Heimskringla - 18.05.1927, Síða 3
WINNIPEG 18. MAt 1927.
HEIMSKRINQLA
3. BLAÐSIÐA,
ROYAL
YEAST
CAKES
GERIR
AFBRAGÐ
HEIMATIL-
BÚIÐ
BRAUÐ.
Fyrirmynd
að gæS-
um í
meir on
50 ár.
. A fyrirlestrum talaði Ker svo
seint og hægt, aö það var eins og orS
in fæddust meö harmkvælutn á vör-
um hans, en það glaönaði yfir hon-
um, þegar hann fann eitthvað skemti-
legt. Sjálftir var hann oröheppinn og
meinfyndinn. Vinir hans kölluöu
Tiann ætíö W. P., aldrei Ker. Hann
var í lund nauðalíkur Halldóri
Snorrasyni, eins og Snorri lýsir hon-
um í Heimskringlu, fáskiftinn og fá-
mæltur og brá sér ekki viö váveif-
lega hluti. Mörgum Islendingum
reyndist hann góðtir drengur. Þegar
vinir hans heima féllu í valinn hver
á fætur öðrumj Gröndal, Björn 01-
sen, séra Matthías, tók hann sér í
niunn orð Bólu-Hjálmars: Mínir
vinir fara fjöld. Hann kostaði nýja
útgáfu af snilldarþýðingu Svein-
hjarnar Egilssonar á Ödysseifskviðu,
1912, og sendi hana prófessorunum í
.grisku og latínu með áskrift: Gleði-
leg jól og guð í garði! Hann skrif-
ar í bréfí 1919, frá Alpafjöllunum:
Eg hefi verið að ganga í Munt-dieu
IMundiufjölI, Munt hjá Sighvati)
íGuðs-fjöll). Hann vaf' göngugarp-
ur mikill, þó að hann væri ekki fjall-
göngumaður á við Bryce. Hann var
vínelskur á seinni árum og sagði við
hunningja: Hann, var einnar-maki,
eða tveggja-maki, þ. e. hann var það
karlmenni, að hann þoldi eina, tvær
flöskur. Pitt eldri var þriggja-maki,
drakk þrjár flöskur, þegar hann hélt
þingræðu, og bætti Indlandi og Can-
-ada við Bretaveldi. Urn mann einn
segír hann: Hann er ónvtur að
ganga og drekka; eg get ekki brúk-
að hann til neins. I húsi sínu í
Gower Street vildi hann aðeins hafa
hertaljós; var einkennilegt að sjá birtu
frá eldstónni bregða yfir hrúgu af
bókum og pappírum á borðinu, á stól
unurn, á gólfinu. Hann kvaddi vini
sina í háskólanum þrem mánuðum
aður en hann dó, þegar þeir afhentu
háskólanttm andlitsmynd af honum,
«g sagði meðal annars: “Gerið það
sem ykkur þykir vænt um, en verið
vissir um, að ykkur þyki vænt um
það. Sýnið drengskap. Haldið ykk-
ur við Norðurlönd og látið þau ekki
veröa útundan.’’ A kvöldin, undir og
oftir miðnætti, yfir víni og tóbaki,
þiðnaði allur klaki í honum. Hann
tok sér þá í munn orð Spinoza: Hi-
laritas excessum habere nequit sed
semper bona est (kátíria getur aldrei
orðið of mikil' og er ætíð til góðs).
Hann hafði gantan af Yifja upp æf-
mtýri á gönguför okkar um Skot-
land. Hann skrifaðist á við börn og
smala á Islandi, og tók stundum börn
nieð sér í dýragarðinn í Lundúnum
að gamni sinu. Hann var í mörgum
háskólanefndum, og þegar honuin
leiddist þófið, þorðu fáir að gista
undir öxi hans. Hann hélt fyrir-
lestur um Walter Scott við Parísar-
háskólanh og um Jacob Grimm á
Lýzkalandi. Hann varð bráðkvaddur
á fjallgöngu fyrirofan bæinn Macu-
guaga á Italíu, 71. júlt 1923, og er
gröf hans þar, 3000 feta hátt, í Mon-
fe Rosa, “á fegursta stað í Alpafjöll-
unum ’, sem hann kallaði. Ilann
kvongaðist aldrei á æfinni, sagðist
ekki hafa tíma til þess.
Einu sinni kom W. P. seint um
kvöld á prestssetur, í hellirigningu,
allur blautur og forugur. Prestur
kont til dvra og leizt ekki á gestinn.
Allt í einu heyrir hann sagt nteð
dintmum róm: “Svört eru sólskin hér
og veður Öll válynd’’. Presti brá við
eins og Sæmundur fróði væri risinn
upp úr gröf sinni, og bauð gestinum
inn með virktum, enda kom hann þar
ekki að tónmm kofunum.
Utu W. P. Ker rná segja, eins og
sagt var uth Sturlu Þórðarson, sem
Ker þótti vænst unt af öllum: Hann
vissum vér alvitrastan og hófsamast-
an.
Eftirmaður hans, R. W. Chantbers,
sagði í inngangsfyrirlestri sínurn, að
ef maður sæist vera að klifra upp
Matterhorn í Alpafjöllum, og væri
að tala á Heimskringlumáli, um hvað
Dante ætti að þakka Provence-skáld-
ununt í Divina Comntedia, — þá gæti
þaö enginn niaður verið nerna W. P.
Það, setn Ker miðlaði mönnum á
prenti af sínum ntikla fróðleik, var
ekki nema dropar úr hafinu. Fróð-
leikur hans fór i gröfina með hon-
um. Því miður, svo er oft um fróða
menn.
Lundúnum, 10. jan. 1927.
Sir Israel Gollaiics.
er fæddur í Lundúnum 1864. Faðir
hans var prestur þar. Bróðir hans,
Sir Herntann Gollancz, er helzti mað
ur Gyðingasa-fnaöarins i Lundúnum.
I. G. lærði fyrst íslenzktt hjá prófes-
sor Henry Morley við University
College í Lundúnunt, um leið og forn
ensku, sent var aðalnámsgrein hans.
Hann bjó í Christ’s College í Cam-
bridge, og fór þá járnbrautarferðir
á milli til að- kemia fornensku við
Lundúnaháskólann, 1892—95. Þá
vat stofnað embætti handa honttm
við Cantbridge-háskólann í fornensku,
og var hann “Lecturer” þar 1896-*-
1906, en þó nteð annan fótinn í Lund-
únum að kenna þar. Var.svo rifist
ttnt hann, Jtangað til hann tók við
prófessorsembætti i enskri tungu og
bókmenntum við King’s College, við
Lundúnaháskóla, kotn hann því til
leiðar, að eg fór að kenna íslenzku
við King’s College veturinn 1913—14,
og var skráður “Lecturer” i íslenzku.
en á ófriðarárunum, 1914 til 1918.
hætti mestöll kennsla við háskólann.
I Cambridge hófst vinátta mikil með
I. G. og Eiríki' Magnússyni. Las I.
G. Eddur og Islendingasögur tneð
Eiríki og var hvatamaður þess, að
honuni var haldin veizla í Víkingafé-.
laginu í Lundúnum; hélt I. G. þar
ræðu fyrir heiðursgestinum. Eftir
dauða Eiríks ætlaði I. G. að láta
King’s College kaupa bókasafn hans
og geytna það setn deild í Furnivall-
Skeat bókasafninu, sem heitir eftir
tveim frægum málfræðingum, því að
bækur þeirra eru þar niðurkontnar.
Bækurnar áttu að heita Eiríksdeild
en dýrustu bækur Eiriks höfðu þá
verið seldar sntátn satnan, á stangli,
ein og ein, svo að ekkert varð úr
þessu.
I. G. hefir ntargar hliðar. Þrjár
eru þó niest áberandi. Eyrst er forn-
enska hliðin. Hann tók snemma ást-
fóstri við miðaldakvæði, sem heitir
“Pearl” (perla), og lýsir söknuði for-
eldra eftir ljóniandi frítt meybarn.
Hann gaf það fyrst út 1891, en siðan
ntargar skrautútgáfur af því. Tenny-
son orti kvæði um I’earl og sendi I.
G. Er það prentað frarnan við og
líka mynd af Pearl, máluð af Holrnan
Hunt, sem stofnaði Pre-Raphaelite-
skólann í enskri málaralist. Næsta
ár, 1927, ertt 100 ár liðin síðan Hol-
ntan Hunt fæddist. og verða þá há-
tíðarhöld á Englandi. Gollancz er
tryggur, þar sern hann tekur því, og
hefir gefið dóttur sinni kvæðið að
(nafnfesti. Hún heitir Margrét, en
margarita er perla, á latínu, svo að
Margrét er Pearl. Gollancz gaf út
fornenska kvæðið “Crist” eftir Cyne-
wulf, 1892, og “The Exeter Book of
Anglo-Saxon Poetry”, 1895; það er
handrit af engilsaxneskum kvæðum,
sem skagar upp í Konungsftók að
vöxtum. “The Parlianient of Three
Ages” gaf hann út 1897.
Þá er íslenzka hliðin. Hamlet er
nú talinn mesta furðuverk í bókmennt
um heimsins. Þegar Gollancz var að
rannsaka upptök hans, rakst hartn á
Ambales-sögu og -rímur. Snæbjörn
Galti yrkir fyrstur um Amlóða, á 10.
öld, á Islandi: Hvatt kveða hræra
Grótta etc. Gollancz gaf út Atnbales
sögu og -rímur o. fl. í “Hanilet in Ice-
land”. Eg hjálpaði dálítið við þýð-
inguna; fór hann þá að taka tíma i [
íslenzku hjá mér og hélt þvi áfram,
nteð kofluin, í mörg ár, þó að hann
kynni málið.
Þegar Gollancz var að safna vtm
allan heirn í Hyllingar-bók Shakes-
peares á ófriðarárunum, bað hann
séra Matthías um að hylla Shake-
speare með kvæði. Það kom of semt
í bókina frá séra Matthíasi og var
prentað sérstakt, með þýðingu eftir
okkur I. G. og kallað: Ultima Thule
sendeth Greeting, 1916 (U. T. sendir
kveðju). Kvæði unt Shakespeare
eftir mig — viðeigandi erindunt úr
Helgakviðttnum undið við og snúið
upp á Shakespeare — kom út í Hyll-
ingabók Shakespeare, 1916. Eg kunnt
ekki við að Island væri ekki í bók,
þar sem allur heimur hyllti Shake-
speare, og hljóp ttndir bagga af vetk
um niætti. Þýðittg Gollancz á því
kvæði er svo snilldarleg, að hún er
eitts og fruinort kvæði, enda luku rit-
dómendur blaðanna nteira lofsorði á
hana en nokkurt annað kvæði í bók-
inni.
Shakespeares-hliðin er sú, sem
Gollancz er frægastur fvrir. Síðan
1894 gefur hann út fagrar og hand-
hægar útgáfur af hverju einstöku leik
riti Shakespearés, Temple Shake-
speare. Hvert leikrit er merkt skjald
armerki Shakespeares (Spjör-hristir,
shake, skekja, spear(e), spjör spjót),
með stuttum’ gagnorðum inngangi.
Gollancz hefir ritað svo margt um
Shakespeare og leikrit hans, að ekki
er unnt að telja það hér, enda ber I
hann nú höfuð og het'ðar yfir flesta |
eða alla Shakespeare-fræðinga t Ev- •
rópu og Ameriktt. Hann er frum- j
kvöðull þess, að' i öllum skólum i
Bretaveldi í Bandaríkjumtm og á!
Frakklandi er Shakespeare Day j
(Skp. dagur), 23. apríl, haldinn hei-j
lagur og hátíðlegur. Sá dagur- er
dauðadagur Shakespeares og (hér um
bil handvist) fæðingardagur hans
líka; er hann þá leikinn, lesinn upp,
sagt frá honum, verðlaun gefin þeim,
sem er bezt að sér í honum. Islend-
ingum er ntiklu nær en Frökkum
halda þenna dag helgan í ntinningn j
þess eina manns, sem kemst í jafn-
kvisti við Islendingasögur og Eddu. |
Lady Macbeth t. d. er á við Brynhildi
Buðladóttur, Hallgerði langbrók og
Guðrúnu Ösvífrsdóttur. Slíkt skap- !
andi afl, er lýsir sem leiptur á nótt, j
hefir enginn ntennskur ntaður átt i
eigu sinni síðan á söguöld, og þó
þekkti Shakespeare hvorki Eddurnar'
né sögurnar.
Gollancz heldur fyrirlestra um
Shakespeare við háskólann og víðar. [
Hann er forseti Shakespeare félags-;
ins (Shakespeare Associatioti). Þrek-
virki var að koma út Hyllingabók j
Shakespeares — Book of Homage —!
i miðjum ófriðnum, 1916. I 300 ára |
minningu ársins 1616 sendu þá 1661
rithöfundar, í öllum menntuðum lönd.
um heimsins, lof og last um Shake-
speare, í bundnu og óbundnu máli,
Síant, Kína, Japan, Armenía, og eru
þýðingarnar prentaðar jafnhliða
frummálinu. Kafbátar sökktu stund-
um próförkum o. fl. á inn,leið eða út-
leið, t. d. 100 eintökum af kvæði séra
Matthíasar á leið til Akureyrar frá
Oxford, þar sem bókin kont út.
Gollancz var herraður 1919. Sögðu
blöðin þá, að það hefði átt að herra
hann miklu fyrr, og nefndu, að það
væri aðallega kröfunt hans að þakka,
að hið Brezka visindafélag (British
Acadenty) var stofnað 1903, enda
hefir I. G. verið skrifari þess alla
tíð síðan og aflað því vegs og virð-
ingar og rnikils fjár frá auðmönnum,
því að hann er allra manna lægnast-
ur á að ná r fé frá auðkýfingum til
gagns fyrir vísindi og bókmenntir.
Elzti bróðir hans, Hermann, var
herraður 1923 fyrir lærð guðfræðirit.
Hið enska vísindafélag, Royal So-
ciety, sem Karl II. stofnaði á 17.
öld, nær aðeins yfir náttúruvisindi,
svo að þörf var á þessts visindafélagi.
Bryce lávaröur var í nokkur ár for-
seti þess.
Gollancz er ekki við eina fjölina
felldur. Hann kom því til leiðar,
að stofnað var prófessorsembætti í
spænsku, kennt við Cervantes, við
King’s College, og gferði hið spænska
vísindafélag hann að útlendum félaga
í þakkarskyni. Hann gaf út Boc-
caccios “Olympia” 1913. Hann er
Arthur Furney
Teacher of Violin
932 Ingersoll Street
PHONE: 89 405
A. S. BARDAL
eelur llkkistur og r.nnaat um <Vt
farlr. Allur útbúnaVur sá bastl
Ennfremur selur hann allskonar
minnlsvarba og legstelna—i_:
843 SHERBROOKE RT
Phonet «6 607 WINNIPEG
i Dr. Kr. J. Austmann !
! I
IWYNYARD
SASK.
I
I
!
DR. A. BI.ÖXDAL
602 Medlcal Arts Bld*.
Talsíml. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdóma
og barnasjúkdðma. — AtS hltta:
kl. 10—12 f. h. og 3—5 e. h
Heimtll: 806 Vlctor St,—Sími 28 130
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bldg.
Cor. Graham and Kennedy St.
Phone: 21 834
VitHalstími: 11—12 og 1—5.30
Heimili: 921 Sherburn St.
WINNIPEG, MAN.
Talslmlt 28 889
DR. J. G- SNIDAL
rAJiNL,aCKNIR
614 gomeraet Biock
The Hermin Art Salon
gerir ‘Hemstitching” og kvenfata-
saum eftir nýjustu tízku fyrir
lægsta vert5.
Margra ára reynsla og fullkomn
asti vitnisburtSur frá beztu sauma-
skólum landsins. Utanborgar pönt
unum fyrir Hemstitching sérstakur
gaumur gefinn.
V. BEXJAMINSSOV, eigandi.
666 Sargent Ave. TalNlml 34 152
Dr. C. H. VROMAN
TANNLÆKNIR
Tennur ybar dregnar etia lagatS-
ar án allra kvala.
TALSIMI 24 171
505 IIOYD BLDG. WINNIPBð
= ■ ---... -r—
J
L. Rey
Fruit, Confectionery
| Tobaccos, Cigars, Cigarettes
Phone: 37 469
etc.
814 SARGENT Ave.
MltS B. V. tSFlSLD
PianlM Teacher
STUDIO t
666 Alveratone Street.
Phone : 37 020
OCOCOCOSGSCOOOSðSGCGð
Emil Johnson
Service Electric
524 SARGENT AVE-
\Dr. /V7. B. Halldorson
401 Boyd Blds.
Skrifstofusiml: 2S 674
Stundar .érstaklega lungnaajdk-
dðma.
| Br aO flnnu A skrlrstofu kl. 11_IT
f h. og 2—6 .. h.
Heimlli: 46 Alioway Av«.
Talslml: 33 158
Selja rafmagnsáhöld af öllum teg.
undum.
Viðgerðir á Rafmagnsáhöldunj,
íljótt og vel afgreiddar.
Símis 31 507. Ileimaalmls 27 286
HEALTH RESTORED
Lækningar án lylji
Dr- S. O. Simpson N.D., D O. D.O,
Chronic Diseases
Phone: 87 208
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG, — MAN.
- ..... - ■-■ 'I
Bristol Fish & Chip
Shop.
HIB GAMLA OG ÞEKTA
KING’S hexta KerV
Vér sendum helm tll ybar.
frá 11 f. h. til 12 e. h.
Fiskur 10c Kartöflur 10o
540 Elice Avf, hornl Langslðe
SIMIi 37 455
DA/NTRY’S DRUG
STORE
Meðala térfræ'ðingv.
"Vörugaeði og fl.jót afgreiðsU"
eru einkunnarorð vor,
Horni Sargent og Liptoa,
Phone: 31 166
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenskir lögfræSrngar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main St
Hafa einnig skrifstofur að Lund-
ar, Piney, Gimli^ Riverton, Man.
Telephone: 21 613 /. H. Stitt . G. S. Thorvaldson
J. Christopherson, Stitt & Thorvaidson
Islenskur lögfræðingur Lögfr. og málafærslumenn.
845 Somerset Blk. 807 Union Trust Bldg.
Winnipeg, Man. Winnipeg.
Talsími: 24 586 -- -4J
Portagt Av*. WINNIPBU
H!« nfja
Murphy’s
Boston Beanery
AfgreltSlr Flsh & Chlpa 1 pökkum
ttl heimflutnlngs. — Agætar mál-
tíSir. — Elnnlg molakaffl cg svala-
drykkir. — Hrelnlætl einkunnar-
orB vort.
629 SARGENT AVE., SIMI 21 90«
HEIMSKRINGLA
hefir til sölu námsskeið við beztu
VE RZLUNARSK0LA
í borginni með afföllum. Þeir sem vilja hagnýta sér
þessi kjörkaup, ættu að finna ráðsmanninn tafarlaust.
forseti Early English Text Society,
sem gefur út fornensk handrit. Hann
var í 3 ár forseti Philological Socie-
ty og í 2 ár Viking Societv. Hann
er útgefandi (Editor) ýmsra safna:
Temple Classics, King’s Library,
Mediaeval Library o. fl. Hanri er
heiðttrsfélagi Stationers Company í
City í London. Allar bóka- og blaða
útgáfur hafa heyrt undir það síðan
á miðöldunum. Það er ekki orðum
aukið, að Gollancz á í mörg horn aö
líta, og ekki ugglaust, að sumum
mundi falla ketill í eld, ef þeir ættu
að standa í hans sporum.
Gollancz kvongaðist 1910, Alide
Goldschmidt. Hún hefir unnið sér
nafn sem málari á Italíu og Þýzka-
landi. Þau eiga einn. son, Oliver,
Olífer á íslenzku, og eina dóttur,
Margaret, Margrét. A laugardögum
er heimili þeirra opið vinum þeirra,
At Home, sem Englendingar kalla.
Þar mætast rithöfundar, listamenn
og vísindamenn úr öllum áttum og
frá ýmsum þjóðum. Þar ntá læra
meira á hálftíma af tali við menn en
af að lesa margar bækur. Húsbónd-
inn leikur við hvern sinn fingur,
spriklandi af fjöri og kátínu, eins
og hann hefði aldrei litið í bók. —
Hann er svo laghentur og lipur, að
allt fellur í ljúfa löð, í fellingar og
skorður, í höndum hans.
Hann er mikill barnavinur og kall-
aður barnagull. Hann gaf út Mid-
summer Night’s Dreams” Shake-
speares (Jónsmessudraum) handa
börnum. Hann sá eitt sumarkvöld
á herragarði í sveit átta ára stúlku
vera að lesa leikritið í laufskála í
aldingarði; sagði i hann henni þá
upp úr sér ganginn í því og alla sögu
þess. Þetta fréttist í þorpinu nálægt,
og börnin flykktrist inn í aldingarð-
inn til þess að hlusta á þessa undra-
sögu Shakespeares; svo gaf hann
söguna út, eins og hann sagði hana,
og tileinkaði litlu stúlkunni. Sú bók
er fyrir löngu uppseld og ófáanleg.
“Sagnalist og skáldskapur Islands
hefir ætíð heillað ntig,” segir Gol-
lancz.
Ef nokkrum útlendingi á að bjóða
heim 1930, þá er hann sjálfsagður,
ekki aðeins sem Islandsvinur, heldur
líka sem fremsti menntamaður á niörg
um sviðum, sem nú er uppi á Eng-
landi. Orðtak hans hefir lengi verið:
“Dark and true and tender is the
North": "Frá norðrinu streymir um
mannheima magnið”, má kalla það á
íslenzku, þó að ónákvæmt sé.
Nýkomin er út bók eftir Gollancz
um upphöf og upptök Hamlets, og er
það allt rakið langt aftur, á latínu,
frönsku, islenzku, keltnesku og ensku.
A stokkunum er hjá honum sem
stendur, mikil útgáfa í arkarbroti, af
Caedmon-handritinu, og telur hatin
frumritið vera fvá sjöundu öld. —
Vandvirkni hans og listfengi sjást
þar á hæsta stigi. Honum er enn
að fara fram og hann er sí-ungur i
anda. Hann afhenti fyrir nokkru
prinsinum af Wales ritgerð um orð-
tak það, sem stendur í skjaldarmerki
allra prinsa af Wales, síðan á miðöld-
unurn, en enginn veit, hvaðan er runn
ið. Gollancz hefir fyrstur ráðið þá
gátu, og voru í ritgerðinni myndir
af öllum þeirn stöðum í elztu hand-
ritum, þar sem orðtakið kemur fyrir.
Gollancz er afkastamaður með af-
burðum, en þó er eins og hann sé
að leika sér, þegar maður kemur i
bæli hans eða hreysi, “my den”, sem
hann kallar ritstofu sína. Bókunum
er haglega raðað og allt á reiðum
(Frh. á 7. bls.)