Heimskringla - 17.08.1927, Blaðsíða 5

WINNIPEG 17. ÁGÚST 1927.
HEIMSKRINGLA
6. BLAÐSIÐA
Þ J E R SE M NOTIÐ
TÍMBUR
K A (J P I Ð A F
The Empire Sash and Door
COMPANY LIMITED
Birgðir: Henry Ave. East Phone: 26 356
Skrifstofa: 5. Gólfi, Bank of Hamilton
VERÐ GÆÐI ÁNÆGJA.
Frá Danmörku.
Guðmundur Kambjm rithöfundur
€r nýlega kominn til Kaupmannahafn
ar. Hafa blööin haft viötal við hann
um “Sendiherrann frá Júpíter”, og
sýningar hans í Reykjavík. Kamban
ætlar sér að dvelja nokkra næstti
mánuði í París, meSal annars til þess
ati undirbúa sýningu Sendiherrans
frá Júpíter” á meginlandinu.
Prestastefnan 1927.
Hún hófst 27. júni meö guösþjón
ustu í dómkirkjunni og stóö 3 daga.
39 andlegrar stéttar menn sátu stefn-
Frá Íslandí.
Islenskur söngvari látinn. — Ber-
lingske Tidende geta þess 17. f. m.
aö nýlátinn sé í Kaupmannahöfn Ari
Jónsson ópersöngvari, og fer blaöiö
um hann svofeldum oröum:
Hann hafi fyrrum sungiö á
söngskemtunum hér i Kaupmannahöfn
til hjálpar fátækum listamönntim, en
frægöartíð sína átti hann í Leipzig og
Berlín, þar sem hann söng í ríkis-
óperunum og hlaut margvíslega sæmd.
| F.n vegna styrjaldarinnar missti hann
í allar eigur sinar, þegar markig féll,
I og jafnframt hvarf honunt vinahóp-
inn. Eftir þaö fluttist hann til Kaup-
mannahafnar og bjó þar afar einmana
og gramur forlögunum og haföi ofan
af fvrir sér meö söngkennslu. Bönd_
Yfirleitt veltur framtiö síIdar<út-«
geröarinnar hvaö mest á því, að þess
veröi gætt aö salta ekki meira en
markaðurinn þolir á hverju ári, og
láta það sem umfram er í bræðslu.
Síldarútgeröin er nú svo mikil, að ef
meðalafli fæst og allt væri saltað,
þá flyttist héöan nær helmingi meiri
síld en markaður er fyrir ytra. Af-
leiöingarnar af þvi eru auðsæjar —
verðfall og stórtöp hvets einstaks út-
gerðarmann. Er því mikil nauðsyn
á því að þess sé gætt meö sanitokum,
að síldarmarkaði vorum ytra sé ekki
spillt meö hóflausu framboði.
una.
i Biskup gaf itarlegt yfirlit yfir um- jn af hinum mörgu frægðarsveigum
liðið fardagaár. Tala þjónandi hans voru lögö á kistu hans, og var eitt
presta væri nú 107 og auk þess 2 aö- þeirra af sveig frá drottningu Vil—
Heimspekisdeild háskólans missir
vig byrjun næsta skólaárs tvo af sín-
um beztu kennurum, þar sem pró—
fessor Nyrup veröur 70 ára 11. jan-
úar næstkomandi og prófessor Finn-
ur Jónsson fer yfir aldurstakmarkiö
29. maí næstkomandi..
Eftir þvi sem danska blaðið “Poli-
tiken” hermir, lét Jóhann Sigurjóns-
son eftir sig ýmislegt af óprentuö -
um kvæöum og smásögum, ennfrem-
ur blýantsfrumrit aö leikriti. Hand-
ritin munu vera nokkuð mörg, og
mun eiga aö rannsaka, hvað af þeim
muni rétt að nota í heildarútgáfu af
ritverkum Jóhanns.
Haraldur Björnsson leikari hefir
tekig að sér, eftir beiöni ekkju Jó-
hanns heitins, aö lesa yfir leikrit sem
heitir “Else”.
Islendingar í Khöfn munu ætla að
skora á hiö íslenzka bókmenntafélag
ag gefa út heildarútgáfu af ritverk-
um skáldsins.
Blööin segja að nú sé ákveöiö aö
kirkjuskjöl úr safni Arna Magnús-
sonar veröi flutt heim til Islands —
eftir kröfu Islendinga. Aftur á móti
ver.öur Dönum skilag bréfabókum
og þess háttar frá 1808 til 1904.
(Alþýðublaðið.)
stoöarprestar. Prestaköllin væru nú
111, en 5 væru prestlaus í bili. Af
prestaköllum sem nú væru, ættu þrjú
aö falla úr sögunni viö næstu presta-
skifti (sem sé Bægisár-, Sanda— og
Lundarprestakall) samkv. lögum frá
1907; og yrðu prestaköllin þá alls
108, en embættin 109 Tþ. e. 2 viö dóm
kirkjuna). Nýjar kirkjur heföu ver
ig reistar alls 7 á árinu; í Flatey, á
Diiafíastöilum, Viöirhóli, Sleölirjót,
hjálms keisara.
Margir munu enn minn^st þess. er
Ari kom hingað skömmu fyrir alda—
mótin og söng hér i Reykjavik. —
Póttust menn þá varla hafa heyrt
fegurra söng.
Grímsey 8. júlí.
Einrftuna tið, sólskin, logn og 15—
20 stiga (59—68° F.) hiti hvern dag —
40 stig (104° F) móti sól. — land-
Stærra Arskógi, Síðumúla og Kalfa- burður af fiski. Héðan er aðeins ró-
fellsstaö, — allar úr steinsteypu. — ið litlum bátum sem stendur. — Síld
Prestsseturshús hefðu veriö reist á óð ofan sjávar fyrstu dagana í júní
Eggert Stefánsson söng i Frikirkj
unni á fimtudag, Páll Isólfsson lék
undir á orgelið. E. St. var mjög vel
fyrirkallaöur, allir hans ágætu söngva
kostir nutu sín sem bezt mátti verða.
fegurð raddarinnar og öll sú til—
breytni og hugkvæmd í meðferö lags
og ljóðs, sem sérkenna list hans. Var
þaö margra manna mál, aö þeir heföu
aldrei heyrj E. S. syngja fegurr.
viö i aldarlokin. Skömmu síðar arf-
leiddi Gustav Adolph skólann aö nær
öllum eignum sínum, og sjfcan hefir
honum verið bor,gið fjárhagslega.
Hann hefir jafnan veriö talinn bezti
skóli Norðurlanda í mörgum grein-
um, og hefir verig mjög fjölsóttur af
stúdentum. Stúdentalíf hefir veriö
þar glæsilegra og meö meiri blóma
en víöast annarstaöar, en ekki hafa þó
vísindin þurft að þoka fyrir því. Við
háskólann hafa starfaö ýmsir ágætir
fræðimenn og vísindamenn, en eng-
inn mun þó víðfræ'gari en Linné, sem
þar var prófessor. Hann var grasa—
fræöingur, og hefir lagt grundvöll—
inn undir nútima grasafræði.
Háskólasafniö . i Uppsölum er
feiknamikiö. Hefir það fengið ein-
tak af hverri bók, er prentug hefir
veriö í Svíþjóö siðan i byrjun 18.
aldar. Einnig á þaö mikinn fjölda
handrita og skinnbóka, þar á meðal
ýmisleg forn handrit islenzk. —
Bygging sú er háskólinn er nú í, er
talin einhver fegursta í sinu landi.
Var hornsteinninn lagður, er skólinn
var 400 ára, en byggingunni var ekki
lokið fyr en 10 árum síðar.
Dagana 15.—17. ' september veröa
hátiöahöld i Uppsölum til minning-i
ar um 450 ára afmæli háskólans. —
Hefir islenzkum háskólastúdentum
veriö boöiö að senda þangað einn
fulltrúa. Stúdentaráð háskólans hef-
ir ákveöið að veita nokkurn styrk til
fararinnar, en enn er eigi ftillráö-
ið hver fer af þess hálfu.
(Vísir).
Gunnlaugur Blöndal rnálari, sem
dvalið hefir fjögur ár i París og á
Italíu, heldur nú sýningu á verkum
sinum i Khöfn og hefir fengið góö.t
blaöadóma.
Höskuldarstöðum og Bergþórshvoli,
og byrjaö væri á prestshúsi á Skútu-
stööum. — Þá skvrði biskup frá hag
kirkjusjóðs, sem heföi nú handbært
fé meö minnsta móti, vegna hinna
nýju kirkna, sem reistar heföu verið
á árinu. Ný lán hefðu , orðið um
30 þúsund og úttekt af inneign um
30 þús..
og hefir alltaf fengist siðan í rek—
net. Hefir hafsíld aldrei i manna—
minnum sést svo snemma sem i ár. —
“Esja” kom hér i fyrsta sinn 20. júni.
(Vísir.)
Akureyri 20. júli.
Almennur prestafundur fyrir Norð
Þá gaf biskup yfirlit yfir t urland hófst hér í' dag og var fund-
messugerðir og altarisgöngur. Reglu
legir messudagar á árinu hefðu átt
aö vera 6431, en messur hefðu alls
verið fluttar 4228 eöa tæplega 60%.
Utan Reykjavíkur hefðu flestar mess
urinn settur' með guösþjónustu,
lstei|g séra Asmundur Guðmundson
skólastjóri á Eiöum i stólinn. — —
— Hetjuverölaun: Bræður tveir úr
Svarfaöardal, Jóhannes Friðleifsson,
ur veriö fluttar að Garðaprestakalli .Lækjarbakka og Jón Friðleifsson á
StórútgcrSatráœtlanir Dána.
I vor minntist Vísir rækilega á
stórrútgerðaráætlhn^r Dana hár ríð
land og viö Grænland. Var ætlun-
in sú, að stofna togarafélag meö 5
—10 togurum til þess að gera út séö
an i skjóli sambandslaganna og frá
Grænlandi ef svo vildi verkast. Þess
ar ráðagerðir fengu ekki sem væn-
legastan byr í Danmörku, þvi aö
reynsla er fyrir því þar í landi, aö
svipaöar fyrirætlanir hafa mistekist.
En nú alveg nýlega hefir veriö
stofnaö nýtt blaö í Danmörku til þess
aö- afla þessum fyrirætlunum fylgis.
Heitir blaöiö “Dansk Havfiskerie-
tidende”, og er gefið út af félagi,
en ritstjórann hafa Danir fengið frá
Islendingum og er hann Matthias
Þóröarson fyrv. erindreki.
Fœrcyingar í Grcenland*.
Samkvæmt dönskum blöðum hefir
nýlendustjórnin í Grænlandi 22. júní
heimilað rúmlega 20 færeyskum fiski
skipum aö stunda veiðar innan land-
helgi við Grænland og veitt þeim
leyfi til þess að sigla á ópnti hafn-
irnar “Ravns Storö” og Trebrödre-
havn”.
“Trebrödrehavn”, sem er 7—8 míl
ur sunnan við Godthaab viö hinn
forna Rangafjörö, er aöeins fær bát-
um og þilskipum og enginn lending-
arstaöur. Nýlendstjórnin hefir þv’
gefið leyfi til þess að útbúa megi
lendingarstað utar i firðinum, þar
sem eru eyjar nokkurar og fært upp-
göngu. Þar kvaö og vera dágóð
höfn.
Þegar “Ravns Storö” reyndist ó—
hentug skipum rausnaðist nýlendu—
stjórnin til þess aö opna “Trebrödre-
havn”, eftir þrábeiöni Færeyinga. —
Samkvæmt þessari fregn, sem stað—
fest er af sjálfri nýlendustjórninni,
virðist "Trebrödrehavn” jafnvel vera
hálfgerð hafi1?%sa, og fer örlætið þá
að verða skiljanlegra.
(Vísir.)
á Alftanesi og Utskálaprestakalli. I,
11 prestaköllum frá 12—20. Altaris-
gestum hefði farið fjölgandi. Alls
heföu þeir oröið 5430, er samsvaraöi
9% fermda safnaðarlima. Þó hefði
engin altarisganga farið fram í 6
þrestaköllum. Fermdir heföu verið
á liðnu ári alls 1926. Hjónavígslur
alls 616. Fæöst heföu alls 3013 (þar
af 69 andvana). Dáið alls 1122.
Jaðri, hafa nýlega hlotið 600 danskar
krónur hvor um sig úr hetjusjóði
Carnegies, fyrir að bjarga dóttur
Sigurjóns læknis Jónssonar frá drukn
un. Stofnuöu þeir sjálfum sér í
Iífshættu viö björgunina.
Biarni Jónsson dómkirkjuprestur
skýröi frá tilíögu frá safnaöarfundi
dómkirkjusafnaöarins út af árásum
á kristindóminn i bókum, blöðum og
tímaritum, sem fram heföu komiö á
síöustu tímum, en safnaðarfundurinn
heföi lýst yfir hryggö sinni og skoraö
á prestastefnuna bö taka afstöðu
til. Eftir nokkrar uniræöur bar
Arni próf. Björnsson fyrir hönd flvtj
enda safnaöartillögunnar, fram svo-
hljóðandi tillögu:
Látinn er í gær á heimili sínu,
Hólanesi á Skagaströnd, F. H. Bernd
sen fyrrum kaupmaöur, kominn hátt
á níræðisaldur. F. H. Berndsen var
danskur aö ætt, en fluttist ungur hing
að til lands og rak lengi verzlun á
Hólanesi. Hann var vinsæll maöur,
hjálpsamur skiftavinum og tryggur
þeim mönnum, er hann batt kunn—
ingsskap við. Hann var fríður sýn-
um, mikill á vÖxt og rammur að afli,
skemtinn i viðræöum og hafði oft
gamansögur á reiöum höndum.
Jón Dúason hefir nýlega sent há-
skólanum i Osló doktorsritgerð um
réttarstööu Grænlands, og hefir há-
skólinn tekið ritgerðina gilda.
(Vörður.)
Rvik 23. júlí
Vestmannaeyingar héldu á sunnu-
daginn var hátíð til niinningar um
Tyrkjaránið fvrir þrem öldum. Hófst
hátíðin með guösþjónustu. Aö því
loknu voru blómsveigar lagöir á leiði
séra Olafs Egilssonar og séra Jóns
OÍI pislarvotts. Voru sungnir sálmar
eftir séra Jón og lék hljómsveit sorg-
argöngulög, þegar gengiö var til leiða
prestanna. Séra Jes A. Gislason hélt
um kvöldið fyrirlestur um Tyrkjarán
ið. Fánar voru i hálfa stöng um
allar Eyjar.
Um fræðslumálastjórastöðuna sækja
Asgeir Asgeirsson, séra Guöm. Ein-
arsson, séra Magnús B. Jónsson og
Vilhj. Þ. Gíslason.
Vilhjálmur hreppstjóri Hjálmars—
son á Brekku i Mjóafirði lézt 18.
þ. m. eftir stutta legu. Hann var á-
gætur maður og meö mestu búnaðar-
frömuðum þar um slóöir.
Rvík 16. júlí.
^ Tveir merkir gestir eru komnir
“Ut af erindi dómkirtcjusafnaöar— hingaö nýlega, prófessor Litchfield
ins, finnur presjastefnan ástæöu til, Meril frá Techniska háskólanum i
að brýna fyrir prestum og söfnuð- Cambridge, Mass., meö frú og dótt-
um landsins, að hvika i engu frá ur á lystiskipinu, en hinn, dr. Frank
trúnni á Jesúm Krist, Guös son og Cawley, kennari í norrænum. fræðum
frelsara mannanna, samkvæmt hei- viö Harvard háskólann, meö “Brú-
lagri ritningu.” arfossi”. Ætlar dr. Cawley aö
Vildu sumir ræöumenn aö tillaga dveljast hér um tveggja mánaöa
þessi væri ekki borin upp, en uröu í skeið í Borgarfirði og á sögustööum
minnihluta. Var tillagan þá borin
undir atkvæöi og samþykkt meö 21
atkvæöi (4 atkvæöi voru á móti
henni).
Allmikið var rætt um breytingar á
handbókinni og komu fram ýmsar
tillögur er aö því lutu, aö ,gera guðs-
þjónustuna hátíölegri og hluttöku
safnaðarins í henni meiri en hingað
til hefir verið.......
(Vörður.)
austur í Rangárvallasýslu. — Báru
báöir kveðjur frá háskólum sínum til
háskólans hér.
Að tilhlutun Þingvallanefndar hef
ir verið unnið að sléttun á væntanleg
um tjaldstæðum fyrir þúsund ára há-
tiðina. Hafa ungmennafélögin lagt
fram töluverðan vinnukraft ókeypis,
og munu halda þvi áfram fram að
hátiðaárinu. Er þaö þakklætis vert
aö ungmennfélögin skuli hafa boðið
fram þessa vinnu. Með slíkum hætti
veröur undirbúningurinn undir há—
tiðahöldin ánægjulegastur. Má og
vænta þess að svona starfsemi hafi
gildi fyrir ungmennafélögin sjálf, og
þá einkum þá ungmennafélaga, sem
til starfins bjóöast.
(Tíminn.)
Rvík 3. júlí.
Grasspretta mun vera í betra lagi
víðast hvar. Byrjað er aö hirða hér j urðu þó næstum engar, sem betur fór.
Rvík 27. júlí.
Laust fyrir kl. 10 i morgun varö
eldur laus úti í skipinu “Gullfossi”
hér á höfninni. Var veriö þar meö
lausasmiöju til viögerðar, og komst
eldur frá henni i geymsluklefa aft-
an viö fyrsta farrými. Skemmdir
Innköllunarmenn Heimskringlu
f CANADA:
Árnes...................................F. Finnbogason
Amaranth................................Björn Þórðarson
Antler.....................................Magnús Tait
Árborg...................................G. O. Einarsson
Baldur................................Sigtr. Sigvaldason
Bowsman River.............................Halld. Egilsson
Bella Bella...............................J. F. Leifsson
Beckvil’e................................Björn Þórðarson
Bifröst ..............................Eiríkur Jóbannsson
Btedenbury .. .. T..................Hjálmar Ó. Loftsson
Brown.............................Thorsteinn J. Gíslason
Churchbridge.........................Magnús Hinrtksson
Cypress River.......................................Páll Anderson
Ebor Station..............................Ásm. Johnson
Elfros..............................J. H. Goodmundsson
Fþamnes..................................Guðm. Magnússon
Foam Lake...........................................John Janusson
Gimli........................................B. B. Ólson
Glenboro....................................G. J. Oleson
Geysir...................................Tím. Böðvarsson
Hayland.................................Sig. B. Helgason
Hecla...............................Jóhann K. Johnson
Hnausa..................................F. Finnbogason
Húsavík.................................John Kernested
Hove.....................................Andrés Skagfeld
Innisfail.............................Jónas J. HúnfjörO
Kandahar.................................F. Kristjánsson
Kristnes.................................Rósm. Árnason
Keewatin.............................................Sam Magnússon
Leslie...............................................Th. Guðmundsson
Langruth..............................ólafur Thorleifsson
Lonely Lake ............................ Nikulás Snædal
Lundar.....................................Dan. Lindal
Mary Hill..........................Eiríkur Guðmundsson
Mozart................................... J. F. Finnsson
Markerville.............................Jónas J. Húnfjörö
Nes....................................... Páll E. ísfeld
Oak Point...............................Andrés Skagfeld .
Otto.....................................Philip Johnson
Ocean Falls, B. C.........................J. F. Leifsson
Poplar Park.........................................Sig. Sigurðsson
Piney .-.................................S. S. Anderson
Red Deer ..'...........................Jónas J. HúnfjörO
Reykjavík..............................Nikuláb Snædal
Swan River............................. Halldór Egilsson
Stony Hill........................................Philip Johnson
Selkirk................................B. Thorsteinsson
Siglunes................................Guðm. Jónsson
Steep/tock..............................Nikulás Snædal
Tantallon...............................Guöm. ólafsson
Thornhill.............................Thorst. J. Gíslason
Víðir.....................................Aug. Einarsson
Vancouver......................Mrs. Valgerður Jósephson
Vogar....................................Guöm. Jónsson
Winnipegosis............................August Johnson
Winnipeg Beach..........................John Kernested
Wynyard.................................F. Kristjánsson
nærlendis og víðar á Suöur- og Vest
urlandi.
Ritaukaskrá
Síldveiðin hefir gengiö með afbrigð
um vel þaö sem af er sumars og miln
aflinn þegar svo mikill aö einsdæmi er
svo snemma veiöitímans. Margir vél-
bátanna hafa þegar aflað svo vel, að
Landsbókasafnsins 1926 hefir nú ver þaö mun svara útgeröarkostnaði til
iö prentuð. Við árslok var bókaeign hausts. Oll sú síld, sem fram að
safnsins talin 116,520 bindi, en hand— þessu hefjr veiðst, hefir verið látin
rit 7821 bindi. Af prentuöum ritum í bræðslu. Eru samtök um það að
hefir safniö eignast á árinu 1944 byrja ekki söltun fyr en eftir 25. þ.
bindi, þar af 925 gefins (auk íslenzkra m., til þess að reyna aö foröast það
skyldueintaka), en gefendur voru að saltsíldarmarkaðurinn offyllist,
110. Stærsta gjöfin er frá háskóla— svo aö af hljótist tap á útgerðinni.
'bókasafninu í Osló. — Handritasafn Ef ekki verður saltað meira en í þær
Landsbókasafnsins hefir aukist á ár- tunnur, sem nú eru fvrir á síldverk-
inu um 39 bindi. 25 þeirra voru unarstöðvum vestan- og norðanlands,
gefins.
(Vísir.)
þá gera menn sér vonir um, að síld-
arverð verði sæmilegt og útgerðinni
í heild sinni borgið.
Slökkviliöið var kallað þangað og
tókst þvi fljótlega að slökkva eldinn.
(Alþýðublaðið.)
Háskólinn
450
Uppsölum
ára.
Iláskólinn i Uppsölum í Sviþjóö
er elzti háskóli á Norðurlöndum. —
Hann var stofnaður áriö 1477, af
Sten Sture, er þá fór meö völd í Svi-
þjóð. Sixtus páfi IV. gaf leyfi tll
stofnunar hans snemma á árinu, og
mælti svo fyrir, að hann skyldi snið
inn eftir háskólanum í Bologna, sem
var hinn merkasti skóli þeirra tíma.
Næsta haust tók háskólinn til starfa.
Næstum alla 16. öldina var hann þó
5 hinni mestu niðurlægingu, en rétti
I BANDARÍKJUNUM:
Akra, Cavalier og Hensel..............GuBm. Einarsso*
Blaine................................St. O. Eiríksson
Bantry.................................Sigurður Jónsson
Chicago........................................Sveinb. Árnason
Edinburg............................Hannes Björnsson
Garðar................................S. M. BreiðfjörB
Grafton................................Mrs. E. Eastman
Hallson .. .........................Jón K. Einarsson
Ivanhoe...................................G. A. Dalmahn
Californía......................... G. J. Goodmundsson
Milton...................................F. G. Vatnsdal
Mountain .. . Hannes Björnsson
Minneota .. .........................G. A. Dalmann
Minneapolis...............................H. Lárusson
Pembina............................Þorbjörn Bjarnarson
Point Roberts......................Sigurður Thordarson
Seattle.............................Hóseas Thorláksson
Svold.............................................Björn Sveinsson
Upham.................................Sigurður Jónsson
The Viking Press, Limited
Winnipeg, Manitoba.
P. O. BOX 3105
853 SARGENT AVŒ.