Heimskringla - 17.08.1927, Blaðsíða 1

XLI. ARGANG-UR.
WINNIPEG, MAN, MIÐVIKUDAGINN. 17. ÁGÚST 1927.
NÚMER 46
3COSCO
s
CANADA
Frank Gibbs, frá Selkirk, kjörstjóri
3 Kildonan-St. Andrews kjördæminu,
var tekinn fastur í vikunni sem leiö,
fyrir vanskil á veöfé frambjóöenda
viö síöustu kosningar. Eins og kunn
ugt er, veröur hver frambjóöandi
aö setja $200 aö veöi, og tapar hann
þeim, ef hann ekki fær vissan hluta
af greiddum atkvæðum. I Selkirk
voru þrir frambjóöendur síðast, Mr.
McLenaghan, cons., sem var kosinn;
Aír. Tanner, verkamannafulltrúi, og
Dr. W. H. G. Gibbs. Tapaði hvor-
ugur hinna síðarnefndu veðfé sínu,
og átti Frank Gibbs því að standa skil
á veðfénu til allra, eða $600 alls, er
honum höfðu verið faldir í varð—
veizlu.
Mikla eftirtekt og umtal hefir það
■vakið, að Mr. C. A. Dunning hefir,
«eftir tillögum enska verkfræðingsins,
Frederick Palmer, ákvéðið að Hud-
son’s Bay brautin skuli lögð til Fort
Churchill, en ekki til Port Nelson,
'eins og í ráði var.
Járnbrautarteinar hafa verið lagð—
ir til á að gizka 356,8. mílu, og ein-
mitt þaðan mundi vera heppilegast
að sveigja til Churchill. Línan til
Churchill yrði um 154 mílur frá því,
sem þegar er lagt, en til Port Nel-
son aðeins 67. Verkfræðingar C. N.
'R. gizka á, að kostnaður við
sakaði og aukins kostnaðar, er hún
hefði i för með sér.
Siðastliðinn laugardag kolnu þau
forsætisráðherra ‘Stanley Baldwin og
frú hans til borgarinnar, á leið sinni
austur. Hjónin komu hingað á auka
lest Canadian Pacific brautarinnar,
og í för með þeitn voru tneðal ann-
ara, forseti járnbrautarinnar, E. W.
Beatty, og varafor^eti, C. D. Cole-
nian. Hér á járnbrautarstöðinni
tóku á móti hinum tignu gestum
helztu stórmenni fylkis og ríkis, svo
sem fylkisstjórinn og frú hans;
Charles Stewart innanríkisráðherra;
Robert Forke innf.Iutningfaráðherra:
Tohn Bracken forsætisráðherra fylk-
isins; Major H. D. Hetchen, og Dan
McLean, settur borgarstjóri.
Eftir miðdegisveizlu hjá fylkis-
stióra, hélt forsæfisráðherrann og
frú hans til þinghússinins. Um 3600
manns voru þar saman komin, til að
hlusta á ræðu Mr. Baldwins; fleiri
komust ekki inn, en úti fvrir bygg-
ingunni beið múgur og margmenni,
sjálfsagt um 10 þúsund manns, til
þess að sjá ráðherrahjónin, þegar
þau færu fram hjá.
Mr. Baldwin hélt ræðu sína af
svölunum, fvrir framan skrifstofu
fylkisstjóra. Með pipu sina i hend-
inni, hallaði hann sér rólega upp að
náði hún aftur i lút í fangelsinu, og
drakk nú svo mikið, að hún dó eftir
fáa daga. Þykir mörgum það merki-
leg fangagæzla, að leggja banameðöl
svo á glámbekk.
Churchill linuna yrði $7,543,000, á giu£rgakarminum og hóf ræðu sína,
snóts við $2,458,000, sem Nelson lín-
an mundi kosta.
C. N. R. verkfræðingar álíta, að
Churchill línan mundi fullgerð á
tveimur árum, eða í desember 1929,
jþar sem ag Port Nelson línan mundi
verða til i desember 1928. Churchill
linan rnundi, eftir áætlun C. N. R.
-verkíræðinganna, verða lögð frá nú—
-verandi enda brautarinnar á 356,8.
-snílu í norður frá township 92, range
21. og mundi liggja meðfram Churc-
ihill ánni síðustu 28 milurnar. Mis-
munurinn á vegalengdinni til Port
Nelson og Churchill, er frá 67—82
mílur. Tvær leiðir hafa verið skoð-
aðar til Churchill, önnur frá hinni
núverandi Hudson’s Bay braut við
Kettle Rapids, framhjá hinu mýr-
lenda svæði milli Churchill fljótsins
og strandarinnar, og hin frá Lime-
stone ánni og styztu leið.
A stjórnartímum Borden var á—
kveðið að leggja brautina til Port
Nelson, og unnið að lagningu henn-
ar norður frá The Pas, þangað til
1918, þegar vinna við hana var
stöðvuð. Þá var brautin komin 332
mílur norður til Kettle Rapids, og
búið að slétta undir teipa hinar 93 j
mílurnar til Port Nelson.
1922 var lagt fyrir að rífa brautina
upp, en vegna ákafra mótmæla varð
það ekki að framkvæmdum.
1924—1925 var byrjað á brautar-
sem stóð yfir í 31 rnínútu. Hljóð—
aukar fluttu ræðuna, svo hún heyrð-
ist jafnvel fram á Broadway, óg víð-
varpið flutti hana til þeirra, sem
ekki gátu verið nærstaddir. Henni
var tekið með mestu hrifningu og
fagnaðarlátunum linnti ekki fyr en
Mr. Baldwin kom fram aftur og tal-
aði nokkur orð í viðbót.
Ekki hafði hann fyr lokið ræðu
sinni, en hann tók upp reyktó-
baksskjóðu sína og tróð með rósemi í
píptt sína. Að loknum ræðuhöldun-
um, og eftir ag hafa skoðað þing-
húsið, héldu hjónin niður á járn-
brautarstöð, til að stíiga á lest sína
austur á bóginn.
Fasteignabraskarar, sem gert höfðu
sér vonir um að mata krókinn með
lóðakaupum í Fort Churchill, hinni
nýákveðnu endastöð Hudson’s Bay
brautarinnar, hafa orðið fyrir slæm-
um vonbrigðurn, því stjórnin hefir
búið svo utu hnútana, að lóðabrask
er fyrirbyggt þar, eins og sést af
ejftfrfarandi yfirljýsinjgu vara-(sam-
göngumálaráðherra Graham Bell.
“Eg aðvara hér með alla fasteigna
kaupmenn, að það eru engar lóðir
fáanlegar til kaups í nágrenni hafn—
arstöðvarinnar Churchill. Bæjarstæði
Churchill var mælt út fyrir mörgum
árum síðan, með hafnarstöðína í
huga, og til þess að vera við öllu
búnir, bjó stjórnin svo unt nteð samn
ingum við Manitobafylki, að brask
rn.eð lóðir þar væri ómögulegt.”
Út af hinum afartíðu vínsölúSrot-
um í Winnipeg, hefir R. A. Noble
rannsóknardómari, lýst yfir, að fram
vegis muni hann ekki taka mjúkum
höndum á lagabrjótunum. Og til þess
að sýna að hann léti ekki lenda við
orðin tóm, dærndi hann síðastliðinn
mánudag þrjá lögbrjóta i $200—
$300 sekt og tveggja vikna fangelsi
fyrir vínsölu.
Hann kvast ekki sjá því neitt til
fyrirstöðu, að vínsalar séu látnir
sæta 4 mán. fangelsi, auk sekta, fyr-
ir fvrsta brot.
Kveðið í Winnipeg.
(Eftirprentun bönnuð hér og á íslandi.)
I Rochester, Minn., andaðist síðast-
liðið mánudagskvöld háyfirdómari
Thomas Graham MatherS. ílann fór
þangað fyrir tveimur vikum siðan
til þess að leggjast undir uppskurð
viðl krabbameini. Skurðurinn, sem
gerður var fvrir viku síðan, hepnaðist
ágætlega, og sjúklingnum heilsaðist
sæmilega. En á mánudaginn var
hnignaði honum snögglega og um
kvöldið dó hann.
Thomas G. Mathers hefir verið
Winnipegbúi síðan 1884. Háyfirdóm
ari hefir hann verið síðan 1905, og
auk þess hefir hann gegnt fjölda
trúnaðarstarfa, og mikið verið rið-
inn við opinber mál fylkis og ríkis.
Frá ýmsum löndum.
Bandaríkin.
Kuldabyígja gekk hér yfir vestur-
fylkin fyrripart vikunnar sem leið,
og frysti nokkug sumstaðar. Voru
menn í fvrstu hræddir um töluverðar
skemmdir, en sem betur fer hefir nú
frézt, að mjög lítið hafi af þeim
orðið, og ekki svo að nokkur áhrif
hafi á uppskeruna. Enda er nú
kornsláttur að byrja sem óðaét, pg
er einróma álit allra, að tnjög góðr-
ar uppskeru rnegi vænta í ár, þótt
allt yrði seint fyrir í vor. Ryð hefir
SACCO OG VANZETTI.
Svo fór á elleftu stundu, að Alvan
T. Fuller ríl^stjóri í Massachusetts,
skaut á frest aftöku Sacco og Van-
zetti, og þá einnig morðingjans Ma-
deiros, er játag hefir á sig og fé-
laga sina glæpinn, er Sacco og Van—
zetti hafa verið dæmdir fyrir. Er
dauðahegningunni nú frestað til
mánudagsins 22. þ. m. Var það gert
x samráði vig ríkisráð Massachusetts,
George A. Sanderson hæstaréttardóm
ara og Oliver Wendell Holmes, úr
hæstarétti Bandaríkjanna, er þessi 12
daga frestur gefinn til þess, að leggja
megi fvrir hæstarétt Massachusetts-
ríkis, hvort taka megi málið upn
aftur sökum formgalla, er á því hafi
verið.
* * *
Þótt ómögulegt sé að gera sér í
hugarlund, hver úrskurður hæsta—
réttar verði, er eins og þessi stutti
, 31. mai 1921. — Réttarrannsókn
byrjar i bænum Dedham, Massachu-
' setts.
14. júlí 1921. — Báðir dæipdir
sekir um morö, án málsbóta.
24. desember 1921. — Thayer dóm
ari neitar um áfrýjunarleyfi.
27. marz 1923. — Geðveikralæknar
lýsa yfir því að Sacco sé með óskertu
viti.
9. apríl 1924. — Urákurðað að
Vanzetti sé méð óskertu viti.
10. janúar 1926. — Celestino Ma-
deiros, ránmorðingi, lýsir yfir þvi að
Morelli bófafélagið hafi mvrt Par-
mentier og Berardelli.
5. april 1927. — Thayer dómari
neitar enn um áfrýjunarleyfi frá sín-
um eigin dómi, þrátt fyrir yfirlýs-
ingu Madeiros og aðrar nýjar upp—
lýsingar.
9. apríl 1927. — Sacco og Van-
zetti dæmdir til aftöku 10. júli 1927.
29. júní 1927. — Fuller rikisstjóri
frestar lifláíi Sacco, Vanzetti og
Málið, sem fcenndi þér hún amma þín,
það, sem var áður goðamál í hofum,
og geymt var eins og gamalt helgiskrín
— gullið í mörgum fátæklegum stofum, —
kallað í háska, kveðið oft við vín,
kveinað í Nýja tslands bjálkakofum; —
það mál, sem eg hef tveggja ára talað
í trú og von á barnagullin mín,
og hvíslað minni fyrstu ást í eyra
um aftan síðla um vorið, — hvílíkt grín!
— Það hefir hljóðin þægileg og fín.
Þyrstir mig löngum óminn þess að heyra.
Landið, sem hefir fætt hann föður þinn,
með fjöllin sín og kotið þitt í dalnum,
— kotið sem forðum hljópstu út og inn
og unnir, líkt og dansleikarinn salnum,
þar sem mig ungan dreymdi drauminn minn
um dýrð hins sterka manns, sem hlær í valnum,
það land, sem geymir fótsporin mín fyrstu,
felur í mold sér Gretti og Skarphéðinn.
Það gaf svo mörgu barni blóm á vorin,
— byrgði þau seinna í vinarfaðminn sinn.
Helzt vildi eg reika þar um þjóðveginn.
Þar mætti einnig grafa mína kistu.
Þjóðin, sem hefir léð mér lögin sín
og lagt mér barni kvæði sín á hjarta,
horft á mig nakinn hjúpaðan í h'n,
hlustað á sára barnsrödd mína kvarta,
kennt mér að trúa, þegar dagur dvín,
að Drottinn sendi oss Jónsmessuna bjarta,
— eitt hjarta geymdi’ ‘ún æðri öllum hjörtum,
sem ann þér vakið lengur en dagur skín ....
Af þaki kotsins munablómið mænir,
minnstu þess, hvar sem stendur höllin þfn!
í kotinu smáa býr hún móðir mín.
Margt er það enn, sem gleði hennar rænir.
Halldór Kiljan Laxness-
frestur hafi endurlxfgað vontna um 1(v,- , .
, ” , . . , , „ , , ,, ■ Madeiros, til 10. agust 1927, og tek-
það, að himr sakfelldu þurfi ekki I e ^ ____
að líða dauðann ofan á píslarþján-
ingarnar, er þeir hafa orðið að þola
ur sjálfur að rannsaka öll sakargögn.
í 7 ár. Svo virðist og, sem jafn-
vel fangarnir er fyrir 1öngu vorti
búnir að gefa upp alla von. hafi við
valdið skaða sumstaðar í Manitoba, j þetta eygt svolitla vonarskímu, að
en mjög lítið í hinum fylkjunum. —I
Heyfengur verður gríðarmikill, nema
á einstaka stað, þar sem mjög er
láglent, og vatn hefir legið a síðan í
Bracken forsætisráðherra kallaði
saman þingflokksfund á föstudaginn
var. Mun aðalerindið hafa verið að
lagningunni, sem frá var horfið, og á
seinasta ári var lagt í hana allmikið vor'
fé, og í ár er vefkinu enrbhaldið á-
fram, með heimild stjórnarinnar til
;að fullgera brautina. ! I
Seinustu skýrslur neðri málstof-.
iinnar sýna, að $14,902,571 hefir ver-! leggja fyrir fundinn til álits skýrsl-
ið lagt í brautarlagninguna, en $6,-
244,599 í hafnargerð við Port Nel-
son.
* v ¥
Nokkuð skiftar skoðanir virðast
vera innan “On-to-the-Bay” félags
ins, er mest hefir barist fyrir því að
fá brautina fullgerða, um þessa á-
kvörðun Mr. Dunnings. Hefir for-
seti félagsins, Patterson yfirhers-
höfðingi, lýst yfir því, að hann sé
harðánægður með breytinguna. Er
hann á ferð með Mr. Dunning og
Mr. Palmer. Aftur hefir varafor-
nmður félagsins, Mr. H. L. Loyet,
lýst þvi yfir, að félagsmenn myndu
yfirleitt óánægðir yfir breytingunni,
bæði vegna dráttarins, er hún or—
ur þær, er fersætisráðherrann og W.
J. Major dómsmálaráðherra, hafa
undanfarið aflað sér í Alberta og
British Columbia, um ölsölulögin þar.
Fóru ráðherrarnir fyrri part þess-
arar viku austur til Ontario og Que-
bec, til þess að kynna sér samskonar
löggjöf í þessum fylkjum.
I vor í april myrti rúmönsk stúlka
Ethel Pishker, mann einn er bjó i
sama húsi og hún. Var orsökin af-
brýðissemi. Reyndi hún að fremja
sjálfsmorð urij leið, og drakk lút i
því skyni, en ekki svo að hún biði
bana af- Var hún flutt í fangelsi,
er henni batnaði, og átti að bíða
dóms til haustsins. En um daginn
17. júlí 1927. — Sacco og Van-
zetti taka að svelta sig til mótmæla
leynirannsókn Fuller rikisstjóra..
22. júlí 1927. — Fuller ríkisstjóri
hefir tal af Sacco og Vanzetti í fang
elsinu.
3. ágúst 1927. — Fuller. ríkisstjóri
lýsir yfir því, að hann muni ekki
náða hina dauðadætndu.
10. ágúst 1927. — Aftöku Sacco,
Vanzetti og Madeiros frestað til
miðnættist 22. ágúst 1927, til þess að
gefa réttinum kost á að yfirvega til
fullnustu þau málsbótágögn, er nu
liggja fyrir, og úrskurða síðan hvað
gera skuli.
Nákvæmlega á hádegi leggur Ben-
nett Griffen fyrstur af stað í flugvél
sinni, “Oklahoma”, og síðan 'með
tveggja mínútna fresti, eftirfarandi;
2. Norman H. Goddard, flugvél
“E1 Envanto”.
3. Major Livingston Irving, flug-
vél “Papco Flyer”.
4. Jack Frost, flugvél “Golden
Eagle”.
5. Auggie Pedlar, flugvél “Miss
Doran”, sem heitir í höfuðið á skóla
kennara í Michigan, sem flýgur með
honum.
6. Charles W. Pankhurst, flugvél
“Air King”.
7. Martin Jensen, flugvél “Aloha”.
8. Arthur Goebel, flugvél “Woola-
roc”.
9. Captain Wtn. P. Ervin, flugvél
“Dallas Spirit”
minnsta kosti neytti Sacco matar á
mánudaginn var, drakk um pott af
kjötseyði eftir 30 daga fö.stu. Virðist
það benda á, að hann hafi einhverja
von um áfrýjunarúrskurð, því að
engu leyti hefir hann látið bugast,
en var á hinn bóginn orðinn svo
magnþrota, að honum hefði tæplega I
enzt fresturinn, heldur fengið hægan
og rólegan vanmegnunardauðdaga,
fyrir 22. ágúst, ef hann hefði haldið
áfram föstunni.
* * *
Helztu tímatnörkin t sögu þessa,
því nær einstæða máls, eru þessi: Þann 16. þ. m. verður haldið hið
stórkostlegasta kappflug, sem ennþá
15. apríl 1920. — Frederick A. Par j hefir verið háð í veröldinni. Með
menter, gjaldkeri skósmíðafélagsins j tveggja mínútna millibili fljúga nítt
Slater & Morris, og lífvörður hans, flugvélar frá Oakland Airport, Cal.
Alexander Berardelli, myrtir í bænum i áleiðis til Honolulu, sem er _400
South Braintree, Massachusetts. ' tnílna vegalengd. Sá er fyrstur lend
j ir í Honolulu, fær $25,000 verðlaun
5. maí 1920. — Bartolomeo Van- j gá annar |10>000 Hinn upphaf-
Stálkóngur Bandaríkjanna, Elberr
H. Gary dórnari, lézt að heimili
sínu í New York þann 15. þ. tn. —
Hann var formaður stálhringsins
“United States Steel Corporation” er
átti eignir sem námu um 2 biljónir
dollara, og hafði um 300,000 manns
í þjónustu sinni. Var hann talinn
hafa sýnt frábærlega mikla verzlun-
arhæfileika, tneð því hvernig honunt
tókst að sigla milli skers og báru, og
halda bæði hluthöfum félags síns og
verkamönnum sínum sæmilega á
nægðum.
$20,000,000 á ári um tíu ára skeið.
eða sent nænti $150,000,000 til $200,-
000,000 alls. Hærri og traustari flóð
garða (levees) yrði að byggja, og
sömuleiðis yrði að leggja varaskurð
(spillway) í Louisiana, til þess að
firra yfirflæði þegar áin bólgnaði
yfir bakka sína, og mundi heppileg-
ast að nota til þess Atchafalaya ána,
sem er sérstaklega hentug til þess.
Ennfremur vrði sennilega að byggja
varaskurð í norður frá Atchafalaya
ánni til Arkansas fljótsins. “Það er
engum efa bundið,” segir Mr. Höover,
“að Mississippifljótið niá beizla, ef
vel er til vandað og ekki horft t
kostnað.”
Viðvikjandi ástandinu þar um slóð
ir nú, stgir Mr. Hoover, að af 700,-
000 manns, sem fyrir flóðinu hafi
orðið, séu allir horfnir til síns heima
aftur, að einum 20,000 undantekn—
urn, en að vísu séu 150,000 af þeim
sent heimkomnir eru, enn fæddir af
Rattða krossinum.
2 ntiljónir ekra segir hann að hafi
verið sáð í aftur, vonandi svo
snemnta að uppskera fáist. En lýí
miljón ekra varð ekki sáð í vegna
vatns, svo af þeim verður engin upp-
skera í ár.
Frá Iriandi.
zetti, fisksali, og Nicola Sacco, skó-
smiður, teknir fastir í Brocton.
11. september 1920. — Sacco og
Vanzetti stefnt fyrir réttt, ákærðir
fyrir morðið.
legi þátttakendalisti hefir gengið sam
an um nærri helming, vegna slysa,
seni þrjú dauðsföll hafa haft í för
með sér, og svo vegna ýmissa annara
ástæðna.
Fyrir skömmu síðan lýsti Reed
Smoot öldungaráðsmaður frá Utah,
yfir, eftir að hafa lesið skýrslu Her-
bert C. Hoover’s utn Missisippi vatns
flóðið mikla, að hann áliti að þing
yrði að kalla saman ekki seinna en
1. nóvember, “ef nokkra gagnshjálp
á að veha fólkinu, sem fyrir sköðum
og áföllum varð*af völdum flóðsins”.
Helztu atriði og uppástungur úr
skýrslu Hoovers, eru að þar sem
stjórnin hafi árlega hingað til veitt
$16,000,000 til siglingar og flóðvarna
á Mississippi fljóti, þá sé sú upphæð
ekki nærri nóg, og þyrfti að aukast
um að minnsta kosti $15,000,000—
MARKIEVICZ.
A írlandi er nýlega látin ein hin
merkilegasta kona er uppi hefir ver-
ið á síðari tímum. Hún hét Con->
stantine Georgine, greifinna frá Mar-
kievicz. — Hún var fædd á Irlandi
árið 1868, og var dóttir stórauðugs
jarðeiganda. Hún vakti fyrst al-,
menna eftirtekt heima fyrir árið 1900,
er hún talaði kjark í leiguliða föður
síns, að gera upphlaup og brjóta af
sér þrældómshelsið, er þeir, eins og
flestir /trskir leiguliðar áttu vig að
búa. Eftir það flýði hún til Paris-
ar og giftist þar pólskum listamanni,
Markievicz g*reií#.. Eftir nokkurn
ttma fluttist hún heim til Irlands aft-
1 (Frh. á 4. bls.)