt hey, sem haft var þar
sem þær og menn þeirra áttu eftir undir sængum, til aö gefa þaö sauð-
af laufabrauðinu, og frammistööu- j um og hestnm. Mér varö þetta mjög
ntennirnir hvöttu til að ryöja bo'ðin j (Frh. á 7. bls.)