Heimskringla - 01.06.1927, Blaðsíða 2

2. BLAÐSÍÐA
IIEIMSKRIN GLA
WINNIPEG 1. ÍÚNÍ 1927.
Fornmenjarannsóknir
á Grœnlandi
Miklar, margvíslegar og þýöing-
armiklar eru þær rannsóknir, sem
Danir eru aö láta gera á Grænlandi,
en einna þýöingarmestar e'u rann-
sóknir fornleifanna ý:ir-
Þeim rannsóknum er hvergi nærri
lokiö enn. Mönnum er t. d. ekki enn
ljóst, hvað byggö hinna fornu Is-
lendinga hefir náð viða, en hitt hefir
sannast, að þarna hefir verið mikiö
þéttbýlla heldur en menn höföu áöur
gert sér í hugarlund-
Fornleifarannsóknirnar mátti í
fyrstu kalla aöeins kák, og viða voru
þær til itls eins. Þaö eru aöallega
tveir ménn, sem getið hafa sér góðan
orðstir fyrir rannsóknir sínar, og
eru þaö þeir Daníel Bruun höfuðs—
maöur og dr. Poul Nörlund.
I hittifyrra dvaldi dr- Nörlund á
Herjólfsnesi, við rannsóknir á kirkju
garðinum þar. Hafði ssí kirklju-1
garður áður verið ransakaður, en
þeir sem það gerðu, báru ekki mikið
úr býtum. Grófu þeir víða i garðinn
en hvergi nógu djúpt, og varð að
þessu aðeins jarðrask, sem spillti
fyrir frekari rannsókn. En þegar
dr- Nörlund kom á vettvang, var sýnt
að þar var visindamaður á ferðinni,
enda varð honum mikið ágengt. Hef
ir Mprgunblaði áður skýrt frá rann—
sóknum hans og hvern árangur þær
báru og svo hefir einnig Matthías
Þórðarson fornmenjavörður ritað it-
arlega grein um rannsóknirnar, lýs—
ingu á þeim fornleifum, sem fund—
ust og fylgja myndir af þeim. Má
hér vísa til þeirrar greinar, þeini, er
íræðast viljá um þenna fornleifa—
fund, hvernig dr. Nörlund hagaði
rannsóknum sínum, og hverja þýð—
ingu þær hafa til skýringar á sögu
Grænlandsbyggðar, og hinurn hörntu—
legu afdrifuml íslenzka þjóðbrotsins
þar-
I fyrrasumar fór dr. Nörlund i
annan rannsóknaleiðangur til Græn—
lands. Tók hann sér nú íyrir hend-
ur að rannsaka rústir dómkirkjunn-
ar og biskupssetursins að Görðum i
Einarsfirði. Varð sú rannsóknarför
enn frægri en hin fyrri, og átti þó
dr. Nörlund þar við enn meiri erfið—
leika að stríða heldur en á Herjólfs—
nesi, vegna þeirra spella, sem gerð
höfðu verið á staðnum. Ymsir rann
sóknarmenn höfðu áður grafið i
rústir þessar og umturnað þar miklu,
þó án nokkurs verulegs árangurs.
Svo höfðu og Eskimóar spillt þar
miklit- Það eru nú nokkur ár síðan
Danir tóku sér fyrir hendur að
kenna Eskimóum búskap. Var það þá
eðlilegt að fyrst væru valdar beztu
kostajarðirnar, og munu einhverjir
fyrstu bæirnir hafa verið byggðir í
Einarsfirði rétt hjá Görðunv Rifu
þá Eskimóar grjótið úr rústum dóm—
kirkjunnar og höfðu það i bæjar-
veggi sina. Varð þvi öllum rústun—
ttm svo umturnað, að örðugt varð að
átta sig á því, hvernig húsaskipun
hafði verið- Kom það nú bezt i ljós
hvfr snillingur dr. Nörlund er, þvi
að honum tókst að fá nokkurnveginn
fttllkomna vitneskju um það, hvernig
kirkjubyggingin hafði verið, hvern—
ig hefði verið húsaskipun á biskups—
setrinu, hve stór hafði verið kirkju-
garðurinn o. s. frv-
Frá fornmcnjagreftri á G'órffitm
þcgar l'tk bisknþsins fannst.
Hinar nákvæntu og merkilegtt rann
sóknir dr- Nörlund í hinum fornu
Islendingabyggðunt á Grænlandi,
vekja mikla og verðskttldaða eftir—
tekt.
I ‘'Politiken” er nýlega sagt frá
greftrinum í dómkirkjurústunum,
þegar lík biskupsins- fannst.
Nörlund var lengi að Görðttm í
sumar sem leið við þriðja mann frá
Danmörktt. Höfðu þeir hóp Græn-
lendinga með sér til þess að vinna
að greftrinum-
Af rústunum, sem þeir grófu upp
verður fyllilega séð, hvernig húsas'kip
un öll var á hin'u ntikla biskupssetri.
F.ins og kunnugt er. hafa nienn kom—
ist að raun um að búskapur hefir ver
ið þar i ntjög stórum stil; þar hafa
m. a. fundist fjósrústir svo miklar,
að fjósin hafa rúntað 200 nautgripa-
Af öllum þeini merkilegu gripttm,
og fornminjum, sem þeir félagar
fundu í sumar, þykir niest til þess
rústinni, sef áreiðanlega er af ein-
um af biskupunt staðarins.
Frásögnin um fund þenna eftir
Aage Roussell er á þessa leið:
Það var seinni hluta sunnudags.
Bjart og kyrrt var veður að vanda.
Baklev safnvörður lá á maganum í
norðurhluta dómkirkjurústarinnar og
rótaði i moldinni nteð matskeið- Eg
stóð við teikningar og Nörlund gekk
”um gólf” og var hugsi.
m
Allt t einu hrópar Baklev upp yfir
sig og gefur til kynna, að hann hafi
fundið eitthvað merkilegt. Viö hlaup
um til hans. Niður t lítilli holu, sent
hann hefir grafið með skeiðinni,
kontunt við auga á eitthvert bein.
Það er útskorið- Með ákaflega ntik
illi varúð eru sandkornin tínd utan
af því.
Þetta var þá húnn. á biskupsbagal.
Það var ógleyntanleg sjón að tjá
þenna dýra grip konta fram í dags—
ljósið, eftir að hafa legið í mold í
700 ár!
Húnninn var fagurlega útskorinn—
úr rostungstönn. Bagallinn lá yfir
hægra handlegg biskupsins. Við
kontumst brátt að raun unt, að húnn-
inn var svo lítið skemntdur, að hægt
myndi að koma honunt ósködduðunt
á safn og geyma hann þar.
Unt kvöldið tókuin við til fornrit—
anna, sent við höfðuni nteðferðis, til
þess að gera okkur grein fyrir, hver
þessi biskup myndi vera. Dr. Nör—
lund héit langan fyrirlestur utn það,
hve fundur þessi baéri vott um ntikla
menningu á hinu forna biskupssetri.
Hann benti einnig á, að af fundi
þessunt myndi' vera hægt að ráða
það betur en áður var, hvenær dóm—
kirkjan hafi verið bvggð.
Við gerðum dálitinn stokk utan
uin bagalshúninn, og heltum para—
fíni í stokkinn, svo um hann ntynd—
aðist fast mót- Þannig uni búinn
| var hægt að koma honum heim.
En ekki var allt búið enn. Eftir
var að vita, hvort biskupinn hefði
haft hring á hendi, og hvort nteira
væri eftir af baglinum.
Þegar við vorum komnir niður að
höndunum, fundutvi við rauðan gull—
hring utan unt fingurbein. Bagall—
inn lá skáhalt niður að vinstra fæti-
Hann hafði járnvar í endann. Leifar
voru jafnvel eftir af skóm biskups—
ins. Var það þó aðeins brúnleitt
efni, sem við gátum ekkert áttað okk
ur á eða gert við, nema steypt utan
um það parafíni til heimflutnings.
Það verður rannsakað síðar.
Þetta var einn af merkilegustu
fundum okkar- En á hverjum degi
fannst eitthvað. Það voru ýmist
rúnasteinabrot, smápartar af kötlum
og keruni með allskonar útflúri á.
Er við voruni búnir að rannsaka rúst
ina af sjálfri biskupsstofunni, höfð—
um við fengið glögga hugmynd um
menningu þá og menntalíf, sem
þarna hefir blómgast og dafnað.
Við sáum fyrir hugskotssjónum
vorum biskupana ganga i fullum
skrúða úr biskupsstofunni til kirkju,
eftir steinEellum, sem slitnar hafa
legið þarna eftir niargra kynslóða
; umferð. Fyrir eyruin okkar ómar
hljómur kirkjuklukkunnar miklu, er
svo oft er getið um í fornritum —
Fundið höfum við rnörg brot úr
henni.
Frá smiðjunni heyrast hamarshögg
in, því starfið er margt á biskups—
búinu. Og út um víða velli er bú—
fénaður á beit. I fjósunum voru
básar fyrir 200 nauta-
Við rennum -augum yfir rústirnar,
og hverfum aftur til nútímans. Sú
spurning vaknar: Hvað hefir orðið
þjóðfélagi þessu til aldurtila?
Dr. Nörlund hefir einsett sér að
leysa úr þeirri spurningu.
Sem viðurkenningti fyrir þetta
vísindastarf sitt hefir dr- Nörlund
hlotið 2500 króna viðurkenningu, og
eru það þau verðlaun, sem veitt eru
úr Carlsbergssjóði einu sinni á ári,
á afmælisdegi gefandans, Carl Ja—
cobsen, 2. ntarz, þeim dönskum vís—
indamanni, er.skarað hefir fram úr
öðrunt það ár i rannsókn lista eða
fornmenningar. Munu allir sam-
mála um, að hann sé vel að þeirri
viðurkenningu komfnn fyiir hinar
dæmalausu rannsóknir sínar í Græn—
landi.
Öskandi er að dr. Nörlttnd endist
líf og heilsa til þess að framkvæma
enn nieiri rannsóknir þar vestra, því
að af öllum þeim, sem ekki eru Islend
ingar, er honum bezt trúandi til
metnaöarsök fyrir Islendinga, að fá
að rannsaka sjálfir fornleifarnar á
Grænlandi, þá munu þó flestir unna
dr. Nörlund þess af heilum hug, að
honum megi takast nteð rannsóknum
sínum, að grafa úr skauti jarðar í
Grænlandi ennþá dýrari sögulega
fjársjóði, en hann hefir enn fund—
ið, og að honum megi auðnast að i
íinna lykilinn að því leyndarmáli, að
íslenzka kynslóðin þar leið undir
lok.
(Lesbók Mbl.)
“Og hvernig atvikaðist það?”
“Svaleiðis að ferjunianin þótti ekki
fært yfir fljótið fyrir hvassviðri. Eg
var ásamt ferjumönnum hinumegin
við ferjuna, og reið út í til að sækja
hana. Og það tókst.”
“Var ekik ókyrð í álnunV?” spurði
eg.
Sieindór á Dalhúsum.
25 ár á Islandi-
L. Kaaber bankasijórí kom hingaft
til landsius á sumardaginn fyrsta
fyrir 25 ánnu.
Hann segir Morgunblaff'mu frá
veru sinni hér.
Fyrir 25 árum siðan kom Kaaber
bankastjóri hingað til Reykjavikur,
á sumardaginn fyrsta. Hann hafði
koma, að lík fundu þeir eitt í kirkju þess- Og þótt það ætti að vera þjóð
Hver er hann? Og hvaðarí? Hann
á heinía í Uthéraði Fljótsdals, var
gestkomandi hér i höfi)ðstaðnum ný-
lega og fór austur í átthaga sína ineð
Esju-
Þessi maður er lár í lofti og hvat—
legur, orðskár og djarfur í fram—
göngu, veðurbarinn, kvistur kynleg-
ur.
Við hittumst af hendingu, þar sem
maður honum kunnur réði húsuni,
og fékk eg þar þá vitneskju um
Steindór, sem frásögn þessi lætur í
veðri vaka.
“Hvað þykir þér bezt, gamli mað-
urinn?” spyr eg.
Hann kinkar kolli, drepur titlinga
og dyttar með lófatium á vangann,
hneigir sig og brosir. “Það þykír
mér bezt,” segir hann, “sem ratar
hérna upp; það er danski rjóniinn,
þessi sem þeir banna að fluttur sé,
rjóminn, sem þeir tolla, en sumir
fara svoleiðis með, að þeir veita á
vatni í ámurnar — rjómaámurnar-”
Svo kveður hann vísur um þenna
rjóma, sem eg læt þó ekki fylga frá—
sögninni — og vatnið, sem veitt er i
ámurnar.
,‘Hefirðu ekki frá æfintýrum að
segja, karlinn minn; hefirðu ekki
stundum komist í hann krappann um
dagana ?”
“Ojú,” svarar karlinn, "það kann
nú að vera, að svo megi að orði
koma, en alltaf hefir karlinn komist
út úr ógöngunum, þó á móti blési.
Og aldrei hefi eg vilst um dagana.”
Svo segir hann mér sögu af ferð -
um sínum yfir fjóll og heiðar. Hann
var áttavitinn >og leiðtoginn, hvort
sem stórhriðin geisaði eða lognmoll—
an lagði kollhúfurnar- Einu sinni
uppgafst maður, sem Steindór hafði
í eftirdragi á heiði í stónhríð. Þá
varð Steindórl dapur, er fráfeögnin
hné að þeim aldurtila.
“Eg gat ekki borið hann til
byggða,” mælti Steindór.
“Hvernig gaztu ratað í stórhríð—
inni, gamli minn?”
Steindór klappar sjálfum sér á
gagnaugað, brosandi. “Eg lét veð—
urstöðuna vísa mér leið, eg lét vind-
inn gnauða á gagnauganu og segja
mér til vegar-”
Og hann hneigir sig.
“En í lognmollunni, við hvað
studdistu þá.
“Við hugboðið, blessaður vertu, og
blessaðir verið þið. Hugboðið er á—
j reiðanlegt og ósvikult, Og aldrei lá
I eg úti- En þessi eini, sem eg nefndi,
j hann gafst upp á heiðinni, og eg gat
ekki borið hann til byggða.”
j “Heyrðu, gamli minn! Hvað er
bezt, hvað líkar þér bezf, næst danskn
’ rjómanum? — í henni veröld!”
Karlinn hneigir sig og lyftir ann—
ari hendinni, því líkt seni kennimáð—
j ur gerir,- sem ætlar að blessa söfn-
uð sinn.
“Mér — eg elska hesta ennþá meira
en rjómann danska, blessaða hest—
j ana.”
“Attirðu góða hesta ?”
“Eg góða hesta!” og nú sýpur
hann á pela og klappar út i loftið — ihafa
hestinum stnum. “Eg átti Sörla, er
aldrei brázt, brúnan gæðing eða úr—
vals hest- Eg átti hann.”
i “Og hvað er af honum að segja í
fljótu bragðr?”
“Það er nú ekki. hægt að greina í
snatri, skal eg segja þér, og nú fer
( Esja eftir klukkutíma. Eg er á för—
uni. Og guð launi öllum góðum
t mönnum fyrir mig. En á Sörla er eg
I óhræddur, verð óhræddur á honnm,
þótt eg ætti að sundríða á þeim
brúna vfir djúpið mikla.
“Reyndirðu hann á sundi t ánum
austurfrá ?”
“Já, ánum og lika í sjónum- Eg
sundreið Lagarfljót í roki, þar sem
brúin er nú og þótti það vera frá—
sagnarvert.”
“Maður lifandi! Aldan skall öðru
hverju upp að hökunni á mér og
Sörli blés frá sér löðrinu. Og svo
þegar vfir kom tók eg bátinn og sótti
samferðafólkið.”
Þess vil eg geta til skýringar, að
Lagarfljót er tvöfalt eða þrefalt að
breidd, þar sem þetta gerðist, á við
Olfusá hjá brúnni.
Steindór sýpur á pelanum, svo sem
hann vilji taka úr sér hroll eftir
sundreiðina á Sörla.
Svo segir hann og brosir því brosi
sem kornið er af góðri santvizku og
heitu hjarta:
“Önnur sundreið mín á Sörla
lcynni að ve.'á -ofurf.ítið f’rásagna—
verð — þegar eg sundreið út á Seyð
isfjörð i Hóla.”
Og nú drepur karlinn titlinga og
lítur til okkar augum, sem virðast
spyrja á þessa leið :
Þið ráðið hvort þið rengið mig,
en eg segi satt.
“Já, þetta skeði að aftni dags;
skipi lá úti á höfninni og eg sló í
Sörla og stýrði honum út í sjóinn.
Hann fór hiklaust og eg reið fram
að skipinu, stefndi að stiganum og
fór af baki við hann, batt Sörla við
stigann og fór upp á skipið svona
eins og eg var. Svo þegar eg kom
upp á þilfarið, náði eg í skipstjóra
og hofmeistara, býð gott kvöld og
segi:
“Þið hérna, herrar rnínir! Eg reið
á Sörla mínum hérna fram að stig—
anuni, tylti honum þar og — hvað
eg vildi segja. Getið þið ekki hjálp—
að einum Islending um svolítinn
seytil til að velgja kverkarnar; þið
thérna, herrar minir?”
Og nú klappaði Steindór frá Dal—
húsum sjálfum sér á ennið.
“Hvernig tóku Hólamenn. í þetta?’
spurði eg.
“Agætlega, beztu menn á þvi skipi,
eg fékk góða hressingu, kvaddi með
virktum og sneri til Sörla míns. Hann
var kvr við stigann og eg settist á
bak og reið til lands.”
Eg mældi þenna einstaka reið—
mann með augunum og mælti:
“Mér þykir tilvinnandi að hafa
séð þig, þó í svipan sé. Hvað seg—
irðu, ef eg skyldi setja þig í blöðin?
Ekki er nú um annað að tala en
augnabliksmynd af þér.”
“I blöðin-” mælti Steindór.
“Eg hefi ekki hugsað urn það. Eg
hefi verið í fangi stórhriðanna og
á knjám lognmollunnar. Oldurnar á eðlileg fyrir báðar þjóðir, Islendinga
Lagarfljóti hafa hossað mér og nú og Dani.
vantar mig hjartastyrkjandi dropa í j Eg skal engu um það spá, hvern—
nesti heim á leið. Eg trúi því ekki, ig málalok verða 1943; en það er
að þér þyki tilvinnandi að bera mig mér ljóst, að hér á Jandi munu menn
'búsettir voru i Kaupmannahöfn, vildit
engin viðskifti við okkur eiga. En
stefna okkar var sú að koma því til
leiðar, að útlendra umboðsmanna
yrði eigi þörf, og að setja íslenzka
kaupmenn í beint samband við út—
lendar verzlanir. — Mér eru þau ’at—
vik enn í fersku minni, að sumar
verzlanir í Kaupmannahöfn, neituðn
að afgreiða vörupantanir frá okkur,
þrátt fyrir þaö, aö við senduni pen—
ingana með pöntuninni, og báru því
við að þeir verzluðu við Island, að—
ætlað að taka sér far með seglskipi, i eins fyrir milligöngu umboðsmanna,.
er tók vörur til Thomsens-verzlun-1 Sem búsettir væru í Kaupmannahöfm.
ar, en hætti við það á síðustú stundu.
Farangur hans fór þó með því skipi.
Það týndist í ihaii og hefir ekkert
til þess spurst.
Fyrir löngu síðan er Kaaber
bankastjóri orðinn þjóðkunnur mað—
ur, fyrir ýms afskifti sín af verzl—
unarmálum, félagsmálum ýmsum o.
fl. o. fl. Hann var meðal annars
einn af frumkvöðlum þess, að
Eimskipafélag Islands var stofnað.
I tilefni af þessu 25 ára Islands—
afmæli, hefir Morgunblaðið snúið
sér til Kaabers og fengið hjá hon—
um ýmsar upplýsingar frá veru hans
hér og störfum.
Margt er umbreytt á landi hér,
segir Kaaber, síðan eg kont hingað,
og mikil framþróun hefir átt sér stað
nærfelt á öllum sviðum þjóðlífsins,
á sviði fjármála, stjórnmála og trú—
mála. Þróun þessi hefir eigi kom—
ist á baráttu- og fyrirhafnarlaust. Og
eg held, að við séum einmitt nú
staddir á erfiðustu umbrotatímunum.
Eig kom hingað á dögum nýrra
tínia; unt það bil er Kristján kon-
ungur hinn níundi birti Islendingum
þann boðskap sinn, að hann vildi
verða við kröfurn þeim, sem árið áð
ur höfðu verið santþyktar á Alþingi
(tillaga dr. Valtýs Guðmundssonar),
og þar að auki ósk þeirri, sent kom
frant í ávarpi efri deildar Alþingis,
til konungs, um búsetu ráðherrans í
Reykjavík. Öþarfi er að orðlengja
um atburði stjórnmálanna næstu ár-
in, um landvarnarstefnuna, sjálf-
stæðiskröfurnar, uppkastið 1908 o. s. _.,
, „ , , „ ij.lþa gerðist, og ber það að þakka Sjo—
frv.; viðurkenmng Dana a fullveldi A . .... .. .
Nýjar leiðir.
Þess veigna fengum við ný sambönd
í Þýzkalandi, Englandi og víðar, en
gufuskipaferðirnar voru þá nálega
eingöngu unt Kaupmannahöfn, svo'
að flutningskostnaðurinn var erfið—
ur, þegar um samkeppni var að ræða
milli danskra verzlana og annara. —
Við fengum einnig bein sambönd við<
ameríska ullarkaupmenn, sem áður
höfðu keypt íslenzka ull frá Kaup—
mannahöfn. Við hófunt viðskifta—
atvinnu vora um| leið og Island komst
í símasamband við unrheiminn, því
að við vorúm sannfærðir um að síma
santbandið ntundi verða til þess, a&
Rqykjavík ýrði miðstöð tslenzlkrar
verzlunar í stað Kaupmannahafnar-
Og tiniinn, hefir sýnt, að við höfð"—
um á réttu að standa.
Þegar styrjöldin brauzt út, stóð-
um við vel að vígi, því að þá höfðum
við rnörg ágæt bein sambönd í U. S-
A. og Englandi, og næga þekkingu á
staðháttum þar, sem varð Islandi að
miklu gagni, einkum á fyrstu stríðsár
ununr Þá í bili var O, Johnsen &
Kaaber eina firmað, sem fært var utn
að annast viðskiftin undir þeim kring
umsflæðum, er stríðsástaixijö hafði
i för með sér. Nú hafa nálega allar
verzlanir hér bein sambönd við
Bandaríkin og vörurnar koma nú
j þaðan með mjög lágum flutnings-
gjöldum. Má þakka það Eimskipa—
félaginu. — Sjó- og eldvoðatrygg—
ingar eru einnig miklu lægri nú en-
Islands 1918, og rétt. Islendiniga til
uppsagnar 1943 á sambandi við Dani
í málum þeim, sem enn eru sameig-
inleg.
Allir þessir atburðir hafa haft mik
il áhrif á mig, þvi eg hefi ávalt ver-
ið gagntekinn af öllu því, sem til
framfara horfir fyrir Islendinga.
— Hvernig lítið þér á uppsagnar—
réttinn 1943?
— Krafa hefir heyrst um að nota
þann rétt, þegar þar að kemur. Egi
lit svo á, að sú krafa sé eðlileg bein
afleiðing af samningunum 1918, jafn
á borð fvrir Reykjavik. En vel hefir
hún farið með mig — segir hann —
þessa daga, sem eg dvaldi hér.” —
Esja blæs til brottfarar og Stein-,
dór á Dalhúsum litur til dyranna.
Nú fyrst Ht eg á hendurnar, er
hann réttir fram þá hægri til kveðju.
Þær eru iðjumerktar og hafa á sér
orustueinkenni, sigg og þá snerpu,
sem lífsbaráttan lætur eftir sig til
minja. Skeggið er grófgert og því
líkt sem gransel, þeim sem hefir
legið upp á ís, og kafað krapaðan
sjó. En augun í karlinum leiftra
og úr.þeim hrjóta gneistar islenzkr—
ar hörku. Og allir liniir þessa öld—
tirmennis leika á als oddi, fjörs og
fimleika.
Og þó hefir hann engar æfingar
stundað aðrar en þær, sem honuni
í skaut fallið á úti.gangi þeim,
sem íslenzk náttúra hefir haft á
boðstólum.
Þegar Lagarfljótsbrúin var byggð,
stindreið Steindór fljótið nteð frant
•brúnni, eftir að hafa átt í hnotabiti
við þáverandi landritara, sem brúni
vigði, og kemur þeirra ágreiningur
ekki við frásögn rninni.
Þegar eg kvaddi karlinn, mælti eg:
ráða því máli til lykta með það eitt
fyrir augum, hvað Islandi er heilla—
ríkast. Og eg er fullviss unt, að Dan—
ir skilja þetta, og taka þeim beinu
afleiðingunt af samningunum 1918.
Islendingar verða einnig að sjálf-
sogðtt að vera við því búnir, að Dan
ir segi sambandinu upp, ef viðburð—
anna rás fer í þá átt-
— Hvað getið þér sagt af fyrstu
starfsárum yðar hér?
— Þegar eg kont hingað fyrst, var
eg við verzlun Thomsens, sem var á
þeim timum mikil verzlun og rekin
með nútíðarsniði. Þar var eg í 4
ár, en fór þá til P. J. Thorsteinssons i
frá Bíldudal, og var hjá honum í 1
ár. Þá var ekki dýrt að lifa í Reykj i (
vik. Þá hafði eg tvö ágæt herbe'rgi ;
nieð húsgögnum fyrir 15 kr. mán— j
aðarleigu. Og þegar eg kvæntist j
árið 1907, fékk eg góða 4 herbergja j
ibúð fyrir 25 kr. mánaðarleigu. Þeg-
ar bátarnir koniu að, gat maður far—
ið ofan í fjöruna og keypt sér ágæt
an kola fyrir 2 aura stykkið.
— Þér vortið annar stofnandi
fyrstu tslepzku heildverzlunar hér i
bæ?
— Tá, þegar siminn var kominn,
var hægt að reka hér heildverzlun.
Þá settum við ölafur Þ. Johnsen upp
vátryggingarfélagi Islands.
En breytingarnar á þessum 25 ár-
unt eru ekki einasta á sviði atvinnu—
vega og fjármála, segir Kaaiber.
Miklar framfarir hafa hér orðið á
ihinu andlega sviði. Yfir landið hef
ir skollið alda nýrra tíma, sem opnað
hefir mönnum útsýn og vakið áhuga
þeirra.
A sviði trúmála eru nýjar hugsjórt
ir teknar til meðferðar og athugaðar
frá fleiri hliðum en áður var. Eg
j held að framfarirnar siðustu 25 árin
sem hér hafa orðið, eigi hvergi sinn
líka.
Eg hefi reynt að gera börn mín að
trúföstum Islendingum, um leið og
eg hefi reynt að láta þau skilja það,.
að þrátt fyrir kærleiksþel mitt til Is—
lands, niíns nýja heimalands, þá geti
eg þó aldrei gleymt eða brugðist þvt
landi, þar sem eg er fæddur og upp—
alinn-
Að endingu komst Kaaber banká—
stjóri þannig að orði:
Já, eg stend í mikilli þakklætis-
skuld við Island. Hér hefi eg komist
I í kynni við marga rnenn, o,g hefi á—
I unnið mér vináttu þeirra og traust,
] og hefir það orðið mér mikill ávinn—
| ingtir, menn seni eg hefi verið svo
hamingjusamur að fá tækifæri til að
j vinna með, í ýmsum greinum, í þvi
sameiginlega augnamiði, að auka
hamingju og framfarir Islands. Með
þakklátum huga minnist eg þeirra
1 þriggja, er horfnir eru á braut: Jóns
' Aðils prófessors, Hallgríms Kristins—
sonar forstjóra og Sig. Kr. Péturs—
sonar, og ennfremur hins nýlátna
vinar míns og samlanda, Egils Ja—
caibsen, kaupmanns, er fluttist til Is—
lands um leið pg eg-
(Morgunblaðið.)
“Berðu kveðju mína Sörla þinum,
Steirídór — hestinum brúna, sem bar j verzlun með nýtízku verzlunarlagi.
þig yfir Lagarfljót gegnum holskefl
urnar, léttfetanum, sem þú sund—
reiðst út í skipið.”
G. Fr.
Lesbók Mbl.
Dönsk verslunarhús neita viffskift—
iim viff 'hina nýju vcrslun.
Yniiskonar örðugleika þurfti
Jarðhiti.
Niðurl.
Samt má hita upp bæi með lauga-
vatni, þótt laugin sé nokkru lægri en
bærinn, með því að hafa svipaðan ut
Uúnað og við miðstöðvarhitun, Ur
lauginni gengur pípa upp að bæn—
um, og þar eru skeyttir miðstöðvar—
að! ofnar við hana, en f rá þeim liggur
yfirstiga, því að dön.sk verzlunarhús j aftur pípa niður í laugina eða í vatns
sem ætið höfðu verzlað við Island, þró, sem liggur lægra en laugin. I
fyrit; milligöngrí !umljpðsn-fcnna, er pípunum og hitunartækjumum má.