Heimskringla - 31.08.1927, Blaðsíða 3

WINNIPEG 31. ÁGÚST 1927.
HEIMSKRINQLA
3. BLAÐSIÐA.
f
Bakið yðar eig-
in brauð með
1
I
ROTAL
CAKES
Fyrirmynd að
æðum í meir
en 50 ár.
sú kennsla hafi ekki verið neitt
þrautaverk. I hans höndum var þaS
sem Craigie sá fyrsta heftið af Ox—
ford orðabókinni, er hún byrjaöi að
’koma út 1884, en fráleitt hefir hann
þá óra@ fyrir því, ab viS þá bók
myndi hans nafn vera órjúfanlega
tengt um ókomnar aldir. Allan þenna
tíma hélst áhugi hans fyrir gelskunni,
enda skorti þar ekki hvatningu frá
elzta bróSur hans, James Craigie, er
numiS hafSi þá tungu til hlítar, bæSi
bóklega og meS því aS umgangast
Hálendinga er hana töluSu.
Eftir aS Crai.gie haföi náS svo
langt, aS svara mundi til stúdents-
prófs hjá okkur, hélt hann áfram
námi viö háskólann í St. Andrews.
Auk hinna reglulegu námsgreina las
hann nú af kappi fornskozkar bók—
menntir, sem hann átti greiSan aS—
gang aö > bókasafni háskólans, og
hélt hann því stöSugt áfram meSan
hann var í háskólanum. Af þeim átta
handritum, sem til eru af Wyn-
touns “Orygynale Cronykil of Scot-
land”, er eitt þar í háskólabókasafn-
inu, og meö rannsóknum sínum á
því síSasta námsvetur sinn viö háskól
ann (1887—8) uppgötvaSi Craigie
fyrstur manna hvernig þetta rit var
til orSiS. “Cronicle” þessi er saga
Skotlands i bundnu máli frá yztu
forneskju til þess er Jakob I. erfSi
ríkiö 1406. Hún er hiö mesta bákn
og hefir alveg ómetanlegt málfræö—
isgildi, auk þess sem hún er merki—
leg söguheimild eftir aö sannsögulegir
tímar taka viö. Sama veturinn lærSi
Craigie einnig þýzku, en þá var öSru
visi ástatt um nám nýju málanna en
nú er, og varö hann aS leggja þaS á
sig aö sækja kennsluna til Dundee
úr sjálfri háskólaborginni. En þaS
er 15 mílna (25 km.) járnbrautarferö,
sem tók hann hálfa aöra klukkustund
hvora leiö. .Mundi sumum hafa þótt
þaö fulllangur skólavegur og ein—
hverntíma látiS kennslustund úr falla.
I Dundee lærSi hann einnig frönsku
á “Revue des deux mondes”, sem lá
frammi í lestrarsal alþýSubókasafns—
ins þar. ViS háskólann voru aSal-
málin gríska og latína, og lagSi Crai-
gie hina mestu alúö viS bæSi. Sem
dæmi um skarpskyggni hans má geta
þess, aö mælt er, aö þá tæki hann
eftir þvi einkenni á síSustu bókinni
af “Lýöríki” Platós, sem sannaöi þaS
endanlega, aS ritiö væri réttilega
honum eignaS, en á þaö höföu áöur
veriö bornar brigSur af fræöimönn—
um, sem um Plató höföu skrifaS.
ViS lok síöasta skólamisserisins í
St. Andrews sigraöi Craigie í sam—
keppni um námsstyrk, sem geröi hon-
um þaS kleift aS halda áfram námi
í Oxford. En áöur en hann færi
þangaö var hann tekinn aS nenn
dönsku og íslenzku, og haföi löngun | ÞýSing:
tekist nema honum og munu flestir
hafa taliö þaö ógerning. Vegna þess
aö aSeins örfáir af lesendum Eim-
reiöarinnar eiga þess kost aS sjá rit-
gerö Craigies, skulu hér tekin nokkur
erindi til sýnis, og þó ekki hin erfiS-
ustu:
Há þóttu mér hlæja
höll of Noreg allan
(fyrr vask kendr á knörrum)
klif, méSan Aleifr lifSi;
nú þykki mér miklu
(mitt stríg es svo) hlíSir,
jöfurs hylli varSk alla,
óblíöari síSan.
(Sighvatur ÞórSarson)
hans til aö læra Noröurlandamálin (
vaknaS viS þaö, aö kunningi hans I
All, me seemed, were smiling
Softly Norway’s lofty
(Far I sailed a-faring)
Fells, whíle Olaf held them:
Now, me seems, their summits
(Sorrows mark me) darken
(Sore I missed my master
Mild) with tempest wildest.
'!
einn hafSi gefiö honum dálítiö ljóöa
kver á norsku. Þannig geta stundum
hin smávægilegustu atvik haft hin—
ar mikilvægustu afleiöingar. Þessu
námi hélt hann áfram í Oxford, en
ávalt tilsagnarlaust, því þegar hann
kom þangaö haföi GuSbrandur Vig—
fússon tekiS helsóttina og andaöist
skömmu síöar. Var því engin is— i
lenzkukentlsla þar þá, og eins og|
kunnugt er, lá hún niSri þar til áriS
1905, aö Craigie tók sjálfur aö (
kenna íslenzku. En í keltnesku mál—!
unutr. sótti hann fyrirlestra hjá hinum J
nafntogaöa visindamanni, prófessorj
(síSar Sir) John Rhys, og tókst þá
meö þeim sú alúöarvinátta, sem hélzt ^
meöan báöir lifðu. Auk alls þessa þýging:
las hann til verölaunaprófs í Literae Lottg nights through
Humaniores (þ. e. grískum og lat^ ■
neskunt bókmenntum og sögu ásamt
heimspeki fornri og nýrri)). Tók
hann ágætiseinkunn viö bæöi próf- [
in (1890 og 1892), kennurum sínum
til ntikils hugarléttis, því þeir höfSu
ávalt óttast aS hann hefSi of mörg í
járn í eldinum til þess að vel gæti j
fariö.
A þessum árum birtist hin fyrsta ^
ritgerö hans í “Scottish Review’* og
var hún um gelsk söguljóö, en í þetta!
ágæta timafit skrifaði hann síðar
fjölda ritgerSa um keltnesk, skozk og
íslenzk efni. Er ekki ,unnt aS telja
hér upp þessar ritgeröir eða skýra ]
nánar frá þeim. Þó er einni þeirra i
þannig varið, aS meS engu móti má [
ganga fram hjá henni. Hún birtist í
októberheftinu 1896 (sbr. Eimr. 1897,
bls. 159) og nefnist “The Poetry of
the Skalds”. Rekur höfundurinn þar
mjög skýrlega eSIi og einkenni hinna ]
svonefndu skáldakvæSa og sýnir meS
tilvitnunum hve misjafnlega sá j
skáldskapur hafi veris metinn og!
dæmdur, og ver hann jafnt fyrir
oflofi sem níði. Þá heldur hann og j
þvi fram, sem ekki mun veröa hr^k- |
ið, aS því aðeins geti þýöingarnar ’ drápu (lMínar_ bið ek at ’muntoi
á forníslenzkuni skáldskap gefiS reyni) .
sæmilega hugmynd um frumtextann,
aö öllum hinum upprunalegu bragregl j Mildest judge> that monks upholdest,
fylgt í þýðingunni. Tekur Make my path amidst the breakers;
°S \ Highest might, in heaven that sittest,
þýöir eftir ströngustu reglum íslenzkr Hand me safe through all my
Kemr-at, Ullr, of allar,
almsíma, mér grímur
(beðhlíöar mank beiði
bauga) svefn á augu,
síz brandviðir brendu
böðvar nausts á hausti
(emk at mínu meini
minnigr) Níal inni.
(Kári Sölmundarson.)
I linger,
Lord of the elm-bofv corded!
(Keen regrets for kindred
Keep me waking) sleepless,
Since grim foes, with glancing
Gleam of firebrands streaming,
(Full is my thought, with fretting ..
Fraught) burned Njál in autumn.
Bárum, Ullr, of alla,
ímunlauks, á hauka
fjöllum Fýrisvalla
fræ Ilákonar ævi;
nú hefr fólkstríðir FróSa
fáglýjaöra þýja
meldr í móður holdi
mellu dólgs of fólginn.
(Eyvindur skáldaspillir.)
ÞýSing:
Boldly, war-leeks wielder I
Wore we, where the soaring
Hawks, in days of Hákon,
Höld them, armlets golden.
Now the meal from mill that
Maids of FróSi loathed
Down the daring tyrant
Deep in earth is heaping.
Loks má taka stefiö í HafgerSinga
um sé
hann síðan ýmsa erfiöa
ar braglistar, en slikt hefir engum
OM
í
i
i
A Strong, Reliable
Business School
MORE THAN 1500 ICELANDIC STUDENTS
HAVE ATTENDED THE SUCCESS BUSINESS
COLLEGE OF WINNIPEG SINCE 1909
It will pay you again and again to train in Winnipeg
where employment is at its best and where you can
attend the SUCCESS BUSINESS COLLEGE whose
graduates are given preference by thousands of em-
ployers and where you can step right from school into
a good position as soon as your course is finished. The
SUCCESS BUSINESS COLLEGE, Winnipeg, is a strong,
reliable school—its superior service has resulted in its
annual enrollment greatly exceeding the combined year-
ly attendance of all other Business Colleges in the whole
Province of Manitoba. Open all the year. Enroll at
any time. Write for free prospectus.
BUSINESS COLLEGE, Limited
385 !/£ Portage Ave.—Winnipeg, Man:
wand’ring.
Rektorinn i Oriel College í Oxford
og forráðamenn skólans vissu hvílík-
an áhuga Craigie hafSi á NorSur-
Iandamálunum og buðu honum styrk
til aS halda áfram námi í þeim. Pró
fessor George Stephens eggjaöi hann
á að koma til Kaupmannahafnar og
dvaldi Craigie þar veturinn 1892—’3.
Er sagt aS prófessor Stephens fengi
miklar mætur á honum, sem sízt er
að undra. MeSal bóka þeirra er hann
gaf honum aS skilnaði, var döpk
þýöing á “HeljarslóSarorustu” gerö af
Benedikt Gröndal sjálfum og rituö
með hans eigin hendi. Bar þó
Gröndal á móti því síðar aS hann
hefði gert nokkra slíka þýðingu, og
sagði aS Heljarslóöarorrustu væri
ekki unnt aö þýða, sem og er satt, ef
á er litið frá sjónarmiði listarinnar.
En handritiS, sem Craige gaf Lands-
bókasafninu fyrir fjórum árum (1923)
er órækur vottur þess, aö Gröndal
hefir misminnt.
I Kaupmannahöfn umgekkst Crai-
gie mjög Islendinga og læröi þá ný-
íslenzku til fullnustu. Mun hann
telja svo aö hann hafi einkum numiS
af þeim Jóni Stefánssyni, Valtý GuS-
mundssyni og Þorsteini Erlingssyni.
Er Cragie tvímælalaust einn hinn
læröasti maður í íslenzku, bæöi í forn
tungunni og nýja málinu, þeirra sem
nú eru uppi. Hefir enginn enskfædd
ur maður numiS íslenzkuna svo til
hlitar sem hann, aö undaníeknum
Willard Fiske. MeSan hann var í
Höfn las hann einnig mikiS íslenzk
handrit a söfnum þar og afritaði
margt, þar á meðal “Skotlandsrímur”
sem hann siðar gaf út í Oxford 1908.
Rímur þessar eru um samsæri gegn
Jakob Skotakonungi VI. (syni Mariu-
Skotadrottningar og Darnleys) áriö
1600 og eru ortar eigi all-löngu siSar
af séra Einari GuSmundssyni á Stað
á Reykjanesi, eftir danskri frásögn
eins og Craigie hefir berlega sannað.
Þær eru fremur stirt kveðnar og oft
og einatt foýsna torskildar. ÞaS er
því efniö eitt, sem þvi hefir valdiö,
aS þeim hefir hlotnast sá heiöur aö
vera gefnar út, betur og með meiri
viöhöfn en nokkrar rímur aSrar. Ut—
gáfa Craigies er frábærlega vönduS í
alla staði, og aldrei hefir þaö sýnt
sig betur en í skýringunum viö þessar
rímur hve ótrúleg aö er þekking hans
á íslenzkunni. MeS því aö þessari út
gáfu hefir áöur verið lýst i EimreiS-
inni (1909, bls. 157) skal ekki eytt
frekara rúmi til þess hér. En hins
má ekki sleppa aS geta, aö prófessor
Craigie er einn hinna fróðustu manna
í rímunum okkar og hefir miklar
mætur á þeim. Hefir þaS lengi verið
áform hans aS rita bók um þann þátt
íslenzkrar bókmenntasögu, en ham-
ingjan má vita, hvort honum vinnst
nokkurntíma tóm til þess frá öSrutn
önnum. F.r illt til þess aö vita ef
þaS skyldi farast fyrir, því flestum
eða öllunt mun hann til þess færari
sökum snilldar sinnar, lifandi sam—
úöar með verkefninu og víötækrar
þekkingar á öllu því, er varpa má
Ijósi yfir þaS.
Þegar Craigie kom aftur frá Dan-
mörku (1893) varö hann kennari :
latinu við St. Andrews háskóla og
hélt því embætti í fjögur ár, en auk
þess sem hann rækti þaS, hélt hann
áfram að auka þekkingu sína í þeim
fraeSigreinum, sem hann hafði sér—
staklega lagt stund á. Þá tók hann
saman og þýddi bók stna “Scandi—
navian Folk-lore) (1896), úrval úr
þjóðsögum allra NtorSurlanda, hina
snilldarlegustu bók meö ágætum skýr
ingum og athugasemdum (sifor. Eimr.
1898 bls. 160) Sama áriS kom einnig
út “Primer of Burns” (líklega hin
bezta handbók sem til er um Burns
handa alþýðu manna) og útgáfa af
kvæðum Burns, sem hann hafði búið
til prentunar í féla^i við Andrew
Lang, hinn nafnkunna fræöimann,
rithöfund og skáld Einnig lagöi hann
drjúgan skerf til æfintýrasafns þess,
er Andrew Lang var þá að gefa út.
Voru þaS dönsk og íslenzk æfin—
týri, sem hann þýddi þar, og í bók
Langs “Dreams and Ghosts” lagði
hann til íslenzkar reimleikasögur og
drauma.
I júnímánuöi 1897 giftist Craigie
stúlku frá Dundee, Miss Jessie K.
Hjutchen, sem er rithöfundur eins og
hann sjálfur og hefir síöan verið
hans önnur hönd við öll hans störf.
Myndi honum trauðlega hafa tekist
aS afkasta svo miklu, sem raun hefir
á orSið, ef hún heföi eigi veriS
honum svo samhent. Hún er hin
mesta ágætiskona í alla staði, fríS
sýnum og tiguleg í framgöngu, vin—
föst og veglynd, skörungur mikilf og
einörð, svo aö ekki er ósennilega til
gétið aö þeim, sem ekki geta fellt sig
við annaS en sætsúpuvolgur tízku—
hræsninnar, þyki stundum nóg um
hreinskilni hennar og bersögli. Það
var ætlun þeirra er þau giftust, að
fara strax til Danmerkur og dvelja
þar sumarlangt, en þetta fór öðruvísi
því aö í þeim svifum var Craigie boö-
iö as gerast meöstarfandi viö Oxford
oröabókina miklu, i þeim tilgangi að
hann vrði síðar einn af ritstjórum
hennar. Þetta var hiS mesta virðing-
arböö sem unnt var aS bjóöa málfræö
ingi á Bretlandi, og aö sjálfsögSu tók
Craigie því. Voru ritstjórar áöur
tveir, þeir dr. (siöar Sir) James
Murray (d. 1915) og dr. Henry Brad-
ley (d. 1923) ; hafði lengi vantað
þriðja ritstjórann, en hvergi fannst
sá maður er starfinu væri vaxinn,' og
er sagt að þaS væri Frederick York
Powell (Jórvíkur-Páll), sem loks upp
götvaSi hinn unga skozka málfræö-
ing. Craigie er þannig búinn aö
starfa aö oröabókinni í rétt 30 ár,
og nú er hann að ganga frá síöasta
heftinu af henni, sem á aS koma út í
haust. Eftir aö hafa unniS um hríS
með hvorum hinna eldri ritstjóra,
varS Craigie þriöji aöalri'tstjóri 1901
(Frh. 4 7. bls.)
>seoooooooosooooðooooooooso9ooðsoeo<soosoooQooooocooooc
JOOCO
The Hermin Art Salon
gerir ‘Hemstitching” og kvenfata-
saum eftir nýjustu tizku fyrir
lægsta vert5.
Margra ára reynsla og fullkomn
asti vitnisburt5ur frá beztu sauma-
skólum landsins. Utanborgar pönt
unum fyrir Hemstitching sérstakur
gaumur gefinn.
V. BENJAMtlVSSOlV, eigandi.
Böfl SarR-ent Ave. TaNfml 34 132
Dr. C. H. VROMAN
TANNLÆKNIR
Tennur yt5ar dregnar eT5a lagatl-
ar án allra kvala.
TAL.S1M1 24 171
305 BOVD BLDG. WINNIPEG
L. Rey
Fruit, Confectionery
Tobaccos, Cigars, Cigarettes
Phone: 37 469
etc.
814 SARGENT Ave.
Emil Johnson
Service E/ectric
524 SARGENT AVE-
Selja rafmagttsáhöld af öllum teg-
undum.
ViðgerBir 4 Rafmagnsáhölduro.
fljótt og vel afgreiddar.
Slmlt 31 507. H.lma.lnl: 37 380
sooðooðcoooccosoooscooooðe
MltS B. V. ISFKL.O
Planlat A Teacher
STUDIOl
flflfl Alveratoae Stteet
Phone : 37 020
ccccccccccccc

Dr. M. B. Ha/ldorson
t»1 Boyd BI4(.
Skrlfstofustmt: ss 974
ðtundar aérstaklega tuniruaajflk
dóma.
Br a8 flnno 4 skrlrstofu kt. li_n
f h. ok 2—( .. k.
HetmJll: 46 AUow&y Av.
Taiafmli 33 158
HEALTH RESTORED
Læknlngar á n ljl)i
Dr- 8. O. Simpson H.D., D-O. D.O.
Chronlc Diseases
Phone: 87 208 J
Suite 207 Somerset Blk.
WINNIPEG. — MAN.
DA/NTRY’S DRUG
STORE
Meðala (érfræðingv.
‘Vörugæði og fljót afgreiðala”
eru einkunnarorð vor.
Homi Sargent og Lipton,
Phone: 31 166
i A. S. BARDAL j
I bsIut likkistur og r.nntit um <K jj
í farir. Allur útbúnaT5ur sá bsstl
| Ennfremur selur hann allskonar
I mlnnlsvarba og legnteina_j_
848 8HERBROOKE ST
j Phonci 8« «07 WI3SIPE«
WALTER J. LINDAL
BJÖRN STEFÁNSSON
Islenskir lögfrœðingar
709 Great West Perm. Bldg.
Sími: 24 963 356 Main St
Hafa einnig skrifstofur aö Lund-
ar, Piney, Gimli, Riverton, Man. |
TH. JOHNSON,
Ormakari og GullamiSui
8«lur KlftlngaleyflsbráL
■ aretakt atnyall veltt pöntunum
09 vnJrJörttuin fltan af landl.
284 Maln St. Phune 34 «37
Dr. Kr. J. Austmann
DR. J. STEFÁNSSON
31« NEDICAL ARTi ILM,
Homl K.nnedy 03 Oraham.
el«rt»f»
•«*- 0« kverku-ajflkMma.
'» hltta frfl kL 11 IU 11 t k
«k kt. I tl 3 r b
Talafmli 31 834
Hetmlll: 638 McMlllan Ave. 43 681
rr
WYNYARP
SASK..
J. H. Stitt . G. S. Thorvaldson
Stitt & Thorvaldson
Lögfr. og málafærslumenn.
807 Union Trust Bldg.
IV innipeg.
Talsimi: 24 586
DK. A. BI.ÖMDAL
602 Medlcal Arts Bldfl. ■
Talsfml. 22 296
Stundar sérstaklega kvensjúkdðma
03 barnasjúkdóma. — A ö httta:
kl. 10—12 f. h. 03 3—6 e. h
Heimtlt: 806 Vtctor St,—Stml 28 130
J. J. SWANS0N & C0.
Llmlted
R H N T A L 9
IIVSURANOB
R H A L Q ST ATI
MORTGA Q KS9
600 Paria BulIdlDg, Wlnnlf«f, Maa.
Telephone: 21 613
J. Christopherson,
Islenzkur lögfrœðingur
845 Somerset Blk.
Winnipeg, Man.
Dr. B. H. OLSON
216-220 Medlcal Arts Bld3.
Cor. Graham and Kennedy M.
Phone: 21 834
Viötalstímt: 11—12 03 1—5.86
Helmlll: 921 Sherburn St-
WINNIPBG, MAN.
Car/ Thorlakoon
Ursmiffur
Allar pantanir meö pósti afgreidd-
ar tafarlaust og nákvæmlega. —
Sendið úr ySar til aSgerða.
Thomas Jewelry Co.
666 Sargent Ave. — Sími 34 152
TaUfml: 28 889
DR. J. G. SNIDAL
TANNLUCKNIR
614 komemet Bloch
Portafl! Ave. WINNIPBu
Hl» ojj.
Murphy’s
Boston Beanery
Afgretntr Fi.h A Chlps t pökkum
til helmflutnlngs. — Agastar mál-
ttötr. — Blnnlg molakafft eg svala-
drykktr. — Hretntœtl etnkunnar-
orö vort.
«20 SAKGBXT AVE. StMI 21 00«
“Justicia” Private School
and Business College
OPNAR TVO SKÓLA I VIÐBOT.
ROOM 22. 222 PORTAGE AVE. — PHONE 21 073
CHARLESWOOD. — PHONE 63 108
ST. JAMES BRANCH, 2 PARKVIEW BLDG.
Auk vanalegra námsgreina veitum viS einstaklega góða til-
sögn í enskri tungu. málfræði og bókmentum, meS þeim til-
gangi aS gjöra mögulegt fyrir þá sem frá öörum þjóSum
koma aö láta í ljós beztu hugsanir sínar á fósturmáli sínu
Enskunni, eins vel og innfæddir gæta gjört.
Heimskringla mælir meö skóla þessum, og selur “Scholar-
ships” átækifærisverSi. Þetta tilboö gildir aSeins til 31. ágúst-
ÞaS kostar yöur ekkert að biöja um frekari upplýsingar.