Heimskringla


Heimskringla - 31.08.1927, Qupperneq 1

Heimskringla - 31.08.1927, Qupperneq 1
XLI. ÁRGANGUR. WINNIPEG, MAN, MIÐVIKUDAGINN. 31. ÁGÚST 1927. NÚMER 48 $ CANADA | Krá Ottawa kom sú fregn í gær, aö Dunning samgöngtimálaráSherra hefði þegar birt fyrstu skýrslu Mr. Palmers hafnarverkfræöingsins brezka, og er þar i sem styztu máli gerð grein fyr ir því, vegna hvers hann telur heppilegra aö byiggja höfn viö Churchill heldur en við Port Nel- son. Nelsonhöfnin segir hann að liggi í mynni Nelsonfljótsins, sem gíni þar opiS og afdrepslaust viS flóanum. Sé þar æSi hvassviSrasamt af norS- austanátt, og einmitt helzt um aSal— siglingatímann, er verSa myndi. Þarna í ármynninu hefir eyja ver- íS igærg af mannahöndum, og garSur frá henni til lands. Átti aS leggja skipakvíar umhverfis eyjuna. Liggur hún 22 mílur frá sjávarströnd. Frá nokkurri vissu. Sagt hafi veriS aS Churchillfljót leggi fyr á vetrum en NelsonfljótiS, og söbuleiSis aS ísrek á flóanum hamli lengur siglingum við Nelson en viS Churchill. En meS því aS engar verulegar tilraunir hafi verig gerSar til siglinga í því skyni aS graf- ast fyrir um hiS rétta í þessu efni, þá sé ómögulegt aS segja meS nokkrum sennilegum likum, hvor höfnin kunni aS vera lengur hafskipageng. En aS öllu þessu athuguSu, leggur Mr. Palmer mjög ákveSiS til,- aS Churchill verSi gerS aS endastöS og hafnarbæ Hudsonsflóabrautarinnar. MikiS hefir veriS talaS um þaS undanfariS, innan ag utan herbúSa conservatíva, hvern velja skyldi 19. mílu ofan aS 13þí kveSur hann i fi0kksforingja, á allsherjarfundi vera óreglulegar grynningar og sé fiokksinS) sem haldinn verSur hér i tneSaldýpi á þeim um 20fet, frá 13. niilu ag ofan aS 7]A, sé áll 24—• 94 feta djúpur. Frá 71/2 til 3þ£ sé tneSaldýpi 18 fet og þaSan til sjávar þyrfti aS grafa ál í gegnum 2—18 feta grynningar. Winnipeg í haust, eins og Heims- kringla hefir áSur getiö um. R. B. Bennett, sem annars þykir einn af mikilhæfustu mönnum flokksins, er ekki talinn vinsæll eystra, sökum þess sambands, er hann stendur í viS ýms Þar sem svo stormhætt hé, þyrfti risaféi0g í Bandarikjunum, en con- nauös>nlega aS byggja öfluga hafn-1 servativar hér eru ákaflega brezk- argarSa. Grjót, möl og sand til hafn honir> sem kunnugt er. Helzt er þvi arbvggingar þyrfti aö flytja aS, úr 20 til 70 mílna fjarlægö. ViS Churchill kveöur Mr. Palmer herra óntariofylkis vera stórkostlega skjólgaröa frá nátt úrunnar hendi talaS um bráöabirgöarleiötoga flokks ins, Hugh Guthrie. og forsætisráö- Hon. Howard j Ferguson. Er hann afarvinsæll meS- 40 70 feta háa aj flokksbræöra sinna í Ontario, og klettatanga, er lyki því nær um höfn- víöa í Quebec mjög vel látinn. En na. Sé þar á allstóru svæöi 30 til nú hefir Mr_ Ferguson fariö aö dæmi 60 feta dýpi, en miklu stærra svæSi | Coolidge forseta, og lýst vfir því, sem grynnra er. Agætt skjól sé á; at5 hann vi]ji meS engu móti gefa höfninni fyrir noröaustan vindum. j kost 4 sér sem ieiðtoga flokksins. Kýs Grjót, möl og sandur fyrir bygging-: hann he,dur að ha,da embætti því, ar sé ótakmarkaS þar nálægt, svo aö ^ er hann hefir nú. ekki nemur mílu. j _____________ Af öllu þessu og ýmsu fleiru dreg- I ur Mr. Palmer þessar ályktanir helzt: .TátvarStvr Walesprins og George 1. AS Churchill sé ákjósanlegri * Prins bróSir hans- sem dva,iS hafa enda hefr varnarnefnd Sacco og! Vanzetti brýnt fyrir mönnum aö sýna j samúS sína meS ööru en þýöingarlaus um ofsa. Sérstaklega miklar óeirSir uröu í j Geneva, aösetursstaö AlþjóSasambands j ins. Streymdi saman hópur manna, J vikuna er leiö, en lögreglan tvístraöi honum áöur en nokkuö gerSist sérlega sögulegt. En daginn eftir söfnuS— ust saman á svipstundu um 3000 manns, er umkringdu ráöskrifstofu Bandaríkjanna, og grenjuSu: “NiSur meS Bandaríkin!” og “Moröingjar!” Tvístraöi lögreglan og herliö loks múgnum, og var einn maSur drepinn en 25 særöust. I París varö allmkiS upphlaup, og leit næsta ófriölega út um tíma. Taldi múgurinn þar um 15,000 tnanns. Þó urSu ekki manna_ lát, svo heyrst hafi, en töluverSar skemmdir. — I London réSist lög— reglu-riddaraliö á hóp, um 15—20,000 aö tölu, og tvístraöi honum. Særö- ust um 40 manns. I Leipzig var einn drepinn og margir særöust í upphlaupi er þar varö. — Gg hafa alveg fram aö þessu veriö smáupphlaup hér og hvar um allan heim. veriS minnst á Dawes yfirhershöfö- ingja og varaforseta; Longworth þingforseta (tengdason Roosevelts gamla); Hughes, Lowden og Hoover. Eftir síöustu fréttum aS dæma, er ekki óliklegt aö flokkurinn kjósi Hoo- ver, enda er fullyrt aö Coolidge mun* mjög í vil aö fá hann sem eftirmann þess sem nú er veriö aS þýöa bækur hans á enslca tungu. Hefir hann meö ritum sínum verig Islandi ágætur sendiherra í mestu menningarlöndum NbrSuráifuntiar, og þá ekki síSur meö fyrirlestraferSum sínum. Um skeiö hefir séra Jón búig á Frakklandi. En undanfariö hefir höfn sökum hafnarskjóls frá náttúr- unnar hendi. 2. AS samkvæmt kostnaöaráætlun sé Chttrchill einnig langtum ákjós- anlegri, því kostnaöur muni aSeins veröa einn þriöji hluti á viS hafn- argeröarkostnaö viö Nelson, og jafn- vel þótt reiknaö væri meö þeim 87 mílum, sem eftir er aö leg,gja til ChurcHill, 'þá myndi sá kostnaSur ■ekki verSa nema helmingur af kostn- aöinum viö Port Nelson. 3. AS helmingi lengri tíma -muni |>urfa til þess aS ljúka viö Nelson- Ihöfnina en viS Curchill, þótt þaö verk muni aö vísu standa yfir í 3 Ár. 4. AS t Churchill sé fullkomlega •orugg höfn fyrir skipakost, úr þvi aö inn á höfnina sé komiö, þar sem ■ekkert skjól sé fáanlegt á Nelsonhöfn Inni, nema meS því aS byggja vold- wga skjólgaröa. 5. AS árlegur kostnaSur, þar í inni- faldir vextir, viShald og starfsrekstur nivndi veröa um $1,000,000 meiri á ári viö Nelson en viS Churchill. 6. AS bæöi viö Churchill og Nelson mætti stækka höfnina aS töluveröum mun, en þó meö miklu minni kostnaSi viö Churchill en Nelson. 7. AS skýrslur um ísalög á höfnum «éu svo loSnar og óákveSnar, aö ó- vestur undir Klettafjöllum á stórbýli hins fyrnefnda þar, s-öan aö þeir komu um daginn, ásamt Stanley Baldwin forsætisráSherra Breta og frú hans, komu hingaö til bæjarins á heimleiS á laugardagsmorguninn var, o gstóöu hér viS daglangt, viS mikil fagnaöarlæti og mikinn eril. ögurlegt ofviöri gekk yfir Ný— fundnalandsstrendur á föstudaginn ag laugardaginn var. Er taliö aö þaö sé eitthvert hiö mesta veSur, er þar hef- ir komiö i 30 ár. Sakna menn margra fiskiskipa, og er taliö víst nú aö ekki hafi drukknaö færri en 50 menn af fiskiskipum. Hon. John Oliver forsætisráSherra í British Columbia fylki, andaöist fimtudagsmorguninn 18. ágúst, 71 árs aS aldri. Hafði hann veriS lengi veikur, ag ekki gegnt störfum sínum síSustu mánuSina. Mr. Oliver var fæddur á Englandi, en Ttuttist meö foreldrum sínum til Canada, þegar hann var 14 ára gamall, til Ontario Ariö 1877 fluttist hann vestur til British Columbia, og var þar jafn- an síöan. Hann vann þar viö námu- gröft, búskap og mangt fleira, var self-made maöur í orösins fyllsti KYRRAHAFSFLUGIÐ. Heimskringla gat þess nýlega, aS alltnargir flugmenn væru reiöubúnir aS fljúga frá San Francisco til Hono- Iulu. HafSi amerískur miljónamær- ingur, James D. Dole, heitiS $25,000 verSlaunum þeim, er fyrstur yrSi en $10,000 hinum næsta. Var svo skip— aö fyrir af yfirvöldunum, aö allar flugvélarnar skyldu skoöaöar mjöig vandlega, áöur en flugiö yrSi hafiö, til þess aö reyna aS varna slysum ÞaS tókst þó ekki. Atján flugmenn gáfu sig fram meö vélar sínar. En svo fór, aö eins átta fengu leyfi til þess aS leggja upp. Fór svo um ferö ir þeirra, aö tvær flugvélarnar féllu til jarSar; tvær sneru aftur; tvær fór- ust og tvær komust alla leiS. Vélarn- ar, sem fórust, voru: “Miss Doran” meö þrem manneskjum, þar á meöal Miss Mildred Doran, er vélin er heit in eftir, og “Golden Eagle”, meö tveim mönnum. Var leitaö mjög lengi aS þeim, en árangurslaust. Og svo slysalega tókst til„ aS tveir af leitar- mönnum. í flugvélinni “Dallas Spi— rit”, fórust einnig Létu því alls 7 manns líf sitt viö þessa flugraun. Þeir, sem alla leiS komust,. voru Arthur C. Goebel og W. C. Davis, um borö í “Woolaroc”, og Martin Jensen og Paul Schluter, um borö í “Aloha”. Hrepptu hinir fyrnefndu fyrstu yerölaun. sinn. Hoover er líka einhver fræg— hann verig á fyrirlestraferö um MiS- asti BandaríkjamaSur, sem nú er Evrópu þvera og endilanga. Er þaö uppi, bæSi fyrir hiö mikla og ágæta j samkvæmt beiöni skólastofnana og starf, er hann leysti af hendi í hung- menntamanna, er eftir lestur “Nonna”- ursneyöinni .rússnesku, og sömuleiöis j bókanna, frá hinni fyrstu, allt til fyrir líknarstarf hans í Mississippi— hinnar síöustu bókar hans: “Abend- flóöinu nýafstaöna. — En sá hængur teuer auf den Inseln” (Æfintýri á er sagöur á því, aS flokkurinn muni eyjunum), eru óöfúsir aS fá meiri fylkja sér um hann, aö sagt er aO' vitneskju um “undralandiö Island”. hann sé óvinsæll mjög af stjórnmála-J Heimskringla gat ekki stillt sig um snötum og skúmum, er óttast aö hann j aö biðja FriSrik bróöur hans leyfis muni frejkar skipa í embætti eftir 1 aS prenta eftirfarandi bréfkafla. Sýn- verðleikum en flokksfylgi. ! ir hann t. d. bæöi afbragSskunnáttu séra Jóns, aö kalla má, á móSurmáli hans. er hann hefir frá blautu barns- beini eigi talaS árum, eöa jafnvel tugum ára saman, og eins hitt, aS enn eru íslendingar svo máttugir, aö þeir eiga í ritfórum sínum vöru, sem gjald gen,g er 4 allsherjarmarkaði stórmenn ingarinnar.------------- “Eg hefi nú veriö allt frá þessu á Suður-Þyzkalandi, í Dónárlöndunum Bayern, Wurtemberg, Baden, Schwa- ben, Austurríki, Rinarlöndum og nú seinast í Belgíu, Hollandi og Noröur- Þýzkalandi. Aldrei hefi eg haldiö svo marg.i fyrirlestra, sem á þessum þrem mán___ uSum, hér um bil á hverjum degi 2 eða 3, og oftast tvær klukkustundir hvern. Eg hefi feröast á hverjum degi frá borg til borgar, frá einum sta'ð til annars, og á hverri nóttu sof- ið í nýju rúmi. Eg hélt aö þetta myndi þreyta mig stórum. En svo er þó ekki — eöa þó mjög lítiö. I am stronger now than in the beginning. A öllum stöðum er mér tekiS ágæt- Iega vel, og hélt eg fyrirlestra í troö- ftillum húsum. Eg á þetta bókum mín um aö þakka, því þær seljast alltaf betur ag betur og breiöast mjög út — en færa mér of marga vini. Brstland. I nýkomnu “Manchester Guardian” er skýrt frá því, aö hinu svokallaSa “kjötstriði”, sem staöið hefir yfir t meira en tvö ár, sé bráSum lokiS. “KjötstríS” þetta hefir veriö milli brezkra og amerískra innflytjenda á kældu Argentínkjöti, og er taliS aS þau 8 félöig, sem tekiS hafa þátt t kapphlaupi þessu, hafi tapaö um 15,- 000,000 sterlingspundum á þessum rúmlega tveimur árum. Ef sætt verður, verður hún meö þeim hætti, að umrædd 8 félög skifta brezka markaSnum milli sín eftir á- kveSnum reglum. Þrjú stærstu fé— lögin fá í sinn hlut 69% af innflutn- ingnum, en fimm hin smærri aöeins 31% samtals. SérfræSingar álita, aS þetta sam— komulag muni án efa hækka.,verð á innfluttu kældu nautakjöti í Bretlandi um 1—2 shillinigs pundiö. Nokkur vafi er talinn leika á því, hvort þetta muni hafa nokkur veru- leg áhrif á verölag kindakjöts í Bret landi. Þó ætti aö mega gera ráö fyrir, aS 10—20% hækkun á einni kjöttegund, sem mjög mikiS er notuö, hljóti aö hafa hækkandi áhrif á verS lag annara kjöttegunda, sem seldar eru þar í landi. Séra Jón Sveinsson- skilningi. Hann var foringi liberala mögulegt sé aö dæma um þær meöí British Columbia. Erlendar fréttir. Bandaríkin. SACCO OG VANZETTI. Mjög víðg. urðu óeirðir og upp— hlaup, er fréttist um aftöku þeirra félaga, beeöi af þvt aö múgur manns safnaöist saman um sendisveitarbú— staöi Bandaríkjanna og gerSi tilraun- ir til þess að ráöast á þá, og eins af því aö logregla og herliö var víöast sett til þess aS dreifa öllum mann- söfnuöi, er koma vildi saman í þessn tilefni, og gekk þá hvorutveggja ó— mjúkt fram. Minnst hefir orSiS um óeirðir í sjálfum Bandaríkjunum INNFLUTNINGAR. Samkvæmt síðustu opinberum skýrsl um frá Bandaríéjunum, hafa fluzt inn í landið á fjárhagsárinu, er endaði 30.; júní 1927, 531,001 manns, og á sama tima flutt úr landi 253,508. Fjölg— aði því fyrir innflutninga um 284,493. Flestir kornu innflytjendur frá þessum löndum: Canada .......... Mexico .......... Þýzkalandi ...... Irish Free State Stórbretalandi ...» Italiu .......... Póllandi ........ SvíþjóS ......... Noregi ............ Frakklandi ...... 81,506 . 67721 48.513 28.054 24,160 17,297 9,211 8,287 6,06$ 4,405 Þess má geta aö Canada og Mexi- co eru einu ríkin, sem ekki eru hlut- fallsbundin (meS quota). FOR'SETAEFNI. SíSan Coolidge forseti lýsti yfir því um daginn, aö hann mundi ekki leita endurkosningar, hafa tilgátur um eftirmann hans, heyrst úr öllum áttum, þ. e. a. s. hvern republikar myndu vilja. Helzt hefir Flestir eöa allir Islendingar, sem nokkuS lesa á annaS borS, munu kann ast við rithöfundinn góökunna og víSkunna, séra Jón Sveinsson. Vest- ur-Tslendingum, er þekkja lisítgáfu bróöur hans, Friöriks málara Swan- son hér í Winnipeig, kemur þaö vafa laust ekkert kynlega fyrir sjónir, þótt séra Jón sé sérlega listgáfaður maö- ur, enda má segja a® hann sé orðinn víSkunnur um NorSurálfu fyrir bæk- ur þær, er hann hefir samið, sann— sögunar meö æfintýrablænum um “Nonna” litla, íslenzka drenginn um- komulausa, er fór til framandi landa, eins og Eiríkur Hansson, þótt leiðin lægi í öfuga átt. 'Séra Jón fór barn aö aldri utan á vegum Jesúmunka, og hefir ekki við þá reglu skiliö síöan. Hann hefir viöa haft að'setur í NorSurálfu, og rækilega tiIeinkaS sér þá hámennt, sem er þar á boðstólum, enda segja kunnugir aS hann sé aö eölisfari hinn skarpgreindasti og fíngerSasti aSals- maöur, eins og frændur hans fleiri. Hann hefir ritaö skáldsöigukenndar endurminningar um barnæsku sína, á dönsku, þýzku og frönsku. Er hann jafnvígur á þau mál, og segir Halldór Kiljan Laxness skáld, sem honum er vel kunnugur, aS þeir menn í Þýzka- landi og Frakklandi, er vit hafa á, full yrði aö hann sé afbragðs stílsnill- ingur á hvort máliö sem er. Enda hefir bókum harts veriö ákaflega vel tekiö í báöutn þessum löndum, auk En nú hafa svo margir beSiS um fyrirlestra, aS eg verö víst aö halda áfram meS ferðalag rilitt allan vetur- inn og ef til vill voriö og sttmariS lika.--------” Utanáskrift séra Jóns er sent stend ttr þessi: Hrn. P. Jón Sveinsson, Verlag Herder & Co. Freiburg in Bresgau, Baden, Germany. æskilegt aS hún gæti flutt þaS viS einhverja af æðri skólunum, eöa há- skólann hér í Winnipeg. Miss Thorstína Jackson kom í fyrirlestraferö sinni unt Kyrra- hafsströnd og vesturfylkin, hingaS til Winnipeg um helgina. Hélt hún fyr irlestra með myndasýningu, á ensku og íslenzku í íslenzku kirkjunum hér í fyrrakvöld og gærkvöldi, viö góða aösókn. Fyrirlestur Miss Jackson er ágæt- lega úr garði gerður, stuttur en svo gagnorSur aö útlendingum ag ó- kunnugum gefur betri sýn en hægt er aS búast viS í svo stuttu máli, yfir helztu atriöi i lifssögu Islendinga. Yfir 100 myndir sýndi Miss Jack- son frá Islandi, og er í þeim, ag skýr- ingunum er fylgja, allntikill fróöleik ur fólginn. — Miss Jackson fer nú í vikunni ti! Lundar meS erindi sitt, en næstu viku til Nýja Islands, og verður þar 7—13. september. VerSur nánar auglýst um það síðar, en víst mun vera aS til Hnausa kemur hún 10. september. Frá Nýja Islandi er svo ferSinni heitiö til Langruth, Sinclair, Argyle og Norður Dakota. AlstaSar hefir Miss Jackson og erindi hennar veriS ágætlega tekiS. Hefir hún flutt þag viö ýmsar mennta stofnanir i Bandaríkjunum, og væri Andlátsfregn. Þann 2. aprtl siðastliSinn andaSist að heimili sínu við Bowsman River, Man., konan Herdis Laxdal, eftir langt ag erfitt sjúkdómsstríS af krabbameini. Húrr var fædd 2. aprit 1862 aS RauSamel í Snæfellssýslu, og var því rétt 65 ára gömul. Foreldrar hennar voru Snæbjörn Guðmundsson og Engilráö GuSmunds dóttir Magnússonar; hann var bróðir Guðmundar á Hólmlátri á Skógar- strönd, fööur Jörundar er 4>ar bjó, fööur Guðbrandar og Kristjönu konu Daníels SiguSssonar við Otto, Mani- toba. EngilráS átti tvo hálfbræður hér i landi, Helga Goodman, fyrsti landnámsmann i Mouse River, N. D., og GuSmund, sama staöar, er fór Heim fyrir fáum árum og dó þar. Herdís sál. ólst upp hjá foreldrum sinurn til 18 ára aldurs, aS hún missti föSur sinn. Þá fór hún til frænd— hjóna sinna Jörundar Guðbrandssonar og Herdísar Magnúsdóttur aS Hólm_ látri. Arig 1890 giftist Hjerdís sál. eft- irlifandi manni sínum Finni Laxdal. A ýmsum stöSum dvöldu þau þar til árið 1901, aö þau fluttu af landi burt til Swan River, Man. Fyrsta áriS þar voru þau hjá bræðrum Finns, Guðmundi og Jóhanni. Næsta ár færSu þau sig norðaustur í dalinn, og var þar til húsa annað áriS hjá þeim sá er þetta ritar. Eftir þaö settust þau aö á heimilisréttarlandi sínu og hafa ávalt búiS í nánd við Bowsnian Riven, aS frádregnum tveim árum er þau dvöldu í Thing- vallanýlendunni. Sex börn lifa móöur sína: Jóhann Kristján, Jörundína Herdís og Soffía öll gift og búsett viS Bowsman River, og Olafur heima hiá fööur sínum, en tvö heima á Islandi, Björn og Itiigi- björg. Systkini hennar öll heima á Islandi: Eyjólfur, bóndi á Kirkjubóli i StaSarsveit; Kristjana í Gröf í Breiðuvík; Guðrún og Elínborg i Dalsmvnni. Herdís sál. var góð og guðhrædd kona, ástrík og umhyiggjusöm móSir; hjálpfýsi og samúö meS öllum bar hún í ríkum mæli. ótrauð var hún leggja liö og líkna, hvar sem eitt- hvaö amaSi að, og hvernig sem á stóð fýrir henni. Dóttir hennar Soffía»bar staka umönnun fyrir móS- ur sinni, og þó hún væri búsett í 2 mílna fjarlægS þá hlynnti hún með stakri umhyggju aS henni i sjúkdóms- stríði hennar. Nú er hún horfin til æSra starfs- sviðs í guösriki, eftir vel unniö starf. Friöur sé meS henni og þökk fyrir allt og allt. E. J. B. P.S. — Lögberg er beðið aö endur prenta þessa fregn viö fyrstu mögu- leika. Fjœr og nær. Séra Ragnar E. Kvaran er nú t þann veginn að flytja sig aftur inn til bæjarins.með fjölskyldu sína, eft- ir tveggja mánaða sumardvöl á Gimli Hann prédikar í kirkjunni á sunnu— dagskvöldið kemur á venjulegum tíma. A almenna spitalanum hefir legi nú um tvær undanfarnar vikur Mr Emma van Rennessee frá Arborg. - Gekk hún undir uppskurS á fimtu daginn var, og hefir heilsast eftir öl um vonum síöan.

x

Heimskringla

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Heimskringla
https://timarit.is/publication/129

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.