Alþýðublaðið - 08.03.1921, Blaðsíða 1

Alþýðublaðið
1921
Þriðjudaginn 8 marz.
55 tölubl.
Framleiðslan má ekki stöðvast.
Vifjl útgerðarmeno ekki gera út, hafa þeir fyrírgert rétti sfnum
tíl skipanna, og sjómenn verða að halda þeim út fyrir íandið.
Landssjóður þarf að fá sinar tekjur og verkalýðurinn kaup sitt,
ongu síður þau árin, þegar gróði af útgerðínni er vafasamur, en hin.
f borg einni á Norðurttalfu x
aeitaði verksmiðja nokkúr að
greiða verkamönnunum framvegis
kaup það er samið hafði yerið
sim. Verkameaaimir skutu málinu
ti) dómstólanaa eins og lög stóðu
til þar i landi, sem úrskurðuðu
að verksmiðjan ætti að borga
kaupið, sem um bafði verið sam-
ið. Verkamenn urðti hárla glaðir
við, en hvað gerði verksmiðjaa?
Hún lokaði. Eigendurnir sögðu:
Við hættum að láta vinna. Á
stríðsárunum hafði verksmiðjan
grætt ógrynni fjár. En nú þegar
eigendurnir ekki þóttust græða
aóg, þá gerðu þeir sér iítið fyrir
að stöðva framleiðsluna.
En hvað gerðu verkamenn?
Þeir sögðu: Verksmiðjan er skyld-
ug til þess að hatda áfram. Fram-
jeiðslan má ekki stöðvast. Verka-
mena þurfa að fá kaup sitt jafnt
þau ária sem atvinnurekendur
græða Htið eða ekkert, eins ög
þau ár, sem þeir raka saman pén-
ingunum. Með því aú eigendur
verksmiðjunnar hafa lokað verk-
smiðjunni, hafa þeir fyrirgert rétti
síaum til héanar. Siðan gengu
verkamennirnir aliir i einum hóp
til verksmiðjuanar, lystu því yfir
að hún væri þjóðareign, luku henni
upp og byrjuðu að vinna. Bankt
sem var eign anaarar borgar (en
þar höfðu jafnaðármenn meirihluta)
og samvinnufélag eltt öflugt lán-
uðu þeim fé til rekstursins, og
samvinnufélagið keýpti fyrirfram
aí þeim framleiðsluna fyrir ákveð-
ið verð. Þeir settu verkamanaa-
ráð til þess að stjóraa máium
verksmiðjuaaar, svo sem kaupa
.efniyöru, ákveða hváða tegundir
ætti að framleiða, útaefaa verk-
stjóra o. s. frv.
Ea hvað gerðu verksmiðjueig
endurnir? Þeir fóru til yfirvaldaana
og yfirvöldin sendu herlið til verk
smiðjunnar En hermennirnir gerðu
ekki neitt þegsr þangað kom Þeir
krosslögðu armana yfir byssuhlaup
in og stóðu kyrrir, svo foringjarn
ir tóku það ráð að hslda sem
skjótast aftur heim með liðið,
áður en það saérist algeríega á
sveif með verkamönnum. Þetta
var forspilið að því, þegar málm-
smiðir á Norður ítalíu í haust tóku
verksmiojuraar á sitt va!d, og
héidu áírara vinauaai eias og ekk-
ert hefði í skorist, þar til þelr
höfðu koraið fram kröfum sfaum.
Var þetta rétt hjá þessum ítölsku
verkamönnum? Já, það var rétt.
Verkamenn þurfa að fá kaup sitt
bæði þsu ária sem atvinnurekend-
ur græða of fjár, og eins hin, og
það engu sfður. Þess vegna má
framleiðslan ekki stöðvast, þó at-
vinnurekendur séu f vafa stn hvort
hua verði gróði eða taþ. Og væru
framleiðslutækin þjóðareiga, dytti
engum f hug að hón ætti að
stöðvast.
Hér í Reykjavík hafa útgerðar-
menn ákveðið að stöðva fram-
leiðsiuna. Þeir hafa þegar Iátið
binda mörg botnvörpuskip við
hafaargarðiaa. Og þeir hafa seat
alþingi bréf, dagsett 28. febr., þar
sem þeir segja að þeir hafi á
fundi 23. febrúar „samþykt með
ölíum atkvæðum, að leggja skuíi
upp ðllum botnvörpuskipum, jafn-
óðum og þau koma í höfn." Þetía
gera þeir f byr jun vertíðarinnar,
og þeim til skýringsr, sem ekki
vita hvað það orð merkir, má
nefna, að atgerðarmeanirnir upp-
lýsa sjálfir i áðurnefndu bréfi, aéf
alt að helmingi aý 'óllum þeim
fiskajia, aem á land komi á ís-
landi fiskist á botnvörpuskipin, á
peim 3—4 'mánuðum, sem er ver-
tiðin.
Allir tiljóta að sjá hve mikill
skaði það er fyrir landið að leggja
upp skipuaum, og það einmitt nú.
Samt setla átgerðarmenn að gera
það, nema kaupið sé lækkað við
sjómenniaa, kaupið, sem allir vitet
að e/tír dýrtiðinni er of lágt. Og
aí hverju ætla þeir að leggja skip-
unum upp? Aðeias af því að þeir
eru mjög í vafa um hvort þeir
græða nokkuð á útgerðiani! Út-
gerðarmean græddu ógrynnt á
strfðsárunum. En þegar þeir héldu
að ná væri ekki meira að græða,
þá seldu þeir helmiagian af tog-
araflotanum til útlanda. Það ko.m
svo sem ekki þeim við, þó al-
menningur yrði atvinaulaus!
Nú er ekki hægt að selja flot-
aan út út landinu, og nú leggja
þeir honum upp. Þeim kemur ekki
við þó laadssjóður missi tekjurnar
af' framleiðsiunni. Það er hægt að
vinna það upp með Beyzlutollum
frá atviaaulausri alþýðunni. Og
þeim kemur ekki frekar við nú
en' fyrri dagina, hvort aíþýðan
verður atvinaulaus.
En landinu kemur það við, og
alþýðuiini kemur það við. Fram-
leiðslaa má ekki stöðvast; sízt nri
í vertíðarbyrjun. Vilji útgerðar-
mean ékki gera út, hafa þeir fyr-
irgert rétti sfnum til skipanaa.
Sjómeaa af öllum stéttum verða
að tska. skipin og halda þeim úti
fyrir iaadsias hönd. Og landið
verður að leggja til rekstursfé.
Útgerðarmeaa geta feagið aad-
virði skipaona eiasjjog þau eru
metin nú — það er 300 þús. kr.
fyrir mörg þeirrsr serri kostað hafa
600 þús. kr. — það er að segja
þeir'.geta fengið andvirði þeirra
goldið seiaaa þegar landið sér sér
fært. Útgerðarráð getur stjóraað