Heimskringla - 20.04.1927, Blaðsíða 6
6. BLAÐSIÐA.
I ivlSKKINOLA
WINNIPEG, 20. APRÍL 1927
Almennings Álit.
31, KAPÍTULI.
Almennings álit.
Það var þremur dögum síðar en þessi fram-
anskráðu atvik gerðust, að ein af bifreiðunum
frá Fairlands Heights nam staðar fyrir frarnan
bústað Aaron Kings og vinar hans. Frú Tame,
er klædd var svörtum sorgarbúningi — með
þykka blæju fyrir andlitinu — gekk ein upp að
húsinu og hringdi dyrabjöllunni, er Yee Kee
svaraði. Hjá Kínverjanum fékk hún vitneskju
um að enginn væri heima. Hann gat ekki sagt
henni hvert málarinn hefði farið. Hann hafð!
farið eitthvað með Conrad Lagrange. Ef til vill
kæmu þeir aftur bráðlega, ef til vill ekki fyr en
um miðdegisverðartíma. Frú Taine sagðist endi-
lega þurfa að sjá herra King, það væri oldungis
nauðsynlegt. Hún sagðist vera á förum í burtu
er myndin var af Á augnablikinu náði frú Þegar vesalings unga stúlkan hafði fengið tjaldinu. í vinnustofudyrunum sneri hún sér
Taine fullkomnu valdi yfir tilfinningum sínum.itíma til að skilja meininguna í þessum orðum, aftur við, og horfði yfir herbergið. Þá fór hún út
Sibvl Andrés færði sig aftur á bak feimnislega1 til fulls, sagði eldri konan, um leið og hún sneri og læsti dyrunum, skyldi lykilinn eftir falinn þar
ogbað hana afsökunar sér brosandi að Sibyl — með þess háttar lát-'á nagla, eins og vandi hennar var. Hún gekk
“Eg hélt” sagði hún — og ætlaði að fara bragði, er átti að sýna, hve kunningsskapur hæ-gt og hikandi gegnum rósagarðinn, að hliðinu
“Eg hélt”______sagöi hún — og ætlaði þeg-! hennar sjálfrar við Aaron King væri náinn: á girðingunni, og hvarf inn í gulleplalundinn
ar að snúa við aftur. ° 1 “Hefir þú séð mynd hans af mér?”
En frú Taine sagði fljótt mjög vingjarnlega:' “Nei” — stamaði Sibyh Hr. King sagði
“Góðan daginn, ungfrú Andrés — komdu inn.”|mér að líta ekki á hana. Hún hefir alltaf venð
Hún virtist svo einkennileg í málrómi og hulin, þegar eg hefi verið á verkstæðinu.
öllu látbragði, og þar sem hún var klædd sorgar- [ Frú Taine brosti aftur, ems og það væru
búningi og andlit hennar fölt og tekið eftir geðs- einhverjar ástæður fyrir þyí, að málarinn vildi
hræringuna, fann hin hjartagóða unga stúlka ekki að unga stúlkan sæi mynd liennar, sem
til sárustu meðaumkvunar með henni. Hún _ henni sjálfri og málaranum væri aðeins kunnugt
gekk tígulega til hennar, einlæg og eðlileg — sem um.
er einkenni þeirra, sem óspilltir eru af heiminum, J “Og kemur þú oft hingaö a verkstæðið al-
og talaði til frú Taine nokkrum velvöldum sam- ein, eins og þú komst í dag?’ spuröi hun goð-
hryggðarorðum. Uátlega, eins og hún vildi sýna henni móðurlega
Konunni tókst ágætlega að látast vera harm umönnun, og gefa ungu stúlkunni skynsandeg-
þrungin eftir missi eiginmannsins, en kom því ar leiðbeiningar.. “Eg meina, hefirðu lialdið a-
þó ofur vel fyrir, að stéttamunurinn kæmi í ljós
— Stéttarmunurinn á ekkju hr. Taine og hinni
óþekktu fjallastúlku. — Því næst sagði hún —
eins og hún væri að herða sig upp og tala sem
niinnst um sorg sína:
“Eg var aðeins að líta aftur á myndina, er
hr. King málaði af þér. Hún er yndisleg —
verða endilega að ná tali af honum áður en finftst þér það ekki? Hann sagði mér, að þú
og . ----
hún færi. Hún kvaðst ætla að koma mn og
ef Yee Kee vildi gera svo vel að útvega sér pappn
og penna, kvaðst hún ætla að skrifa dálítinn
miða og skilja hann þar eftir, ef þau skyldu far-
ast hjá. Yee Kee lagði skriffærin fyrir framan
hana, og hvarf því næst. Áður en konan sett-
ist niður til að skrifa, gekk hún um gólf í nnklum
taugaæsingi. Þegar hún tók blæjuna af sér, sast
hið föla og nálega ellilega andlit hennar svo
mikið hafði henni farið aftur á hinum siðustu
dögum. Undir augunum voru dokkir linngir
og reynsludrættir kringum munninn.
Eftir að hún hafði gengið þreyjulaus um
gólf um hríð, gekk hún út að glugganum, ems
Og hún vonaðist eftir að sjá málarann koma tú
baka. Hún gekk að herbergisdyrum hans; titr-
aði öll og skalf á beinunum, og krampadrætt-
irnir í andliti hennar lýstu sárustu sálarangist.
Svo var ákveðið að hún færi austur með
Louise þá um daginn, kl. 4 e. -h. til að fylgja liki
eiginmanns síns til greftrunar.
Hún gat ekki farið án þess að sjá mannmn,
sem hún, eins og hr. Taine réttilega sagði, elsk-
aði _ elskaði eins heitt og innilega og henm
var unt, með því uppeldi sem hún hafði hlotið —
elskaði innilega eftir sinni skapgerð og hfss i -
yrðum. Hún var enn fastlega þeirrar skoðunar,
að hún hefði vald yfir honum; að hún hefði með
værir ágæt fyrirmynd — einhver hin bezta, er
hann hefði nokkurntíma haft.”
Unga stúlkan, er komist liafði innilega við,
sagði blátt áfram og einlægnislega, jafnvel þótt
henni fyndist eitthvað búa undir hinum kurteis-
legu orðum konunnar:
“Mér þykir myndin yndislega vel máluð. En
auðvitað liefi eg ekki vit á því. Hr. Lagrange
er þó á þeirri skoðun, að það sé ágæt mynd.”
Frú Taine brosti góðlátlega, eins og hún
væri að tala við barn og þyrfti að vera umburð-
arlynd:
“Hr. Lagrange, góða mín, er frægur rithöf-
undur, en liann hefir mjög lítið vit á málverk-
um.”
“Ef til vill hefir þú rétt fyrir þér,” sagði Si-
byl blátt áfram, “en myndin á ekki að setjast á
sýningu sem mynd af mér.”
Aftur brosti frú Taine drýgindalega.
“Auðvitað skil eg það. Eins og allar kring-
umstæður eru, býst þú tæplega við því.”
Sibyl hafði ekki hina minnstu hugmynd um,
hvað konan meinti, og svaraði í efandi rómi:
“Nei, eg óskaði ektt eftir, að hún væri sýnd
sem mynd af mér.”
Frú Taine athugaði andlit ungu stúlkunn-
ar, og virtist verða ennþá einlægari og sýnast
bera velferð hennar ennþá meira fyrir brjósti.
fram að koma hingað, síðan myndinni, er hann
málaði af þér, var lokið?” •
Hið föla andlit ungu stúlkunnar blóðroðn-
aði, og hún svaraði stamandi: “Já.”
“Aumingja barnið! — Eg þarf sannarlega
að taka Aaron tak fyrir þetta. Eftir að eg hafði
aðvarað hann, og sagt honum að fólk væri far-
ið að hafa orð á vinfengi ykkar uppi í fjöllunum.
Það er alls ekki rétt af honum. Hann fer alveg
með mannorð sitt, ef hann er ekki varkárnari
en þetta.’
Aaron King og Conrad Lagrange, er voru
að koma heim aftur úr hinum langa göngutúr,
náðu Myru Willard, er var að koma úr borginni,
rétt áður en hún kom að litla liliðinu fyrir fram-
an litla húsið í gulleplalundunum. Hún nam
staðar og skrafaði við þá fáeinar mínútur, eins
og nágranna er siður — þá héldu vinirnir áfram
heim. — Czar, er náð hafði heim á undan þeim,
lét Yee Kee vita um að þeir væru komnir, og
kom Kínverjinn til móts við þá, þegar þeir komu *
inn í dagstofuna. Hann sagði þeim frá heim-
sókn frú Taine, og fékk Aaron King bréfið, er
hún hafði skilið eftir. Meðan listmálarinn las
liinar þéttskrifuðu línur bréfsins, varð hann blóð
rauður í andliti af blygðun — hann varð þess
líka var, að vinur hans gaf honum nánar gætur.
Þegar hann hafði lokið lestrinum, horfði hann
hiklaust í augu við rithöfundinn, þegjandi, og
reif bréf frú Taine hiklaust í smátætlur. Henti
hann sneplunum í bréfakörfuna — þurkaði hend-
ur sínar mjög ákveðinn og leit á úrið sitt.
“Lestin hennar hefir farið kl. 4.”
“Fyrir það ættum við að vera þakklátir,”
sagði Conrad Lagrange hátíðlega.
Um leið og rithöfundurinn sagði þetta, rak
Hún virtist vera mjög áhyggjufull yfir öllu Czar, er var úti á svölunum, upp gelt, og boðaði
sinni töfrandi líkamsfegurð, og öllum þeim kven- Hún lét sem hún lítillækkaði sig af brjóstgæð-
_ .. í 'níli +J1 o 'X r»Afo KoGCíiri favícn Rtillkll
legu veiðibrellum, er hún hafði vísvitandi notað,
vakið ástríður hans. En það sem hún liafði seð í
svip hans, þegar han nhorfði á Sibyl Andres,
meðan (hún lék |i (fiðluna þetta viðburðaríka
kvöld, fyllti hana með ótta og skelfingu. -
Bráðlega settist hún niður við borðið
eins og út úr neyð, þegar listmálarinn kom ekki
— og reyndi að setja á pappírinn eins og henm
var auðið það, sem hún hafði komið til aö segja
honum Eftir að hún hafði lokið við bréfið, leit
hún á úrið sitt. Hún kallaði á Kínverjann og
bað hann um lykilinn að verkstæðinu; kvaðst
hún ætla að líta á myndina af sér. Hún var enn
að vonast eftir að málarinn kæmi bráðlega, og
hún þyrfti ekki að skilja bréfið eftir. Einmg
vonaði hún, að hún sæi á andlitsmynd sinm ein-
hver merki þeirra hlýju tilfinninga, er hún þótt-
ist viss um að málarinn bæri í brjósti til sín.
Hún mundi vel eftir, hvernig hann hafði komist
að orði — að hann ætlaði að sýna tilfinningar
sínar gagnvart henni, og álit sitt á henni í ^erk-
inu á mynd hennar. Sömuleiðis þóttist hún hafa
tekið eftir svo mörgu í framferði hans meðan á
verkinu stóð, er væri sér í vil.
Inni á verkstæðinu stóð hún um stund fyrir
framan standinn — og hikaði við af ótta, aö
draga tjaldið frá. En þar sem hún þóttist muna
eftir svo mörgum atvikum, er henni fannsi
sanan það, að hann hlyti að elska hana, og í
þeirri von dró hún tjaldið djarflega frá. En
myndin, sem hún horfði á á standinum, var ekki
mynd hennar sjálfrar. Það var mynd málarans
af Sibyl Andrés.
Frú Taine hröklaðist aftur á bak nokkur
skref, með hálfgildings hræðsluópi. Hún starði
á þetta indæla málvérk, þar sem hver dráttur
sýndi nálega eins og óafvitandi ást malarans á
hinni yndislegu fyrirmynd — þar sem hun stóð
í allri sinni æskufegurð og sakleysi meðal rós-
anna. Margskonar tilfinningar hreyfði sér í
brjósti konunnar, er liún horfði á þetta listaverk
— yndislegt og töfrandi.
Undrun, vonbrigði — aðdáun, öfund — af-
brýði, harmur og öfund — börðust um völdin í
sálu hennar. Augu hennar blinduðust af tárum,
og hún engdist sundur af harmi, sársauka og
sjálfsásökunum, þegar hún sneri sér undan og
hætti að horfa á hið yndislega málverk. En
brátt báru hinar innstu og sönnustu tilfinningar
hennar hana ofurliði, og hún fylltist dýrslegri
grimmd og hatri, og tók viðbragð í attina til
málverksins til að eyðileggja það. En hún hikaði
við áður en hún snerti það — hikaði óttaslegin.
Meðan hún stóð þannig óákveðin í, hvað gera
skyldi, vakti eitthvert hljóð við dyrnar á bak
við hana, athygli hennar. Hún sneri sér við,
og stóð augliti til auglitis við hina fögru stúlku,
um, til að gefa þessari fávísu, barnalegu stúlku
ráöleggingar.
“Eg er mjög hrædd um, góða mín, að þú
þekkir mjög lítið til '.istamanna og háttalags
þeirra.”
“Eg hefi aldrei kynnst neinum listamanni
nema hr. King, sem eg komst í kynni við uppi í
fjöllunum í sumar,” svaraði unga stúlkan.
Frú Taine athugaði andlit hennár ennþá
nákvæmar en áður, og sagði þýðlega og um-
hyggjusamlega:
“Má eg segja þér nokkuð, ungfrú Andrés,
sem þér er sjálfri aðeins fyrir beztu?”
“Auðvitað, ef þú vilt gera svo vel, frú
Taine.”
“Listamaður,” sagði eldri konan varlega, en
með sannfæringarkrafti, “má til meö að finna
efni í myndir sínar úr lífinu og umhverfinu. —
Hann er stöðugt að litast um eftir nýjum andlit-
um og útliti, er honum geðjast að, og sem hann
getur haft sem fyrirmyndir. Efnið — eða eg
ætti að segja fólkið, er hann notar sem fyrir-
myndir — metur listamaðurinn í rauninni einsk-
is — hann lítur á það aðeins eins og litina og
burstana og dúkana, er hann notar við málverk-
ið. Oftast eru það fyrirmyndir, er aðeins hafa
það að iðn að sitja fyrir, og sem hann leigir að-
eins til þess starfa. Eins og fólk er leigt til
ýmsrar annarar þjónustu — sem þér er kunnugt
um. Stundum” — hún hikaði, og bætti svo við
þýðlega — “er það fólk eins og þú, er af tilviljun
virðast falla listamanninum vel í geð, og sem
liann getur haft í það að sitja fyrir.”
Andlit ungu stúlkunnar var orðið náhvítt.
Hún starði á konuna biðjandi og óttaslegin. Hún
gerði aumkvunarverða tilraun til þess að tala,
en gat það ekki.
Eldri konan gaf henni liinar nákvæmustu
gætur, og hélt áfram:
“Fyrirgefðu mér, góða barnið mitt, það var
ekki tilgangur minn, að særa þig. En hr. King
er svo hugsunarlaus. Eg sagði honum, að hann
ætti að vera varkár, að þú legðir ekki rangan
skilning í dálæti það, er hann virðist hafa haft
á þér. En 'hann hló að mér. Hann sagði, að
það væri sakleysi þitt, er hann hefði hug á að
mála. Og hann tók mér vara fyrir, að segja
ekkert við þig í þessa átt, fyr en myndin væri
búin.”
Hún sneri sér að myndinni á standinum með
dómarasvip á andlitinu.
“Hann hefir sannarlega náð því vel. Aaron
— hr. King er snillingur í þeim sökum. Hann
lætur fyrirmyndir sínar aldrei vita fyrir víst,
hvað eiginlega helzt er ætlast til af þeim, en hann
kemur þeim til að sýna það sérstaklega, sem
hann vill að sjáist helzt á myndinni.”
þessu.
“Eg get ekki skilið þetta. frú Taine,” sagði
Sibyl í veikum rómi. “Áttu við að vinfengi mitt
við hr. King geti spillt mannorði hans — og það
sé rangt af mér að koma hingað?”
“Auðvitað, ungfrú Anclrés. Þú hlýtur að
skilja, hvað eg meina.”
“Nei, eg skil það ekki — viltu ekki gera svo
vel að útskýra það fyrir mér?”
Frú Taine hikaði, eins og hún væri mjög
nauðug. Því næst sagði hún. eins og hún áliti
það skyldu sína, að verða við bæn ungu stúlk-
unnar:
_ “Sannleikurinn er, góða mín, að þessi vin-
skapur þinn við lir. King uppi í fjöllunum. þar
sem þú heimsóttir hann svo oft og varst svo oft
alein með honum út um liæðir og skóga, og þar
sem þú kemur svo oft hingað til hans ein, veldur
miklu og illu umtali meðal fólks.”
“En hvað getur fólk fundið að því?” spurði
Sibyl áköf.
“Að þú sért ekki aðeins fyrirmynd lir. Kin'gs,
lxeldur og einnig fylgikona hans, svaraði eldri
konan fljótt og með grimmdarlegum áherzlum.
Sibyl Andrés hröklaðist aftur á bak frá
konunni, eins og hún heföi greitt henni högg í
andlitið. Andlit hennar og háls voru hvorttveggja
rautt sem blóð, af smánaryrðunum. Hún rak
upp hljóð og faldi andlitið í höndum sér.
Frú Taine hélt áfram í mildum rómi:
“Þú sérð það, góða mín, að hvort sem nokk
uð er til í því.eöa ekki. þá veldur það sömu áhrif-
um. Ef vinfengi þitt við herra King er í almenn-
ingsaugum er álitið saknæmt, þá er það í raun og
veru eins illt, og það væri sannleikur. Mér
fannst þaö vera skylda mín að segja þér þetta,
þar sem þú ert svo mikið barn í þessum sökum,
og ekki eingöngu þér til góðs, heldur sökum list-
málarans sjálfs og framtíðar hans á sviði listar-
innar, og afstöðu hans gagnvart almenningsálit-
inu. í sannleika sagt, ef þú heldur áfram að
venja komur þínar á verkstæði þessa manns, þá
verður það framtíð hans til ómetanlegs tjóns og
eyðileggingar. Heimurinn lætur sér mikið til í
léttu rúmi liggja, hvort að hann hefir
fylgikonu eða ekki, en almenningur gerir sér það
ekki að góðu átölulaust, að liann hafi opinber-
an félagsskap við hana, jafnvel ekki undir því
yfirskyni, að hún sé fyrirmynd hans.”
Um leið og frú Taine lauk máli sínu, leit
hún á úrið sitt.
“Hamingjan hjálpi mér! Eg má til með að
fara að fara! Eg er þegar búin að dvelja hér
miklu lengur en eg ætlaði. Vertu sæl, ungfrú
Andrés; eg veit að þú fyrirgefur mér, ef eg hefi
sært þig.”
Unga stúlkan leit á liana, og skein liræðsla
og sársaukí*út úr augum hennar.
“Já — já, eg þykist vita að þú hafir rétt fyrir
þér. Þú hlýtur að þekkja meira til þessara hluta
en eg. Eg er þér þakklát, frú Taine — eg —”
Þegar frii Taine var farin, sat Sibyl Andrés
Iitla stund fyrir framan myndina af sér, og undr-
aöist yfir ánægjunni og saklausu gleðinni, sem
skein út úr andliti myndarinnar. Hún gat ekki
grátið. Augu hennar voru sár, þur og þrútin.
Varir hennar skrælnaðar. — Hún reis á fætur og
dró tjaldið með hægð fyrir myndina, til þess að
hylja hana, og hélt af stað fram að dyrunum.
Þar nam hún staðar. Hún gekk síðan að hinum
standinum, þar sem myndin af frú Taine var, og
snerti tjaldið með anari hendinni, eins og hún
ætlaði að draga það frá. En hún hikaði. Aaron
King hafði sagt að hún mætti ekki líta á mynd-
ina. Það hafði Conrad Lagrange sagt líka. —
En hvers vegna? Hún gat ekki sagt, hvers
vegna En ef fjallastúlkan hefði dregið tjaldið
frá, og litið á andlitsmyndina af frú Taine, sem
Aaron King hafði málað, þá væri ef til vill óþarfi
að halda þessari sögu áfram. En unga stúlkan
vildi ekki brjóta á móti boðum vina sinna, jafnvel
þótt hún væri harmþrungin, og hreyfði ekki við
það, að einhver vinur eða kunningi þeirra væri
að koma. Þegar þeir litu gegnum opnar dyrnar,
sáu þeir að Myra Willard kom í flýti upp gang-
stéttina heim að liúsinu. Það var auðvelt að
sjá, að konan var í mjög mikilli geðshræringu, og
þeir flýttu sér til móts við hana.
Konur, með eins sterkum og hreinum lynd-
iseinkunnum eins og Myra Willard, sérstaklega
þær, er gengið hafa í gegnum einhvern reynslu-
eld, eins og auðséð var að hún hafði gert, láta
ekki tilfinningar sínar uppi að öllum jafnaði með
óstillingu. En auðséð var, að henni var mikið
niðri fyrir. Andlit hennar var náfölt, og hræðslu-
og þjáningasvipur á því, og hún var svo óstyrk,
að Aaron King hjálpaði henni til sætis. En hún
sagði þeim þó stillilega og orðalengingalaust,
hvað skeð hefði.
Þegar hún hafði komið lieim, eftir að hún
skildi við þá vinina við hliðið fyrir fáeinum mín-
útum, hafði liún fundið bréf frá Sibyl. Unga
stúlkan var farin burtu. Um leið og hún sagði
þeim frá þessu, rétti hún Conrad Lagrange bréf-
ið, er las það og rétti síðan listmálaranum það.
Það var aðeins lítill seðill, heldur raunaleg-
ur, og óljóst komist að orði í honum. Hafði hann
þaö aðeins inni að halda, að hún mætti til með
að fara í burtu samstundis. Hún fullvissaði Myru
um, að það hefði ekki verið meining sín, að að-
hafast nokkuð rangt. Hún bað hana að skila
keðju sinni til hr. King og rithöfundarins, og að
hún bæði listmálarann fyrirgefningar á því, að
hún liefði ekki skilið sumt rétt.
Aaron King leit upp úr bréfinu, er liann hélt
á, framan í hin tvö, með gremju og undrunarsvip
á fríða andlitinu.
“Skilur þú í þessu, ungfrú Willárd?” spurði
liann, þegar hann kom upp nokkru oröi.
Konan liristi höfuðið.
“Aðeins það, að eitthvað hefir komið fyrir,
er þefir valdið því, að hún heldur að vinskapur'
liennar við þig, hafi orðið þér til ills, og hún hefir
því farið í burtu þín vegna. Hún hélt svo mikið
upp á þig, herra King.”
“Og eg elska liana, ungfrú Willard. Eg ætl-
aði að segja þér frá því bráðlega. Eg fullvissa
þig nú um það. Eg elska hana.”
Aaron King gerði þessa játningu frammi fyr-
ir vinum sínum, blátt áfram og lireinskilnislega,
en jafnframt með alvöruþrunginni festu. Conrad
Lagrange, með allri sinnu miklu og víðtæku lífs-
reynslu og þekkingu á óhreinum hvötum og á-
stríðúm meðal fjöldans, — greip liendí unga
mannsins, og í svip hans mátti lesa þær tilfinn-
ingar, er hann aðeins mjög sjaldan lét í Ijósi.
“Eg gleðst með þér, Aaron,” sagði hann, og
bætti svo við með lotningu: ‘“Eins og móðir þín
hefði glaðst.”
“Eg hefi vitað, að þú -myndir segja mér þetta
einhverntíma, hr. King,” sagði Myra. “Eg vissi
það, að eg held, áður en þú sjálfur gerðir þér
grein fyrir því. Og eg einnig gleðst yfir því —
gleðst vegna stúlkunnar minnar, vegna þess að
eg veit, livað slík ást þýðir fyrir hana. — En
hvers vegna hefir hún farið svona skyndilega í
burtu? Og hvert hefir hún farið? — Ó, barnið
mitt! — kæra barnið mitt!”
Sem snöggvast var konan að því komin að
láta tilfinningarnar og geðshræringarnar bera sig
ofurliði, en hún harkaði af sér og gat aftur náð
stjórn yfir sjálfri sér.
“Það liggur í augum uppi, liver hefir gert
það að verkum, að hún fór þannig í burtu,” urg-
aði í Conrad Lagrange, og leit til málarans með
þýðingarfullu augnaráði um leið. “Einhver hefir
að sjálfsögðu talið henni trú um, að vinfengi
liennar við Aaron hefði valdið umtali. Eg held
að það sé enginn efi á, livert hún hefir farið.”
“Þú átt við, að liún hafi leitað upp til fjall-
anna?’’ spurði Myra Willard.
“Já, eg er fyllilega sannfærður um það, að
hún hefir farið beint til Brians Oakley. Hugsið
ykkur! Hvert annað ætti hún að hafa farið?”
Framh.