Heimskringla - 20.04.1927, Blaðsíða 7
WINNIPEG, 20. APRÍL 1927
HEIMSKRING*
7. BLAÐSIÐA.
Pljótasta og áreiíanlegasta metial-
konurnar. Þeim er oft brugöiö um
þröngsýni af karlmönnunum. Sú á-
sökun er sjálfsagt aS miklu leyti fétt-
mæt. En þröngsýnin er eölileg af-
leiðing starfs þeirra. Störf kvenna
innan vébanda heimilisins neita þeim
víösýnis, neita þeim um alhliöa
þroska. Þaö er þessi takmörkun, er
oft og tí&um kostar konurnar svo
mikla fórn, því stærri, sem þroska-
möguleikarnir og þekkingarþráin er
meiri. En allt lífiö byggist á fórn
í mörgum myndum, og allir menn,
verk, aS sígja ettrinu úr blótsinu.
50c askjan hjá lyfsala ytiar.
136.
ts vitS bakverkjum og öllum nýrna- bæöi konur og karlar, veröa aö tak-
og blötSrusjúkdómum, er GIN ' marka sig. Enginn veit um alla þá
Þær bæta heilsuna metS þvi atS lag-, & .
færa nýrun, svo atS þau leysi sitt rétta möguleika, sem búa í einni manns-
sál. Lifið virðist aöeins taka þá hæfi
leika í sina þjónustu, sem þaö þarfn-
— | ast á þeim og þeirii staö og stundu, En
I þv verður varla neitað, aö konan
| verður að takmarka sig meira en karl
Þarna er hin eiginlega
Annars veg-
MENNTUN KVENNA.
Frh. frá 1. bls.
á, að heimavefnaður sé kominn í það ^ maöurinn.
'horf, er æskilegt væri. I þeim tilraun : kvenfrelsisbarátta háö.
SKOÐIÐ STJÖRNARSTIMPILINN Á ÖLLUM
FLÖSKUM AF
HANN GEPl'R UPPL.'f'SINGAR SEM YÐUR KOMA VIÐ
*\ i'A 7i\ Y6\ S6\ /HV ít\ /6\Í6\( f á\ íi\ íi\ri\ fi\ íis t ii\ íi\ íi\ íIN /V
amma hans, kona Benedikts i Hróars son og Sig. Nordal fariö fram á það,
um, sem gerðar hafa veriö til aö
endurreisa vefnað, mun of lítið tillit
’hafa verið tekið til innlendrar
reynslu, bæði um útvefnað og almenn-
an vefnað. Eg hefi fengist viö vefn-
aöarkennslu í mörg ár, á námsskeiö-
um. En eg finn sárt til þess, hvað
á vantar, aö sú kennsla sé eins og
æskilegt væri. Tilraunir þarf að
gera með vefnað úr islenzkri ull til
fata o. fl., og er þaö miklum mun auð
veldara á föstum skóla, heldur en á
stuttum námsskeiðum. Sama er um
útvefnað aö segja. Við eigum alveg
sérstaka gerö af glitvefnaði. Enginn
líkir eftir honum, svo mér sé kunn-
ugt, heldur eftir útlendum glitvefn-
aði. I þessari grein, eins og öðrurn,
verður vandinn mestur a"Ö velja og
hafna, að bræöa saman gamalt og
nýtt.
Þá kemur bóknámiö. A öllum hús-
mæðraskólum er viðurkennt, að ein-
hverjar bóklegar námsgreinir þurfi
að fylgja verklega náminu, t. d. fóður
efnafræði matreiðslunni, því hún
byggist auðvitað aö miklu leyti á
þeirri fræðigrein, ef nokkurt vit á
að vera í henni. Þá er og altitt að
einhver tilsögn sé veitt í móöurmál-
inu, og stundum í uppeldis- og heilsu-
ar milli þrár konunnar til víösýnis og
alhliöa þekkingar, og hins vegar
skyldnanna, sem lífið leggur henni á
heröar. Sú barátta verður ekki út-
kljáð á löggjafarþingum, heldur innra
meö hverjum einstaklingi, hvenær
sem þráin rís í brjósti hennar til víð-
ari sjónarhrings og hærra flugs, en
starfshringur heimilanna viröist geta
veitt. En svo mikils verð eru úr-
slit þessarar baráttu, að heill þjóð-
anna er aö miklu leyti undir því kom-
in,- að konurnar eigi þenna fórnar-
vilja takmörkunarinnar.
En hvernig er þeim svo launað
starfiö í þrönga hringnum? Hvernig
launa karlmennirnir þaö? Sjálfsagt
misjafnlega. Oft með skilningsleysi
á gildi þessa starfs. Þetta skilnings-
leysi er því raunalegra, sem verk
kvenna hafa minna varanlegt gildi og
þeim fylgir minni starfsgleði. En hér
aö framan hefi eg þózt sýna fram á,
að breyting heimilisháttanna færi ein
mitt í þá átt, aö fjölga störfum, sem
ekkert varanlegt gildi hefðu. En í
fáum efnum er óréttlætið og heimsk-
an eins átakanleg og í þvi, aö almenn-
ingsálitiö litur upp til og metur meira
hverja þá konu, sem fengiö hefir ein-
hvern snefil af svokallaðri "nrennt-
un’’, en þær konur, er heima sitja
fræöi. F.ins og áöur er á minnst,
mun sú stefna víöa orðin ofan á, að' og vinna skyldustörfin meö trú og
j
ætla stúlkum sömu skólana og pilt- d}ggö og aldrei hafa á neinn skóla
um til almennrar menntunar. Svo er gengiö, þó vitanlegt sé, að mikiö af
það hér á landi, að undanskildum þessari menntun kvenna sé nafnið
Kvennaskólanum í Reykjavík. Eg tómt og geri konurnar á engan hátt
hefi á öörum stað gert grein fyrir hæfari til nokkurs starfs, heldur þvert
skoðun minni á því máli, sem fer í á móti rugli oft og einatt heilbrigðri
þá átt, aö eg tel þaö óheppilega stefnu. skynsemi þeirra. Þetta almennings-
Eg ætla ekki að fara frekar út í þaö álit þarf aö breytast. Menn þurfa
mál hér, en aöeins taka þaö fram, að læra aö viröa smáu störfin, heim-
að eg tel að öllu leyti heppilegast, aö ilisstörfin, og læra aö þakka þeim,
húsmæðraskólarnir veiti stúlkum svo sem vinna þau vel.
mikla almenna menntun, að vel megi Og hvernig launar þjóðfélagiö kon
við una. Geri eg ráö fyrir aö flest- unni störfin í þrönga hringnum'? Til
ar stúlkur, er gengju á húsmæðra- skamms tíma hefir því fundist það
skóla létu sitja við þá menntun, bæöi hafa efni á aö láta sig þau engu
vegna efnaskorts og annara ástæðna. skifta. Minna má þó ekki krefjast
Þess vegna vil eg hafa þá tveggja af rikinu en þaö geri eins mikið fyrir
ára skóla með 9—10 mánaða kennslu sérmenntun kvenna og karla. Minna
á ári, ef garðyrkja er kennd að vor- má ekki vera en rikið komi upp og
inu og sláturstörf að haustinu, sem styrki skóla. þar sem konum sé kennd * 1
tnál. Eg fer ekki frekar út i þaö hér, hagkvæmari vinnubrögö en tíðkast
hefi heldur ekki hugsað það nógu' hafa, og þar sem þær heri að sjá
rækilega. Aðeins virðist mér að sú1 s-törf sín í nýýu ljósi. Ollum mönn-
fræösla ætti einkum að miða aö því, um ætti að vera það ljóst, að þaö er
að vekja þrá eftir þekkingu og and-1 ekki sama hvernig þessi störf -eru
legum verðmætum. Leiðin til þess' unnin né hvernig afkoma laeimilanna
er sízt af öllu sú, aö troða stúlkurnar ' er, því þangað liggja rætur þjóöfé-
út af fróðleiksmolum margra fræði- lagsins og þar er grunnurinn lagður
dal, var Guöný (f. 1764) Sigurðar-
dóttir, bónda á Reykjavöllum, þess
er úti varð með Reynistaðabræðrum
1780, Þorsteinssonar bónda á Nauta-
búi i Tungusveit, og Guðfinnu Hjálms
dóttur, bónda á Keldulandi, Stefáns-
sonar.
Var Jónas, eins og menn sjá, kom-
inn af kjarnmiklum skagfirzkum
bændaættum. Hann var gáfaður
maður, eins og hann átti kyn til, og
óvenjulega fjölhæfur, og mátti telja
hann prýöilega að sér. — Þjóðhagi
var hann og hugvitsmaður, læknir
góður og heppinn yfirsetumaður, bók
fróður, skáldmæltur vel og starfsmað
ur hinn mesti.
Margháttuð trúnaðarstörf leysti
hann af hendi, sína löngu æfi, sat í
sveitarstjórn Rípurhrepps um hríð,
átti lengi sæti í -sýslunefnd, í stjórn
búnaöarskólans á Hólum o. fl.
Jónas var þríkvæntur. Var fyrsta
kona hans Sigurlaug Sveinsdóttir
(kv. 1863), en samvistir þeirra voru
stuttar. Miökona hans var Elisabet
Gísladóttir frá Lóni í Viðvíkursveit,
hin mesta myndar- og dugnaðarkona
og varð þeim margra barna auðiö.
Síöasta kona hans (kv. 1898) var
Lilja Jónsdóttir frá Róðugrund, og
lifir hún mann sinn, mikilhæf kona
og dugleg. Attu þau hjónin margt
barna.
(B. — Dagur.)
Þingtíðindi frá íslandi.
greina. Eg vil láta þessa skóla gefa
þeim eitthvað þaö í bóklegum fræö-
um, sem er í ætt viö þeirra eigiö eöli
aö heill rikisins.
vÞrátt fyrir aö verksvið kvenna er
oftast ekki stærra, þrátt fyrir að þær
og sálarlíf og getur siðar meir orðiö eru yfirleitt þröngsýnar, þá eru þaö
þeim einskonar uppbót á arði dags-
stritsins.
Eg hefi ekki getað nema drepið
á þaö, sem mér virtist vera aðal-
atriðin i starfi þessara skóla. Aö lok
um langar mig til að minnast lítiö
■eitt á konurnar sjálfar og störf
þeirra.
VII.
Mér hefir oft dottiö i hug, er eg
hefi verið að hugsa um mál kvenna,
að konurnar intu af hendi þaö, sem
norska þjóðskáldið krefst af hverju! maöur til moldar genginn.
nú samt þær, sem fyr og siðar hafa
rakið vef örlaganna og munu enn
gera.
Sigrún Pálsdóttir Blöndal.
—Timinn.
Jónas í Fróarsdal.
Jónas Jónsson bóndi i Hróarsdal i
Hegranesi andaðist 28. janúar s.l,
hárri elli. Er hér merkur og kunnur
barni fósturjaröarinnar í þessum visu
orðum: “Hvad du evner, kast af,
i de nærmeste krav’’. Langmest af
störfum kvenna gengur til þess, að
uppfylía kröfur augnabliksins. Til
þess öðru fremur virðist náttúran
hafa útbúiö þær. Æfi flestra þeirra
hður í stöðitgri baráttu við smámuni
líðandi stundar.
Það er ekki alveg vist að mönnum
sé þetta nægilega ljóst alltaf, og enn
siður er þeim ljóst, hvaö þetta kostar
Jónas sál. var fæddur i Hróarsdal
26. sept. 1840. Var faðir hans Jón
bóndi i Hróarsdal (f. 12. október ár-
ið 1801), nterkur maður, Benedikts-
son, bónda sama staðar (f. 1760, d. 15.
febr. 1825), Vilhjálmssonar bónda á
Mannskaðþhóli, Jónssonár bónda á
Yztavatni og Skíðastöðum í Tungu-
sveit (f. 1687), Jónssonar. Móðir
Nokkur gangur er nú farinn að
komast á þingmálin, en stórtíðinda-
laust af þeim ennþá. Eitthvert mikil-
vægasta málið, sem nú er til athug-
unar i þinginu, er ráöagerð um lán-
töku í Ameriku, 8—9 milj. kr. að
sögn, er landsbankinn taki hjá Na-
tional City Bank of New York, en
ríkið áby-rgist. Af nýjum frumvörp-
um er fram hafa komið, er helzt að
geta frv. 6 þm. í neðri deild um það
að stjórnin láti byggja nýtt 4—500
tonna strandferðaskip, sem tekið geti
til starfa voriÖ 1928. A þaö einkum
að ganga milli smáhafna, sem útund-
an verði, hafa rúm fyrir 40—50 far-
þega, einkum á 2. og 3. farrými og
70—80 fermetra kælirúm. Héðinn
Valdemarsson flytur frv. um að
Hafnarfjörður veröi sérstakt ein-
menningskjördæmi og sýslan annað.
Um skóla- og menntamál Hggja fyrir
ýms frumvörp og tillögur, fyrst og
fremst samskólafrumvarp stjórnarinn
ar, sem fyr segir frá. Jónas Jónsson
flytur tillögu um ungmennaskóla í
Reykjavík, er veiti svipaða fræðslu.
bóklega og verklega og skólarnir á
Núpi og Laugum. Kennslan fari fram
síðari hluta dags í Menntaskólahúsi
og öðrum skólahúsum rikisins, og ef
samkomulag tekst, með fyrirlestrum
og myndasýningum í Nýja Bió. —
Skólagjald sé 100 kr.. Stjórnin láti
undirbúa stofnun skólaeldhúss og
skólaverkstofu. Sanii þingmaöur flyt
ur tillögu um að stjórnin leitist fyrir
um ókeypis eða ódýra lóð handa kenn
araskólanum við Skólavörðutorgið
væntanlega, og láti gera frumdrætti
að nýjum skólahúsum, nieð heima-
vistum. Sigurjón Jónsson flytur til-
lögu um gagnfræöaskóla á Isafirði.
Menntamálanefnd neðri deildar mælir
með þvi aö afnumið veröi kennara-
embættið i klassiskum fræöum viö
háskólann, en grískukennslu guðfræð
isdeildar haldið uppi sem tímakennslu
eins og nú er. Fjárveitinguna til
að fénu yrði varið til þess að kosta
erlenda kennara, einkum í norrænum
fræöum, til fyrirlestrahalds hér við
háskólann. J. J. flytur tillögu um
aö stjórnin láti Búnaðarfélagið und-
irbúa fyrir næsta þing frumvarp um
byggingar og landnámssjóö, til þess
að gera bændum og nýbýlamönnum
fært að endurbyggja bæi sína, eða
reisa ný heimili á ræktarlandi, með
kjaragóðum lánveitingum. , T/ekjur
sjóösins eiga að fást með gróða-
skatti, miðuöum við 50 þús. kr. eign
og 15 kr. tekjur og hærri og skal
miða álagninguna við samskonar
skattakerfi í Englandi. Halldór Ste-
fánsson flytur annað frumvarp um
landnámssjóö, er fái 100 þús. kr. á
ári af ríkisfé til nýbýlafjölgunar. —
Einar á Geldingalæk flytur breytingu
á sandgræðsluiögunum, þannig að J4
af kostnaði við græðslugiröingar
^reiöist af ríkinu, í staö yí nú, en
14 af landeiganda. Jón á Reynistað
flytur frumvarp um heymat, og sé
söluhey metið af sérstökum mats-
mönnum og flokkað eftir gæöum.
Sveinn í Firði og A. A. flytja tillögu
um skipun milliþinganefndar til rann
sóknar á hag bátaútvegsins og þess
hvað gera megi honum til trygging-
ar, þ. á. m. um breyttar veiðiaðferð-
ir og aukna nýtingu fiskiúrgangs.
Jör.Brynjólfsson, J. Ol. og M. T.
flytja nokkrar breytingar á lögum
um bygging, ábúð og úttekt jarða,,
einkum til að tryggja rétt barna tii
ábúðarjarö’a og til að fyrirbyggja
þaö, að jaröir séu ósanngjarnlega
sviftar hlunnindum. Héðinn V-, M.
T., Jör. Br. og Arni frá Múla flytja
frv. um eftirlit og skoðun bifreiða
og ökuskírteina. Bernh. Stef. og
Jón Guðnason flytja till., að stjórnin
athugi, hvort ekki mætti veita bæja-
og sveitastjórnum rétt til aö takmarka
innflutning fólks, sem ætla má, aö
verði þeim til byrði. Jónas Krist-
jánsson flytur breytingartillögu á
lögum um sjúkdómavarnir, þannig,
að með smitbera, eða þá sem grunað
ir eru um aö vera þaö, megi fara
eins og þeir væru haldnir sjúkdómi.
Jón Baldv., J. J. og M. Kr. flytja till.
um rannsókn á akvegarstæöi frá
Seyðisfjarðarkaupstað. til Fljótsdals-
hjraös. J. Kristj. flytur tillögu um
að sjúkrahús geti fengið lyf ( og
lyfjaáfengi) frá lyfjaverzlnn ríkis-
ins án álagningar.
(Lögrétta.)
Frá íslandi
Isafiröi 19. marz.
Sýslufundur Norður-Isafjarðar-
sýslu stendur yfir Ihér. ■— Maöur
drukknaði nýlega niður um ís á poll-
.inum hér, Guöjón Jónsson að nafni,
húsroaður, kenndur við Furufjörð. —
Afli góður á verstöðvum hér í ná-
grenni.
Jónasar sál. var Sæunn (f, 22. júlí
1806) Sæmundsdóttir bónda á Litlu-'þessa embættis vill heimpekisdeildin
seylu á Langholti, Jónssonar, en ekki missa. Hafa þeir A. H. Bjarna-
Akureyri 19. marz.
Veðurblíða alla vikuna, tún um
hverfis bæinn farin að grænka o:
þykir nýlunda um þetta leyti árs. —
Lítið um aflabrögð á innfirðinum
en hrognkelsaveiði dágóð utarlega á
firðinum og á Skjálfanda. Rauð-
magi er seldur á 30—35 aura stykkiö
Tvö skip er verið að búa tit á fisk-
veiðar hér. Munu þau vera einu
skipin sem fara á veiðar héðan með
vorinu.
Látinn er hér í bænum Jósep Jóns
son ökumaður, faðir Jóhannesar glímu
kappa, annálaöur atorku- og dugn
aöarmaður.
(Alþýðublaðiö.)
Innköllunarmenn Heimskringlu
í CANADA:
Árnes..................................F. Finnbogason
Amaranth...............................Björn Þórðarson
Antler...................................Magnús Tait
Árborg...............................G. O. Einarsson-
Baldur...............................Sigtr. Sigvaldason
Bowsman River.......................................Halld. Egilsson
Bella Bella..............................J. F. Leifsson
Beckvil’e..............................Björn Þórðarson
Bifröst .......-...................Eiríkur Jóhannsson
Bredenbury.............................Hjálmar Ó. Loftsson
Brown..............................Thorsteinn J. Gíslason
Churchbridge.........................Magnús Hinriksson
Cypress River .........................Páll Andewson
Ebor Station.............................Ásm. Johnson
Elfros.............................J. H. Goodmundsson
Framnes................................Guðm. Magnússon
Foam Lake.............................................John Janusson
Gimli....................................B. B. ólson
Glenboro.................................G. J. Oleson
Geysir.................................Tím. Böðvarsson
Hayland...................................Sig. B. Helgason
Hecla.................................Jóhann K. Johnson
Hnausa......................... . .. F. Finnbogason
HúsaHk................................... John Kernested
Hove.................................... Andrés Skagfeld
Innisfail..............................Jónas J. Húnfjörð
Kandahar...............................p. Kristjánsson
Kristnes...............................Rósm. Árnason
Keewatin................................Sam Magnússon
Keslie.................................................Th. Guðmundsson
Langruth..............................ólafur Thorleifsson
Lonley Lake.............-..............Nikulás Snædal
Lundar...................................Dan. Lindal
Mary Hill..........................................Eiríkur Guðmundsson
Mozart................................ Jónas Stephensen
Markerville............................Jónas J. Húnfjörð
Nes.................................... .. Páll E. ísfeld
Oak Point................................Andrés Skagfeld
Otto.....................................Philip Johnson
Ocean Falls, B. C...........................J. F. Leifsson
Poplar Park...........................................Sig. Sigurðsson
Piney.......................................S. S. Anderson
Red Deer...........................* .. Jónas J. Húnfjörð
Reykjavfk..............................NikuláJs Snædal
Swan River............................ Halldór Egilsson
Stony Hill...............................Philip Johnson
Selkirk........................’.. .. B. Thorsteinsson
Siglunes...............................Guðm. Jónsson
Steep Rock.............................Nikulás Snædal
Tantallon..............................Guðm. ólafsson
Thornhill.............................Thorst. J. Gíslason
Víðir....................................Aug. Einarsson
Vancouver......................Mrs. Valgerður Jósephson
Vogar .................................Guðm. Jónsson
Winnipegosis...........................August Johnson
Winnipeg Beach.........................John Kernested
Wynyard................................F. Kristjánsson
í BANDARfKJUNUM:
«
Akra, Cavalier og Hensel......................Guðm. Einarsson
Blaine..............................St. O. Eiríksson
Bantry...............................Sigurður Jónsson
Chicago.............................Sveinb. Árnason
Edinburg..........................Hannes Björnsson
Garðar..............................S. M. Breiðfjörð
Grafton.............................Mrs. E. Eastman
Hallson .. ...........................Jón K. Einarsson
Ivanhoe ..............................G. A. Dalmaún
Californía......................G. J. Goodmundsson
Milton................................F. G. Vatnsdal
Mountain............................Hannes Björnsson
Minneota...............................G. A. Dalmann
Minneapolis............................H. Lárusson
Pembina.........................Þorbjörn Bjarnarson
Point Roberts...................Sigurður Thordarson
Seattle..........................Hóseas Thorláksson
Svold................................Björn Sveinsson
Upham..............................Sigurður Jónsson
The Viking Press, Limited
Winnipeg, Manitoba.
P. O. BOX 3105 ' 853 SARGENT AVE.
St. Jam ff riíialtContirmation School
and Business College
Portage Ave., Cor. Parkview St., St. James, IVinnipeg.
Auk vanalegra námsgreina veitum viö einstaklega góija til-
sögn í enskri tungu, málfræöi og bókmentum, meö þeim til-
gangi aö gjöra mögulegt fyrir þá sem frá öörum þjóöum
konia aö láta í ljós beztu hugsanir sínar á fósturmáli sínu
Enskunni, eins vel og innfæddir geta gjört.
Þeir, sem standast inntöku prófiö, sem er ekki erfitt, geta
byrja® strax.
Skrifiö, eöa sækiö persónulega um inngöngu frá klukkan
8—10 aö kvöldinu. Gjald frá $5.00 á mánuöi og hærra.