Heimskringla - 30.03.1927, Qupperneq 6

6. BLAÐSIÐA.
HEIMSKRINGLA
WINNIPEG 30. MARZ 1927.
Almennings Álit.
“Eg er ekki að bjóðast til að útskýra neitt
í þessu efni” — svaraði hann harðneskjulega.,
Hún hló. “Þess gerist ekki þörf, Jim hefur
nú- þegar sagt mér meira, en mig fýsir að vita,
og hr. King mun sjálfur segja mér ítarlegar
frá því.”
‘‘Ekki nema því aðeins að hann sé óhygnari
en eg hefi haldið að hann væri„” nöldraði rithöf
undurinn.
Hún hló aftur stríðnislega upp í opið geðið
á honum. “Allir karlmenn eru meiri og minni
fáráðlingar, þegar um kvenfólk er að ræða. Er
ekki svo?”
‘‘Ef það væri ekki þá myndi kvenfólkið vera
úr sögunní, hvað okkur snertir,” svaraði hann
biturt. Um leið og Conrad Lagrange endaði við
setninguna, kom Louise Taine, sem var uppgefin
orðin á tilraunum sínum að lýsa fjallasólsetrinu
og tign þess--------er hún reyndi að gera eftir
bestu kröftum, en hafði mistekist, sem fyr. Hún
þagnaði þá og sat ósköp hátíðlega um stund þegj
andi með samanlagðar hendur. Listmálarinn
notaði þá tækifærið — snéri sér að frú Taine,
og drap á með haglega völdum orðum hve dýrð
sumarsins í Californíu væri mikil. Hvað svo sem
það nú var, sem hann hafði sagt, þá samsinti
frú Taine því hiklaust, og bætti við. “Og þú hefur
aðeins verið að safna kröftum og nýjum hug-
myndum fyrir veturinn?’’
Þetta vakti Louise af hennar djúpu sólset-
urshugleiðingum. Hún var svo viss um, að hr.
King hefði eitthvað verulega dásamlegt til að
syna þeim.
Myndu þær ekki geta farið samstundis út
í hina óumræðilega indælu vinnustofu hans, til
að sjá þetta óumræðilega listaverk, er hún var
svo viss um að hann hefði tilbúið. Málarinn
fullvissaði þær um að hann hefði ekkert nýtt
málverk til að sýna þeim — og Louise sýndist
verða fyrir miklum vonbrigðum, og nýju orða-
gjálfri. Samt sem áður vildi það svo til að fáum
mínútum seinna var Aaron King komin út á
verkstæðið, og var þar aleinn með frú Taine
Hann hafði ekki minstu hugmynd um hvers-
vegna eða hvernig hún hafði kömið því í kring.
Ef til vill gerði hún það af tómri meðaumkvun,
til að bjarga honum frá hinu óþolandi orðagjálfri
Louise. Eða ef til vill hafði hún einhverjar aðrar
ástæður. Það hafði komið eitthvað til orða um
réttmæti hennar til að sjá myndina af sér, og nú
voru þau þar stödd, algerlega óhult og frí frá
ónæði á þessum fagra stað, sem helgaður var list
og fegurð. Og nú fékk frú Taine tækifæri til
að gefa tilfinningum sínum lausan taum, þar
sem engin hætta stafaði af njósnaraugum um-
heimsins. “Þykir þér í rauninni væntum að sjá
mig aftur?— eg er í dálitlum efa um að svo sé,”
sagði hún innilega.
Eg hefi hugsað um þig í alt sumar, meðan
eg var neydd til að umgangast, og hafa mök við
allar tegundir af heimsku og leiðinlegu fólki —
já eg var altaf að hugsa um þig og list þína; og
eins og þú sérð, kom eg ao heimsækja þig við
hið fyrsta tækifæri, er bauðst eftir að eg kom
heim.” Ungi maðurinn er var eftir alt aðeins
maður, gat ekki annað en orðið hrifinn af hinni
töfrandi freistandi líkamsfegurð kionunnar, er
frammi fyrir honum stóð. En honum til hóls
skal það sagt, að hann hafði fult vald yfir sjálf
um sér.
Sökum uppeldis síns og rótgróins Vana frá
blautu barnsbeini — leit frú Taine svo á, að
framkoma og háttalag listmálarans gagnvart
henni stjórnaðist meira af kvenlegum ásetningi
>en af viljaþreki og stillingu.
Hún snéri sér frá honum og að standínum
eins og hún héldi, að með, myndinni,
er hann hafði málað af henni gæti hún frekar
neytt hann til opinbera henni þær tilfinningar
er hún hélt að hann kæmi ekki orðum að. Hún
var rétt að því komin að draga dúkinn til hliðar
þegar Aaron King stöðvaði hana fljótlega með
brosi, er fyrirbygði algerlega að framkoma hans
gæti kallast ókurteis. “Eg ætla að biðja þig að
snerta þetta ekki, frú Taine. Myndin er ekki
svo fullger enn þá, að hún sé til sýnis.” Um
leið og hún snéri sér aftur við — tók hann mynd
ina af henni er snúið hafði verið til veggjar, og
lét hana á annan, stand og sagði. “Hér er mynd
in af þér, frú Taine.”
Meðan hún stóð fyrir framan myndina, tal-
aði hún með ákafa út um alla heima og geima
um framtíð listmálarans. Um að myndin af
henni yrði að sjálfsögðu sett á sýningu og að
þar sem hún væri af henni, myndi hún að sjálf-
sögðu hljóta Ivð mesta löf af vinum sínum og
forystumönnum hins hærra og fínna félagslífs.
Hún lét óhikað í Ijósi, hvernig auðvelt væri að
hafa áhrif á þennan og hinn — listdómara og
leiðandi fólk, og myndu þau áhrif gera hann
að vinsælasta og viðkunnasta andlitsmynda-
málara sínnar samtíðar — veita honum, það sem
hún kallaði frægð. Ungi listamaðurinn er málað
hafði fjallarjóðrið yndislega og jafníranit mynd
af Sibyl Andrés, þar sem hún stóð meðal rós-
anna með svo mikilli og sannri list, hlustaði á
skraf konunnar um væntanlega frægð, niður-
lútur og iðrunarfullur. ‘‘Heldurðu virkilega ekki
að þessi mynd verðskuldi það lof, sem eg er
alveg viss um að hún fær?” spurði hún efandi.
Hún hló hæðnislega. “Bíddu aðeins þang
að til Jim Rutlidge skrifar sinn ritdóm, og allir
hinir fylgja hans dæmi, og þú skalt sjá! Myndin
er kænlegá máluð — þér er það eins vel kunn-
ugt og mér. Hún er yndisleg. Hún hefur alt það
til að bera, er við konurnar viljum og krefjumst
Eg veit sannarlega ekki mikið um, hvað þið mál
ararnir kalljð list, en eg veit það aðeins, að þegar
Rutlidge og hinir aðrir hafa lokið við að skrifa
sína ritdóma, þá verður myndin, að allra dómi
meistaraverk, og þú nærð hátindi frægðarinnar.'
“Og hvað svo?” spurði hann.
Aðeins eitt augnablik las hún í augum hans
eitthvað, er átti sammerkt við hennar eigin hugs
anir, og hún reyndi lítið að leyna glampanum,
er brann í augum hennar þegar hún svaraði —
“Og þá — vona eg að þú gleymir mér ekki.”
Hann horfði í augu hennar sem snöggvast
þá snéri hann sér frá henni, og í huga hans hreifð
u sér fyrirlitning og iðrun.
Má eg
Hann stóð og horfði dapurlega út um glugg
ann, er snéri að rósagarðinum.
“Þú virðist vera í fremur daufu skapi, og
eitthvað kvíðandi fyrir framtíðinni,” sagði hún
með rödd, er átti að lýsa skilningi og samúð.
Hann hló stuttan hlátur. ‘‘Eg er hræddur
um að þér þyki eg ekki sérlega þakklátur við þig
fyrir góðvild þína, en mig langar þó til að vera
það.”
“Eg veit að þú vilt vera það,” svaraði hún.
“En heldurðu ekki að best væri fyrir þig að
skrifta fyrir mér þrátt fyrir það?”
“Skrifta?” svaraði hann undrandi.
*‘Já.”
Hún krepti hnefann framan í hann í ganmi.
“Þér er best kunnugt um það sjálfum, hvers.
konar lífi þú hefur lifað í sumar — haft náinn
íélagskap við þessa fjallastúlku. Þú ættir sann
arlega að fara dálítið varlega.”
Aaron King varð blóðrauður í andliti, og
stamaði einhverju fram úr sér í þá átt að hann
vissi ekki 'hvað hún ætti við.
Hún hló glaðlega.:
“Jæja, jæja — það gerir ekkert til — eg
fyrirgef þér.
“Ég fyrirgef þér alt — þar sem þú ert nú
kominn í menaðtra manna félagsskap aftur
Eg þekki ykkur listamennina. Eg veit að þið
þurfið að lypta ykkur upp — og á annan hátt en
alment fólk. En best er að fara varlega, og láfa
ekki heiminn komast að ofmiklu.
Ungi maðurinn varð undrandi yfir þessari
yfirlýsingu hennar. Hann hefði getað rekið
frú Taine út úr vinnustofunni aðeins fyrir það, að
honum failst hún vanhelga viðkynninguna og
hinn hreina félagsskap hans við Sifeyl Andrés
er hafði hreinsað og fegrað hugsunarhátt hans
og listasmekk. En hvað gat hann gert? eða
sagt?. Hahn mundi eftir ráðleggingum Conrads
Lagrange, þegar James Rutlidge sá stúlkuna
við sumarbústað þeirra. Hvað gat hann sagt
sem spilti ekki fyrir Sibyl Andrés að einhverju
leyti? Hann hló óeðlilegan gleðihlátur, til þess
að leyna því hvað honum bjó í skapi, og reyndi
að svara glaðlega,:
‘‘Eg held sannarlega að mér tækist ekki vel
að skrifta.”
“Og eg held ekki heldur að mér myndi tak-
ast vel að leika skriftaföður,” sagði hún hlæjandi
— “en samt sem áður ættir þú að segja mér
hvernig þér líður yfir þessu ölluk fyrirverðurðu
þig ekki dálítið fyrir framferði þitt?”
Málarinn haféi fært sig til svo að nú stóð
hann fyrir framan myndina af henni og virti
hana fyrir sér um leið og hann svaraði.:
“Eg ætti heldur að segja þér álit mitt á
þér, frú Taine — og eg setla að gera þaö á því
tungumáli, sem eg veit mest um. Lofaðu mér
að svara ásökunum þínum á þennan hátt.” hann
snerti myndina. “Eg skil þig ekki almennilega,”
sagði hún dálítið hikandi af því með hvaða hætti
bann hafði svarað orðum hennar.
“Það sem eg meina,” svaraði hann ákafur
— ‘‘er það, að mig langar til aö mála mynd
þína upp aftur.
Þú manst það, að eg skrifaöi þegar eg sendi
hr. Taine ávísun hans aftur, að eg væri ekki
ánægður með myndina. ,
“Gefðu mér nú leyfi til að reýna aftur.”
“Þú meinar að þú viljir að eg komi hingað
aftur til að sitja fyrir eins og eg gerði áður?”
‘ Já,” svaraði hann. “alveg eins og þú gerðir
áður. Mig langar til að mála mynd af þér eins
og hún á að vera — og þessi er ekki eins og hún
á að vera. Gefðu mér tækifæri till að sýna það
á myndinni, sem eg fæ ekki lýst með orðum -
það sem eg þori ekki að segja með orðum.”
Konan skildi orð hans eins og hálfdulda
ástarjátningu, sem hann þyrði ekki að láta í ljósi
til fulls. Hún áleit beiðni hans um að meiga
mála hana aftur kænlega afsökun til að halda
áfram, eða byrja öllu heldur upp á nýtt viðkynn
ingu þeirra á verkstæðinu, og var eðlilega hæst
ánægð yfir því. “ó!, það verður yndislegt —
guðdómlegt!” hrópaði hún og reis hvatlega á
fætur. “Getum við, byrjað undireins?
koma á morgun?”
“Já.” svaraði hann. “Komdu á morgun.”
“Og má eg vera í kvekarameyjarbúning-
num?”
“Já, auðvitað! eg vil að þú sért alveg eins
búin og þú varst áður. Þú skilur að þdð á að
vera sama myndin, aðeins endur bætt — og”
bætti hann við fljótlega, “ættum við ekki að snúa
aftur til hússins?” '
“Eg býst við að það sé best svaraði hún
dauflega. Málarinn var þegar búinn að opna
dyrnar. Um leið og þau fóru út, lagði hún hend
ina á handlegg hans, og leit með aðdáun upp í
andlit hans.
“En- hvað þú ert snjall að þér skyldi koma
þetta til hugar! Og það verður saga fyrir blöðin
þegar myndin verður sýnd, og sagt verður frá
því, að þú varst ekki ánægður með myndina -
vildir ekki láta hana frá þér — hafðir hana á
verkstæðinu svo mánuðum skiftir, og málaðir
hana svo upp aftur af því samviskusemi lista-
mannsins í þér bauð þér það!”
‘Myndir þú vilja mála mig eins og Ástar-
gyðju?”
Hann hafði enn þá augun á verki sínu, en
svaraði, um leið og hann valdi mjög vandlega
fáeina bursta úr kerinu, er stóð nálægt stand
inum.:
‘‘Venus er æfinlega mjög vinsæl fyrirmynd
eins og þér er kunnugt um,”
Hún var þögul fáein augnablik, og horfði
á máJarann.
Hann snéri sér að standinum og varaðist
að líta í áttina til hennar.
“Eg geri ráð fyrir, að þú gætir breytt svo
andlitsmyndinni, að enginn gæti vitað að það
var eg, sem sat fyrir,” sagði hún með einkenni
légu brosi.
Ungi maðurinn mundi vel eftir samtali hans
við Conrad Lagrange um það hversu kona þessi
væri hörundssár gagnvart almenningsálitinu. En
hann lét sem hann væri að yfirvega spurningu
hennar vandlega. “Já. hvað það snertir, þá má
koma því svo fyrir a’ð öllu sé óhætt.” Þá
leit hann alt í einu beint framan í hana
og horfði á hana með svo skörpu og rannsak-
andi augnaráði, að kinnar hennar og háls urðu
Aaron King brosti Yfirlýsingin um, að mál, rau® sem blóð. En málarinn beið ekki eftir því
arinn ætlaði að mála myndina aftur, olli miklu
unrtali um í húsinu. Louise fjargvifh’aðist mikið
að hún roðnaði — hann hafði séð það sem hann
vildi, og hélt áfram verki sínu, nálega eins niður
um það. James Rutlidge lét skoðun sína í Ijósi. so^kinn. í það, eins og þegar hann var að mála
með því að segja, ‘‘Þú ert hugaður kunningi ef j1,ls' ^llla af ^*byl Andrjs
þú heldur að þú getir gert nokkrar umbætur á! eftir dag hélt hann áfram að mála
myndinni, hún er meistaraverk eins og hún er.”
Og hr. Taine sagði — með því að kona hans
myndina af konunni sem Conrad Lagrange kall
aði “Aldarháttinn.” Málarinn leyfði henn i að
gaf honum stöðugt auga — “Það er alveg rétt, | ^oma fram, eins og henni var eðlilegast, og láta
drengur minn — alveg rétt af þér að gera það °hindrað í ljósi sinn innra mann; þann innra
ef þér finst þess þörf.” Samþykki hans og veL^111^10. sem var svo vandlega hulinn fyrir um.
þóknun endaði svo með því, að hann fékk hósta J öeiminum undir uppgerðar mentunar og sið-
kast, og engist sundur og saman máttlaus og Sæöishjúp. Hann hvatti hana til að tala um
úttaugaður. þann heim, er hún lifði í. Leyfði henni að segja
frá öllum þeim ávirðingum og hneyxlum, er
Þegar Fairlands-folkið var farið, horfði Con {yvir komu hjá því fólki er tald; gi af hærri stétt
rad Lagrange á listmálarann frá hvirfli til ilja inni, og hafði öfundsverðaverðar stöður í mann
“Jæja,” nöldraði hann í sínum versta tón.: félaginu
Hann. komst að lieimspekisskoöunum lienn
ar og trú. Hvatti hana til að láta í ljósi álit sitt
Aaron King brosti um leið og hann svar- a sönnum listurn listamönnum og bókmentunn.
aði.: | Hann kom henni til að kasta af sér hinum gljá-
“Eg held fremurð að sú samlíking geti átt an(fi falska hjúp, er hún skartaði í áliti almenn
hér við, “ blindur beiningamaður sat við veg- j *ns °S neyddi hana til að standa frammi fyrir
inn, þangað til að Græðarinn mikli fór þar ser 1 a^ri hennar hryllilegu sálarnekt Stundum
um.”, ' ' iþegar hann gagnrýndi hana sem mest, brá hún
Og Conrad Lagrange skildi við hvað hann ^fir SlS gömlu hræsnisblæjunni. þá sat hann
“Hvað á það að verða? Ætlar týndi sonur-
inn að hverfa aftur til svínanna og síns fyrra
lífernis?
átti.
28 KAPITULI
FRAMTÍÐ ÞÍN EYÐILÖGÐ, DRENGUR
MINN.
Það var ekki létt verk, sem Aaron King hafði
tekið sér fyrir hendur.
frammi fyrir myndinní, og beið án þess að snerta
á henni; eða hann gekk um gólf, þangað til hræðs
la hennar var horfin og — og hún hafði náð sér
til fulls aftur. Þá óf hann inn í andlitsmyndina
með sinni skörpu listmannsgáfu og skjótu handa
tiltektum, alt það, er hann sá í andliti konunnar,
er sat fyrir. Málaði með óhrekjandi skýrum
dráttum hinar réttu, sönnu lyndiseinkanir hennar
og eðlishvatir.
Hann dró æfinlega tjaldið fyrir í hvert
Hann efaðist ekkert um hvað það myndi ^Kifti er verki hans var lokið þann og þann dag-
kosta liann. Og ekki var Conrad Lagránge' 'nn’ f.Vr*rþauð henni að líta á myndina, þang
heldur í neinum vafa um það, þegar þeir ræddu ^ verkinu væri lokið.
um það sín á milli um kveldið. Listmálarinn eyddi mestum þeim tíma, er
Þegar frú Taine kom til málarans á verk-, iann vann ekki v*® myndina, með frú Taine og
stæði hans næsta dag, kom hún að honum, þar
sem hann var að binda utan um bréfaböggul
vinum hennar — að keyra út í hinni stóru bif-
reið — og á heimili hennar á Fairlands Heights
móður sinnar. Hann hafði verið að lesa þau í' ^n bann var nn ebk> í félagsskap við tízkugyðj-
nálega heila klukkustund, Þar áður hafði hann
setið hreifingarlaus nærri klukkustund fyrir
framan myndina, sem Conrad Lagrange sagði
að væri, mynd af “Sál Náttúrunnar.”
Þegar frú Taine hafði tekið af sér möttulinn
og stóð frammi fyrir honum klædd í búninginn,
er svo mætavel sýndi hið töfrandi fagra vaxtar
lag hennar, sem hann átti þó að hylja — benti
hún á bréfin er máOarinn hélt á í hendinni með
einkennilegum lilátri, og var forvitnisglampi í
augum hennar.
“I öllum bænum!,” sagöi hún — “eg vona
að eg hafi ekki ónáðað þig við að rifja upp ein-
hverjar kærar endurminningar.”
Aaron King rétti út liendina með bréfunum
í, og sagði alvarlega.:
‘‘Þessi bréf eru frá móður minni.”
Frú Taine varð það á að roöna og fyrir
verða sig. Þegar hún hafði beðið hann afsökun
ar, og hann hafði sett bréfin til síðu — og hafði
tekist að láta hana gleyma þessu atviki, sagði
hanti.:
‘‘Jæja, ef þú ert nú tilbúin — ættum við
þá ekki að byrja?”
Nokkra hríð stóð málarinn, fyrir framan
myndina á standinum, og horföi rannsakandi
á andlit konunnar, er hann átti að máila.
Með því að renna til augunum, án þess að
hreyfa höfuðið, gat hún séð allvel framan í hann.
Hún rak bráðlega upp hlátur, þegar hann
hélt áfram að stara á hana svo stöðugt’. Hún
ypti dálítið öxlum, eins og henni væri kalt, og
sagði.:
“Þegar þú horfir þannig á mig, finst mér
eins og þú hafa komið að mér óvörum í baði.”
Málarinn fór óðara að athuga litakassann. Með
an hann lagaði tæki sín, og hafði augun á verki
sínu, sagði hann. “Venus ónáðuð í baði.”
Veistu það, að þú myndir taka þig ágætlega út
eina og' Venus?.”
Hún hló lágt og svaraði ófeimin.:
una og samkvæmisfólk hennar sér til skemtunar
eða í gróðskyni — lieldur til að læra, eins og
læknir, er langar til að kynna sér sem flesta
sjúkdóma, til að kunna ráð við þeim. Hann af-
sakaði sig nveð því, að það væri sökum listar-
innar.
Sibyl Andrés sá hann sjaldan, nema þá
einstöku sinnum snemma á morgnana í rósa-
garðinum.
Unga stúlkan vissi livað hann var að gera
það er að segja, hún vissi að hann var að mála
mynd af frú Taine, og forðaðist því bústað hans
Og sama gerði Myra Willard.
En Conrad Lagrange flúði nú til húss ná-
granna sinna til að forðast orðamælgina úr Lou-
ise Taine — sem alt af var í för með frú Taine
til þess að fyrirbyggja alt umtal, en fór þó aldrei
út á verkstæðið. ,
En málarinn heyrði þó oft fiðlutóna fjalla
stúlkunnar, þegar hann var við vinnu sína, og
vissi, að hún var að gera sitt besta til að hjálpa
honum og veita honum styrk á allan hátt til, eins
og hún sjálf komst að orði, að koma yndisleik
fjallanna inn í verk sín. Oft fanst honum, eins
og einhver gæfi honum nákvæmar gætur. Einu
sinni var hann að ganga aftur og fram um garð
inn, og nam staðar nálægt vinnustofunni; kom
hann þá auga á ungu stúlkuna, er var að hverfa
í gegnum litla hliðið í Ragged Robin girðingunni
Og einn morgun, fann hann miða, er nældur
var á flosdúkinn, er hengdur var fyrir myndina
á standinum. Hann hafði farið daginn áður heim
með frú Taine, þá er verki hans var lokið. Það
var einkennilega yndislegur seðill, er aðeins lét
hann vita, að hún hefði getað yfirunnið for.
vitni sína, og hef(Si stilt sig um að líta á mynd
ina.
Oft sveigði frú Taine talið að því, hve breytt
ur málarinn væri orðinn.
’ „V »
(Framli.)